Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh Lớp Năm dân tộc thiểu số trường Tiểu học Võ Thị Sáu
Cơ sở lí luận của vấn đề.
Chữ viết là hệ thống các ký hiệu để ghi lại ngôn ngữ theo dạng văn bản, là sự miêu tả ngôn ngữ thông qua việc sử dụng các ký hiệu hay các biểu tượng.
Viết đúng là viết đúng mẫu chữ, đúng độ cao, độ rộng của các con chữ, các chữ số theo quy định; viết đúng khoảng cách giữa các con chữ trong một chữ và giữa các chữ với nhau.
Viết đẹp là viết các chữ có nét thanh, nét đậm; nét chữ mềm mại, thanh thoát; bố cục bài viết hài hòa trên trang vở (trang giấy); biết viết sáng tạo các con chữ hoa, một số chữ viết thường ở mức độ hợp lí, không làm rối bài viết.
Nhằm khẳng định sự cần thiết của việc rèn chữ viết đẹp cho học sinh tiểu học ngày 14/06/2002 Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành quyết định số 32/2002 – QĐ BGD&ĐT về “Mẫu chữ viết trong trường Tiểu học” và chỉ đạo thực hiện việc dạy và học viết chữ như sau: Sở GD&ĐT có trách nhiệm chỉ đạo thực hiện việc nâng cao chất lượng dạy và học viết chữ trong nhà trường Tiểu học. Theo văn bản hướng dẫn ngày 17/06/2002 của vụ Tiểu học ra văn bản số 5150/TH hướng dẫn dạy và học viết chữ Tiểu học: “Tiếp tục đẩy mạnh phong trào luyện viết chữ đẹp cho giáo viên và học sinh. Tổ chức thi viết hàng năm ở các cấp đầu cơ sở, tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị dạy học nhằm tạo điều kiện tốt cho việc dạy và học chữ trong trường Tiểu học, mỗi lớp cần được trang bị đầy đủ bảng mẫu chữ viết do Bộ ban hành.”
Ngoài ra những câu chữ thẳng hàng, đẹp, rõ nét còn thể hiện sự trang trọng và tính cách cẩn thận, kiên trì, chăm chỉ của người viết. Bởi vậy, việc rèn chữ viết đẹp cho học sinh tiểu học nói chung và học sinh lớp Năm nói riêng là việc làm bức thiết trong trường Tiểu học.
Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU I. Đặt vấn đề Chữ viết là phương tiện giao tiếp quan trọng trong cuộc sống của chúng ta nói chung và trong học tập nói riêng. Rèn chữ viết là một việc làm có ý nghĩa đặc biệt đối với học sinh Tiểu học. Việc rèn luyện cho học sinh viết đúng, viết đẹp, viết đảm bảo tốc độ hay cao hơn là học sinh biết viết chữ sáng tạo, có nét thanh, nét đậm rõ ràng không chỉ tạo điều kiện cho các em học tốt các môn học mà thông qua đó giáo dục tính kiên trì, cẩn thận, tinh thần kỷ luật và óc thẩm mỹ. Ngoài ý nghĩa đó viết chữ đẹp còn nhằm tôn vinh vẻ đẹp của chữ Việt và thể hiện sự gìn giữ giá trị văn hóa Việt. Rèn chữ viết là để học sinh trau dồi kỹ năng viết chữ, kỹ năng trình bày, thúc đẩy và phát huy vai trò của giáo viên, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy, giáo dục toàn diện của nhà trường. Tuy nhiên là giáo viên nhiều năm liền gắn bó với học sinh lớp Năm, cũng rất tâm huyết với phong trào: “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” và đã thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng chữ viết đẹp cho học sinh năng khiếu khối 4,5 trong một số năm học. Tôi nhận thấy đa số học sinh chưa thật sự chú ý vào việc rèn chữ, giữ vở. Số học sinh mắc phải nhiều lỗi cơ bản trong khi viết như: chữ viết chưa đúng yêu cầu về mẫu chữ, cỡ chữ, độ cao, khoảng cách,... rất