Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh tiểu học

 PHÒNG GD-ĐT TÂN CHÂU CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 TRƯỜNG TH B LONG AN	 Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
BÁO CÁO
MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KĨ NĂNG SỐNG
CHO HỌC SINH TIỂU HỌC
I/ Sơ lược lý lịch tác giả:
- Họ và tên: Nguyễn Tấn Nhựt Nam, nữ: Nam.
- Ngày tháng năm sinh: 27/12/1984.
- Nơi thường trú: Tổ 24, ấp Long Hiệp, Long An, Tân Châu, An Giang.
 - Đơn vị công tác: Trường Tiểu học B Long An.
 - Chức vụ hiện nay: Tổ trưởng khối 5.
 - Trình độ chuyên môn: Cử nhân tiểu học.
 - Lĩnh vực công tác: Giáo viên dạy lớp.
II.Sơ lược đặc điểm tình hình đơn vị:
 Trường có 01 điểm do 3 điểm trường trước đây hợp thành, nằm ven theo bờ sông Kênh Xáng. Năm 1998 trường được xây dựng mới trên mặt bằng rộng cặp theo lộ giao thông Long An - Châu Phong, tọa lạc trên tuyến dân cư thuộc Ấp Long Hòa, xã Long An, từ đó đã tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh học tập. Dân số sinh sống trong địa bàn khá đông, đa số người dân lao động nghèo, sống bằng nghề buôn bán nhỏ, làm ruộng, làm thuê. Thực hiện chương trình, mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, địa phương được chọn là xã điểm của tỉnh trong việc xây dựng nông thôn mới. Năm 2015 xã Long An được UBND tỉnh An Giang công nhận đạt chuẩn.
 1. Thuận lợi:
+ Được sự quan tâm của cấp Ủy Đảng, chính quyền địa phương và sự chỉ đạo chuyên môn của Phòng GD&ĐT.
+ Công tác tham mưu, phối hợp thực hiện có hiệu quả nên tổ chức được nhiều hoạt động giáo dục, các phong trào thi đua, hội thi do ngành phát động, duy trì khá tốt sĩ số ở các khối lớp.
+ Các ngành, đoàn thể, ấp, cha mẹ học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động của nhà trường; Xã hội hóa giáo dục có chuyển biến tích cực.
+ Đội ngũ giáo viên nhiệt tình, tâm huyết với nghề nghiệp, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ được giao.
+ Được đầu tư xây dựng cơ sở vật chất đạt chuẩn, tạo điều kiện phấn đấu để nhà trường đạt chuẩn quốc gia theo lộ trình.
 2. Khó khăn:
+ Một bộ phận cha mẹ học sinh còn nghèo, thường xuyên làm ăn xa nên học sinh nghỉ dài ngày ảnh hưởng chất lượng học tập.
+ Một số giáo viên vận dụng việc đổi mới phương pháp dạy học hiệu quả chưa cao nhất là phương pháp bàn tay nặn bột, ứng dụng công nghệ thông tin, hình thức tổ chức chưa được phong phú để nâng cao hiệu quả giảng dạy.
+ Đa số học sinh sống ở địa bàn nông thôn nên kĩ năng sống của các em có nhiều mặt còn hạn chế.
 - Tên sáng kiến: Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học 
 - Lĩnh vực: Chuyên môn
III/ Mục đích yêu cầu của đề tài, sáng kiến:
 Quá trình nghiên cứu đề tài nhằm tìm hiểu tình hình thực tế thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, đặc biệt tìm hiểu thực tế rèn kĩ năng sống cho học sinh trong trường Tiểu học. Đề xuất biện pháp nâng cao hiệu quả rèn kĩ năng sống cho học sinh, góp phần thực hiện tốt phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, góp phần nâng cao chất luợng giáo dục toàn diện.
