SKKN Dạy học tích hợp liên môn Toán học, Sinh học, Địa lí, Công dân vào bài oxi - Ozon Hoá học lớp 10 thpt

TT
 NỘI DUNG
Trang
1
Mở đầu
2
1.1
Lí do chọn đề tài
2
1.2
Mục đích nghiên cứu
2
1.3
Đối tượng nghiên cứu
3
1.4
Phương pháp nghiên cứu
3
2
Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
3
2.1
Cơ sở lí luận
3
2.2
Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến
4
2.3
Giải pháp thực hiện
5
2.4
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
15
3
Kết luận và kiến nghị
16
3.1
Kết luận
16
3.2
Kiến nghị
17
MỤC LỤC
1. MỞ ĐẦU

1.1 LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Dạy học tích hợp là một trong những phương thức phát triển năng lực học sinhVì vậy, chương trình giáo dục phổ thông tổng thể sau 2018 dự kiến sẽ được pháttriển dựa theo quan điểm dạy học tích hợp. Dạy học tích hợp không chỉ sẽ được thể hiện qua nội dung chương trình các môn học cụ thể mà còn được thực hiện thông qua việc tổ chức các hoạt động và sử dụng bài tập tích hợp trong dạy học của giáo viên. 
 Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta thường gặp rất nhiều hiện tượng liên quan đến kiến thức hóa học. Một trong những chất tác động rất lớn đến đời sống của con người cũng như của các sinh vật khác đó là “ Ô-xi ”. Để góp phần vào việc giúp các em học sinh hiểu được tính chất, ứng dụng và điều chế Ô-xi như thế nào
Để đáp ứng được yêu cầu hiện nay về đổi mới phương pháp dạy học nói chung và đổi mới phương pháp dạy học môn Hoá học nói riêng đòi hỏi giáo viên phải tiếp thu các phương pháp dạy học theo xu hướng đổi mới của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo. Xuất phát từ thực trạng đó, tôi đã mạnh dạn đưa ra sáng kiến: “Dạy học tích hợp liên môn Toán học,Sinh học,Địa lí,Công dân vào bài oxi- Ozon Hoá học lớp 10 thpt ” 
 MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
 Gắn kết kiến thức, kĩ năng , thái độ các môn học với nhau, với thực tiễn đời sống xã hội , làm cho học sinh yêu thích môn học hơn và yêu cuộc sống.Biết vận dụng các kiến thức để giải quyết các vấn đề xảy ra trong thực tế.
Qua việc thực hiện dự án sẽ giúp giáo viên b ộ môn không chỉ nắm chắc kiến thức bộ môn mình dạy mà còn không ngừng trao dồi kiến thức các môn học khác để tổ chức, hướng dẫn các em giải quyết các tình huống, vấn đề đặt ra trong môn học Tích hợp trong giảng dạy sẽ giúp học sinh phát huy sự suy nghĩ tích cực, tư duy 
Cụ thể qua SKKN này học sinh không chỉ nắm được công thức hóa học, tínhchất vật lí, tính chất hóa học mà còn thấy được vai trò quan trọng của  Ôxi - Ozon, nắm được nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn không khí, nêu được những biện pháp bảo vệ môi trường khí ở cấp độ vi mô và vĩ mô.
1.3 .ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
“Dạy học tích hợp liên môn Hoá hoc,Sinh học,Địa lí,Công dân vào bài Oxi – Ozon Hoá học lớp 10 thpt ” 
1.4 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
Trong quá trình nghiên cứu đề tài của mình, bản thân tôi đã sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu sau:
1. Phương pháp quan sát: người thực hiện đề tài tự tìm tòi nghiên cứu, tiến hành dự giờ thăm lớp của đồng nghiệp.
2. Phương pháp trao đổi, thảo luận: sau khi dự giờ của đồng nghiệp, đồng nghiệp dự giờ thực hiện đề tài, đồng nghiệp và người thực hiện đề tài tiến hành trao đổi, thảo luận để từ đó rút ra những kinh nghiệm cho tiết dạy.
3. Phương pháp thực nghiệm: giáo viên tiến hành dạy thực nghiệm 
4. Phương pháp điều tra: giáo viên đặt câu hỏi để kiểm tra đánh giá việc nắm nội dung bài học của học sinh.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
Nghị quyết Đại hội của Đảng cộng sản Việt Nam qua các kỳ Đại hội luôn khẳng định: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”, “Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển”. Để chất lượng giáo dục đạt kết quả cao đòi hỏi người giáo viên phải có chuyên môn vững vàng, đồng thời phải có khinh nghiệm giảng dạy	 Trong hệ thống các môn học của nhà trường THPT, mỗi môn học có một vai trò riêng đối với việc hoàn thiện tri thức và phát triển nhân cách học sinh. Trong các môn học đó, Hoá học giữ một vai trò quan trọng giúp học sinh có một cái nhìn khoa học về thực tiễn cuộc sống. 