nhiều; số học sinh có chữ viết đúng, đẹp, viết chữ sáng tạo, có nét thanh, nét đậm rõ ràng thì rất hạn chế. Hiệu quả khi tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” các cấp thì chưa được cao. Điều đó khiến tôi rất băn khoăn, luôn cố gắng tìm tòi mọi cách để rèn luyện chữ viết cho học sinh đặc biệt là phát huy khả năng cho những học sinh biết viết đúng mẫu chữ, chữ viết tương đối đẹp, có ý thức giữ gìn sách vở sạch đẹp. Trên cơ sở đó tôi mạnh dạn chọn viết đề tài “ Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu” đề ra một số giải pháp nâng cao kĩ năng viết chữ đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số ở Trường Tiểu học Võ Thị Sáu từ năm học 2016 - 2017; 2017 - 2018 đến năm học 2018 – 2019. II. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu thực trạng chữ viết của học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu trong một số năm học gần đây từ đó rút ra ưu điểm, tồn tại, nguyên nhân và đưa ra một số giải pháp chủ yếu giúp học sinh lớp Năm viết chữ đúng, đẹp, sáng tạo góp phần nâng cao chất lượng khi tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” do các cấp phát động. Thông qua hoạt động việc rèn chữ viết sẽ hình thành và xây dựng những kĩ năng, thói quen viết chữ đẹp và giáo dục tính kiên trì, cẩn thận, tinh thần kỷ luật và óc thẩm mỹ cho học sinh. Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lí luận của vấn đề. Chữ viết là hệ thống các ký hiệu để ghi lại ngôn ngữ theo dạng văn bản, là sự miêu tả ngôn ngữ thông qua việc sử dụng các ký hiệu hay các biểu tượng. Viết đúng là viết đúng mẫu chữ, đúng độ cao, độ rộng của các con chữ, các chữ số theo quy định; viết đúng khoảng cách giữa các con chữ trong một chữ và giữa các chữ với nhau. Viết đẹp là viết các chữ có nét thanh, nét đậm; nét chữ mềm mại, thanh thoát; bố cục bài viết hài hòa trên trang vở (trang giấy); biết viết sáng tạo các con chữ hoa, một số chữ viết thường ở mức độ hợp lí, không làm rối bài viết. Nhằm khẳng định sự cần thiết của việc rèn chữ viết đẹp cho học sinh tiểu học ngày 14/06/2002 Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành quyết định số 32/2002 – QĐ BGD&ĐT về “Mẫu chữ viết trong trường Tiểu học” và chỉ đạo thực hiện việc dạy và học viết chữ như sau: Sở GD&ĐT có trách nhiệm chỉ đạo thực hiện việc nâng cao chất lượng dạy và học viết chữ trong nhà trường Tiểu học. Theo văn bản hướng dẫn ngày 17/06/2002 của vụ Tiểu học ra văn bản số 5150/TH hướng dẫn dạy và học viết chữ Tiểu học: “Tiếp tục đẩy mạnh phong trào luyện viết chữ đẹp cho giáo viên và học sinh. Tổ chức thi viết hàng năm ở các cấp đầu cơ sở, tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị dạy học nhằm tạo điều kiện tốt cho việc dạy và học chữ trong trường Tiểu học, mỗi lớp cần được trang bị đầy đủ bảng mẫu chữ viết do Bộ ban hành...” Ngoài ra những câu chữ thẳng hàng, đẹp, rõ nét còn thể hiện sự trang trọng và tính cách cẩn thận, kiên trì, chăm chỉ của người viết. Bởi vậy, việc rèn chữ viết đẹp cho học sinh tiểu học nói chung và học sinh lớp Năm nói riêng là việc làm bức thiết trong trường Tiểu học. II. Thực trạng của vấn đề 1. Thuận lợi Được sự quan tâm của lãnh đạo các cấp, Đảng