 1/ Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng sáng kiến:
 Năm 2015- 2016, tôi được lãnh đạo nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 5B, là một giáo viên trẻ, đầy nhiệt huyết với công việc, có nhiều năm công tác, được sự quan tâm của lãnh đạo nhà trường, sự động viên của tập thể cộng với những kinh nghiệm mà bản thân đã tích lũy nhiều năm trong giảng dạy đặc biệt là công tác chủ nhiệm lớp. Tuy nhiên khi tiếp nhận lớp mới, tôi vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn và nhiều điều cần quan tâm:
 Lớp 5B gồm có 31 học sinh trong đó có: 17 em nam, 14 em nữ.Trong lớp có nhiều em hoàn cảnh khó khăn, hơn 50% phụ huynh trong lớp là lao động chân tay, có 3 em thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo, 2 em có hoàn cảnh khó khăn và 2 em cha mẹ không có công việc ổn định. Thông tin hai chiều và sự phối hợp giữa phụ huynh và giáo viên là vấn đề làm cho tôi luôn lo lắng...Nhiều phụ huynh có hoàn cảnh khó khăn nên lơ là, thiếu quan tâm trong công tác giáo dục và kết hợp với Ban đại diện cha mẹ học sinh của lớp để chăm lo việc học và giáo dục cho các em.
 Các em thích nói chuyện trong giờ học, chưa thật sự tập trung, rất ngại tiếp xúc với thầy cô, ít tham gia các hoạt động học tập. Sự tập trung chú ý của học sinh ở lớp chưa cao, thiếu bền vững, các em rất ngại tham gia các hoạt động nhóm, ngại suy nghĩ để tìm ra hướng giải quyết vấn đề. Khó khăn nhất là trong
giao tiếp với bạn bè các em có thói quen xưng hô “ ông, bà, tao, mày,...”. Học sinh nam thì thích đi chân đất, hay văng tục, thiếu kiểm soát trong ngôn ngữ khi giao tiếp với bạn. Còn học sinh nữ thì thích chơi theo nhóm, có sự phân biệt trong mối quan hệ bạn bè, các em còn nổi cáu khi bạn chọc ghẹo...
 Từ những khó khăn trên là giáo viên chủ nhiệm lớp, bản thân tôi đã nghĩ ngay đến việc phải tích cực giáo dục kĩ năng sống cho các em. Vì thế tôi luôn tìm tòi, vận dụng và thay đổi các biện pháp trong công tác chủ nhiệm. Với mong muốn được hiểu, gần gũi, giúp đỡ, định hướng kịp thời cho các em, được góp một phần kinh nghiệm nhỏ bé của mình vào việc giáo dục nhân cách, giáo dục ý thức kỷ luật, nề nếp, hình thành các kĩ năng sống cần thiết cho các em.
 2/ Sự cần thiết khi áp dụng sáng kiến:
 Mặc dù, hiện nay chúng ta trong thời đại Công nghệ thông tin, tất cả lĩnh vực phát triển như vũ bão, các em được học tập và sinh hoạt trong các môi trường khá đầy đủ và tiện nghi nên học sinh có những hiểu biết khá phong phú, ngoài ra thông qua các kênh thông tin, đặc biệt là nhờ truy cập Internet, nhưng tôi nhận thấy kĩ năng sống của các em còn nhiều hạn chế. Các em nhận thức chưa đúng về kĩ năng sống. Hầu hết các em lúng túng khi trả lời hoặc chưa biết cách xử lý các tình huống thường gặp trong cuộc sống, trong giao tiếp. Đặc biệt các em học sinh lớp 5, kĩ năng tự bảo vệ trước những vấn đề xã hội có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe và an toàn cuộc sống như: kĩ năng nhận diện một vấn đề, biết cách xác định tình huống, biết cách từ chối, kĩ năng xử lý mâu thuẫn, kĩ năng ra quyết định, tự chăm sóc sức khỏe... còn gặp nhiều khó khăn.