Đất nước đang trong thời kì phát triển và hội nhập, để bắt kịp với xu thế phát triển chung của thời đại, trong những năm qua chúng ta đã thực hiện cải cách giáo dục, đổi mới phương pháp dạy và học. Để có thể tạo hứng thú học tập cho học sinh và làm nổi bật được mối liên hệ giữa các môn học lồng ghép hỗ trợ lẫn nhau như thế nào trong chương trình phổ thông. Xuất phát từ quan điểm trên, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Dạy học tích hợp liên môn Hoá hoc,Sinh học,Địa lí,Công dân vào bài Oxi- Ozon. Hoá học lớp 10 thpt ” 
2.2 THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ TRƯỚC KHI ÁP DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIÊM
 Thực tế giảng dạy những năm vừa qua cho thấy nhiều học sinh chưa thấy được sự móc nối giữa các môn học với nhau và thời gian để truyền tải kiến thức trên lớp 1 tiết học cũng chưa đủ để liên hệ với các môn học khác được nhiều . Trong đời sống hàng ngày có rất nhiều hiện tượng hoá học xảy ra xung quanh chúng ta và để làm sáng tỏ được những hiện tuượng đó chúng ta có thể sử dụng kiến thức của các môn khoa học khác để giải thích giúp học sinh dễ hiểu bài hơn. Vì vậy dạy học theo xu hướng tích hợp liên môn là nhu cầu cần thiết cho học sinh. 
2.2.1 Một số thuận lợi và khó khăn:
 2.2.1.1. Những thuận lợi:
 - Tôi luôn được các đồng nghiệp động viên giúp đỡ
 - Tài liệu nghiên cứu đa dạng, phong phú.
 2. 2.1.2. Những khó khăn:
- Là một giáo viên trẻ, ít kinh nghiệm. 
- Học sinh được phân bổ theo lớp chưa đồng đều về số lượng và chất lượng. 
2.3. CÁC GIẢI PHÁP ĐỂ TỔ CHỨC THỰC HIỆN:
2.3.1.Lựa chọn các lớp: lớp thực nghiệm và lớp đối chứng:
Lớp thực nghiệm : 10C3- Trường THPT Thạch Thành 2 
Lớp đối chứng: 10C4- Trường THPT Thạch Thành 2 
2.3.2. Xác địnhkiến thức tích hợp của bài Oxi - Ozon:
2.3.2.1.Về mặt Toán học :
+. Biết vận dụng kiến thức toán học để biến đổi các công thức tính toán lượng chất ,những công thức chuyển đổi giữa các đại lượng để thực hiện một bài toán hoá
+. Biết tính tỉ khối hơi của O2 với không khí.
2.3.2.2. Về mặt Vật lí:
+. Biết về sự chênh lệch về áp suất, tính chất vật lí của oxi để thu khí oxi bằng phương pháp đẩy nước.
+. Vai trò của tia tử ngoại để chuyển hoá Oxi thành Ozon
2.3.2.3 Về Mặt Sinh học :
+. Học sinh biết được lợi ích của oxi, Ozon,tác hại của ozon đối với sức khoẻ của con người
+. Vai trò của cây xanh trong việc cung cấp Oxi trong tự nhiên
2.3.2.4 . Về mặt Địa Lí:
+. Học sinh biết đặc điểm của tầng lớp khí quyển
+.Các nghành Công nghiệp trọng điểm cần đến oxi
2.3.2.5. Về mặt Giáo dục công dân:
 Giáo dục ý thức bảo vệ tài nghuyên thiên nhiên ở nước ta,sử dụng tiết kiệm và có hiệu quả các nguồn tài nguyên từ đó hình thành ý thức “sống có trách nhiệm” cho học sinh.
2.3.2.6. Về mặt bảo vệ môi trường:
Giúp học sinh có ý thức để bảo vệ môi trường, tích cực trồng cây xanh ,giữ gìn vệ sinh môi trường để chung tay bảo vệ ngôi nhà chung của nhân loại.