ủy, chính quyền địa phương. Ban Giám hiệu nhà trường luôn quan tâm, tạo điều kiện và động viên kịp thời đội ngũ giáo viên và học sinh trong công tác giảng dạy cũng như thực hiện việc rèn chữ viết. Cơ sở vật chất của nhà trường tương đối đầy đủ, đảm bảo cho việc dạy - học, rèn chữ viết của giáo viên và học sinh. Giáo viên có chuyên môn, nhiệt tình, tâm huyết, sẵn sàng trao đổi kinh nghiệm của bản thân cho đồng nghiệp và có trách nhiệm cao trong quá trình thực hiện công tác rèn luyện chữ viết cho học sinh. Một số học sinh biết viết chữ theo quy định, viết bài sạch sẽ, trình bày đẹp. 2. Khó khăn Trên thực tế học sinh của trường nói chung và học sinh lớp tôi nói riêng chủ yếu là học sinh đồng bào dân tộc thiểu số. Năm học 2016-2017 tôi chủ nhiệm lớp 5B, lớp có 28 em, hơn 90% học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số. Năm học 2017 - 2018 tôi thực hiện công tác chủ nhiệm lớp 5D (phân hiệu buôn Sah) lớp có 16 em, 100% học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số. Năm học 2018 - 2019 tôi thực hiện công tác chủ nhiệm lớp 5B, lớp có 30 em, 100% học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số. Trong những năm học đó đa số học sinh trong lớp là con em gia đình gặp khó khăn về kinh tế, hạn chế về trình độ văn hoá. Nhiều em không ý thức được tầm quan trọng của việc học, đa số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình. Các em là học sinh dân tộc thiểu số, tiếng Việt chỉ được các em giao tiếp chủ yếu ở trong các giờ học nên nhiều học sinh chưa thành thạo tiếng Việt dẫn đến tình trạng trong quá trình viết bài hầu hết các em đều mắc lỗi chính tả, chữ viết chưa đều, viết cẩu thả, viết còn chậm. Học sinh không nắm được: các nét cơ bản, mẫu chữ, độ cao, khoảng cách... của các con chữ. Nhiều học sinh viết chữ thiếu nét, sai lỗi chính tả, trình bày xấu, không khoa học, đặt dấu câu tùy tiện, không đúng quy định. Số học sinh chưa có ý thức giữ gìn sách vở, để vở bẩn, quăn góc...còn nhiều. Hầu như không có học sinh biết viết chữ sáng tạo, có nét thanh, nét đậm rõ ràng, viết nhiều kiểu chữ khác nhau. Thực hiện khảo sát chữ viết, chất lượng vở sạch – chữ đẹp, hiệu quả khi tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” các cấp của học sinh các lớp tôi chủ nhiệm từ đầu năm học tôi thấy đạt tỉ lệ rất thấp, cụ thể như sau: Đầu năm học Lớp TSHS Xếp loại A Xếp loại B Xếp loại C SL Tỉ lệ % SL Tỉ lệ % SL Tỉ lệ % 2016 -2017 5B 28 3 10,71 11 39,28 14 50,01 2017 -2018 5D 16 1 6,25 6 37,5 9 56,25 2018 -2019 5B 30 4 13,34 13 43,33 13 43,33 Kết quả tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” của các lớp tôi nhận chủ nhiệm ở những năm học trước (lớp 4) đạt kết quả không cao. Năm học 2016 - 2017 tôi nhận chủ nhiệm học sinh lớp 4B của năm học 2015 - 2016 lên lớp 5B. Ở năm học này lớp chỉ có 1 học sinh tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” cấp trường và đạt Công nhận; năm học 2017 - 2018 tôi nhận chủ nhiệm học sinh lớp 4D của năm học 2016 - 2017 lên lớp 5D. Năm học này lớp có 2 học sinh tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” cấp trường và cũng đạt Công nhận, không có học sinh dự thi cấp huyện; năm học 2018 - 2019 tôi nhận chủ nhiệm học sinh lớp 4B của năm học 2017 - 2018 lên lớp 5B. Ở năm học này lớp có 3 học sinh tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” cấp trường và cũng chỉ đạt Công nhận. Sau khi khảo sát, nắm được những thuận lợi, khó khăn của vấn đề nghiên cứu. Tôi tiến hành tìm hiểu những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng chất lượng chữ viết của học sinh cũng như chất lượng phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp”còn thấp. Tôi rút ra được những nguyên nhân chủ yếu như sau: Một số giáo viên chữ viết không đúng mẫu, tùy tiện trong cách trình bày. Còn tâm lí chữ viết không cần quá quan trọng chỉ đặt mục tiêu viết đúng không cần viết đẹp, chỉ lưu ý rèn luyện, nhắc nhở trong viết chính tả, còn lại các tiết học khác hầu như bỏ ngỏ, thiếu nhắc nhở, uốn nắn để dành thời gian cho những môn khác như: Toán, Tiếng Việt,... Đa số học sinh chữ xấu, ngại viết, không có hứng thú và lòng say mê khi viết chữ. Học sinh viết chữ chưa đẹp do tính cẩu thả, tư thế ngồi và cách cầm bút, để vở chưa đúng, khoảng cách giữa mắt và vở chưa đảm bảo. Các em thường phát âm sai, đọc thiếu dấu thanh. Do đọc sai nên khi viết các em cũng thường viết sai. Học sinh có hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn nên không có điều kiện mua sắm các loại bút, vở đúng tiêu chuẩn nên chữ viết học sinh chỉ dừng lại ở viết đúng mà chưa đẹp, chữ viết chưa sáng tạo, chưa có nét thanh, nét đậm gây khó khăn trong việc rèn chữ viết cho học sinh có năng khiếu. Từ những nguyên nhân trên tôi tìm hiểu một số giải pháp để khắc phục nhằm giúp học sinh viết chữ đúng, đẹp. Đặc biệt là giúp những học sinh có năng khiếu về chữ viết ngoài viết đúng, viết đẹp còn biết viết sáng tạo, mềm mại, hài hòa, biết viết nhiều kiểu chữ khác nhau. Học sinh viết chữ bằng chính sự hứng thú, lòng say mê, ham muốn được nằm trong đội tuyển “rèn chữ viết” để tham dự các hội thi, góp phần nâng cao chất lượng phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” do các cấp tổ chức. III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề. Giải pháp thứ nhất: Tự bồi dưỡng nắm chắc kiến thức, kĩ năng rèn chữ viết cho bản thân. Đối với học sinh Tiểu học việc làm của giáo viên có tác động rất lớn đến các em. Giáo viên viết chữ đẹp và có ý thức rèn chữ viết thì chất lượng chữ viết của lớp đó sẽ có kết quả cao. Bởi vậy ngay từ đầu năm học, tôi tiến hành xây dựng kế hoạch chủ nhiệm và một trong những nội dung quan trọng là công tác “rèn chữ - giữ vở” cho học sinh. Để rèn cho học sinh kĩ năng viết chữ đúng yêu cầu, luyện cho học sinh viết chữ ngày càng đẹp thì việc đầu tiên tôi phải đọc các tài liệu tham khảo, tìm hiểu trên internet, xem kĩ các công văn hướng dẫn, bám sát chỉ đạo chuyên môn để nắm chắc các mẫu chữ theo quy định, cách viết các nét, chữ cái cho đúng, đẹp và luôn cố gắng sắp xếp thời gian luyện rèn, mài giũa để có các nét chữ không những đúng mà còn đẹp, mềm mại, sáng tạo, chữ viết có nét thanh, nét đậm rõ ràng,... Trên cơ sở những kiến thức, kĩ năng đã có tôi tiến hành thực hiện các giải pháp tiếp theo để rèn chữ viết cho học sinh. Giải pháp thứ hai: Tìm hiểu tâm lí học sinh, bồi dưỡng cho các em niềm đam mê với