SKKN Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm trong việc giảng dạy môn GDCD ở THPT
Dạy học là một quá trình cung cấp tri thức và định hướng năng lực của học sinh. Tuy nhiên, việc học môn GDCD chỉ mang tính đối phó chứ không phải học vì đam mê hoặc học để thi Đại học. Để khắc phục khó khăn này đòi hỏi giáo viên cần tìm tòi những phương pháp, kỹ thuật dạy học kích thích được đam mê, sáng tạo của học sinh.
Lựa chọn phương pháp dạy học thích hợp cho mỗi bài học là hoạt động thường xuyên và mang tính sáng tạo của giáo viên. Cùng một nội dung như nhau nhưng học sinh có hứng thú, tích cực hay không lại phần lớn phụ thuộc vào phương pháp dạy của thầy cô. Thực tiễn giảng dạy có rất nhiều cách để phát huy tính tích cực và tạo hứng thú cho học sinh, một trong những cách để phát huy hứng thú, tích cực, chủ động của học sinh đó là việc tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm. Mỗi môn học khác nhau giáo viên có thê vận dụng các phương pháp thảo luận khác nhau. Môn học GDCD (giáo dục công dân) ở THPT là môn học kế thừa, phát triển kết quả dạy học của môn Đạo đức ở Tiểu học và môn GDCD ở THCS. Mục tiêu và nội dung của môn GDCD ở THPT góp phần củng cố, phát triển hệ thống giá trị đạo đức, văn hóa, pháp luật, tư tưởng chính trị, lối sống mà học sinh đã được hình thành ở Tiểu học và THCS; đồng thời giúp học sinh nhận rõ trách nhiệm của thanh niên đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; trang bị phương pháp luận đúng đắn để học sinh có đủ bản lĩnh, năng lực chủ động và tự giác xác định phương hướng phát triển của bản thân sau khi tốt nghiệp THPT. Để hoàn thành được mục tiêu của môn học, đòi hỏi phải vận dụng nhiều phương pháp dạy học thích hợp, trong đó thảo luận nhóm có một vị trí quan trọng, giúp học sinh chủ động hoạt động – một nguyên tắc cơ bản để đổi mới việc dạy học môn GDCD. Với học sinh THPT, đã được hình thành kinh nghiệm học bộ môn từ Tiểu học đến THCS, hình thành hành vi ứng xử, biết kiềm chế cảm xúc ; có kinh nghiệm học tập phong phú hơn, có ý thức tổ chức kỷ luật, tính tự giác cao Chính vì vậy, khi sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong giảng dạy môn GDCD ở cấp học này sẽ càng phát huy được tính chủ động hoạt động của các em học sinh. Tuy nhiên, nhiều thầy cô vẫn còn chưa nhận thức đầy đủ, còn lúng túng trong vận dụng dạy họcvề phương pháp dạy học này . Từ đó tôi đã lựa chọn đề tài “ Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy môn GDCD ở THPT”.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA TRƯỜNG THPT THIỆU HÓA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm trong việc giảng dạy môn GDCD ở THPT. Người thực hiện: Thiều Thị Hà Tổ: Sử - Địa – GDCD (Thuộc lĩnh vực chuyên môn GDCD) Năm học 2018 - 2019 Mục lục Mở đầu...Trang 2 Nội dung...Trang 3 Kết luận...Trang 10 I. Mở đầu 1. Lý do chọn đề tài Dạy học là một quá trình cung cấp tri thức và định hướng năng lực của học sinh. Tuy nhiên, việc học môn GDCD chỉ mang tính đối phó chứ không phải học vì đam mê hoặc học để thi Đại học. Để khắc phục khó khăn này đòi hỏi giáo viên cần tìm tòi những phương pháp, kỹ thuật dạy học kích thích được đam mê, sáng tạo của học