Sáng kiến kinh nghiệm Bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 9 cấp Trung học Cơ sở
Cơ sở lí luận:
Xã hội đang ngày càng phát triển và từng bước hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế quốc tế. Yêu cầu đặt ra đối với nền giáo dục nước nhà phải không ngừng đổi mới để nâng cao chất lượng, nhằm đào tạo những con người mới “vừa hồng vừa chuyên” đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của nền kinh tế tri thức. Để làm được điều đó đòi hỏi sự quan tâm góp sức nỗ lực của toàn xã hội, đặc biệt là của sự nghiệp Giáo dục - đào tạo. Trong đó, nhân tố quan trọng giữ vai trò quyết định là đội ngũ thầy giáo, cô giáo những người trực tiếp xây dựng nên chất lượng giáo dục. Nhiệm vụ cơ bản nhất của đội ngũ nhà giáo là tham gia giảng dạy và giáo dục học sinh, giáo dục thế hệ trẻ, giúp các em có những kiến thức, kĩ năng, thái độ, tình cảm để sống, lao động và học tập.
Lịch sử là một môn học có vị trí quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Dạy tốt môn Lịch sử ở bậc THCS sẽ góp phần thực hiện mục tiêu môn học, nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển con người toàn diện. Học tốt môn Lịch sử không những cung cấp kiến thức, kĩ năng cho các em mà nó còn có ý nghĩa hết sức quan trọng đó là giáo dục cho các em niềm tự hào dân tộc, tôn trọng giá trị lịch sử dân tộc Việt Nam (hơn 4 nghìn năm dựng nước và giữ nước). UNESCO xác định mục đích giảng dạy Lịch sử: "Truyền thụ cho học sinh ý nghĩa của quá khứ và sự tiếp tục trong hiện tại, dẫn dắt học sinh hiểu vai trò con người trong cộng đồng và vai trò của cộng đồng trong thế giới nói chung".
Theo GS - TS Nguyễn Viết Thịnh, giảng viên khoa xã hội Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng: “Học sinh giỏi môn Lịch sử chỉ cần học thuộc là chưa đủ, chưa chính xác vì Lịch sử là môn khoa học nghiên cứu về các sự kiện, hiện tượng của xã hội loài người đã xảy ra trong quá khứ". Chính vì vậy, người dạy và học Lịch sử cần có phương pháp tư duy, phân tích, nhận xét, giải thích, so sánh các hiện tượng Lịch sử theo quan điểm khoa học và đảm bảo tính chính xác.
Với quan niệm trên, chúng ta hiểu rằng học sinh giỏi môn Lịch sử là những học sinh phải nắm được những kiến thức cơ bản của bộ môn và phải vận dụng được những hiểu biết; những kỹ năng Lịch sử để giải quyết những nội dung cơ bản theo yêu cầu của đề bài, của thực tiễn cuộc sống và học sinh giỏi môn Lịch sử là những học sinh có năng lực độc lập suy nghĩ, vận dụng tốt nhất những kiến thức, kỹ năng chắc chắn về Lịch sử, biết tư duy, suy luận về Lịch sử.