các nét chữ. Việc gì cũng thế nếu bản thân người thực hiện thực sự yêu thích, có lòng say mê thì việc làm đó mới có kết quả cao. Việc rèn chữ cho học sinh cũng thế, các em có đam mê với các nét chữ thì mọi thứ sẽ dễ dàng hơn. Bởi vậy, ngay từ đầu năm học thông qua giáo viên chủ nhiệm cũ, cha mẹ học sinh tôi tìm hiểu kỹ đặc điểm của từng học sinh trong lớp, đối tượng học sinh tôi bồi dưỡng để nắm bắt khả năng học tập cũng như sở thích, tâm lí, của các em. Thông qua việc kể cho các em nghe những câu chuyện, những bài thơ về gương rèn luyện chữ viết, cho các em quan sát những mẫu chữ, bài viết đẹp, những trang vở trước và sau khi rèn chữ của cô, của bạn để các em thêm tin tưởng và quyết tâm say mê rèn luyện. Trong các tiết học hay các buổi bồi dưỡng tôi đều tạo tâm lí thoải mái cho các em. Tôi xen kẽ những câu chuyện cười, tâm sự một số câu chuyện đời thường hay đơn giản chỉ là gợi ý để các e mạnh dạn thể hiện năng khiếu riêng của bản thân nhằm tránh nhàm chán, mỏi mệt cho các em. Cách làm đó khiến hiệu quả của tiết học, buổi bồi dưỡng của cô trò đạt kết quả cao hơn. Ví dụ: Tôi kể cho các em nghe câu chuyện “Cao Bá Quát và chuyện cột tóc, cùm chân luyện viết chữ đẹp”. Ông Cao Bá Quát nổi tiếng về tài văn thơ đối đáp thông minh và tài họa, nhưng lại viết chữ rất xấu.Tính khí tuy ngông ngạo, nghịch ngợm, nhưng bù lại ông rất chịu khó đọc sách, học hỏi và kiên nhẫn trong học tập. Học cũng như làm, bất kỳ khi nào ông cũng phải làm cho đến nơi đến chốn. Xấu hổ với chữ viết như gà bới, đêm đến, ông thường thức khuya miệt mài tập viết chữ. Buồn ngủ quá, ông tự buộc tóc mình lên mái nhà để mỗi lần ngủ gật bị giật tóc đau, phải tỉnh lại. Ông còn buộc chân vào các cạnh bàn để không thể “chạy đi chơi”. Nhờ sự quyết tâm, kiên nhẫn, một thời gian sau, từ viết chữ xấu, Cao Bá Quát nổi tiếng khắp vùng về biệt tài viết chữ đẹp. Qua tấm gương sáng nỗ lực luyện chữ, kiên trì vươn lên để tự hoàn thiện bản thân mình của cụ Cao Bá Quát tôi giải thích cho học sinh hiểu rằng sự cố gắng của ông đã mang đến thành công cho bản thân ông. Từ đó động viên, khích lệ học sinh tự tin hơn, kiên trì cố gắng học hỏi, rèn luyện thì chữ viết sẽ ngày càng tiến bộ, các em sẽ biết viết chữ không chỉ đúng mà còn đẹp, các nét chữ sẽ mềm mại, hài hòa hơn,... Giải pháp thứ ba: Hướng dẫn học sinh nắm kiến thức cơ bản về chữ viết. Rèn các kĩ năng viết chữ đẹp. Hướng dẫn nắm kiến thức cơ bản về chữ viết: Để học sinh viết đẹp thì trước hết phải viết đúng. Bởi vậy tôi hướng dẫn các em luyện viết đúng các nét cơ bản, các mẫu chữ viết, chữ số theo quy định. Trong lớp học treo bảng chữ mẫu lên tường để học sinh tiện theo dõi. Hướng dẫn học sinh viết nhiều kiểu chữ khác nhau. Viết kiểu chữ nào đúng mẫu mới chuyển sang luyện các kiểu chữ khác. - Các nét cơ bản: Tôi hướng dẫn học sinh nắm các nét cơ bản sau và yêu cầu học sinh học thuộc, tiến hành luyện viết thành thạo. Từ những nét cơ bản này hướng dẫn các em viết sang các con chữ sẽ dễ dàng hơn. Ví dụ: Tôi nêu rõ cho các em khi các em kết hợp nét cong trái và nét cong phải thì sẽ được chữ x, chữ h là sự kết hợp giữa nét khuyết trên và nét móc hai đầu,... * Tương tự tôi hướng dẫn để học sinh nắm các