2.3.3 Lựa chọn phương pháp và hình thức tổ chức dạy học:
- Phương pháp đàm thoại, Trực quan,sử dụng bài tập và câu hỏi,sơ đồ tư duy
- Hình thức tổ chức : Chia nhóm thảo luận, cá nhân học sinh
 2.3.4. Giáo án minh hoạ:
 TIẾT 50  : BÀI 29 :  OXI - OZON
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:
Biết được:
- Đặc điểm cấu tạo của nguyên tử và phân tử oxi.
- Tính chất vật li, tính chất hoá học của oxi và ozon
- Tầm quan trọng của oxi đối với đời sống khoa học kĩ thuật
Hiểu được:
- Tính oxi hoá mạng của oxi và ozon chứng minh bằng phương trình hoá học
- Nguyên tắc điều chế oxi trong phòng thí nghiệm cũng như trong công nghiệp
2. Kỹ năng:
- Quan sát hình ảnh, các thí nghiệm
- Viết PTHH, tính toán, nhận biết các chất khí
3. Thái độ:
- Say mê, hứng thú học tập, trung thực yêu khoa học
- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống phục vụ đời sống con người
4. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển:
- Năng lực tự học , năng lực hợp tác
- Năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề thông qua môn hoá học
- Năng lực vận dụng kiến thức hoá học vào cuộc sống
- Năng lực tính toán hoá học
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hoá học
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
1. Giáo viên:
- GV soạn giáo án, tham khảo tài liệu, Tranh ảnh,CD trình chiếu
Hoá chất ( bình chứa oxi,Fe,KMnO4,C2H5OH) ống nghiêm, đèn cồn ,kẹp gỗ
2. Học sinh:  
- Xem bài trước ở nhà, tích cực phát biểu xây dựng bài.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
A. HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM KẾT NỐI : 
 I. Mục tiêu :
 - Tạo hứng thú học tập cho học sinh trước khi vào bài mới
 - Huy động các kiến thức đã được học và kiến thức thực tiễn của học sinh để giải quyết vấn đề học tập
 II. Phương thức hoạt động :
- GV : gọi một HS lên bảng và yêu cầu hoàn thành chuổi phản ứng sau: 
3
2
1
NaCl Cl2 FeCl3 FeCl2
4
5
MnO2 HCl 
-GV: tổ chức cho HS thi nhịn thở.
Mỗi tổ cử 1 đại diện lên thi .Sau khi kết thúc cuộc thi GV thông báo cho Hs biết rằng mỗi chung ta có thể nhịn ăn, nhịn uống trong vài ngày nhưng không thể nhịn thở trong vài phút. Qua đó thấy được việc hít thở là rất quan trọng, nó giúp chúng ta duy trì sự sống. Vậy chúng ta hít thở cái gì ?
- HS  
- GV: như vậy chúng ta hít thở khí oxi và hôm nay chúng ta sẽ học bài oxi-ozon, đây là những chất hết sức quen thộuc với tất cả chung ta , chúng ta dang hít thở khí oxi và đuợc bảo vệ khỏi tia cực tim bằng tầng ozon.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
NỘI DUNG
Hoạt động 1: Tìm hiểu vị trí, cấu tạo của oxi
GV yêu cầu Hs : 
 + Từ vị trí là ô thứ 8 hãy viết cấu hình e và xác định vị trí của nguyên tố oxi (ô, nhóm, chu kì)
 + viết công thức electron, CTCT , CTPT của oxi
- Gv: cho hs khác nhận xét và sửa nếu sai.
A. OXI
I. Vị trí và cấu tạo
- Cấu hình electron: 1s22s22p4
 - Vị trí: ô 8, chu kì 2, nhóm VIA
 .. ..
- CT e: : O : : O :
- CTCT: O = O ; CTPT: O2
Hoạt động 2 : Khảo sát tính chất vật lí của oxi
Gv: đưa bình đựng khí oxi đã điều chế sẵn cho học sinh quang sát và yêu cầu HS dựa vào lọ đựng khí oxi và thực tế cho biết tính chất vật lí của oxi.
- HS: 
- Gv: dựa vào đâu em biết oxi nặng hơn không khí và ít tan trong nước?
- HS: 
- GV: sửa chữa và bổ xung.
- Gv: Vậy chúng ta có thể thấy oxi lỏng ở đâu ?
à trong các bình thở của thợ lặn, bình oxi trong bệnh viện. Người ta nén ở thể lỏng để chứa được nhiều oxi hơn.
II. Tính chất vật lí
- Chất khí không màu, không mùi, không vị, nặng hơn không khí (d=1,1), ít tan trong nước
- Oxi hóa lỏng ở - 1830 C.Oxi lỏng có màu xanh da trời
Hoạt động 3: Nghiên cứu tính chất hóa học của oxi
Gv: dựa vào cấu hình electron và độ âm điện của oxi (3,44), hãy dự đoán tính chất hoá học của oxi?
