SKKN Tích hợp kỹ năng sống vào giảng dạy chủ đề: quan hệ với bản thân - Gdcd lớp 10

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT LÊ LỢI
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÊN ĐỀ TÀI:
TÍCH HỢP KỸ NĂNG SỐNG VÀO GIẢNG DẠY CHỦ ĐỀ: QUAN HỆ VỚI BẢN THÂN- GDCD LỚP 10
Người thực hiện: 	Đỗ Thị Phương
 Chức vụ: 	Giáo viên
 Đơn vị công tác: 	Trường THPT Lê Lợi
 SKKN thuộc lĩnh vực: Giáo dục công dân
	THANH HÓA NĂM 2018
MỤC LỤC
TT
Nội dung
Trang
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1
1.1. Lí do chọn đề tài
2
1.2. Mục đích nghiên cứu
3
1.3. Đối tượng nghiên cứu 
3
1.4. Phương pháp nghiên cứu
3
1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm
4,5
2
NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
4,5
Chương I. Thực tiễn tích hợp kỹ năng sống vào giảng dạy một số bài cụ thể trong bộ môn GDCD lớp 10
4,5
2.1. Cơ sở lí luận và thực trạng
4,5
2.2. Nguyên nhân thực trạng
6
Chương II. Thực tiễn áp dụng phương pháp dạy học tích cực nhằm tích hợp kỹ năng sống vào bộ môn GDCD
6
2.3. Những ưu điểm và hạn chế của việc ứng dụng phương pháp dạy học tích cực nhằm tích hợp kỹ năng sống vào bộ môn giáo dục công dân 
6
2.4. Cách tiến hành
6
2.5. Yêu cầu sư phạm
7
Chương II. Thực tiễn áp dụng phương pháp dạy học tích cực nhằm tích hợp kỹ năng sống vào bộ môn GDCD
7->18
Chương III. Một số kinh nghiệm và hiệu quả khi ứng dụng
phương pháp dạy học tích cực nhằm tích hợp kỹ năng sống vào giảng dạy chủ đề: Quan hệ với bản thân- GDCD lớp 10 
19
3
KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
Lời cảm ơn
Tài liệu tham khảo
Các đề tài SKKN được Hội đồng cấp Sở GD & ĐT đánh giá và xếp loại
20,21
23
24
25
TÍCH HỢP GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG VÀO GIẢNG DẠY CHỦ ĐỀ: QUAN HỆ VỚI BẢN THÂN- GDCD LỚP 10
1. PHẦN MỞ ĐẦU:
1.1. Lí do chọn đề tài:
Học sinh THPT là lứa tuổi đang hình thành những giá trị nhân cách, giàu ước mơ, ham hiểu biết, thích tìm tòi, khám phá, song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn thiếu kỹ năng sống, đễ bị lôi kéo, kích động vào các hành vi tiêu cực, bạo lực, vào lối sống ích kỉ, lai căng, thực dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách. Trong mục tiêu giáo dục toàn diện của nhà trường đã xác định đạo đức là phẩm chất quan trọng nhất của nhân cách, là nền tảng để xây dựng thế giới tâm hồn của con người.
Hiện nay tình trạng học sinh thiếu kỹ năng sống, thiếu tự tin, tự lập, sống ích kỉ, vô tâm, thiếu trách nhiệm với gia đình và bản thân đang là cản trở lớn cho sự phát triển của thanh thiếu niên hiện nay khiến không ít các bậc làm cha, làm mẹ phải phiền lòng vì con, khiến nhà trường phải bận tâm vì những đối tượng học sinh này trong một xã hội phát triển năng động như hiện nay mà đúng ra các em sẽ rất năng động, tự tin khi được thể hiện mình trong cuộc sống và trong sinh hoạt, học tập.
Mặt khác, trong bối cảnh xã hội phát triển đầy biến động, tất cả lĩnh vực phát triển như vũ bão và cuộc sống thay đổi nhanh chóng như hiện nay thì có quá nhiều thách thức đòi hỏi học sinh cần đối mặt tích cực và hiệu quả. Vì vậy, bên cạnh nhiệm vụ rèn đức, luyện tài, việc rèn luyện, bồi dưỡng cho các em kỹ năng đương đầu và vượt qua thử thách trở thành nhiệm vụ cấp thiết đối với ngành giáo dục. 
