Sáng kiến kinh nghiệm Kinh nghiệm tổ chức hoạt động ngoại khóa Ngữ Văn trong trường THPT

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài.
 1.1.1.“Văn học là nhân học”, “Học văn là học làm người”, ... vai trò, ý nghĩa của môn Văn đối với việc hình thành, hoàn thiện nhân cách là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, công việc dạy văn, học văn không đơn giản, thậm chí là một công việc khó- Đối diện những yêu cầu khắt khe mang tính đặc thù của bộ môn- người dạy cũng như người học trước hết phải có vốn tri thức phong phú, vốn ngôn ngữ dồi dào thêm vào đó là niềm say mê yêu thích văn chương, có tâm hồn nhạy cảm, giàu cảm xúc ... Cơn bùng phát của công nghệ thông tin và bão táp của văn hoá nghe nhìn hiện nay càng làm vấn đề trở nên khó khăn.
 Trong khi đó, thực tế giảng dạy ở trường THPT cho thấy một thực trạng là phần lớn học sinh (HS) không thích học môn văn! Nguyên nhân thì có nhiều: xu hướng nghề nghiệp rộng mở đối với các ngành khoa học tự nhiên dẫn tới tính thực dụng trong định hướng học tập; không ít bậc phụ huynh lại có quan niệm sai lệch và tâm lí xem nhẹ môn Văn; .... Nhưng không thể chối bỏ một sự thật, HS thờ ơ với môn Văn, một phần không nhỏ là do trong giảng dạy nhiều thầy cô còn lý thuyết giáo điều, tầm chương trích cú và hình thức truyền thụ truyền thống lấy thuyết giảng làm chính đã trở nên đơn điệu xơ cứng không phù hợp với tâm lý con người hiện đại. 
 Làm thế nào "truyền lửa" cho HS, nhân lên tình cảm của các em với bộ môn luôn là nỗi trăn trở của mỗi giáo viên tâm huyết. 
 1.1.2. Trong nhiều chủ trương cải tổ của Giáo dục, vấn đề quan trọng là giáo dục thế hệ trẻ trong nhà trường phổ thông thành những con người mới phát triển toàn diện, lành mạnh cả về thể chất và tinh thần, có vốn tri thức đa dạng, biết chủ động linh hoạt trong việc giải quyết các tình huống đời sống. Một yêu cầu lớn đặt ra trong giáo dục hiện nay là quá trình dạy học phải phát hiện, nuôi dưỡng và phát huy hứng thú của các em đối với môn học. 
 Việc bồi dưỡng say mê hứng thú với việc học văn được thực hiện trước hết là thông qua các giờ dạy chính khóa trên lớp với sự đổi mới về hình thức dạy học, kiểm tra và đánh giá. Song do đặc trưng bộ môn văn vốn gắn liền với thực tiễn nên nếu chỉ có những giờ chính khóa thì chưa đủ để khơi dậy niềm đam mê, hứng thú của HS. Vì vậy các hoạt động ngoại khóa ngoài giờ lên lớp là rất cần thiết.
 1.1.3. Hoạt động ngoại khóa theo quan niệm đổi mới phương pháp dạy học là một hình thức tự học tích cực, bổ ích và có hiệu quả. Hoạt động ngoại khóa rất phong phú sinh động, nhất là khi nó được tổ chức một cách nghiêm túc, sáng tạo bởi một tập thể bộ môn tâm huyết, có năng lực với nghề và với HS. Nó nối liền bục giảng với thực tiễn đời sống, góp phần quan trọng trong việc bổ trợ kiến thức, bổ sung các kĩ năng và kinh nghiệm sống cho HS, hoạt động ngoại khóa còn giúp HS thể hiện được những thế mạnh, sở trường bởi thế khơi dậy niềm say mê, yêu thích, hứng thú của HS đối với môn học, bồi dưỡng thêm năng khiếu, sự sáng tạo cũng như vai trò chủ thể, sự tự tin của HS từ đó phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo giúp các em trở thành những con người toàn diện. 