PHÒNG GD & ĐT KRÔNG ANA TRƯỜNG THCS BUÔN TRẤP -----&----- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: KINH NGHIỆM BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN LỊCH SỬ 9 CẤP THCS Họ và tên: Trương Thị Lan Anh Đơn vị công tác: Trường THCS Buôn Trấp Trình độ đào tạo: Đại học Sư Phạm Môn đào tạo: Lịch sử Krông Ana, tháng 4 năm 2019 I.Phần mở đầu: 1.Lý do chọn đề tài. Dân tộc Việt Nam có truyền thống lâu đời về đào tạo, bồi dưỡng tiềm năng cho đất nước. Thời kì chế độ phong kiến Việt Nam cũng như sau cách mạng tháng Tám đến nay, lịch sử đều rất coi trọng nhân tài và coi đó là quốc sách hàng đầu. Ngày nay dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước việc dạy học nói chung và bồi dưỡng nhân tài nói riêng càng được chú trọng nhằm hình thành những con người có ý thức và đạo đức XHCN, có trình độ, có văn hoá, có hiểu biết kỹ thuật, có năng lực lao động cần thiết, có óc thẩm mĩ và có kiến thức tốt để kế tục sự nghiệp cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, với mục tiêu: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu” nhằm “Nâng cao dân trí - Đào tạo nhân lực - Bồi dưỡng nhân tài”. Về chiến lược bồi dưỡng nhân tài, nguyên tổng bí thư Lê Khả Phiêu đã nói:“ Một mặt phải tìm được những cách thích hợp để phát hiện và bồi dưỡng nhân tài. Nhưng đồng thời cũng cần lưu ý là nhân tài sẽ có điều kiện xuất hiện trên một nền dân trí rộng và trên cơ sở tổ chức đào tạo nhân lực tốt. Vì nhân tài là những người có trí tuệ sắc bén, có bàn tay vàng, có kĩ năng đặc biệt “. Chính nhà trường là nơi đào tạo các nhân tài. Phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi ở bậc THCS là tạo nguồn cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi ở các bậc phổ thông. Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi phải được tiến hành thường xuyên. Nâng cao chất lượng học sinh giỏi phải song song với nâng cao chất lượng đại trà. Đây là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân mà trực tiếp là của người cán bộ quản lí và giáo viên”. Công tác phát hiện và lựa chọn học sinh giỏi là một việc làm hết sức quan trọng. Việc lựa chọn không phải chỉ chú ý đến lực học của môn học mà còn phải quan tâm đến sở thích, sự say mê của các em đối với các môn học. Trong quá trình dạy học giáo viên phải chú ý đến các đối tượng học sinh. Định hướng cho các em biết được vai trò cần thiết của việc học, đồng thời khơi gợi cho các em có hứng thú học tập. Bồi dưỡng học sinh giỏi cũng là công tác cực kì quan trọng giúp cho ngành giáo dục phát hiện nhân tài, lựa chọn những mầm giống tương lai cho đất nước trong sự nghiệp trồng người. Đồng thời giúp cho học sinh thực hiện được ước mơ là con ngoan, trò giỏi và có định hướng đúng về nghề nghiệp của mình trong tương lai. Nhiều năm liền tôi đã được lãnh đạo nhà trường và lãnh đạo Phòng giáo dục, tin tưởng phân công giảng dạy và bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 9. Một môn học có số tiết dạy trong tuần ít hơn các môn học khác, còn bị coi là phụ. Mặt khác Lịch sử còn là môn học khô khan, khó hiểu học sinh thì không thích học, phụ huynh cũng không muốn cho con mình tham gia thi môn học này. Song với năng lực chuyên môn cùng tâm huyết nghề nghiệp và sự tận tụy của bản thân 8 năm liên tục tôi đã có 39 em đạt học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh. Do đó năm học 2018-2019, tôi đã bắt tay vào việc tổng kết kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi của mình để làm tư liệu phục vụ cho giảng dạy và bồi dưỡng nhằm tránh tình trạng làm việc theo lối mòn, cảm tính chủ quan. Tôi nghĩ rằng điều này sẽ nâng cao hơn nữa chất lượng trong dạy học và bồi dưỡng học sinh giỏi. Việc bồi dưỡng học sinh giỏi cần được nghiên cứu thật kĩ lưỡng cả về nội dung và phương pháp. Vì vậy, sau 17 năm giảng dạy và 8 năm liên tục làm công tác bồi dưỡng học sinh giỏi bản thân đã có không ít trăn trở để làm sao nâng cao được chất lượng mũi nhọn môn Lịch sử ở trường THCS Buôn Trấp nói riêng và toàn huyện Krông Ana nói chung. Với những lý do nêu trên cùng với thành tích của học sinh, tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài “ Kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 9 cấp THCS”, rất mong nhận được ý kiến đóng góp của đồng chí, đồng nghiệp. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài: - Nghiên cứu và xác định rõ đối tượng, mục đích, nội dung và phương pháp dạy học trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi. - Nhiệm vụ của đề tài này là giúp giáo viên định hình một cách rõ ràng các bước các khâu cần thiết để phát hiện lựa chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi một cách khoa học, chặt chẽ và có hệ thống. - Mục tiêu quan trọng nhất của đề tài nghiên cứu này là nhằm đưa ra một số kinh nghiệm, bí quyết ôn luyện học sinh giỏi môn Lịch sử (chọn đối tượng học sinh, phương pháp ôn luyện, kết quả đạt được). 3. Đối tượng nghiên cứu: Kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 9 cấp THCS 4.Giới hạn của đề tài: - Chương trình cơ bản và nâng cao dành cho bộ môn Lịch sử. - Đội tuyển học sinh giỏi môn Lịch sử trường THCS Buôn Trấp và đội tuyển học sinh giỏi của Phòng giáo dục và đào tạo huyện Krông Ana. 5. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu - Phương pháp quan sát sư phạm - Phương pháp thống kê, tổng hợp, so sánh - Phương pháp trải nghiệm thực tế - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục - Phương pháp nghiên cứu tài liệu tham khảo II. Phần nội dung: 1.Cơ sở lí luận: Xã hội đang ngày càng phát triển và từng bước hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế quốc tế. Yêu cầu đặt ra đối với nền giáo dục nước nhà phải không ngừng đổi mới để nâng cao chất lượng, nhằm đào tạo những con người mới “vừa hồng vừa chuyên” đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của nền kinh tế tri thức. Để làm được điều đó đòi hỏi sự quan tâm góp sức nỗ lực của toàn xã hội, đặc biệt là của sự nghiệp Giáo dục - đào tạo. Trong đó, nhân tố quan trọng giữ vai trò quyết định là đội ngũ thầy giáo, cô giáo những người trực tiếp xây dựng nên chất lượng giáo dục. Nhiệm vụ cơ bản nhất của đội ngũ nhà giáo là tham gia giảng dạy và giáo dục học sinh, giáo dục thế hệ trẻ, giúp các em có những kiến thức, kĩ năng, thái độ, tình cảm để sống, lao động và học tập. Lịch sử là một môn học có vị trí quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Dạy tốt môn Lịch sử ở bậc THCS sẽ góp phần thực hiện mục tiêu môn học, nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển con người toàn diện. Học tốt môn Lịch sử không những cung cấp kiến thức, kĩ năng cho các em mà nó còn có ý nghĩa hết sức quan trọng đó là giáo dục cho các em niềm tự hào dân tộc, tôn trọng giá trị lịch sử dân tộc Việt Nam (hơn 4 nghìn năm dựng nước và giữ nước). UNESCO xác định mục đích giảng dạy Lịch sử: "Truyền thụ cho học sinh ý nghĩa của quá khứ và sự tiếp tục trong hiện tại, dẫn dắt học sinh