nhóm chữ cơ bản, độ cao của các con chữ. - Mẫu chữ thường (chia thành 5 nhóm): Nhóm 1: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét cong: e, o, ô, ơ, ê, x, c (độ cao 1 đơn vị). Nhóm 2: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét cong phối hợp với nét móc và nét thẳng: a, ă, â, d, đ, q. (độ cao các con chữ a, ă, â là 1 đơn vị; d, đ, q là 2 đơn vị). Nhóm 3: Nhóm các chữ cái có các nét cơ bản là nét móc: i, u, ư, p, n, m, t (độ cao các con chữ i, u, ư, p, n, m là 1 đơn vị; p là 2 đơn vị; t là 1,5 đơn vị). Nhóm 4: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét khuyết (hoặc nét cong phối hợp với nét móc): l, h, k, b, y, g. (độ cao là 2,5 đơn vị) Nhóm 5: Nhóm các chữ cái có nét móc phối hợp với nét cong: r, s, v (các con chữ r, s độ cao là 1,25 đơn vị; v là 1 đơn vị) - Mẫu chữ cái viết hoa (chia thành 6 nhóm): Nhóm 1: A, Ă, Â, N, M Nhóm 2: B, D, Đ, P, R Nhóm 3: C, G, S, L, E, Ê Nhóm 4: I, K, V, H, T Nhóm 5: O, Ô, Ơ, Q Nhóm 6: U, Ư, Y, X Chiều cao của các chữ cái viết hoa là 2,5 đơn vị, riêng hai chữ cái viết hoa G, Y được viết với chiều cao là 4 đơn vị. - Nhóm chữ số (chia làm 3 nhóm) Nhóm 1: 1, 4, 7 Nhóm 2: 2, 3, 5 Nhóm 3: 0, 6, 8, 9 Tất cả các chữ số đều có độ cao 2 đơn vị và phần lớn đều có độ rộng 1đơn vị. Rèn những kĩ năng chung: Tôi hướng dẫn học sinh cách chọn vở có trang giấy dày, dòng kẻ đều, ô li không quá to cũng không quá nhỏ (vở Hồng Hà, ABC...); động viên các em dùng bút máy, chọn bút có ngòi mài nông, là ngòi bút được mài vừa phải, 2 bên đầu ngòi được bo tròn, khi viết cho ra nét thanh đậm lại hạn chế cào, rách giấy. Với những học sinh chưa biết cách chọn vở, chọn bút để luyện viết tôi sẽ là người trực tiếp chọn và mua vở, mua bút cho các em. Hướng dẫn học sinh cách bọc vở, bảo quản và giữ gìn sách vở như thế nào từ đầu năm học. Nêu rõ các tiêu chuẩn cần phấn đấu để đạt danh hiệu “ Vở sạch – Chữ đẹp”. Đồng thời cùng học sinh ra quyết tâm thực hiện các chỉ tiêu về phong trào rèn chữ viết và giữ gìn sách vở. Yêu cầu học sinh trong mỗi vở có một tờ giấy kê tay để vở không bị giây bẩn, không bị ướt mồ hôi khi viết. Hướng dẫn những học sinh dùng bút máy rèn chữ khi viết chỉ nên chấm mực, nếu bơm mực viết thì không bơm quá đầy, chỉ bơm 1/3 sức chứa của bút. Nên chọn mực phù hợp với bút để đảm bảo độ bền cho bút. Trước khi viết yêu cầu học sinh cần phải rửa tay sạch, kiểm tra bàn học đã sạch chưa? Thử bút ra giấy nháp thấy mực ra đều đặn, nét đẹp mới viết vào vở. Khi viết không ấn bút quá mạnh, nếu bút bẩn cần lấy giẻ lau lau sạch rồi mới viết. Nếu viết sai trong vở cần dùng thước kẻ chân dưới chữ viết sai bằng bút chì, không được tẩy xoá. Rèn kĩ năng cầm bút, để vở và tư thế ngồi viết: Hướng dẫn học sinh tư thế ngồi đúng chuẩn, có kĩ năng cầm bút chuẩn xác, biết đặt vở phù hợp là yếu tố quan trọng không thể thiếu trong quá trình rèn chữ cho học sinh. Tư thế ngồi viết: Khi ngồi viết, phải ngồi ngay ngắn, lưng thẳng, không tì ngực vào cạnh bàn, đầu hơi cúi, hai mắt cách vở từ 25-30 cm. Cánh tay trái đặt trên mặt bàn bên trái vở, bàn tay trái tì vào vở, giữ vở không bị xê dịch khi viết. Cánh tay phải cùng ở trên mặt bàn. Với cách để tay như vậy khi viết bàn tay