 Để thực hiện thành công nhiệm vụ giáo dục giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh, không thể không quan tâm đến công tác chủ nhiệm lớp. Bởi lẽ, thầy cô chủ
nhiệm lớp có nhiều điều kiện thuận lợi để thực hiện tốt nhiệm vụ này. Vì thầy cô
là người hiểu các em nhất, gần gũi với các em nhất trong thời gian các em đến trường học tập. Các em dễ tâm tình chia sẽ với thầy cô chủ nhiệm về những khó
khăn mà các em gặp phải. Bên cạnh đó, thầy cô chủ nhiệm lớp còn là người được nhà trường giao trách nhiệm trực tiếp tổ chức các hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua công tác chủ nhiệm lớp. Có thể nói, giáo viên chủ nhiệm vừa là nhà giáo dục, người quản lý, người tổ chức, người nuôi dưỡng các ước mơ, khát vọng của tập thể cũng như của từng cá nhân học sinh, vừa là người đại diện, là cầu nối giữa nhà trường, cha mẹ và các giáo viên khác trong trường với học sinh. Người giáo viên chủ nhiệm lớp vừa là thầy dạy học vừa là người cha, người mẹ và cũng có lúc phải là người bạn tốt nhất của các em. Từ đó có thể uốn nắn các em đi theo đúng qui định giáo dục trong nhà trường, có những tác động tích cực đến các em cũng như giúp các em điều chỉnh hành vi theo hướng tích cực, có lợi nhất. Vì vậy, việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua công tác chủ nhiệm lớp ngày càng trở nên thiết yếu. Nhưng việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh phải phù hợp với lứa tuổi, với đặc điểm tình hình riêng của từng lớp học, cấp học, văn hóa của từng địa phương sao cho học sinh cảm thấy gần gũi với cuộc sống của bản thân, gia đình, nhà trường và xã hội, chứ không chỉ trên sách vở hay những lời nói suông.
 Chính vì những lí do nêu trên mà tôi đã chọn đề tài sáng kiến:" Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học ”
 3/Nội dung sáng kiến:
 a. Thuận lợi:
+ Giáo viên:
 - Được sự hỗ trợ nhiệt tình của hội cha mẹ học sinh, của các đoàn thể trong và ngoài nhà trường.
 - Nhà trường luôn quan tâm tạo điều kiện cho các lớp có đầy đủ phòng học,
bàn ghế khang trang vừa tầm với học sinh, phòng học thoáng mát, nhà vệ sinh
sạch sẽ ,...
 - Đội ngũ giáo viên nhiều kinh nghiệm, nhiệt tình giảng dạy, sẵn sàng giúp đỡ khi các em gặp khó khăn.
+ Học sinh:
 - Học sinh được tham gia nhiều buổi sinh hoạt ngoại khóa, giao lưu do nhà trường tổ chức, đưa các trò chơi dân gian vào lớp học.
 - Được học trong ngôi trường khang trang, khuôn viên trường thoáng mát được bao phủ bởi nhiều cây xanh, cơ sở vật chất đáp ứng đầy đủ nhu cầu học tập của các em.
 b. Những tồn tại:
 +Giáo viên:
 -Việc rèn kĩ năng sống cho học sinh chưa có nét chuyển biến, nguyên do chính là trong tư tưởng giáo viên, phụ huynh chỉ chú trọng đến việc dạy kiến thức, việc rèn kĩ năng sống cho học sinh còn chiếu lệ, giáo viên luôn chú trọng đến việc đọc tốt, làm tính tốt  việc đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự chuyên cần, tích cực, chủ động, sáng tạo và ý thức vươn lên, rèn luyện khả năng tự học của học sinh còn gặp nhiều khó khăn.
 -Một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập cũng như giáo dục đạo
đức của con em mình. Một số học sinh con em gia đình làm thuê, làm mướn, điều kiện kinh tế khó khăn, gia đình chủ yếu lo làm kiếm sống cho nên ít có điều kiện quan tâm giáo dục các em. Địa bàn rộng, đa số học sinh nhà xa nên công tác phối kết hợp giữa gia đình và giáo viên còn hạn chế.
 + Học sinh:
 - Về phía học sinh ,các em hay quên nói trước quên sau và chưa có khả năng vận dụng những diều đã học áp dụng vào thực tế, với học sinh tiểu học, tâm lý độ tuổi cho thấy rằng các em rất hiếu động các em có nhu cầu hỏi đáp, không muốn bị áp đặt. Xong các em một mực rất tin vào lời nói của thầy cô giáo, thầy cô bảo đọc, bảo chép thì cứ đọc cứ chép và quá trình ấy cứ lặp đi lặp lại dần dần dẫn đến thói quen.
 - Một số học sinh chưa làm chủ về hành vi và khả năng tập trung trong lớp còn chưa đạt. Những học sinh này chưa thực sự chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, điều này làm cho các em không thể tập trung lĩnh hội những điều giáo viên dạy.