hiểu vai trò con người trong cộng đồng và vai trò của cộng đồng trong thế giới nói chung". Theo GS - TS Nguyễn Viết Thịnh, giảng viên khoa xã hội Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng: “Học sinh giỏi môn Lịch sử chỉ cần học thuộc là chưa đủ, chưa chính xác vì Lịch sử là môn khoa học nghiên cứu về các sự kiện, hiện tượng của xã hội loài người đã xảy ra trong quá khứ". Chính vì vậy, người dạy và học Lịch sử cần có phương pháp tư duy, phân tích, nhận xét, giải thích, so sánh các hiện tượng Lịch sử theo quan điểm khoa học và đảm bảo tính chính xác. Với quan niệm trên, chúng ta hiểu rằng học sinh giỏi môn Lịch sử là những học sinh phải nắm được những kiến thức cơ bản của bộ môn và phải vận dụng được những hiểu biết; những kỹ năng Lịch sử để giải quyết những nội dung cơ bản theo yêu cầu của đề bài, của thực tiễn cuộc sống và học sinh giỏi môn Lịch sử là những học sinh có năng lực độc lập suy nghĩ, vận dụng tốt nhất những kiến thức, kỹ năng chắc chắn về Lịch sử, biết tư duy, suy luận về Lịch sử. 2. Thực trạng vấn đề Lãnh đạo Phòng giáo dục, lãnh đạo các trường rất chú trọng đến chất lượng mũi nhọn nên rất quan tâm đến công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Đời sống người dân sống trên địa bàn thị trấn Buôn Trấp ngày càng được nâng cao nên các gia đình đã có nhiều điều kiện để đầu tư cho con em học tập. Môn Lịch sử ở trường là môn có truyền thống đạt giải trong các kỳ thi chọn học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh nên cũng thu hút học sinh đăng ký tham gia bồi dưỡng. Cũng như các bộ môn khác khi nghiên cứu vấn đề bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử giáo viên đã được trang bị lí luận dạy học đó là Tâm lí học. Giáo dục học, Phương pháp giảng dạy Tuy nhiên, không có một giáo trình nào hướng dẫn cho giáo viên phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi cả do đó, có thể khẳng định đó chính là khó khăn lớn nhất đòi hỏi người giáo viên muốn đạt được chất lượng cao trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi phải luôn tự học, tự rèn, nâng cao kiến thức, kinh nghiệm từ học hỏi bạn bè đồng nghiệp trong quá trình giảng dạy, luôn có ý thức phấn đấu không tự bằng lòng với cái mình đã đạt được, luôn rút kinh nghiệm và dần dần đúc kết lại để trang bị cho mình những bài học cần thiết trong giảng dạy. Hiện nay đa số học sinh không thích học các môn Lịch sử vì các em cho rằng đây là “môn khó học, khó nhớ và rất khô khan” , là môn phụ chỉ cần đủ điểm là được. Thậm chí có lớp khi tôi vào chọn học sinh dự thi các em còn nói: “ Cô hỏi muộn thế các thầy cô khác hỏi trước chúng em đăng ký hết rồi” Chính vì vậy việc tuyển chọn đội tuyển học sinh giỏi là một việc làm rất dễ đối với các môn Toán, Lý, Hóa, Tiếng Anh nhưng lại là một việc làm rất khó đối với tôi. Một khó khăn nữa tôi gặp phải là hiện nay không chỉ có học sinh không thích học mà nhiều phụ huynh học sinh cũng không muốn cho con em mình tốn nhiều thời gian cho các môn Lịch sử thậm chí ngay cả việc tham gia bồi dưỡng và dự thi cũng vậy. Sự định hướng, thuyết phục của giáo viên với học sinh có khả năng học tốt môn Lịch sử vẫn còn hạn chế nên học sinh chưa thật mặn mà với bộ môn này do đó hạn chế trong việc lựa chọn đúng đối tượng để bồi dưỡng. Bồi dưỡng học sinh giỏi ở một số trường còn mang tính chất mùa vụ, chỉ thực hiện khi có kế hoạch của Phòng giáo dục cho nên học sinh phải học dồn ép dẫn tới hiệu quả của công tác bồi dưỡng chưa cao. Thời