Thực tế hiện nay một bộ phận lớn học sinh còn thiếu hiểu biết về pháp luật, đạo đức, lối sống. Đặc biệt kỹ năng sống còn kém, chưa biết ứng xử với lối sống có văn hóa và chưa biết đấu tranh với những văn hóa đồi trụy, phản động, chưa nhận thức được việc phạm tội, vi phạm đạo đức của mình, chủ yếu là đua đòi phạm tội một cách hồn nhiên, ít chịu tu dưỡng, rèn luyện, sống buông thả theo thị hiếu tầm thường. Nhiều em gia đình có hoàn cảnh kinh tế khá nhưng thiếu ý chí vươn lên, tự buông thả mình và trượt dài trên con đường vi phạm pháp luật, đạo đức, gây ra gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Tuy nhiên tình trạng xuống cấp về đạo đức, lối sống của một bộ phận thanh niên học sinh hiện nay như: bạo lực học đường, tình trạng sống buông thả, thiếu trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hộivì thế cần phải có sự quan tâm nhiều hơn nữa từ phía gia đình, nhà trường và xã hội.
Nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của bộ môn giáo dục công dân trong việc giáo dục và hình thành nhân cách của thế hệ trẻ, trong thời gian qua nhà trường đã tạo mọi cơ hội cho việc giáo dục đạo đức học sinh trong nhà trường, bằng tình thương và trách nhiệm đã từng bước uốn nắn kịp thời để các em hoàn thiện hơn.
Với phạm vi đề tài tôi xin mạnh dạn trình bày là ứng dụng một số phương pháp dạy học tích cực nhằm tích hợp kỹ năng sống vào giảng dạy chủ đề cụ thể trong môn giáo dục công dân lớp 10. Trong quá trình giảng dạy một số bài với hy vọng trao đổi với đồng nghiệp một số kinh nghiệm nhỏ của bản thân trong thời gian đứng lớp vừa qua, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy của bộ môn giáo dục công dân trong nhà trường và thực hiện mục tiêu chung của nền giáo dục đào tạo nước nhà. Đó cũng chính là lí do tôi chọn viết đề tài này: “ Tích hợp giáo dục kỹ năng sống vào giảng dạy chủ đề: Quan hệ với bản thân - Giáo dục công dân lớp 10”
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Trong giai đoạn hiện nay, quá trình hội nhập đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu, khi việc phá hoại môi trường đang dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng đe dọa sự tồn vong của nhân loại thì nội dung của đạo đức không chỉ là lòng yêu Tổ Quốc, yêu đồng bào, yêu con người, lòng nhân ái nói chung mà còn bao gồm những nội dung:
- Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc như lòng yêu nước, lòng nhân ái, tự lực tự cường, cần kiệm liêm chính, hiếu học, thủy chung, tình nghĩa, tôn trọng con người.
- Bảo vệ mội trường , bảo vệ sinh thái.
- Vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình, chống bạo lực và tệ nạn xã hội.
- Đấu tranh cho một thế giới hòa bình, ổn định, bình đẳng và phát triển bền vững.
Những giá trị đạo đức cần được hình thành ở mỗi cá nhân như:
* Chuẩn mực đạo đức trong gia đình:
- Quy định về cách ứng xử với người thân
- Quy định về trách nhiệm trong gia đình
- Quy định về tình cảm trong gia đình
* Chuẩn mực đạo đức trong xã hội:
- Quy định về trách nhiệm đối với xã hội( cộng đồng)
- Văn hóa đạo đức truyền thống
- Văn hóa đạo đức mang tính toàn cầu
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
- Một số bài cụ thể trong môn giáo dục công dân lớp 10.
- Độ tuổi học sinh trung học phổ thông là độ tuổi các em có nhiều biến động về tâm, sinh lý và cần có những kỹ năng sống cơ bản.
- Vận dụng một số kĩ thuật dạy học mới trong dạy học nhằm tích hợp kỹ năng sống mà trọng tâm là ứng dụng vào giảng dạy nhằm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trung học phổ thông.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp tư duy, động não.
- Phương pháp thuyết trình, diễn giải.
- Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
- Phương pháp điều tra, khảo sát.
- Phương pháp đóng vai.
- Phương pháp giải quyết tình huống
1.5. Những điểm mới của SKKN
* Về lí luận:
Phương pháp dạy học là một số giúp các em có kỹ năng vững vàng trước khóa khăn, thử thách. Biết ứng xử giải quyết những tinh huống khó khăn, thử thách khi gặp phải; biết ứng xử, giải quyết vấn đề phức tạp cả về mặt lí luận lẫn thực tiễn. 