và cánh tay phải có thể dịch chuyển thuận lợi từ trái sang phải một cách dễ dàng. (Em: H’ Niêng Hmõk và em H’ LêVy Buôn Krông - học sinh lớp 5B đang luyện viết) Cách cầm bút: Khi viết học sinh cầm bút và điều khiển bút viết bằng cả ba ngón tay (ngón trỏ, ngón cái và ngón giữa) của bàn tay phải. Đầu ngón tay trỏ đặt ở phía trên, đầu ngón cái giữ bên trái, phía bên phải của đầu bút tựa cạnh đốt đầu ngón tay giữa. Ba điểm tựa này giữ bút và điều khiển ngòi bút dịch chuyển linh hoạt. Ngoài ra, động tác viết cần có sự phối hợp cử động của cổ tay khuỷu tay và cả cánh tay. Vị trí đặt vở khi viết chữ: Vở viết cần đặt nghiêng so với mép bàn một góc 300 (nghiêng về bên phải). Sở dĩ phải đặt như vậy vì chiều thuận của vận động tay khi viết chữ Việt là vận động từ trái sang phải. Ngoài những kiến thức, kĩ năng nêu trên, khi rèn cho học sinh viết chữ tôi hướng dẫn cho các em phân biệt rõ khoảng cách các con chữ (khoảng cách giữa các chữ bằng một con chữ o, khoảng cách giữa các con chữ bằng 1/2 độ rộng của con chữ o). Hướng dẫn cho các em khi viết, viết liền mạch, các nét chữ nối liền liên tục không bị đứt quãng. Sau đó nhấc bút lên, viết dấu thanh rồi mới chuyển sang chữ tiếp theo. Dấu thanh được đặt trên hoặc dưới âm chính. Khi viết cần lưu ý nét bắt đầu và nét kết thúc (các nét móc, nét khuyến, nét nối); điểm đặt bút, điểm dừng bút để hình thành thói quen cho các em khi viết bài. VD: Khi hướng dẫn học sinh viết chữ “nắng” tôi hướng dẫn viết như sau: viết liền mạch nang - xong mới lia bút lên viết dấu mũ con chữ ă và viết dấu sắc - nắng. Lưu ý học sinh dấu sắc được đặt trên đầu âm ă, giữa dòng kẻ thứ 2 và thứ 3,... Tôi không chỉ dừng lại ở việc rèn luyện cho các em viết đúng, viết một kiểu chữ mà còn viết nhiều kiểu chữ khác như: chữ đứng nét thanh, nét đậm; chữ nghiêng nét thanh, nét đậm,... luyện viết các chữ sáng tạo cho tất cả học sinh đặc biệt là những học sinh có năng khiếu về chữ viết. Tôi nêu rõ cho học sinh hiểu bài viết muốn có nét thanh, nét đậm phụ thuộc vào đưa bút. Tôi hướng dẫn cho các em những nét đậm nằm ở những nét đưa bút xuống còn nét thanh thì đưa bút lên. Vậy khi đưa bút lên thì đưa nhẹ tay, nét đậm ấn mạnh tay hơn một chút. Chữ nghiêng thì cầm bút nghiêng khoảng 45 0. Ví dụ: Trong quá trình rèn chữ viết cho học sinh tôi chú ý để phát hiện những em có khả năng viết đúng mẫu chữ, chữ viết tương đối đẹp, có ý thức giữ gìn sách vở sạch đẹp. Tôi định hướng cho các em những yêu cầu cao hơn như: ngoài viết chữ đẹp cần cố gắng rèn để viết chữ sáng tạo, viết nhiều kiểu chữ khác nhau để các em tham gia phong trào “Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp” do các cấp tổ chức. Việc làm này khiến các em rất thích thú và luôn cố gắng rèn luyện theo hướng dẫn của giáo viên. Trong quá trình học sinh viết, tôi luôn quan sát để phát hiện những học sinh ngồi viết, cầm bút hoặc đặt vở sai, viết chữ mắc lỗi gì để sửa triệt để cho các em. Ví dụ: Năm 2016 -2017 lớp tôi có em H' Huyn Di Êban, Y Nuin Mlô; năm học 2017-2018 có em H' Duân Hđơk; năm học 2018- 2019 có một số em như Em Y Pha
Tài liệu đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_mot_so_giai_phap_ren_chu_viet_dep_cho.docx