gian học của học sinh không ổn định, không được đảm bảo đúng theo kế hoạch vì các em phải học trái buổi và học thêm quá nhiều. Một số ít giáo viên chưa xác định rõ trọng tâm kiến thức để xây dựng đề cương bồi dưỡng học sinh giỏi. Việc hỗ trợ kinh phí để bồi dưỡng cho giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi ở một số trường còn chưa thỏa đáng, chưa kịp thời nên một số giáo viên chưa chú ý đầu tư nâng cao năng lực để giảng dạy làm giảm đi sự hứng thú đối với học sinh. Trong quá trình bồi dưỡng học sinh qua các năm, tôi nhận thấy để học sinh thích thú môn Lịch sử và đạt được giải cao qua các kì thi, giáo viên không chỉ tìm tòi về mặt kiến thức mà còn phải làm tốt công tác định hướng tư tưởng cho học sinh một cách chu đáo giúp các em có sự tự tin về vai trò, nhiệm vụ của mình nên chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn Lịch sử đạt kết quả khá cao. Đó cũng là thành công cả về mặt lí luận cũng như thực tiễn của bản thân trong quá trình dạy học. 3.Nội dung và hình thức của giải pháp: Mục tiêu của giải pháp - Nhằm nâng cao chất lượng dạy và học nói chung, chất lượng dạy học bộ môn Lịch sử nói riêng. Giáo dục cho học sinh truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc. - Nâng cao chất lượng mũi nhọn trong giáo dục của nhà trường, là động lực thúc đẩy phong trào thi đua học tập ở học sinh. Góp phần hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ của trường, của ngành. - Tạo điều kiện thuận lợi cho những học sinh có năng lực, có niềm đam mê, có sáng tạo trong học tập bộ môn. - Lựa chọn được đội tuyển dự thi học sinh giỏi các cấp đạt kết quả cao. - Thúc đẩy phong trào thi đua “ Hai tốt” trong nhà trường. - Làm cơ sở định hướng cho các em tiếp tục học lên và chọn lựa ngành nghề sau này phù hợp với năng lực của mình. - Trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi Phòng giáo dục và đào tạo sẽ chọn lựa được một đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, có tâm huyết, có kinh nghiệm trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi để làm nòng cốt cho ngành giáo dục và đào tạo của huyện. - Giáo viên có điều kiện để nghiên cứu, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp. b.1 Xây dựng kế hoạch cụ thể trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi Sau khi lựa chọn được đội tuyển học sinh giỏi thông qua kỳ thi cấp trường, tôi đã lập cho mình một kế hoạch, chương trình cụ thể để ôn luyện nhằm tránh tình trạng thích đâu dạy đó. Bản thân cũng đã lên kế hoạch cụ thể về: thời gian bồi dưỡng, nội dung, thời lượng, số lượng học sinh bồi dưỡng, chỉ tiêu phấn đấu đạt giải Trong suốt quá trình bồi dưỡng bản thân đã thực hiện nghiêm túc theo kế hoạch đề ra. Tìm phương pháp biện pháp bồi như thế nào để đạt hiệu quả cao nhất. Một trong những phương pháp quyết định thành hay bại của quá trình bồi dưỡng đó là: động viên, định hướng cho học sinh tự học, tự nghiên cứu, tự kiểm tra kiến thức. Bên cạnh đó, lãnh đạo nhà trường - trực tiếp là đồng chí Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn của trường thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở việc bồi dưỡng học sinh giỏi của giáo viên để công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của trường đạt được kết quả cao nhất. b.2 Chọn đối tượng bồi dưỡng và thường xuyên làm công tác tư tưởng với học sinh tham gia bồi dưỡng Trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi khâu đầu tiên là khâu phát hiện và tuyển