* Về thực tiễn:
Đề xuất việc sử dụng nhiều phương pháp dạy học tích cực nhằm tăng cường việc tích hợp kỹ năng sống vào giảng dạy một số bài trong chương trình Giáo dục công dân lớp 10. 
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CHƯƠNG I
 THỰC TIỄN TÍCH HỢP KỸ NĂNG SỐNG VÀO GIẢNG DẠY TRONG CHƯƠNG TRÌNH GDCD LỚP 10
Cơ sở lí luận và thực trạng.
Môn giáo dục công dân có vị trí và nhiệm vụ hết sức quan trọng trong trường Trung học phổ thông đối với việc hình thành và phát triển nhân cách, góp phần tạo xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân là những chủ nhân tương lai của đất nước. Song vấn đề thực tế hiện nay mà bất cứ ai cũng nhìn thấy rõ khi nó đã và đang diễn ra trong cuộc sống hàng ngày, đó là một bộ phận thanh thiếu niên nói chung và hoc sinh trung học phổ thông nói riêng đang xuống cấp về mặt đạo đức, có lối sống buông thả, chạy theo thị hiếu tầm thường mà ít hoặc không quan tâm tu dưỡng đạo đức dẫn đến vi phạm pháp luật do thiếu hiểu biết, thiếu kỹ năng ứng phó trước những lôi cuốn mà mặt trái của xã hội để lại.
Từ những thách thức và yêu cầu cấp bách trên thì việc đưa kỹ năng sống vào giảng dạy là hết sức cần thiết và bổ ích, góp phần quan trọng to lớn vào sự hình thành nhân cách cũng như kỹ năng sống cho học sinh. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới thực trạng trên, trong đó có nguyên nhân chủ yếu sau đây: 
* Về phía xã hội:
Chính sách mở cửa hội nhập kinh tế toàn cầu đã đem lại chất lượng cuộc sống tốt hơn. Bên cạnh sự phát triển mạnh mẽ đó đã kèm theo mặt trái tiêu cực ngoài xã hội, tác động không nhỏ đến suy nghĩ, hành động của học sinh cộng với sự phối hợp chưa đồng bộ của một số ngành chức năng. Ta dễ dàng quan sát thấy hàng loạt quán internet mọc khắp mọi nơi hoạt động không tuân thủ theo giờ giấc, thiếu sự kiểm soát của các cơ quan chức năng, xuất hiện nhiều loại sách, tranh ảnh mang nội dung khiêu dâm, đồi trụy, băng đĩa hình tràn ngập thị trường với những nội dung tương tự bày bán công khai. Xuất hiện nhiều trò chơi game online, đồ chơi trẻ em mang tính bạo lực và nhiều tệ nạn xã hội khác. Những sân chơi lành mạnh còn rất ít, sự phục hồi giá trị văn hóa truyền thống ở nhiều nơi chưa được quan tâm đúng mức, cho thấy việc việc quản lí và xử lí chưa nghiêm là vấn đề đáng lo ngại và báo động trong xã hội hiện nay.
* Về phía nhà trường:	
Nhận thức được tầm quan trọng của bộ môn giáo dục công dân trong nhà trường phổ thông, những năm gần đây Bộ giáo dục và Đào tạo đã có nhiều cải cách và đổi mới trong giáo dục nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng của giáo dục. Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy và học, lấy học sinh làm trung tâm, xây dựng phong trào“ Trường học thân thiện, học sinh tích cực” đã được các thầy cô giáo và các em học sinh hưởng ứng tích cực. Bằng tình thương và trách nhiệm vì học sinh, những năm qua đã xuất hiện nhiều tấm gương điển hình tiên tiến học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, có nhiều thầy cô giáo ngoài việc truyền đạt tri thức còn giúp đỡ các em có hoàn cảnh khó khăn biết tự mình vươn lên trong học tập, trong cuộc sốngđiều đó đã làm giảm đáng kể tình trạng nêu trên.
Tuy nhiên tình trạng xuống cấp về đạo đức, lối sống, tình hình tội phạm và bạo lực học đường đã và đang diễn ra theo chiều hướng khó kiểm soát. Đây là điều trăn trở gây lo lắng và bức xúc trong toàn xã hội, đặc biệt là những người mang trọng trách cao cả trong sự nghiệp “trồng người”.