sinh. Lựa chọn phương pháp dạy học thích hợp cho mỗi bài học là hoạt động thường xuyên và mang tính sáng tạo của giáo viên. Cùng một nội dung như nhau nhưng học sinh có hứng thú, tích cực hay không lại phần lớn phụ thuộc vào phương pháp dạy của thầy cô. Thực tiễn giảng dạy có rất nhiều cách để phát huy tính tích cực và tạo hứng thú cho học sinh, một trong những cách để phát huy hứng thú, tích cực, chủ động của học sinh đó là việc tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm. Mỗi môn học khác nhau giáo viên có thê vận dụng các phương pháp thảo luận khác nhau. Môn học GDCD (giáo dục công dân) ở THPT là môn học kế thừa, phát triển kết quả dạy học của môn Đạo đức ở Tiểu học và môn GDCD ở THCS. Mục tiêu và nội dung của môn GDCD ở THPT góp phần củng cố, phát triển hệ thống giá trị đạo đức, văn hóa, pháp luật, tư tưởng chính trị, lối sống mà học sinh đã được hình thành ở Tiểu học và THCS; đồng thời giúp học sinh nhận rõ trách nhiệm của thanh niên đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; trang bị phương pháp luận đúng đắn để học sinh có đủ bản lĩnh, năng lực chủ động và tự giác xác định phương hướng phát triển của bản thân sau khi tốt nghiệp THPT. Để hoàn thành được mục tiêu của môn học, đòi hỏi phải vận dụng nhiều phương pháp dạy học thích hợp, trong đó thảo luận nhóm có một vị trí quan trọng, giúp học sinh chủ động hoạt động – một nguyên tắc cơ bản để đổi mới việc dạy học môn GDCD. Với học sinh THPT, đã được hình thành kinh nghiệm học bộ môn từ Tiểu học đến THCS, hình thành hành vi ứng xử, biết kiềm chế cảm xúc; có kinh nghiệm học tập phong phú hơn, có ý thức tổ chức kỷ luật, tính tự giác caoChính vì vậy, khi sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong giảng dạy môn GDCD ở cấp học này sẽ càng phát huy được tính chủ động hoạt động của các em học sinh. Tuy nhiên, nhiều thầy cô vẫn còn chưa nhận thức đầy đủ, còn lúng túng trong vận dụng dạy họcvề phương pháp dạy học này . Từ đó tôi đã lựa chọn đề tài “ Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy môn GDCD ở THPT”. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu phương pháp thảo luận nhóm để vận dụng giảng dạy tốt hơn. 3. Đối tượng nghiên cứu Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm trong giảng dạy môn GDCD ở trường THPT. 4. Phương pháp nghiên cứu Trên cơ sở thực tiễn tôi chọn phương pháp nghiên cứu lý thuyết như là phương pháp giả thuyết ( phương pháp đề xuất và kiểm chứng giả thuyết), phương pháp nghiên cứu thực tiễn như phương pháp quan sát, phương pháp điều tra, phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm, phương pháp thực nghiệm khoa học II. Nội dung 1. Cơ sở lí luận Phương pháp rất quan trọng trong quá trình dạy học, giúp người dạy chuyển tải kiến thức và người học lĩnh hội kiến thức. Không có một phương pháp hay kĩ thuật dạy học vạn năng, mà chỉ có sự kết hợp hài hòa giữa các phương pháp và kĩ thuật, khi nào sử dụng phương pháp hay kĩ thuật dạy học nào là cơ bản. Với chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn hiện nay thì đổi mới phương pháp dạy học để phát huy năng lực người học luôn được nói nhiều và được thầy cô nỗ lực thực hiệ trong giảng dạy. Là môn học mang tính ứng dụng xã hội cao, gắn liền với thực tiễn cuộc sống, gắn liền với tư tưởng, tình cảm hằng ngày của các em học sinh, phù hợp cho việc định hướng nghề nghiệp, học nghề, đại học, cao đẳng hay lao động, hoạt động xã hội, môn GDCD cung cấp cho học sinh những kiến thức, những phương pháp luận để xem xét, phân tích những hiện tượng tự nhiên và xã hội xảy ra xung quanh; trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản về các giá trị của con người Việt Nam thời kì CNH, HĐH; những hiểu biết về chủ nghĩa xã hội, về nhà nước xã hội chủ nghĩa, về các định hướng phát triển kinh tế - xã hội, về vai trò và giá trị của pháp luật đối với sự tồn tại và phát triển của mỗi cá nhân, Nhà nước và xã hội. Với chuỗi kiến thức này rất cần được chuyển tải mềm mại và thuyết phục. Tăng cường sự tự nhận thức của học sinh để các em chủ động vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kĩ năng phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học”. “Chiến lược phát triển Giáo dục2001 - 2010” đã vạch ra phương hướng đổi mới giáo dục là “Đổi mới theo phương hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, tiếp cận với trình độ tiên tiến của khu vực và thế giới; đồng thời thích ứng với các nhu cầu nguồn nhân lực cho các lĩnh vực kinh tế - xã hội của đất nước” với những nội dung đổi mới chính như: đổi mới mục tiêu, nội dung chương trình giáo dục, phát triển đội ngũ nhà giáo, đổi mới phương pháp giáo dục, đổi mới quản lý giáo dục Phương pháp dạy học theo quan điểm phát triển năng lực không chỉ chú ý tích cực hóa học sinh về hoạt động trí tuệ mà còn chú ý rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề gắn với những tình huống cuộc sống và nghề nghiệp, đồng thời gắn hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành, thực tiễnTăng cường việc học tập trong nhóm, đổi mới quan hệ giáo viên học sinh theo hướng cộng tác có ý nghĩa quan trọng nhằm phát triển năng lực xã hội. Bên cạnh việc học tập những tri thức và kỹ năng riêng lẻ của các môn học chuyên môn cần bổ sung các chủ đề học tập phức hợp nhằm giải quyết các vấn đề phức hợp. Với yêu cầu này, mỗi giáo viên cần chủ động tìm tòi, sáng tạo, tự đổi mới mình cho phù hợp với yêu cầu của giáo dục hiện đại, tránh tụt hậu, lạc hậu của chính bản thân mình. Để hưởng ứng chiến lược dạy học tích cực lấy người học làm trung tâm thì thì việc khuyến khích học sinh tham gia hoạt động và chủ động hơn trong giờ học bằng phương pháp thảo luận nhóm là một trong những phương pháp giảng dạy được nhiều giáo viên quan tâm và thực hiện nhằm mở rộng và nâng cao nhận thức vấn đề để đáp ứng nhu cầu đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng giáo dục hiện nay, giảng dạy môn GDCD ở trường THPT cũng không nằm ngoài chiến lược phát triển giáo dục ấy. 2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 2.1.Thuậnlợi - Việc áp dụng phương pháp thảo luận nhóm phù hợp với học sinh vì các em đã được làm quen ở hầu hết các môn học với phương pháp này, một số học sinh có kỹ năng, tổ chức quản lý nhóm đã hỗ trợ giáo viên tổ chức giờ dạy thành công. - Phương pháp thảo luận nhóm phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi học sinh, khắc phục được sự nhàm chán của phương pháp dạy học truyền thống, tạo cho học sinh hứng thú trong học tập, kích thích tư duy, tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. - Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm là một trong những cách thức giúp học sinh tự giác học tập, rèn luyện kỹ năng, tạo cơ hội tối đa cho mọi thành viên trong nhóm được bộc lộ sự tự tin, tự giác. -Trong quá trình tham gia thảo luận nhóm, học sinh sẽ học được tính hòa nhập, chia sẻ để giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng, chủ động. Học sinh biết chia sẻ công việc một cách bình đẳng, biết cách giao việc cho nhau và có trách nhiệm đối với công việc của mình cũng như cả nhóm. Đồng thời, thông qua hoạt động thảo luận nhóm sẽ tập cho các em kĩ năng làm việc theo nhóm, giúp các em tự tin hơn, có kinh nghiệm trong quản lý, tổ chức làm việc theo nhóm, đặc biệt là tính năngđộng. - Bên cạnh đó, học sinh lứa tuổi này đang là quá trình hình thành nhân cách, nhiệt huyết, sử dụng thnahf thạo kĩ năng công nghệ, thảo luận nhóm còn kích thích thi đua giữa các thành viên trong nhóm, khai thác tối đa thông tin trên mạng xã hội, cải thiện mối quan hệ thầy- trò (thầy nói - trò nghe). Từ đó, giáo viên có được thông tin phản hồi từ học sinh, đồng thời tăng cường mối giao cảm thầy trò, khiến cho giờ học trở nên sinh động, hấp dẫn hơn... -Xu hướng toàn cầu hóa, việc sử dụng công nghệ phổ cập là một thuận lợi để các em hoạt động nhóm, khai thác thông tin nhanh, phong phú. 2.2.Khó khăn Một là, các em ở độ tuổi 16 đến 18 tuổi, đặc điểm tâm, sinh lí đang hoàn thiện, nhận thức chưa đầy đủ, vốn sống và sự hiểu biết còn hạn chế. Hai là, môn học chưa theo khối nào, mới chỉ 3 năm trở lại đây, là môn trong tổ hợp Khoa học xã hội thi tốt nghiệp THPT, mới có một vài khoa, ngành của một số trường dùng làm môn trong nhóm tổ hợp xét tuyển nên nhiều học sinh quan niệm còn lệch lạc, không chú ý nhiều đến môn học. Ba là, phương pháp dạy học mới nên không tránh khỏi lúng túng trong một số kĩ năng , nội dung kiến thức của giáo viên và học sinh. Bốn là, năng lực học sinh không đồng đều nên đôi khi việc thảo luận nhóm lại mang tính máy móc, không hiệu quả. Năm là, ngoài kĩ năng sư phạm truyền thống, giáo viên cần có thêm nhiều kĩ năng mềm khác. Sáu là, chọn vấn đề thảo luận: Giáo viên chọn những vấn đề thảo luận quá khó hoặc quá dễ so với trình độ của học sinh nên không hấp dẫn được học sinh và chưa khơi dậy được tính tích cực của các em. Bảy là, cách chọn nhóm trưởng: Nhóm trưởng thường do giáo viên chọn một học sinh khá trong nhóm chuyên trách, không có sự luân phiên giữa các thành viên trong nhóm. 2.3. Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy GDCD ở THPT 2.3.1. Cách tiến hành: Thảo luận có thể tiến hành theo các bước sau: Bước 1: Giáo viên nêu chủ đề thảo luận, chia nhóm, giao câu hỏi, yêu cầu thảo luận cho mỗi nhóm, quy định thời gian thảo luận và phân công vị trí ngồi thảo luận cho các nhóm. Bước2: Các nhóm tiến hành thảo luận. Bước 3: Đại diện từng nhóm trình bày kết quả thảo luận. Các nhóm lắng nghe, chất vấn, trao đổi, bổ sung ý kiến. Bước4: Giáo viên tổng kết các ý kiến. 2.3.2.Yêu cầusư