chọn học sinh, khâu này quan trọng chẳng khác gì khâu “ chọn giống của nhà nông”. Vậy làm thế nào để vận động, thuyết phục được các em tham gia dự thi bộ môn của mình? Trước hết giáo viên phải dạy như thế nào để làm cho các em yêu thích bộ môn, say mê tìm tòi kiến thức, giáo viên phải có cách giảng dễ hiểu, phải gần gũi, thân thiện với học sinh để các em thích cô từ đó sẽ thích môn học. Như chúng ta đã biết theo quy chế thi học sinh giỏi thì đối tượng được thi học sinh giỏi là những học sinh đang học lớp 9 tại trường, có học lực của năm học trước đạt từ loại khá trở lên, hạnh kiểm đạt loại khá trở lên và điểm trung bình môn đăng ký dự thi đạt từ 8,0 trở lên. Chính vì thế việc phát hiện học sinh giỏi đối với giáo viên bộ môn là việc rất quan trọng, cần phải trải qua một quá trình theo dõi và giảng dạy trên lớp cho nên cần phân công giáo viên chủ chốt bộ môn dạy lớp 6 và lớp 9. Tổ chức thi học sinh giỏi cấp trường đối với từng bộ môn để tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên trong công tác chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi ngay từ đầu năm học. Trong quá trình dạy học trên lớp các giáo viên nên kết hợp những câu hỏi nâng cao để phát hiện những học sinh thực sự có triển vọng để lựa chọn và bồi dưỡng ngay từ các lớp đầu cấp. Phải thường xuyên động viên, khuyến khích và kiên trì phân tích cho học sinh thấy được phải làm như thế nào để đạt hiệu quả cao nhất trong các kỳ thi. Vì suy cho cùng việc bồi dưỡng học sinh giỏi thành công hay thất bại nhờ vào vai trò của người giáo viên- người giáo viên mới gặp những “lực cản” mà buông xuôi thì khó có thể thành công. Do đó, người giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi được ví như đạo diễn của bộ phim, còn học sinh là những diễn viên thực hiện theo ý định của đạo diễn, nhưng đạo diễn cũng cần biết quan tâm đến tâm tư, nguyện vọng của diễn viên. Mặt khác giáo viên phải biết khơi dậy ở học sinh niềm tự hào, hãnh diện khi đỗ đạt. Đã là học sinh giỏi cấp tỉnh có giải thì đương nhiên bất cứ môn học nào cũng được hưởng chế độ ưu tiên ngang nhau và vinh quang như nhau. Trong công tác tuyển chọn cũng cần lưu ý về vấn đề tâm lý học sinh. Tâm lí vững vàng, bình tĩnh, tự tin thì bài làm sẽ đạt kết quả cao. Ngược lại tâm lí hoang mang, giao động, sợ sệt thì chất lượng bài làm sẽ kém. Bởi vậy giáo viên ôn luyện cũng phải biết trấn tĩnh niềm tin cho học trò của mình. Khi lựa chọn được đối tượng để ôn rồi thì giáo viên phải biết yêu nghề tận tụy với nghề. Yêu trẻ tận tụy với trẻ. Luôn luôn biết khích lệ, níu kéo các em vào niềm ham mê yêu thích bộ môn. Đồng thời giáo viên cũng phải biết xây dựng vun đắp uy tín của mình để có được lòng tin đối với học sinh. b.3 Giáo viên bồi dưỡng nên biên soạn tài liệu theo từng chuyên đề để bồi dưỡng học sinh giỏi. Đây là biện pháp mang tính bền vững đối với công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử. Từ thực tế kinh nghiệm bồi dưỡng những năm qua cho thấy nội dung bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử rất phong phú được trải ở 4 khối lớp 6, 7,8, 9 và ở mỗi khối lớp lượng kiến thức cần truyền đạt cho học sinh là vô hạn, giáo viên bồi dưỡng rất khó xác định được nội dung kiến thức nào cần bồi dưỡng trước cho học sinh, nội dung nào không quan trọng để giới hạn, đặc biệt là phần Lịch sử thế giới cận đại và hiện đại (khối 8) và Lịch sử thế giới hiện đại và Lịch sử việt Nam từ sau chiến tranh thế giới thứ nhất đến năm 1975 (khối 9), bên cạnh đó trong một vài trường hợp người giáo viên không thể bồi dưỡng kiến thức trong sách giáo khoa theo một trình tự cố định hết Bài 1 đến Bài 2, Bài 3 do không đủ thời gian hoặc do kiến thức được sắp xếp theo từng phần, từng chương theo phương pháp dàn trải. Chính vì thế, bản thân đã tiến hành soạn tài liệu riêng theo từng chuyên đề của nội dung bồi dưỡng học sinh giỏi cụ thể như sau: - Chuyên đề Lịch sử thế giới và Việt Nam cổ đại (khối 6). - Chuyên đề Lịch sử thế giới và Việt Nam trung đại (khối 7). - Chuyên đề Lịch sử thế giới và Việt Nam cận hiện đại (khối 8) Sau khi đã ôn xong nội dung kiến thức cơ bản, thời gian còn lại tôi sẽ luyện cho các em các dạng đề nâng cao từ nguồn đề tham khảo đã tích lũy được qua các năm trong các kì thi cấp huyện, cấp tỉnh của tỉnh Đăk Lăk và đề thi của các tỉnh khác được tham khảo từ Internet, từ sách nâng cao dành cho học sinh giỏi lớp 9, lớp 12 và cả đề thi dành cho cao đẳng và đại học nếu phù hợp. Khi đã biên soạn được tài liệu giáo viên rất thuận lợi trong việc bồi dưỡng cho học sinh vì lượng kiến thức đã được định trước, đồng thời hạn chế việc mất thời gian và có thể bồi dưỡng theo sở thích của mình. * Hệ thống kiến thức trọng tâm cần nắm. Khối 6: - Ngay từ buổi ôn đầu tiên tôi đã cho các em ôn lại khái niệm Lịch sử là gì? Mục đích học tập Lịch sử: Để biết được cội nguồn của tổ tiên, quê hương, dân tộc mình, để hiểu cuộc sống đấu tranh và lao động của dân tộc mình và của cả loài người trong quá khứ. Để hiểu được những gì chúng ta đang thừa hưởng của ông cha trong quá khứ và biết mình phải làm gì cho tương lai. Từ đó sẽ động viên, thuyết phục các em yên tâm học tập bộ môn này bởi nó là một là khoa học, có nhiệm vụ tìm hiểu và khôi phục lại quá khứ của con người và xã hội loài người. - Tiếp theo là phần xã hội nguyên thủy trên thế giới và xã hội nguyên thủy ở Việt Nam ở phần này học sinh phải nắm chắc thời gian, địa điểm tìm thấy dấu tích,đời sống xã hội, hình dáng của người nguyên thủy. Từ đó các em biết so sánh các đặc điểm của người tối cổ với người tinh khôn, biết được Việt Nam cũng là quê hương của loài người. - Một nội dung kiến thức trọng tâm khác không thể bỏ qua đó là tìm hiểu về các quốc gia cổ đại phương Đông và phương Tây. Ở chuyên đề này yêu cầu các em nắm được thời gian, địa điểm, tên gọi, đặc điểm về kinh tế, xã hội và những thành tựu của các quốc gia cổ đại phương Đông và phương Tây. - Sau khi nắm được những kiến thức trọng tâm của phần Lịch sử thế giới tôi cho các em tìm hiểu về thời kỳ dựng nước của nước ta - nhà nước Văn Lang, Âu Lạc: Điều kiện ra đời; thời gian, địa bàn thành lập; tổ chức nhà nước: đời sống vật chất; đời sống tinh thần; kiến trúc và cuộc đấu tranh chống ngoại xâm của cha ông để từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay. - Cuối cùng là chuyên đề Việt Nam thời Bắc thuộc học sinh nắm chắc được tên các cuộc khởi nghĩa, cuộc kháng chiến, thời gian, người lãnh đạo. Nắm được Quốc hiệu, tên gọi nước ta trong thời Bắc thuộc. Khối 7 : - Các cuộc phát kiến địa lý, học sinh cần phải nắm được nguyên nhân, điều kiện, thời gian, tên các nhà phát kiến địa lý và ý nghĩa của các cuộc phát kiến đại lý. - Về phong trào văn hóa Phục hưng giáo viên cũng cần cho các em nhớ lại được nguyên nhân, khái niệm, nội dung, ý nghĩa và các nhà văn hóa khoa học tiêu biểu của phong trào văn
Tài liệu đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_boi_duong_hoc_sinh_gioi_mon_lich_su_9.doc