 Vì vậy, giáo viên phải tốn rất nhiều thời gian đầu tư, vận dụng và linh hoạt thay đổi nhiều biện pháp để giúp học sinh có được những kĩ năng sống cơ bản ở môi trường tiểu học mà cụ thể hơn là ở lớp cuối cấp, đặt nền móng cho các em chuẩn bị bước sang môi trường tự lập ở cấp học cao hơn.
 c. Tiến trình thực hiện
 Đầu năm học, tôi học tập nghiên cứu chuyên đề rèn kĩ năng sống cho học sinh tiểu học, về thực trạng và giải pháp ở đơn vị trong việc rèn kĩ năng sống cho học sinh bậc học tiểu học do Bộ Giáo dục- Đào tạo phát động; qua đó giúp tôi hiểu được rằng chương trình học chính khoá thường cho trẻ tiếp xúc từ từ với các kiến thức văn hoá trong suốt năm học, còn thực tế trẻ sẽ học tốt nhất khi có được cách tiếp cận một cách cân bằng, biết cách phát triển các kĩ năng nhận thức, cảm xúc và xã hội. Vì thế, khi trẻ tiếp thu được những kĩ năng giao tiếp xã hội và các hành vi ứng xử cơ bản trong nhóm bạn, thì trẻ sẽ nhanh chóng sẵn sàng và có khả năng tập trung vào việc học văn hoá một cách tốt nhất. 
 d. Thời gian thực hiện:
 Nghiên cứu và áp dụng cho học sinh lớp 5B Trường Tiểu học B Long An từ năm học 2014 – 2015 và rút kinh nghiệm áp dụng cho các năm sau.
 e. Biện pháp tổ chức:
 Khi tham gia vào bất kỳ hoạt động nghề nghiệp nào phục vụ cho cuộc sống đều đòi hỏi chúng ta phải thỏa mãn những kĩ năng tương ứng. Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh là nhằm giúp các em rèn luyện kĩ năng ứng xử thân thiện trong mọi tình huống; thói quen và kĩ năng làm việc theo nhóm, kĩ năng hoạt động xã hội; giáo dục cho học sinh thói quen rèn luyện sức khỏe, ý thức tự bảo vệ bản thân, phòng ngừa tai nạn giao thông, đuối nước và các tệ nạn xã hội. Đối với học sinh tiểu học việc hình thành các kĩ năng cơ bản trong học tập và sinh hoạt là vô cùng quan trọng, ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này. Vì thế mà việc đưa ra những giải pháp để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 5 là điều rất cần thiết. Và tôi đã mạnh dạn áp dụng một số biện pháp sau:
 e.1. Rèn kĩ năng sống hiệu quả qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, hoạt động tập thể, vui chơi, hoạt động ngoại khoá...
 Thường xuyên tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi tập thể lành mạnh, chơi các trò chơi dân gian, tổ chức các hoạt động văn nghệ thể thao như: kéo co, cầu lông, đá cầu, qua các hoạt động rèn cho học sinh kĩ năng ứng xử với bạn bè, xây dựng tinh thần đoàn kết tốt, kĩ năng lắng nghe, kĩ năng hợp tác, kĩ năng quyết định, biết kiềm chế bản thân trong khi xử lí các tình huống với bạn bè.
Học sinh tham gia đá cầu.
Học sinh tham gia các trò chơi dân gian “ Bịt mắt bắt dê”.
 Tổ chức tốt hoạt động ngoại khóa, “diễn đàn” ở phạm vi lớp, khối của mình. Mỗi năm học sẽ có một số chủ đề rèn luyện kĩ năng được triển khai. Trong đó nhà trường cần phát huy vai trò của tổ chức Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh và Sao nhi đồng theo các chủ điểm hàng tháng. Đưa trò chơi thể thao và các loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian vào trường học, qua đó mà rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh.
 Ví dụ: Thông qua hội diễn văn nghệ, vẽ tranh, thi cờ vua để chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam, ngày thành lập Đoàn (26/3), kể chuyện về những tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, giáo viên chủ nhiệm có thể lồng ghép giáo dục kĩ năng sống: hợp tác, hoà nhập, kĩ năng lãnh đạo cho học sinh lớp mình thông qua cách phân công nhiệm vụ cho từng cá nhân trong lớp, phát huy tinh thần chủ động, tích cực của các em để làm sao đó để lớp mình có thể đem lại thành tích cao nhất.
Học sinh tham gia vẽ tranh.
Học sinh tham gia chơi cờ vua.
