Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp để giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản vị thành niên cho học sinh lớp chủ nhiệm

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 TRƯỜNG THPT TƯƠNG DƯƠNG 1
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ GIÁO DỤC GIỚI TÍNH, SỨC 
 KHỎE SINH SẢN VỊ THÀNH NIÊN CHO HỌC SINH LỚP 
 CHỦ NHIỆM
 Lĩnh vực: Chủ nhiệm 
 Người thực hiện: Dương Thị Vinh
 Nguyễn Hoàng Quang 
 Số điện thoại: 0944370747; 0943030154.
 Năm học 2022-2023 0 Như vậy, việc giáo dục giới tính, SKSS VTN, trong đó có một bộ phận lớn là 
học sinh đang học tập ở trường THPT là vấn đề cần thiết và cấp bách. Giáo dục giới 
tính sức khỏe sinh sản (SKSS) nhằm cung cấp cho các em những kiến thức, kỹ năng 
sống đầy đủ về giới tính, SKSS, về tình bạn, tình yêu Đây là việc làm cần thiết 
bên cạnh việc giảng dạy văn hóa đó cũng là một phần trách nhiệm của giáo viên chủ 
nhiệm (GVCN) để góp phần to lớn, quan trọng trong giáo dục đạo đức, kỹ năng sống 
cho học sinh... Từ đó nâng cao chất lượng trong công tác chủ nhiệm lớp, góp phần 
giáo dục toàn diện học sinh.
 Chính vì những lý do trên, chúng tôi xin mạnh dạn chia sẻ cùng đồng nghiệp 
"Một số biện pháp để giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản vị thành niên cho học 
sinh lớp chủ nhiệm".
 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài
 2.1. Mục đích nghiên cứu
 - Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và giáo dục sức khỏe sinh sản vị thành niên, đề 
tài đề xuất một số biện pháp để giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản vị thành niên 
cho học sinh THPT.
 - Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh đặc biệt là giảm tình 
trạng bỏ học của trường miền núi.
 - Cung cấp các kiến thức về bảo vệ và chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên 
giúp phụ huynh hiểu con hơn. Bố mẹ cần quan tâm đến tâm tư tình cảm của các con 
nhiều hơn, lắng nghe và tôn trọng ý kiến của các con, yêu con như chính con.
 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
 - Nghiên cứu cơ sở lí luận giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản vị thành niên.
 - Nghiên cứu cơ sở thực tiễn thực trạng của việc giáo dục giới tính, sức khỏe 
sinh sản vị thành niên ở trường THPT Tương Dương 1.
 - Xây dựng nội dung giáo dục, lập kế hoạch và thời gian triển khai qua nhiều 
hình thức như lồng ghép vào các tiết sinh hoạt, các buổi sinh hoạt ngoài giờ, các 
buổi hoạt động trải nghiệm, kết hợp với các tổ chức Đoàn trường, phụ huynh học 
sinh, để tổ chức tuyên truyền, phổ biến sức khỏe sinh sản trường học giúp các em 
học sinh biết được nhiều kiến thức về sức khỏe sinh sản tuổi vị thành niên đồng thời 
giúp các em chuẩn bị tâm thế tốt về vấn đề sức khỏe sinh sản khi còn trên ghế nhà 
trường.
 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
 Những biện pháp để giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản vị thành niên qua 
công tác quản lí và giáo dục của GVCN.
 4. Phương pháp nghiên cứu
 - Phương pháp nghiên cứu lí luận
 2 nước, tất cả đều cho thấy trẻ vị thành niên có hoạt động tình dục trễ hơn, giảm hoạt 
động tình dục, biết cách sử dụng các biện pháp ngừa thai một cách hiệu quả, và hoàn 
toàn không thúc đẩy trẻ có hoạt động tình dục sớm và nhiều hơn. Giáo dục giới tính 
hiệu quả nhất khi thực hiện trước khi trẻ bước vào tuổi hoạt động tình dục. Các bước 
tích cực này sẽ giúp khuyến khích trẻ không hoạt động tình dục sớm và biết cách 
sinh hoạt tình dục một cách an toàn, giảm thiểu có thai ngoài ý muốn ở các em.
 Cuộc sống hoàn toàn không dễ dàng đối với trẻ vị thành niên, nhất là trong hoàn 
cảnh kinh tế xã hội hiện nay, đặc biệt đối với những trẻ không được chuẩn bị đầy đủ 
để đối mặt với các vấn đề đặc thù của lứa tuổi. Thực trạng hiện nay đã và đang cho 
thấy điều đó. Nếu chúng ta mong đợi trẻ vị thành niên những quyết định đúng đắn, 
có trách nhiệm trước những cạm bẫy và thách thức của xã hội, chúng ta phải đảm 
bảo trẻ vị thành niên được cung cấp đầy đủ thông tin, kỹ năng và phương tiện để 
quyết định và các giá trị chúng cần tôn trọng và thực hiện. Chúng ta cần nhận thức 
rằng đã đến lúc để đặt kế hoạch cho tương lai và chúng ta hoàn toàn có thể thực hiện 
được điều đó.