 * Về phía gia đình:
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế theo đó là hàng loạt những khó khăn và thách thức, nhiều bậc phụ huynh phải lao động kiếm tiền, ngoài việc phục vụ cuộc sống gia đình, chăm sóc cho con cái học hành và nhiều vấn đề phải lo lắng khác với thời kì bão giá như hiện nay. Nhưng có lẽ điều mà các bậc phụ huynh trăn trở nhất là trẻ thiếu kỹ năng sống, thiếu tính tự lập, sống ích kỷ, vô tâm, thiếu trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã họi làm cho không ít các bậc phụ huynh phải phiền lòng.
Trước một xã hội ngày càng phát triển nhưng đầy phức tạp, một số phụ huynh lại lo âu và vội vàng tách con mình ra khỏi môi trường xung quanh, đưa con mình vào môi trường gò bó nhất định càng khiến cho việc tiếp xúc, trải nghiệm cuộc sống chỉ là những thứ sẵn có khiến chúng không thể thích nghi với những thay đổi và khi xảy ra những tình huống thật sự ngoài đời sẽ phản ứng theo bản năng một cách tiêu cực.
Khi những việc đáng tiếc xảy ra, điều đầu tiên mà người ta nhắc tới là sự giáo dục lỏng lẻo của nhà trường rồi mới tới trách nhiệm của gia đình. Nhưng bài học đầu đời về học ăn, học nói, học cách đối nhân xử thế lại bắt nguồn từ trong gia đình, từ cách cha mẹ cư xử với con cái, với những người xung quanh, giá trị sống trong mỗi gia đình là kỹ năng sống đầu tiên của mỗi cá nhân trước khi bước ra môi trường xã hội.
* Về phía bản thân học sinh:
Hiện nay vẫn còn một bộ phận học sinh ham chơi, đua đòi, chạy theo những thói hư, tật xấu, điển hình thời gian gần đây dư luận xã hội lên án mạnh mẽ những hành vi bạo lực trong học sinh, những hình ảnh và vụ việc vi phạm pháp luật của một số học sinh đã thật sự gây tiếng chuông cảnh báo về sự xuống cấp đạo đức của giới trẻ, đặc biệt là lứa tuổi học sinh, gây chấn động đến các các ngành chức năng có liên quan phải quan tâm nhiều hơn nữa đến đạo đức, lối sống của học sinh hiện nay.
2.2. Nguyên nhân thực trạng trên:
- Thiếu định hướng từ gia đình, do cha mẹ thiếu quan tâm, cha mẹ li hôn hoặc gia đình bất hòa
- Thiếu các khu vui chơi, giải trí công cộng thích hợp với độ tuổi, việc tiếp thu các nền văn hóa từ nhiều quốc gia trên thế giới thiếu kiểm soát.
- Một số trường học chưa chú trọng đến việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, cơ sở tổ chức Đoàn trong nhà trường còn mang tính bề nổi, chưa có những hoạt động thu hút Đoàn viên thanh niên tham gia.
- Do bản thân học sinh chưa chủ động học tập, do một số thầy cô giáo quá nghiêm khắc sẽ làm cho học sinh bị áp lực, căng thẳng.
- Phần lớn nhiều trường học, nhiều bậc phụ huynh và ngay cả chính học sinh đang còn xem nhẹ vai trò của bộ môn học giáo dục công dân trong nhà trường nên việc học còn mang tính chất đối phó.
- Do ảnh hưởng của điều kiện hoàn cảnh gia đình và tác động của môi trường xã hội như: phim ảnh, Internet, các trò chơi game online
2.3. Những ưu điểm và hạn chế của việc ứng dụng phương pháp dạy học tích cực nhằm tích hợp kỹ năng sống vào bộ môn giáo dục công dân. 
- Ưu điểm:
+ Giáo viên có thể sử dụng nhiều phương pháp dạy học tích cực để lồng ghép (cần nói thêm là chọn một vài phương pháp phù hợp với nội dung kiến thức cần tích hợp cho từng đề mục chứ không phải tất cả phương pháp đều áp dụng vào đó).
+ Giáo viên dễ dàng đưa vào tích hợp nhiều kỹ năng sống với những vấn đề nóng bỏng mà xã hội đang quan tâm trong thời gian ngắn. Tuy nhiên không nên ôm đồm quá nhiều nội dung vào 1 tiết học sẽ làm cho người tiếp nhận gặp khó khăn và ảnh hưởng đến nội dung chính của bài học.