Học sinh tham gia Đại hội liên Đội.
 Kể chuyện “ Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”
 Tổ chức các hoạt động lao động vừa sức với học sinh: vệ sinh sân trường, lớp học, trồng chăm sóc cây trên sân trường, bồn hoa, vườn trường; học sinh được rèn một số kĩ năng như: cầm chổi quét, hốt rác, tưới cây, tỉa lá,...; thông qua đó học sinh biết sử dụng có hiệu quả đồ dùng lao động.
       Rèn kĩ năng cho học sinh kết hợp với rèn học sinh thực hiện các nề nếp hàng ngày.
Học sinh tham gia làm vệ sinh sân trường.
Ví dụ: Yêu cầu đi học đúng giờ: buộc học sinh phải có thói quen dậy sớm, có tác phong nhanh nhẹn ( rèn kĩ năng khắc phục khó khăn để đạt mục tiêu);  Yêu cầu xếp hàng ra vào lớp thẳng hàng, ngay ngắn, không xô đẩy nhau trong hàng (rèn cho học sinh kĩ năng kiềm chế bản thân, kĩ năng vận động, gây ảnh hưởng); Yêu cầu học sinh đến lớp phải có đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập( rèn cho học sinh kĩ năng tự kiểm tra, xây dựng kế hoạch).
 e.2. Rèn kĩ năng sống hiệu quả qua việc tích hợp vào các môn học.
        Thực tế các kĩ năng này được đưa vào mục tiêu cụ thể từng môn học, bài học mà tập trung nhiều nhất là môn Đạo đức và Tiếng Việt, Tự nhiên và xã hội (Lớp 1,2,3); Khoa học (Lớp 4,5). Để có hiệu quả cao, chúng ta cần tổ chức tốt các biện pháp sau:
 +Rèn kĩ năng sống cho học sinh lồng ghép trong nội dung các tiết học phù hợp.
 Ví dụ: Môn đạo đức: giáo viên giáo dục, rèn cho học sinh kĩ năng giao tiếp ứng xử: kính trọng, lễ phép với người lớn tuổi, đoàn kết hoà nhã với bạn bè, tôn trọng không tự ý mở xem đồ đạc của người khác, giữ gìn vệ sinh môi trường, nói lời cảm ơn, xin lỗi phù hợp, quan tâm giúp đỡ những người xung quanh, kĩ năng nhận lời, kĩ năng từ chối, kĩ năng quyết định, kĩ năng kiềm chế xúc cảm, kĩ năng vận động, kĩ năng xử lý một số tình huống cụ thể,... trong các tiết tự nhiên và xã hội, khoa học, học sinh được rèn kĩ năng sử dụng có hiệu quả đồ dùng dụng cụ chăm sóc cây trồng, vật nuôi, kĩ năng giữ gìn vệ sinh các nhân, giữ gìn vệ sinh môi trường,...v...v...tuỳ từng bài, tuỳ từng nội dung giáo viên có thể lồng ghép rèn kĩ năng sống cho học sinh cho hợp lý.
Học sinh thảo luận nhóm trong giờ học.
 + Giáo viên cần thực hiện tốt đổi mới phương pháp dạy học để phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh (VD: sử dụng phương pháp thảo luận nhóm, phương pháp gợi mở, nêu vấn đề, phương pháp đóng vai,...; biết lựa chọn phối kết hợp linh hoạt các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học.); qua các hoạt động học tập học sinh được rèn các kĩ năng phân tích, tổng hợp, tư duy sáng tạo, hợp tác theo nhóm, kĩ năng đánh giá, kĩ năng hợp tác trong hóm, kĩ năng xử lý tình huống,...
+ Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính độc lập, sáng tạo của học sinh gắn với thực tiễn, có tài liệu bổ trợ phong phú, sử dụng thiết bị dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, luôn tạo cho các em tính chủ động, tích cực, hứng thú trong học tập; phát huy tính sáng tạo, tạo được bầu không khí cởi mở thân thiện của lớp của trường. Giáo viên cần dạy cho các em có ý thức tự phục vụ, biết chuẩn bị đồ dùng, sách vở, tự giác tham gia và chấp hành sự phân công của nhóm, lớp, hình thành cho các em ý thức tự học và tự tin khi giải quyết các vấn đề để hoàn thành nhiệm vụ học tập. Trong giờ học, giáo viên cần tạo cơ hội cho các em được nói, được trình bày trước nhóm bạn, trước tập thể, nhất là các em còn hay rụt rè, khả năng giao tiếp kém qua đó góp phần tích lũy kĩ năng sống cho các em. Bên cạnh đó nên khuyến khích học sinh tận dụng thời gian giải lao vào phòng thư viện lựa chọn những quyển sách hay để đọc tham khảo, qua đó làm tăng thêm kiến thức và kĩ năng sống cho bản thân.