 1.1.2. Sự khác biệt giữa giáo dục giới tính với giáo dục tình dục
 Mục tiêu của giáo dục giới tính là chuẩn bị cho tuổi mới lớn về tâm lý trước 
phát triển sinh lý, về nhận thức để định hình nhân cách, tạo sức mạnh nội tâm đề 
kháng trước những bùng nổ giới tính của bản năng có thể gây hại cho bản thân, xung 
quanh.
 Giáo dục những hiểu biết về tâm lý, sinh lý, vệ sinh tuổi dậy thì, những biến 
đổi và khác biệt về tính cách em trai, em gái do các hoocmon từ các tuyến sinh dục 
gây ra; giáo dục kỹ năng giao tiếp ứng xử trong quan hệ giữa bạn trai, bạn gái ở tuổi 
vị thành niên với cha mẹ, anh em trong gia đình; hiểu biết sâu sắc các giá trị của tình 
bạn, tình yêu, hiểu biết những thất bại tâm lý và các nguy hại lâu dài phải gánh chịu 
nếu vượt qua trái cấm; giáo dục bạn trai biết tự trọng, tôn trọng bảo vệ bạn gái, có 
bản lĩnh biết tự kiềm chế để chứng minh cho một tình yêu lành mạnh nếu nó chớm 
nở; giáo dục kỹ năng phòng vệ trước các áp lực nội tại đến từ hai phía, đặc biệt giáo 
dục kỹ năng phòng vệ cho các em gái, và rất nhiều nội dung khác xoay quanh tâm 
lý giới tính tuổi mới lớn giúp các em tự tin, tự chủ, tự hoàn thiện nhân cách, tự nhận 
thức để thay đổi hành vi, vững vàng nói “không” trước cám dỗ của bản năng ở độ 
tuổi phát dục.
 Như vậy GDGT và giáo dục tình dục tiếp cận giới trẻ ở hai độ tuổi khác nhau 
nên nội dung khác biệt rất lớn, khiến không thể thay thế hay lồng ghép vào nhau 
được.
 Các nhà nghiên cứu từ nhiều năm nay đều cho rằng, HS ngày càng năng động, 
thông minh hơn do điều kiện dinh dưỡng tốt, nhiều điều kiện thiết bị bổ trợ dẫn đến 
nhu cầu nhận thức về mọi mặt vượt khung chương trình giảng dạy trong nhà trường, 
đặc biệt là về lĩnh vực giới tính.
 4 về tình yêu, tình dục vì sợ bố mẹ có thể không chấp nhận quan điểm của mình. Nhiều 
trẻ quay sang hỏi bạn bè và điều này có thể tạo nguy cơ cho trẻ vì những thông tin trẻ 
nhận được không phải bao giờ cũng đúng. Người duy nhất có thể cung cấp nhiều 
thông tin nhất cho trẻ là thầy, cô giáo vì GV là những người kề cận nhất với HS tại 
trường học và hiểu HS nhất trong vấn đề giới tính.
 Trong khi đó vấn đề GDGT trong các nhà trường hiện còn khá sơ sài, mang 
nặng tính hình thức khiến các em càng tò mò.
 Thực tế này đặt ra vấn đề: Làm thế nào cung cấp cho thanh thiếu niên những 
kiến thức, hiểu biết đúng đắn về tình bạn, tình yêu và SKSS? Đáng tiếc là đến thời 
điểm hiện tại, những chương trình tuyên truyền, địa chỉ tư vấn về vấn đề này còn dè 
dặt và thiếu định hướng...
 1.2. GVCN và việc giáo dục giới tính, SKSS VTN
 1.2.1. Vai trò và chức năng của GVCN
 a) Vai trò của GVCN
 - GVCN là thành viên của tập thể sư phạm và hội đồng sư phạm, là người thay 
mặt hiệu trưởng, hội đồng nhà trường và cha mẹ HS quản lý và chịu trách nhiệm về 
chất lượng giáo dục toàn diện HS lớp mình phụ trách, tổ chức thực hiện chủ trương, 
kế hoạch của nhà trường ở lớp.
 - Đối với HS và tập thể lớp, GVCN là nhà giáo dục và là người lãnh đạo gần 
gũi nhất; người lãnh đạo, tổ chức, điều khiển, kiểm tra toàn diện mọi hoạt động và 
các mối quan hệ ứng xử thuộc phạm vi lớp mình phụ trách dựa trên đội ngũ tự quản 
là cán bộ lớp, cán bộ Đoàn và tính tự giác của mọi HS trong lớp.
 - GVCN là người cố vấn công tác Đoàn ở lớp chủ nhiệm.