 Hoạt động ngoại khóa văn học cũng vậy, là con đường gắn lí thuyết với thực tiễn tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức với hành động của HS, củng cố kiến thức đã được học trong các giờ chính khóa, bổ sung những kĩ năng và kinh nghiệm sống, từ đó tiếp tục hình thành và phát triền năng lực: năng lực tự hoàn thiện, năng lực thích ứng, năng lực giao tiếp, năng lực sáng tạo. Hoạt động ngoại khóa văn học còn là hình thức văn hóa văn nghệ, thẩm mĩ, vui chơi giải trí... Nó thực sự là một hoạt động giáo dục đồng thời là hoạt động thẩm mĩ "góp phần tạo ra lối sống văn hóa và khả năng hưởng thụ văn hóa nghệ thuật cho HS. Qua hoạt động ngoại khoá Văn học học sinh được phát triển cân đối về trí tuệ đạo đức thể dục và mĩ dục" [1] 
 1.1.4. Hoạt động ngoại khóa trong những năm gần đây đã nhận được sự quan tâm của giáo viên và học sinh, một số trường THPT, THCS đã tổ chức hoạt động ngoại khóa cho HS và đạt được kết quả nhất định. Nhưng so với lợi ích thiết thực mà hoạt động này mang lại thì có thể nói sự quan tâm ấy vẫn còn chưa đủ, chưa đúng mức. Để đảm bảo mục tiêu giáo dục con người toàn diện hiện nay, đảm bảo tính thiết thực, hiệu quả cho hoạt động, chúng ta cần có sự quan tâm hơn nữa. 
 Tổ chức hoạt động ngoại khóa môn Ngữ văn nên xem là niềm vui và trách nhiệm trong công tác giảng dạy. Đảm trách nhiệm vụ ấy chúng tôi có nhiều băn khoăn: từ chọn đối tượng, lên chương trình, nội dung và phương pháp thực hiện đến kinh phí, quy mô tổ chức... Bằng sự nỗ lực tìm tòi, học hỏi, trao đổi với các thầy cô trong trường ĐH và các đồng nghiệp ở các trường THPT, từ thực tiễn trải nghiệm với cả những thành công và thất bại của bản thân và đồng nghiệp. Tôi mong muốn chia sẻ một số kinh nghiệm về công tác này.
 Những lí do trên đã thôi thúc tôi viết sáng kiến kinh nghiệm với đề tài Kinh nghiệm tổ chức hoạt động ngoại khóa Ngữ Văn trong trường THPT 
 1.2. Mục đích nghiên cứu và đóng góp của SKKN.
 1.2.1. Mục đích nghiên cứu
[1]. Phan Trọng Luận, Phương pháp dạy văn, Nxb Đại học Quốc gia 1996 Tr. 381
 Từ những lí do trên, kết hợp với thực tế đã áp dụng hoạt động ngoại khóa trong giảng dạy bộ môn Ngữ văn thời gian qua, tôi thấy đã mang lại những hiệu quả thiết thực. Mặt khác, cũng là vận dụng quan điểm đổi mới trong phương pháp dạy học tích cực, hướng vào phát triển năng lực của học sinh trong bộ môn Ngữ văn nói riêng, bộ môn khác nói chung, SKKN với đề tài Kinh nghiệm tổ chức hoạt động ngoại khóa Ngữ Văn trong trường THPT được viết với mong muốn từng bước hình thành và hoàn thiện phương pháp giảng dạy môn Ngữ văn theo hướng hiện đại phù hợp với xu thế giáo dục thời kì hội nhập và phát triển của thế giới hiện đại. Nói cách khác, viết SKKN này, trước hết tôi mong muốn đóng góp một tiếng nói cá nhân vào quá trình đổi mới phương pháp dạy học hiện đại theo hướng dạy học tích cực, mong muốn gắn nhà trường, văn học với cuộc sống và cũng là một cách để giảm bớt những căng thẳng mệt mỏi của các giờ học chính khóa trên lớp, tạo được hứng thú của HS với bộ môn Ngữ văn. Với hoạt động ngoại khóa, GV không đơn thuần chỉ đóng vai trò là người cung cấp kiến thức cho học sinh, mà còn được tiếp nhận, bổ sung thêm những kiến thức từ chính những học sinh của mình. Ngoài ra cũng sẽ phát huy và kích thích khả năng nghiên cứu, tìm tòi thêm của các giáo viên, từ đó góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên.
 Tôi cũng mong muốn được chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm cùng các bạn đồng nghiệp và hi vọng bản sáng kiến kinh nghiệm này sẽ giúp ích ít nhiều cho các giáo viên khác khi bắt tay vào công việc vất vả mà bổ ích, lí thú này: Tổ chức hoạt động ngoại khóa cho trong trường THPT, đặc biệt ở khu vực miền núi, vùng đặc biệt khó khăn. 
 1.2.2. Đóng góp của SKKN
 SKKN lần đầu tiên đưa ra một số ý tưởng, cách thức và mô hình thực nghiệm tổ chức chương trình ngoại khóa Ngữ văn trong trường THPT.