+ HS: 
+ Gv: Cho mẩu than gỗ nhỏ vào đầu mẩu dây sắt à đốt nóng và đưa vào bình đựng khí oxi. Yêu cầu HS quan sát các hiện tượng xảy ra và nhận xét ?-Hãy quan sát trên thành bình vừa đốt cháy dây sắt à Các em thấy có hiện tượng gì ?
à viết phương trình hóa học của phản ứng trên ?
Hs:
-Quan sát thí nghiệm biểu biễn của GV và nhận xét
Đưa bột lưu huỳnh đang cháy vào lọ đựng khí O2 .àCác em hãy quan sát và nêu hiện tượng. Viết phương trình hóa học xảy ra ?
III. Tính chất hoá học
oxi có tính oxi hoá 
O2 + 2.2e O-2
1. Tác dụng với kim loại. (trừ Au, Pt)
 to
t0
 3Fe + 4O2 Fe3O4
 (Oxit sắt từ)
 to
 2xM+ yO2 2MxOy
2. Tác dụng với phi kim.(trừ halogen).
 to
 S + O2 SO2 
 to 
 4P + 5O2 P2O5
 to 
 C + O2 CO2
3. Tác dụng với hợp chất
 to
 2CO + O2 2CO2
to
C2H5OH + 3O2 2CO2 + 3H2O 
Kết luận: những phản ứng mà oxi tham gia đều là phản ứng oxi hoá -khử, trong đó oxi là chất oxi hoá, trong hầu hết các hợp chất có oxi thì số oxi hóa của oxi thường là
 -2. 
 Hoạt động 4: Ứng dụng của oxi
+ Gv: Trình chiếu một số ứng dụng của oxi trong đời sống khoa học kĩ thuật
 Thợ lặn dùng Ô-xi để thở. Cung cấp Ô-xi cho bệnh nhân.
Phi công dùng Ô-xi để thở. Ô-xi lỏng để đốt nhiện liệu tàu vũ trụ
 Đèn xì Ôxi - Axetilen
 Dùng khí giàu Ô-xi trong lò luyện gang.
+ GV bổ sung: Về mặt Sinh học oxi duy trì sự sống, do đó, người ta có thể nhịn ăn nhiều ngày nhưng không thể nhịn thở trong vài phút. Oxi duy trì sự cháy nên khi dập tắt lửa người ta thường dùng cát, chăn, mền ướtđể phủ lên nhằm giảm oxi.
Hoạt động 5: Điều chế oxi
- GV: yêu cầu học sinh quan sát hình vẽ điều chế oxi viết PTPU và cho biết có thể thu oxi bằn phương pháp gì ? tại sao ?
- GV: nêu phương pháp điều chế oxi trong công nghiệp.
- GV: trong tự nhiên oxi còn đươc sinh ra do quá 
trình quang hợp của cây xanh. Nó có ý nghĩa làm giảm CO2 trong không khí, chống ô nhiễm môi trường. Do đó, cần phải có ý thức trồng và bảo vệ cây xanh vì đó cũng là bảo vệ cuộc sống của chính chúng ta.
V. Điều chế
1. Trong PTN: 
	 t0 
2KMnO4 K2MnO4 + MnO2 + O2↑
	 t0
2KclO3 2KCl + 3O2↑
2. Trong CN:
a) Từ không khí: chưng cất phâ n đoạn không khí lỏng
-CO2 hoá lỏng 
Chưng cất phân đoạn
KK KK khô KK lỏng
 (-1960c) N2 -1830c O2 
b) Từ nước: điện phân
 đp
2H2O à 2H2 ↑ + O2↑ 
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
 Câu 1- Em hãy viết hai phương trình phản ứng điều chế Ô-xi ?
 Câu 2-Viết và cân bằng các phương trình phản ứng:
 S + O2 à SO2 (1)
 P + O2 à P2O5 (2)
 Fe + O2 à Fe3O4 (3)
 CH4 + O2 à CO2 + H2O (4)
 Câu 3 - Vì sao phản ứng cháy của các chất chứa trong bình chứa oxi lại mãnh liệt hơn khi cháy trong không khí?
 D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG VÀ TÌM TÒI MỞ RỘNG  
GV: Nhìn những hình ảnh trên em có suy nghĩ gì?