phạm: - Có nhiều cách chia nhóm, giáo viên có thể chia theo số điểm danh, theo tổ, theo vị trí ngồi . - Nội dung thảo luận của các nhóm có thể giống hoặc khác nhau. - Giáo viên cần quy định rõ thời gian thảo luận và trình bày kết quả thảo luận cho các nhóm - Giáo viên nên chọn luân phiên từng học sinh làm nhóm trưởng, để đại diện cho nhóm trình bày kết quả thảo luận. - Kết quả thảo luận có thể trình bày dưới nhiều hình thức: Bằng lới, viết bảng, viết trên giấy khổ to - Trong thời gian học sinh thảo luận theo nhóm nhỏ, giáo viên cần đi tới các nhóm và lắng nghe ý kiến của học sinh, giúp đỡ, gợi ý cho các em nếu cần thiết. 2.3.3. Cách thực hiện phương pháp thảo luận nhóm . * Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: - Giáo viên: Trước khi đến lớp cần chuẩn bị: + Mục tiêu hoạt động nhóm của bài học này + Những vấn đề thảo luận nhóm là những vấn đề gì? + Nên chia lớp ra làm mấy nhóm? + Hoạt động này cần bao nhiêu thời gian? + Thiết bị cần dùng là những thiết bị gì? + Phim tư liệu, bài hát, hình ảnh minh họa để chốt vấn đề, khắc sâu kiến thức và mở rộng kiến thức. -Học sinh: + Thuộc bài cũ và chuẩn bị bài mới. + Chuẩn bị những thứ cần thiết mà giáo viên yêu cầu từ trước, những tài liệu cần mà giáo viên đã giao nhiệm vụ sưu tầm từ mạng xã hội những vấn đề liên quan đến bài học gửi qua Gmail, USB * Cách thực hiện : Để phát huy những ưu điểm và khắc phục những hạn chế, những điểm khó của phương pháp thảo luận nhóm trong giảng dạy môn GDCD ở trường THPT, giáo viên nên chú ý những vấn đề sau: - Sự thành công của một tiết học phần lớn phụ thuộc vào phương pháp giảng dạy của giáo viên và việc tích cực tiếp thu bài của học sinh. Tuy nhiên, không thể không kể đến cách thức tổ chức lớp học của giáo viên. Vậy khi sử dụng phương pháp thảo luận nhóm ta phải tổ chức như thế nào? Người giáo viên, ngoài các yêu cầu nghiêm túc về tư thế, tác phong sư phạm cần phải dứt khoát, linh hoạt chính xác trong động thái để duy trì trật tự lớp học - Lựa chọn chủ đề thảo luận: Việc đầu tiên của người giáo viên khi sử dụng phương pháp thảo luận nhóm là phải chọn được nội dung thảo luận vì không phải bất kì nội dung nào cũng tiến hành thảo luận nhóm được. Chủ đề thảo luận phải là những nội dung cơ bản, trọng tâm, đồng thời là những tình huống có vấn đề và hấp dẫn, buộc HS phải động não. + Ví dụ1: CON NGƯỜI LÀ CHỦ THỂ CỦA LỊCH SỬ, LÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI (tiết 1 GDCD lớp 10) b. Con người là chủ thể sáng tạo nên các giá trị vật chất và tinh thần của xã hội. Cách thực hiện: chia học sinh làm 4 nhóm, mỗi nhóm một phương hướng để thảo luận. NHÓM 1 – 3: Vì sao nói con người là chủ thể sáng tạo nên các giá trị vật chất của xã hội? Em hãy nêu một vài ví dụ. NHÓM 2 - 4 :Tại sao nói con người là chủ thể sáng tạo ra các giá trị tinh thần của xã hội? Em hãy nêu một vài ví dụ. + Chia nhóm theo tổ: Nhóm này được xây dựng dựa trên các tổ đã chia sẵn trên lớp để thảo luận các vấn đề giáo viên giao cho các nhóm ( thông thường trong lớp có 4 tổ, giáo viên sẽ chia thành 4 nhóm để thảo luận). Sau khi các nhóm thảo luận sẽ cử đại diện trình bày ý kiến của nhóm cho cả lớp nghe, sau đó các nhóm khác