 - Trong quan hệ với lực lượng giáo dục khác trong và ngoài nhà trường, GVCN 
là nhân vật trung tâm để hình thành, phát triển nhân cách cho HS là cầu nối giữa 
gia đình, nhà trường và xã hội.
 b) Chức năng của GVCN
 Nhìn tổng thể, chức năng của người GVCN lớp là lãnh đạo, tổ chức quản lí, 
giáo dục tập thể lớp trên cơ sở tổ chức các hoạt động giáo dục, các mối quan hệ giáo 
dục của HS theo mục tiêu giáo dục nhân cách HS toàn diện trong tập thể phát triển 
và môi trường học tập thân thiện.
 Quan niệm trên đã phản ánh sự thống nhất giữa:
 - Chức năng quản lí và chức năng giáo dục.
 - Tổ chức các hoạt động giáo dục và các quan hệ của HS theo định hướng phát 
triển toàn diện nhân cách.
 - Giáo dục tập thể và giáo dục cá nhân.
 6 áp dụng nhiều biện pháp giáo dục mang tính đặc thù riêng của lớp mình.
 - Việc giáo dục giới tính, SKSS VTN lớp chủ nhiệm cần phải đảm bảo được 
nguyên tắc khoa học. Điều đó có nghĩa rằng giáo dục giới tính, SKSS phải đảm 
bảo cung cấp đầy đủ, chính xác nội dung; thông tin, số liệu cũng cần phải chính 
xác và được cập nhật liên tục.
 - Việc GDGT, SKSS VTN cho lớp chủ nhiệm cần phải đảm bảo nguyên tắc 
giáo dục. Nghĩa là giáo dục không phải hình thành ngày một ngày hai mà đòi 
hỏi phải có một quá trình và mục đích cao nhất là thay đổi hành vi theo hướng 
tích cực. Điều này đòi hỏi và thử thách lòng kiên trì, nhẫn nại của GVCN trong 
sứ mệnh trồng người.
 - Việc GDGT, SKSS VTN cho lớp chủ nhiệm cần phải đảm bảo nguyên tắc 
đảm bảo tính thực tiễn. GVCN phải tạo cơ hội cho chủ thể (cá nhân đó) được 
trải nghiệm, được đánh giá trên cơ sở đó lựa chọn chuẩn mực, giá trị, không áp 
đặt các cá nhân phải thừa nhận các chuẩn mực, giá trị vô điều kiện. Yêu cầu này 
có nghĩa là những nội dung giáo dục SKSS cho HS lớp chủ nhiệm của GVCN 
không mang tính lí thuyết, giáo điều, học tập phải đi liền với trải nghiệm, học 
tập phải đi liền với thực tế nếu không mọi cái chỉ dừng lại ở lí thuyết suông.
 Như vậy, GDGT, SKSS cho HS lớp chủ nhiệm vừa là sứ mệnh cao cả nhưng 
cũng là công việc hết sức vất vả gian nan của người GVCN, phụ thuộc phần lớn 
vào năng lực sư phạm và tình yêu học trò từ chính trái tim mình của người 
GVCN.
 2. Cơ sở thực tiễn
 2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu
 Trường THPT Tương Dương 1 là ngôi trường đặt trên địa bàn huyện miền núi 
cao bởi vậy học sinh chủ yếu là các con em dân tộc như: Thái, Khơ Mú, Mông, Ơ 
du, Tày Poọng. Đa số các em học sinh ở vùng sâu, vùng xa ra học và phải thuê nhà 
trọ để ở. Bố mẹ chủ yếu là nông dân đi làm rẫy để kiếm sống, điều kiện kinh tế khó 
khăn. Hành trang để bước vào cuộc sống xa gia đình người thân của các em còn quá 
ít, nhận thức về xã hội, môi trường và kỹ năng sống còn nhiều hạn chế. Ở lứa tuổi 
học sinh THPT là giai đoạn có những chuyển biến rất lớn về mặt tâm sinh lí, đặc 
biệt là những phát triển mạnh mẽ về cơ quan sinh dục. Những biến đổi này dẫn các 
em vào một giai đoạn mới của cuộc đời với nhiều trải nghiệm mới. Nhất là những 
rung động với tình yêu đầu đời, tình trạng em học sinh nữ vốn dĩ e ngại trải lòng với 
bố mẹ hoặc bạn bè thì rất dễ sa ngã vào các tai tệ nạn, rồi quan hệ tình dục không 
mong muốn hoặc không có kiến thức về việc phòng tránh rất dễ dẫn đến hậu quả 
khôn lường như mang thai ngoài ý muốn, dẫn đến buộc phải kết hôn trong khi đang 
trong độ tuổi đến trường.
 Để tìm hiểu thực trạng này, chúng tôi đã tiến hành phỏng vấn và khảo sát thông 
qua việc lấy số liệu học sinh bỏ học về tình trạng mang thai ngoài ý muốn của học
 8