+ Người trình bày chủ động về thời gian trình bày theo nội dung chuẩn bị trước hoặc yêu cầu học sinh chuẩn bị.
+ Do đặc thù của bộ môn giáo dục công dân nên việc giáo dục kỹ năng sống là gần gũi, thích hợp từ trong chương trình bày dạy gắn liền với liên kết thực tế cuộc sống.
Hạn chế: 
+ Thời gian tích hợp kỹ năng sống khoảng 5->8 phút, giáo viên dễ bị cuốn theo những vấn đề học sinh quan tâm về kỹ năng sống của mình ở một số trường hợp cụ thể nhất định
+ Một số giáo viên kỹ năng sống của bản thân chưa nhiều.
+ Học sinh chỉ thích ứng tích cực với môn học này nhưng chưa có được liên hệ nhiều với những môn học khác và ngoài xã hội.
2.4. Cách tiến hành:
Giáo viên có thể sử nhiều phương pháp khác nhau làm thế nào chọn phương pháp phù hợp để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
Căn cứ vào nội dung nội dung cụ thể của từng đề mục lồng ghép, giáo viên có thể chuẩn bị tài liệu và nội dung cần tích hợp, có thể giao câu hỏi hoặc những nội dung liên quan cho học sinh về nhà chuẩn bị trước (đóng vai, thuyết trình, thảo luận nhóm, hoạt động trải nghiệm)
Chuẩn bị những vật dụng và tài liệu liên quan như: ( bảng phụ, bài báo, giấy khổ to, bút lông, phim ảnh minh họa)
2.5. Yêu cầu sư phạm:
Có nhiều phương pháp để có thể vận dụng vào trong tích hợp kỹ năng sống của từng bài, từng đề mục khác nhau, cho nên giáo viên cần vận dụng một cách sáng tạo tùy theo chủ đề đó.
Quá trình tích hợp cần diễn ra một cách nhẹ nhàng vừa không gây áp lực cho học sinh vừa có thể truyền tải được kỹ năng sống mà không làm mất đi nội dung chính của bài dạy.
CHƯƠNG II:
THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC NHẰM TÍCH HỢP KỸ NĂNG SỐNG VÀO BỘ MÔN GDCD 10 
Lứa tuổi học sinh trung học phổ thông là lứa tuổi đang có sự thay đổi mạnh mẽ về thể chất lẫn tinh thần, chính vì có sự biến động về mặt tâm- sinh- lý nên các em rất năng động, luôn tìm tòi, khám phá, có những ước mơ và hoài bão lớn. Vì thế, độ tuổi này có những em rất ngoan biết vượt lên số phận, nhưng có những học sinh rất khó dạy bảo, không muốn ai chỉ trích nói đến mình ngay cả lời dạy bảo của cha mẹ, học sinh cho là lạc hậu, luôn đề cao cái tôi của mình rất lớn, quan niệm sống buông thả, tầm thường, lố bịch, luôn đua đòi học theo những thị hiếu mà các em cho rằng đó là cái mốt, thời thượng của một xã hội phát triển đem lại. Không phủ nhận hoàn toàn cách tiếp cận của học sinh hiện nay, tuy nhiên các em cần thích ứng như thế nào cho phù hợp với chuẩn mực xã hội, văn hóa đó phải được mọi người công nhận và hưởng ứng.
Trước những hành vi phản ứng tích cực và tiêu cực của lứa tuổi này chứng tỏ các em thiếu kiến thức xã hội nên dễ dàng bị lôi kéo vào những lối sống thiếu lành mạnh, thói quen sống buông thả chính là nguyên nhân đem đến hậu quả khó lường. Nói cách khác là các em thiếu kỹ năng sống trước những thách thức và thay đổi nhanh chóng của hệ quả xã hội phát triển để lại hiện nay.
Vận dụng qua bài dạy cụ thể chủ đề: “ Quan hệ với bản thân- Giáo dục công dân lớp 10” như sau:
Bài 16: Tự hoàn thiện bản thân
I. Mục tiêu bài học
1. Về kiến thức: Học xong bài này học sinh hiểu được
- Thế nào là tự hoàn thiện bản thân.
- Vì sao phải tự hoàn thiện bản thân theo các yêu cầu đạo đức xã hội?