HS: Các hoạt động suy giảm khí oxi 
GV: Nêu biện pháp bảo vệ bầu khí quyển
Thu gom và phân loại rác thải
Giảm lượng khí thải của các động cơ xe cộ,nhà máy sản xuất
Bảo vệ rừng và trồng nhiều cây xanh 
GV: cho học sinh liên hệ với thực trạng về vấn đề trồng rừng và nạn phá rừng ở nước ta hiện nay
Câu 1- Ô-xi được tạo ra từ quá trình quang hợp như thế nào ? Nêu các chất tham gia và sản phẩm của phản ứng? 
 Câu 2- Tính số mol Kali Clorat cần thiết để điều chế được 48g Ô-xi ở đktc 
 Câu 3- Giải thích vì sao càng lên cao ta cảm thấy càng khó thở ? 
 Câu 4- Tại sao ở các đầm nuôi tôm hoặc ở bể cá cảnh người ta phải dùng máy sục khí vào nước 
2.4 HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
STT
Lớp
Sĩ số
 9-10
 7-8
 5-6
 <5
1
10C3
39
6
15,4%
15
38,5%
16
41,1%
2
5%
2
10C4
41
2
4,9%
7
17%
24
58,5%
8
19,6%
Sau khi vận dụng phương pháp tích hợp giữa các môn học vào một tiết học hoá học nhận thấy lớp thực nghiệm (10C3) học sinh học sôi nổi hơn có hứng thú học tập bộ môn , tiếp thu kiến thức chủ động ,giải quyết các bài tập thiên về giải thích các hiện tượng xảy ra trong đời sống hàng ngày một cách nhanh chóng hơn lớp đối chứng 10C4 .
3. KẾT LUẬN:
1/ Kết luận:
	Từ kết quả học tập của các em bản thân tôi nhận thấy việc kết hợp kiến thức liên môn vào một môn học nào đó là một việc làm hết sức cần thiết, có hiệu quả rõ rệt đối với học sinh. Giúp các em học sinh không những giỏi một môn mà cần biết cách kết hợp kiến thức các môn học lại với nhau để trở thành một con người phát triển toàn diện. Đồng thời việc thực hiện những dự án này sẽ giúp người giáo viên dạy bộ môn không ngừng trau rồi kiến thức của các môn học khác để dạy bộ môn của mình tốt hơn, đạt kết quả cao hơn	
2/ Kiến nghị:
Dạy học tích hợp là một trong những phương thức phát triển năng lực học sinh
 Vì vậy, chương trình giáo dục phổ thông tổng thể sau 2018 dự kiến sẽ được phát triển dựa theo quan điểm dạy học tích hợp,bản thân tôi cũng như nhiều giáo viên khác rất mong cơ quan chủ quản tổ chức được nhiều đợt tập huấn cho giáo viên hiểu và nắm rõ được nội dung tích hợp của chương trình THPT .Bản thân tôi gói gọn tích hợp kiến thức toán học, sinh học ,địa lí,giáo dục công dân vào tiết 1 bài Oxi –Ozon ,rất mong được sự góp ý của cơ quan có thẩm quyền.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG
Thạch Thành, ngày 5 tháng 5 năm 2019
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình tự viết không sao chép của người khác
 Cao Thị Nội
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH 
XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Cao Thị Nội
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường THPT Thạch Thành 2.
TT
Tên đề tài SKKN
Cấp đánh giá xếp loại
(Ngành GD cấp huyện/tỉnh; Tỉnh...)
Kết quả đánh giá xếp loại
(A, B, hoặc C)
Năm học đánh giá xếp loại
Dạy học tích hợp Hóa học và bảo vệ môi trường
Cấp ngành GD - Thanh Hóa
C
2014-2015
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI (2013), Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8
(Nghị quyết số 29-NQ/TW) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
2. Đinh Quang Báo, Lê Huy Hoàng (2014), “Một số vấn đề về mục tiêu và chuẩn trong
chương trình giáo dục phổ thông sau 2015”, Hội thảo Chương trình giáo dục phổ
thông tổng thể trong chương trình giáo dục phổ thông mới, TPHCM tháng 11 năm
2014, Bộ GD&ĐT, tr.11-24.
3. Đinh Quang Báo (2014), “Dạy học tích hợp – Phương thức phát triển năng lực học
sinh”, Hội thảo Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể trong chương trình giáo
dục phổ thông mới, TPHCM tháng 11 năm 2014, Bộ GD&ĐT, tr.38-44.
4. Nguyễn Anh Dũng (2014), “Dạy học tích hợp trong chương trình giáo dục phổ
thông”, Hội thảo Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể trong chương trình giáo
dục phổ thông mới, TPHCM tháng 11 năm 2014, Bộ GD&ĐT, tr.25-37.