 SKKN nêu quan điểm cần mạnh dạn cho phép học sinh được tham gia trải nghiệm, nghiên cứu, được “đóng vai”, được hợp tác và sáng tạo vừa làm sống dậy tác phẩm văn chương vừa nhằm thúc đẩy ở các em tư duy tích cực, phương pháp học tập khoa học, khơi dậy hứng thú và tiềm năng.
 SKKN có thể là một tài liệu tham khảo với những giáo viên muốn tổ chức hoạt động ngoại khóa cho HS, đặc biệt hữu ích với những giáo viên mới ra trường hoặc chưa nhiều kinh nghiệm tổ chức ngoại khóa trong nhà trường THPT.
 1.3. Đối tượng nghiên cứu.
 SKKN được tổng kết từ quá trình tổ chức thực hiện hoạt động ngoại khóa văn hóa dân gian cho HS khối 10; ngoại khóa văn học 1930-1945 cho HS khối 11 và kế hoạch tổ chức ngoại khóa văn học cách mạng cho HS khối 12 tại trường THPT Cầm Bá Thước, Thường Xuân, Thanh Hóa.
 1.4. Phương pháp nghiên cứu.
 Thực hiện SKKN đề tài Kinh nghiệm tổ chức hoạt động ngoại khóa Ngữ Văn trong trường THPT chúng tôi sử dụng kết hợp các phương pháp: PP nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết; PP điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin; PP tổng hợp, khái quát thành kinh nghiệm.
	2. NỘI DUNG 
 2.1. Cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của sáng kiến kinh nghiệm.
2.1.1 . Cơ sở lí luận.
- Quan điểm đổi mới về dạy học tích cực:
 Phương pháp dạy học hiện đại lấy học sinh làm trung tâm, giáo viên có vai trò hướng dẫn chỉ đạo học sinh tiếp thu lĩnh hội kiến thức (Thay vì phương pháp dạy học truyền thống lấy giáo viên làm trung tâm, giáo viên nói những điều mình hiểu, mình biết cho học sinh phải nghe, phải ghi như cái máy...) Ưu điểm lớn nhất của phương pháp này là học sinh phát triển tư duy ngôn ngữ, tư duy hình tượng, tư duy logic và kĩ năng lập luận bảo vệ ý kiến quan điểm của mình. Học sinh vừa là đối tượng vừa là chủ thể  của hoạt động học. 
 - Hoạt động ngoại khoá và hoạt động ngoại khóa với bộ môn Ngữ văn:
 HĐNK là một thuật ngữ dùng để chỉ các hình thức hoạt động kết hợp dạy- học với vui chơi ngoài lớp, nhằm mục đích gắn việc giảng dạy, học tập trong nhà trường với thực tế xã hội. Theo quan niệm đổi mới phương pháp dạy học nó là một hình thức tự học tích cực, bổ ích và có hiệu quả. Trong chương trình sách giáo khoa mới, hoạt động ngoại khoá có thể xem như tương đương với hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Mục tiêu của hình thức này là củng cố, khắc sâu những tri thức đã học trên lớp, mở rộng, nâng cao hiểu biết cho học sinh về các lĩnh vực đời sống, xã hội, tăng hoạt động thực tiễn 
 Với môn Ngữ Văn, HĐNK có tác dụng tích cực, hoạt động này đáp ứng yêu cầu đa dạng hóa hình thức học tập, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện tư duy sáng tạo, phát triển mở rộng kiến thức và giáo dục HS một cách toàn diện. Nói cách khác, HĐNK có hiệu quả cao với việc nâng cao chất lượng dạy và học Ngữ Văn.
 - Hiệu quả của hoạt động ngoại khóa:
 Với GV, HĐ là cơ hội để "làm mới" mình, giúp thầy cô hiểu rõ hơn học sinh của mình, phát hiện được khả năng của các em, từ đó điều chỉnh phương pháp dạy trên lớp cho phù hợp, khơi dậy, bồi dưỡng những tiềm năng văn học. Mặt khác, GV cũng có cơ hội bồi dưỡng thêm vốn sống, vốn hiểu biết từ thực tế để giờ dạy chính khóa không còn nghèo nàn, thiếu cơ sở thực tiễn. Phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu. Phát huy tính tự chủ độc lập và làm việc tập thể của HS.