2. Kỹ năng
- Biết tự nhận thức về bản thân
- Biết đặt mục tiêu phấn đấu, rèn luyện, tự hoàn thiện bản thân theo các giá trị đạo đức của xã hội.
3. Về thái độ
- Coi trọng việc tu dưỡng và tự hoàn thiện bản thân
- Tự trọng, tự tin vào khả năng phát triển của bản thân đồng thời biết tôn trọng, thừa nhận và học hỏi những điểm tốt của người khác
II. Các năng lực hướng tới phát triển học sinh
Năng lực tự học, năng lực giao tiếp, tự lập, tự tin, tự chủ và có tinh thần vượt khó,
III. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học tích cực
Xử lí tình huống, thảo luận nhóm, đọc hợp tác, tự liên hệ.
IV. Phương tiện dạy học
- Tranh ảnh, thông tin liên quan đến bài học, sách giáo khoa GDCD lớp 10
- Sách tham khảo: Bác Hồ và những bài học đạo đức lối sống dành cho học sinh- lớp 10
V Tổ chức dạy học
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
1. Khởi động
 *Mục tiêu:
+Kích thích học sinh tự tìm hiểu về tự hoàn thiện bản thân
 +Rèn luyện năng lực tư duy tự nhận thức và tự hoàn thiện bản thân
*Cách tiến hành:cho hs đọc thông tin sau.
CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH - MỘT TẤM GƯƠNG SÁNG VỀ TINH THẦN TỰ HỌC, TỰ RÈN LUYỆN ĐỂ HOÀN THIỆN NHÂN CÁCH
Ngày nay, trên thế giới quá trình toàn cầu hóa cùng với sự phát triển mạnh mẽ của lực lượng sản xuất và khoa học công nghệ, yêu cầu mỗi quốc gia dân tộc để thoát khỏi đói nghèo, lạc hậu, tránh tụt hậu xa về kinh tế; đồng thời vươn lên trình độ tiên tiến, phải dựa trên nền kinh tế tri thức nhằm tạo ra giá trị sản phẩm lao động cao. Nắm bắt được xu hướng biến đổi đó, Đảng và Nhà nước Việt Nam chủ trương thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện về giáo dục và đào tạo nhằm tạo ra sự chuyển biến về chất trong lực lượng sản xuất. Thực tế cho thấy,  để làm được như trên, yêu cầu mỗi con người Việt Nam; đặc biệt là thế hệ trẻ phải là tấm gương sáng về tinh thần tự học và tự rèn luyện. Vì vậy, bài viết này giới thiệu về Chủ tịch Hồ Chí Minh – Một tấm gương sáng cho tinh thần tự học, tự rèn luyện để hoàn thiện nhân cách.
lòng ham mê học tiếng nước ngoài để nắm bắt tri thức nhân loại    
Trong thời gian hoạt động ở nước ngoài, mặc dù công việc bận rộn, gặp nhiều khó khăn gian khổ, nhưng Bác Hồ vẫn ham học và tìm tòi với một quyết tâm sắt đá. Ở đâu Người cũng học và trước hết là học tiếng: Anh, Pháp, Nga, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha; tranh thủ học mọi lúc, mọi nơi; học bạn bè cùng đi trên tàu, cô sen, học anh thợ nấu bếp, thủy thủ trên tàu, học giáo sư người AnhTrước khi đến nước Pháp, Bác đã đặt cho mình kế hoạch học tiếng Pháp. Nói về tinh thần say mê học tập của anh Ba trên tàu những ngày lênh đênh trên biển khơi, những người làm trên tàu kể: “Mỗi ngày, chín giờ tối công việc mới xong. Anh Ba mệt lử. Nhưng trong khi chúng tôi nghỉ hoặc đánh bài, anh Ba đọc hay viết đến mười một giờ hoặc nửa đêm”.
 Những lúc tàu đi trên biển dài ngày, Người đã học tiếng Pháp với anh thủy thủ, qua những buổi trò chuyện, những lúc họ giúp Người rửa nồi, nhặt rau, thái măng. Đến Saint Adret, trong lúc ở tạm nhà người chủ tàu, Bác tranh thủ học tiếng với người giúp việc.
Khi hoạt động ở Pháp, Bác khuyên bạn bè: “đừng bỏ phí thời giờ vô ích nhìn những người đàn bà tắm ngoài bãi biển mà nên đi du