chất vấn, trao đổi, bổ sung ý kiến và cuối cùng giáo viên nhận xét, kết luận ý kiến của từng nhóm. +Ví dụ2: Trong bài “CHÍNH SÁCH VĂN HÓA, GIÁO DỤC, KHOA HỌC- CÔNG NGHỆ ” ( GDCD 11). Để dạy đơn vị kiến thức: 3. Chính sách văn hóa, giáo viên cho học sinh thảo luận tìm hiểu phương hướng cơ bản để xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Cách thực hiện: chia học sinh làm 4 nhóm, mỗi nhóm một phương hướng để thảo luận. Nhóm 1: Vì sao cần làm cho chủ nghĩa Mác – Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của nhân dân? Nhóm 2: Làm thế nào để kế thừa và phát huy những di sản và truyền thống văn hóa của dân tộc? Kể tên một số di sản và truyền thống văn hóa của dân tộc? Nhóm 3: Phải tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại như thế nào? Vì sao phải tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại? Cho ví dụ? Nhóm 4: Làm thế nào để nâng cao hiểu biết và mức hưởng thụ văn hóa, phát huy tiềm năng sáng tạo văn hóa của nhân dân? Ví dụ? Sau khi thảo luận, nhóm trưởng của từng nhóm lên trình bày và các nhóm còn lại trao đổi, chất vấn rất sôi nổi, làm cho lớp học trở nên sinh động và học sinh lại dễ tiếp thu bài. +Ví dụ 3: QUYỀN BÌNH ĐẲNG GIỮA CÁC DÂN TỘC VÀ TÔN GIÁO (tiết 1, GDCD 12) Cách thực hiện: chia học sinh làm 4 nhóm, mỗi nhóm một phương hướng để thảo luận. Nhóm 1: Bình đẳng về chính trị giữa các dân tộc Việt Nam đều được thể hiện như thế nào? Ví dụ. Nhóm 2: Bình đẳng về kinh tế giữa các dân tộc Việt Nam đều được thể hiện như thế nào? Ví dụ . Nhóm 3: Bình đẳng về văn hoá, giáo dục giữa các dân tộc Việt Nam đều được thể hiện như thế nào? Ví dụ . Nhóm 4: Quyền bình đẳng giữa các dân tộc ở Việt Nam có ý nghĩa như thế nào? + Chia nhóm theo sở trường: cách chia này thường được tiến hành trong các buổi học tập ngoại khoá hoặc trao đổi một vấn đề cần mở rộng, mỗi nhóm sẽ gồm các học sinh có cùng chung sở thích, hứng thú. Giáo viên sẽ giao nhiệm vụ cho các nhóm thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định, có thể giao nhiệm vụ làm ở ngoài giờ học, phải quay phim, chụp hình - Giao nhiệm vụ cho nhóm: Giáo viên nêu nhiệm vụ rõ ràng, ngắn gọn, hướng dẫn cách thức thảo luận. Ngoài ra, giáo viên phải quy định rõ về thời gian thảo luận, thời gian trình bày để tránh tình trạng học sinh trình bày dông dài, không đúng trọng tâm, không đảm bảo thời gian cho tiết học. Thông thường, thời gian thảo luận trung bình là 3 đến 5 phút tùy vào nội dung bài học cũng như đặc điểm của lớp học. 2.4 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm. 2.4.1. Những kinh nghiệm rút ra: * Ưu điểm: - Đối với giáo viên: Chuẩn bị nội dung câu hỏi cho học sinh rõ ràng, ngắn gọn, có trọng tâm. Câu hỏi đã chuẩn bị ghi sẵn trên giấy khổ lớn cho từng nhóm và có hệ thống câu hỏi trên bảng phụ hoặc chiếu trên màn hình, có sự phân công cụ thể mà không bị nhầm lẫn. -Đối với học sinh: +Chuẩn bị đồ dùng hoạt động nhóm, phân công người viết bảng phụ ngắn gọn, rõ ràng, người trình bày rèn luyện kĩ năng dạn dĩ khi đứng trước tập thể. +Qua hoạt động nhóm giúp các em thói quen làm việc tập thể, mạnh dạn đưa ra ý kiến cá nhân, khả năng nhận xét, đánh giá về két quả làm việc nhóm bạn để