 Với HS, thông qua hình thức trò chơi, diễn xướng... HS củng cố kiến thức dễ dàng hơn, có hứng thú nhiều hơn với môn Ngữ văn; các em tự khám phá và thể hiện được tài năng của mình đối với các tác phẩm văn chương; khi viết bài thì bài viết cũng sẽ phong phú hơn vì có được chất liệu thực tế sống động từ các giờ ngoại khóa. Ngoài ra, hình thức học này cũng rèn luyện cho các em kĩ năng nói, kĩ năng giao tiếp trước đám đông, kĩ năng làm việc nhóm để có hiệu quả cao nhất.
 Tóm lại: Hoạt động ngoại khoá có thể được coi như một trong các hình thức để đánh giá học sinh theo quan điểm phát triển toàn diện và càng có ý nghĩa hơn nếu các hoạt động ngoại khoá có tác động trở lại, giúp học sinh có thêm hứng thú, niềm vui trong học tập môn Ngữ văn và rèn luyện đạo đức. Với những lý do trên, hoạt động ngoại khoá nên được tổ chức gắn liền với quá trình học tập chính khóa để HS tham gia với niềm say mê, tự nguyện, quan trọng nhất là thay đổi được cách tiếp nhận và thái độ học đối với bộ môn.
 2.1.2. Cơ sở thực tiễn
 Tổ chức hoạt động ngoại khóa (HĐNK) Ngữ văn trong trường THPT là một nhiệm vụ rất quan trọng, đầy những khó khăn bởi vì đa số giáo viên (GV) đều chưa có kinh nghiệm tổ chức hoạt động này, bên cạnh đó, chưa có một tài liệu chính thống hướng dẫn tổ chức HĐNK văn học nên GV chỉ làm theo kinh nghiệm hoặc tự mày mò. Để tổ chức được một chương trình ngoại khóa hấp dẫn và ý nghĩa, người giáo viên phải có nhiệt tình, tâm huyết và quá trình tích lũy kinh nghiệm, sự chuẩn bị và đầu tư công phu để có thể đạt hiệu quả và thuyết phục học sinh, làm cho các em thực sự hứng thú và hưởng ứng.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
 Lâu nay trong trường phổ thông, chúng ta đã tích cực đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực, mặc dù vậy vẫn chưa khắc phục hoàn toàn một hạn chế: đúng là có đổi mới, nhưng mới chỉ là đổi mới về cách sử dụng phương tiện dạy học- từ bảng sang máy chiếu, từ hình dung tưởng tượng đến quan sát trực quan bằng hình ảnh minh họa sinh động; còn cơ bản vẫn là dạy theo cách cũ. Vẫn cứ bám sát vào SGK, nói những cái trong SGK đã có, phần quan trọng nhất, đó là thực hành thì lại là về nhà tự làm- nói vội vào lúc cuối giờ coi như dặn dò - thế là xong một tiến trình lên lớp. Một bất cập mà chúng ta đều trải qua trong quá trình giảng dạy, là tâm lí áp lực cháy giáo án, là HS đi thi phải tái hiện kiến thức nên GV chỉ chú trọng giảng tất cả kiến thức lí thuyết mà quên mất học sinh cần được thực hành cụ thể. Học đi đôi với hành mới mang lại hiệu quả như mong muốn. Vì vậy, hoạt động ngoại khóa chính là hình thức tối ưu nhất có thể đem đến một sự thực hành thú vị cho HS sau những giờ học căng thẳng, mệt mỏi.
 Mặc dù là vậy, trong trường PT, đa số CBQL, GV vẫn coi ngoại khóa  là một hoạt động ngoài giờ học, một hoạt động phụ, nằm ngoài quản lí chuyên môn hoặc đơn giản cho rằng hoạt động ngoại khóa chỉ là một hình thức giải trí, được tổ chức như một chương trình trình diễn văn nghệ: ca- múa- nhạc, chủ đề đơn giản, sơ sài về nội dung, không chủ điểm, không mang tính giáo dục cao và càng không có khả năng phát huy khả năng của HS (vì chỉ HS nào có năng khiếu mới được lựa chọn tham gia và trình diễn năng khiếu của mình) nên thường gây tâm lí nhàm chán. Quan điểm về hoạt động ngoại khóa chưa thỏa đáng, chưa thể hiện sự quan tâm đúng mức như trên cộng với việc tổ chức ngoại khoá Văn học tuỳ thuộc vào quỹ thời gian vốn rất hẹp hòi vào năng lực và nhiệt tình của người dạy và nhu cầu hứng thú của người học khiến HĐNK có diễn ra cũng chưa phát huy được lợi ích thiết thực của hoạt động này đối với việc ghi nhớ kiến thức, nhạy bén trong nhận diện vấn đề và cả khả năng sáng tạo của HS trong quá trình học tập.