Học sinh tham gia đọc sách ở thư viện.
 e.3.Làm tốt công tác chủ nhiệm lớp.
 Thầy, cô muốn hoàn thành nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm trước hết phải có tâm, có tấm lòng yêu thương học sinh, có sự độ lượng, bao dung, đồng thời phải giỏi về tâm lý lứa tuổi, có nhiều biện pháp giáo dục tinh tế. Cùng đó, giáo viên chủ nhiệm còn cần am hiểu và biết cách tổ chức giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua công tác chủ nhiệm lớp. Để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 5, tôi đã mạnh dạn thực hiện một số công việc sau:
 a. Tìm hiểu đặc điểm tình hình lớp:
 Tìm hiểu tình hình đặc điểm lớp là một bước rất quan trọng trong công tác
chủ nhiệm, nhận thức được tầm quan trọng này tôi đã thực hiện từng bước sau:
 a.1. Tìm hiểu về phía học sinh:
 Đối tượng giáo dục của giáo viên chủ nhiệm là học sinh. Người giáo viên chủ nhiệm lớp muốn nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục của lớp mình thì
giáo viên phải có những biện pháp cụ thể phù hợp với lứa tuổi , đặc điểm tâm sinh lý, nhân cách của từng học sinh trong lớp. Vì vậy, khi nhận phân công của
Ban giám hiệu nhà trường nhận lớp chủ nhiệm. Tôi phải tìm hiểu hoàn cảnh , đặc điểm tâm sinh lý, nhân cách, những ưu điểm, hạn chế của từng học sinh thông qua các biện pháp sau :
 - Gặp giáo viên chủ nhiệm cũ để nắm bắt tình hình chung, tình hình của một
số học sinh trong lớp (như học sinh tiếp thu nhanh , học sinh cá biệt , học sinh có hoàn cảnh đặc biệt,) .
 - Tiếp tục nghiên cứu quá trình học tập của từng học sinh thông qua bài kiểm tra và kết quả học tập của học sinh năm trước qua sổ học bạ.
 - Trao đổi trò chuyện trực tiếp hoặc gián tiếp với học sinh thông qua các buổi sinh hoạt tập thể, hoạt động ngoại khoá hoặc trong các giờ ra chơi .
 - Thăm hỏi gia đình học sinh nhất là những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, những học sinh cá biệt, trò chuyện với phụ huynh tìm hiểu hoàn cảnh, năng lực sở trường của học sinh để từ đó có biện pháp giáo dục tích cực .
 - Kết hợp với Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp trong buổi họp phụ huynh học sinh đầu năm để cập nhật thông tin về học sinh lớp mình .
 - Cập nhật những thông tin đã tiếp cận, ghi chép cụ thể những thông tin của từng học sinh lớp mình vào nhật ký chủ nhiệm lớp .
 Nắm bắt được các thông tin về hoàn cảnh, đặc điểm tâm sinh lý, nhân cách, những ưu điểm, hạn chế của từng học sinh, đây là những cơ sở rất quan trọng trong suốt quá trình giáo dục học sinh, từ đó giáo viên mới xây dựng kế hoạch chủ nhiệm và có những phương pháp giáo dục phù hợp nhằm thúc đẩy nâng cao
hiệu quả giáo dục học sinh lớp mình. Trên cơ sở ấy tôi phân công trách nhiệm hoặc tìm cách khắc phục những tồn tại mà học sinh đang mắc phải làm ảnh hưởng đến việc học tập và rèn luyện của các em. Chính nhờ sự gần gũi, nắm bắt tình hình kịp thời của học sinh và bằng cách xử lý kịp thời nhanh chóng, hợp lý sự chuyển biến tốt của học sinh thể hiện rất rõ, tạo sự phấn khởi trong học sinh giúp các em có