rút ra bài học. Học sinh hứng thú với kiến thức mình làm chủ, được khắc sâu và tự nhận thức. *Hạn chế: -Với giáo viên: +Do thời gian có hạn nên khi kết luận có thể vội, có khi ham kiến thức, không kịp giờ. +Khi gọi đại diện nhóm lên trình bày thường gọi những em học sinh khá, những em còn lại thường nhút nhát, không trình bày vấn đề được. -Với học sinh: Nhiều em chưa mạnh dạn, đùn đẩy trách nhiệm cho nhóm trưởng trình bày và phát biểu ý kiến. 2.4.2. Kết quả đạt được: Trong thực tiễn giảng dạy, không phải bất cứ bài nào, tiết nào cũng sử dụng phương pháp thảo luận nhóm mà cần lựa chọn hợp lí, quá trình giảng dạy giáo viên vẫn sử dụng tất cả các phương pháp khác: đàm thoại, nêu vấn đề, thuyết trình, thảo luận lớp Tôi đã áp dụng phương pháp thảo luận nhóm ở nhiều lớp, trong nhiều năm ở cả 3 khối 10, 11 và 12, kết quả là: * Với học sinh: - Đa số các em biết cách thảo luận, mạnh dạn đóng góp ý kiến, nắm được nội dung cơ bản, hứng thú học bài, những em khá, giỏi, hiểu biết xã hội đã nhận thức tốt vấn đề, đưa ra ý kiến cá nhân sâu sắc. - Khoảng 60 % đến 70% ở lớp 10, 11, lớp 12 đến hơn 85% học sinh có khả năng trình bày, diễn đạt trước lớp, giúp phong trào học tập của các em tích cực chủ động, phát biểu sôi nổi trong giờ học. *Với giáo viên: - Hình thành được bài giảng chủ động, phù hợp với nội dung, kiểu bài lên lớp theo phương pháp dạy học mới. -Tăng cường sự trao đổi của giáo viên và học sinh, giáo viên hướng dẫn học sinh chủ động bàn bạc thảo luận phát huy tính tự lập, khai thác, hoàn thành kiến thức trong bài và mở rộng kiến thức. Bảng thống kê số lượng học sinh tham gia hoạt động nhóm hiệu quả và chưa hiệu quả: Lớp 10 Stt Lớp Sĩ sô HS tham gia thảo luận có hiệu quả Tỷ lệ HS tham gia thảo luận chưa hiệu quả Tỷ lệ 1 10 G 42 32 76,2% 10 23,8% 2 10 H 41 25 61% 16 39% 3 10 I 45 28 62,3 17 37,7 Lớp 11 Stt Lớp Sĩ sô HS tham gia thảo luận có hiệu quả Tỷ lệ HS tham gia thảo luận chưa hiệu quả Tỷ lệ 1 11I 42 30 71,5% 12 28,5% 2 11E 42 30 71,5% 12 28,5% 3 11D 41 30 73,2% 11 26,8% Lớp 12 Stt Lớp Sĩ sô HS tham gia thảo luận hiệu quả Tỷ lệ HS tham gia thảo luận chưa hiệu quả Tỷ lệ 1 12A 42 36 92,9% 3 7,1% 2 12C 33 30 91% 3 9% 3 12E 45 40 88,9% 5 11,1% - Khi không sử dụng phương pháp thảo luận nhóm, không khí lớp học thường ít sôi động, học sinh chăm chú nghe giảng, ghi bài, như thế thường thấy sự không linh hoạt, lớp học ì, học sinh không tương tác với nhau, chỉ số ít học sinh thường xuyên năng động xây dựng bài khi giáo viên hỏi vấn đáp, nhiều em nhút nhát, rụt rè không mạnh mẽ hơn được, không phát huy được năng lực của học sinh. - Sau một tiết học có thảo luận nhóm sẽ là tiền đề cho tiết học sau có nhiều hứng thú. Ví dụ sau tiết 1 của bài Chính sách văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ, học sinh sẽ rất hứng thú để thảo luận vấn đề giáo dục, nhất là học xong mỗi học sinh sẽ chọn học tiếp đại học hay học nghề hay làm tự do III. Kết luận 1. Những bài học kinh nghiệm được rút ra từ quá trình áp dụng SKKN của bản thân Qua thực tiễn giảng dạy bản thân tôi đã rút ra được những kinh nghiệm từ việc áp dụng
Tài liệu đính kèm:
- skkn_van_dung_phuong_phap_thao_luan_nhom_trong_viec_giang_da.doc