 2.3. Giải pháp và kinh nghiệm
 Tổ chức hoạt động ngoại khoá Văn học là một công việc vừa có ý nghĩa thực tiễn vừa có ý nghĩa khoa học. Trên tinh thần coi trọng tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong giờ học; Lấy học sinh làm trung tâm, thay đổi hoạt động chủ yếu là thuyết trình sang hoạt động đối thoại, giao tiếp với học sinh. Tuy nhiên để tổ chức tốt hoạt động này như mục đích mong muốn cần có sự chuẩn bị chu đáo từ lập kế hoạch, dự kiến nội dung, cách thức; Tiến trình tổ chức hoạt động cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, nghiên cứu, xây dựng cụ thể chương trình, giao nhiệm vụ cho học sinh ...  Căn cứ vào tình hình thực tế ở nhà trường phổ thông và nhu cầu học tập của HS đối với bộ môn chúng tôi xin nhận thấy có thể tổ chức HĐNK theo các chủ đề phù hợp cho đối tượng là học sinh THPT 
 2.3.1. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
 * Giáo viên:
 Từ ý tưởng để lập kế hoạch...
 - Dự kiến tổ chức HĐNK cho HS cần được cụ thể hóa thành báo cáo Tổ bộ môn, ban chuyên môn, ban giám hiệu ngay từ đầu năm học. Cá nhân hoặc nhóm GV giảng dạy mỗi khối có dự định tổ chức hoạt động cần thống nhất kế hoạch chung trước khi báo cáo, thông qua. 
 - Bàn bạc trao đổi, xin ý kiến đóng góp của tổ chuyên môn để cùng xây dựng, hoàn thiện kế hoạch cụ thể: Đối tượng tham gia (Dự định lớp/ các lớp thực hiện); Hình thức tổ chức, hoạt động; Nội dung các phần, Kinh phí tổ chức...
 - Xây dựng kịch bản chương trình
 - Thông qua các phần cụ thể trong chương trình, trao đổi nội dung câu hỏi,... 
 - Thông báo và hướng dẫn (bằng văn bản) cho HS nắm được hình thức tổ chức-thể lệ từng phần cũng như thông báo và hướng dẫn các em cách thức tham gia hoạt động ngoại khóa; chia HS thành các đội và chọn đội trưởng cho mỗi đội. Giao nhiệm vụ cụ thể cho từng đội (có thời hạn hoàn thành), giới hạn phạm vi kiến thức, giới thiệu các kiến thức cần mở rộng. 
 - Soạn câu hỏi bám sát các tác phẩm đã học và câu hỏi mở rộng khơi được kiến thức khái quát và cụ thể về tác giả, tác phẩm, đặc điểm giai đoạn văn học đang nghiên cứu, nâng cao hiểu biết và khơi gợi hứng thú học tập.
 - Soạn phần mềm trình chiếu với ứng dụng linh hoạt, sinh động.
 - Duyệt và chỉnh sửa kịch bản chuyển thể cho HS cho phù hợp với lứa tuổi và môi trường học tập.
 - Dự kiến thời gian, địa điểm chính thức tổ chức hoạt động.
 - Duyệt chương trình, mời đại diện tổ chuyên môn cùng đến dự để rút kinh nghiệm.
 ... Đến công tác chuẩn bị sân khấu
 - Mời Ban giám khảo/ ban cố vấn; Lựa chọn người dẫn chương trình (Nếu chọn được 1-2 HS có khả năng đảm nhiệm là có tác dụng tốt nhất)
 - Chuẩn bị maket, phông nền phù hợp; chuẩn bị trang phục biểu diễn; bút, bảng cho HS
 * Học sinh
 - Ghi nhớ được những kiến thức đã học về các tác phẩm 
 -Tích lũy và mở rộng, nâng cao kiến thức về giai đoạn văn học
 - Chuyển thể tác phẩm sang dạng kịch và tiến hành tập luyện
 2.3.2. Mục đích yêu cầu, nội dung và cách thức tổ chức chương trình ngoại khóa văn học
 * Mục đích, yêu cầu ( Mục tiêu bài học) 
 Về kiến thức: 
 GV hướng dẫn HS
 - Hiểu được một số nét nổi bật của hoàn cảnh lịch sử, xã hội văn hóa là cơ sở cho sự hình thành, tồn tại và phát triển của giai đoạn văn học (hoặc tác phẩm)
 - Nắm vững những đặc điểm cơ bản và những thành tựu chủ yếu của văn học Việt Nam giai đoạn đang nghiên cứu.
 - Hiểu sơ bộ những nét chủ yếu về các khái niệm xu hướng và trào lưu văn học để có thể vận dụng những kiến thức đó học các tác giả, tác phẩm cụ thể.
 - Khái quát lại các văn bản đã học với giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, đặc điểm sáng tác, phong cách nghệ thuật của các tác giả tiêu biểu.
 Về kĩ năng:
 - Giúp HS thực hành rèn luyện kỹ năng sống, kỹ năng tổ chức, kỹ năng giao tiếp, chức các chương trình game show mang tính trí tuệ nhằm tạo sân chơi lành mạnh và tạo điều kiện cho HS có cơ hội phát huy khả năng cá nhân.
 -Rèn luyện kĩ năng cảm thụ tác phẩm, phân tích ngôn ngữ nghệ thuật, cách cảm cách diễn đạt, cách sử dụng ngôn ngữ khi nói và viết cho hay và hiệu quả.
 Về thái độ, tình cảm:
 - HS trân trọng giá trị của tác phẩm văn chương.
 - Tâm hồn phong phú: giàu lòng trắc ẩn, biết yêu thương chia sẻ.
 - Tôn vinh yêu chuộng cái đẹp, biết đấu tranh chống lại cái xấu cái ác.
 - Rút ra những bài học nhận thức và hành động trong cuộc sống.
* Nội dung
 Từ việc nghiên cứu nội dung chương trình SGK và xuất phát từ nhu cầu học tập của HS cũng như từ đòi hỏi đổi mới theo hướng tích cực của phương pháp dạy học hiện đại, chúng tôi nhận thấy có thể xây dựng các chủ đề sau cho HĐNKVH ( với các đối tượng HS theo khối lớp cụ thể) trong trường THPT: 
 - Chủ đề ngoại khóa cho HS khối lớp 10: 
 + Văn học- văn hóa dân gian: Đối tượng nghiên cứu là VH-VHDG; Phạm vi nghiên cứu là toàn bộ phần VHDG có trong SGK Ngữ văn lớp 10 bao gồm những kiến thức khái quát về văn học dân gian Việt Nam, mảng kiến thức về thơ ca dân gian, truyện dân gian, sân khấu dân gian. Với chủ đề này, trong phần thi hiểu biết và trải nghiệm trò chơi, chúng tôi mở rộng phạm vi thành văn hóa dân gian, nhằm đem đến cho HS cái nhìn toàn diện và sự trải nghiệm càng thêm lí thú. 
 + Truyện Kiều: Đối tượng nghiên cứu là Truyện Kiều và tác giả Nguyễn Du; Phạm vi nghiên cứu là phần khái quát tác giả, tác phẩm và những trích đoạn Truyện Kiều có trong SGK Ngữ văn lớp 10 THPT trong sự tiếp nối với chương trình SGK Ngữ văn THCS 
 + Ngoài ra, sự phong phú của VHDG cũng có thể cho phép chúng ta tách, tổ chức nhiều chương trình ngoại khóa quy mô nhỏ cho từng mảng: Thơ ca dân gian, truyện dân gian , sân khấu dân gian.
 - Chủ đề ngoại khóa cho HS khối lớp 11: 
 + Văn học 1900-1945: Đối tượng nghiên cứu là VHVN hiện đại nửa đầu XX; Phạm vi nghiên cứu là Văn học Việt Nam giai đoạn 1900-1945 gồm các mảng: Văn học lãng mạn, văn học hiện thực phê phán và văn học cách mạng. Cụ thể, theo cấu trúc chương trình Ngữ văn 11 THPT hiện nay, ngoài bài khái quát VHVN giai đoạn 1900-1945, HS được học các văn bản: Hai đứa trẻ (Thạch Lam), Chữ người tử từ (Nguyễn Tuân), Hạnh phúc của một tang gia (trích Số đỏ, Vũ Trọng Phụng), Chí Phèo (Nam Cao), Vội vàng (Xuân Diệu), Tràng giang (Huy Cận), Đây thôn Vĩ Dạ (Hàn Mặc Tử),Từ ấy (Tố Hữu) và một số bài đọc thêm. Ngoài ra, GV có thể giới thiệu các tác phẩm tiêu biểu của các tác giả trên để HS về nhà tự tìm đọc, có cái nhìn thấ