SKKN Sử dụng video, tranh ảnh và chuyện kể về tấm gương Hồ Chí Minh hỗ trợ dạy bài “chiều tối” (Ngữ văn 11, tập 2, ban cơ bản) để giáo dục đạo đức cho học sinh

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 2
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
SỬ DỤNG VIDEO, TRANH ẢNH VÀ CHUYỆN KỂ 
VỀ TẤM GƯƠNG HỒ CHÍ MINH HỖ TRỢ DẠY BÀI “CHIỀU TỐI” (NGỮ VĂN 11, TẬP 2, BAN CƠ BẢN) 
ĐỂ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Tương
 Chức vụ: Giáo viên
 SKKN thuộc môn: Ngữ văn
THANH HÓA NĂM 2019
MỤC LỤC
1. Mở đầu	...2
1.1. Lí do chọn đề tài	.2
1.2. Mục đích nghiên cứu	..3
1.3. Đối tượng nghiên cứu 	3
1.4. Phương pháp nghiên cứu	4
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm	...5
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm	5
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm	6
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề	..8
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
 với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường	.13
3. Kết luận và kiến nghị	...15
Tài liệu tham khảo	...17
Phụ lục 18
MỞ ĐẦU:
1.1. Lí do chọn đề tài:
	Ngục tối, trái tim càng cháy lửa
	Xích xiềng không khóa nổi lời ca
Trăm sông nghìn núi chân không ngã
Yêu nước, yêu người, yêu cỏ hoa.
	(Đọc thơ Bác)
	Những câu thơ của Hoàng Trung Thông cất lên ngân nga thấm đượm lòng tự hào và niềm kính yêu vô tận dành cho vị cha già dân tộc- Hồ Chí Minh. Người là vị lãnh tụ kiệt xuất, là anh hùng giải phóng dân tộc và là người chiến sĩ cộng sản quốc tế lỗi lạc. Wilfred Burchett- nhà báo Australia đã từng khẳng định: “Lịch sử Việt Nam sẽ mãi dành cho Người vinh dự của một vị lãnh tụ vĩ đại mà thế kỉ XX đã sinh ra. Nhân dân Việt Nam sẽ mãi mãi ca ngợi Người”. Dù hôm nay, Bác đã đi xa nhưng Bác cũng đã để lại cho dân tộc ta một di sản tư tưởng to lớn, một nhân cách cao cả. Có thể nói, tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng đước bắt nguồn từ đạo đức của dân tộc Việt Nam- nền đạo đức đã hình thành từ hàng ngàn năm của đất nước, kế thừa tư tưởng đạo đức phương Đông cũng như tinh hoa đạo đức nhân loại, đồng thời dựa trên nền tảng tư tưởng đạo đức cách mạng của chủ nghĩa Mác- Lênin. Vì vậy, Đảng và nhân dân ta đã xác định tư tưởng Hồ Chí Minh là một phần quan trọng trong nền tảng văn hóa Việt Nam.
	Trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay, chúng ta vừa phải giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, vừa chủ động hội nhập quốc tế, tiếp thu có chọn lọc nền văn hóa thế giới. Vì vậy, việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là một việc làm cần thiết. Bởi tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là nền tảng của xã hội, là động lực để đất nước vượt qua những thách thức, để mỗi con người ngày càng hoàn thiện nhân cách hơn. Nhận thức được ý nghĩa quan trọng ấy, Đảng và Nhà nước đã triển khai và tổ chức thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trong toàn dân, toàn ngành. Cuộc vận động đã tạo ra những chuyển biến mạnh mẽ, sâu rộng về ý thức tu dưỡng, rèn luyện và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong toàn xã hội, đặc biệt là trong công chức, viên chức, thanh niên, học sinh.
	Tuy nhiên, cùng với những thành công đã đạt được thì do ảnh hưởng của cơ chế thị trường và do không nghiêm túc trong học tập rèn luyện, một số thanh thiếu niên, học sinh hiện nay đang có biểu hiện tiêu cực trong tư tưởng và lối sống. Đó là sống buông thả, lười học tập, phai nhạt lí tưởng, thích hưởng thụ, ngại lao động, sa vào các tệ nạn xã hội Đây là vấn đề cấp bách cần phải khắc phục, trong đó vai trò của ngành giáo dục, cụ thể là của các thầy cô là hết sức cần thiết.
	Tại trường THPT Yên Định 2, Ban giám hiệu cũng đã tuyên truyền và tổ chức thực hiện có hiệu quả cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Trong cuộc vận động này, mỗi thầy cô giáo không chỉ là một tấm gương đạo đức cho học sinh noi theo, mà hơn thế còn cần biết lồng ghép các nội dung của cuộc vận động vào trong từng bài dạy. Trong đó, môn Ngữ văn đóng góp một phần không nhỏ trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh. Ngoài những phương pháp dạy truyền thống, các thầy cô có thể kết hợp các phương pháp đổi mới để lồng ghép giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh vào những bài học thích hợp giúp học sinh được thấm nhuần tư tưởng để trở thành những công dân vừa “hồng” vừa “chuyên”.
	Chương trình Ngữ văn lớp 11 cung cấp cho học sinh những hiểu biết quan trọng về văn học Việt Nam, trọng tâm là từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945. Cùng với thơ văn của những tác giả như Nam Cao, Nguyễn Tuân, Xuân Diệu thì thơ văn Hồ Chí Minh cũng được lựa chọn với bài “Chiều tối” (Mộ). Với việc nghiêm túc thực hiện tinh thần dạy học theo phương pháp đổi mới và cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”của nhà trường, tôi đã thực nghiệm dạy nội dung bài học kết hợp với việc sử dụng video, tranh ảnh và chuyện kể về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. 
	Sau những lần giảng dạy thực nghiệm trên lớp, tôi đã thấy rõ sự thay đổi trong cách nhìn nhận, cách hiểu của học sinh về tác phẩm. Vì vậy tôi quyết định viết sáng kiến kinh nghiệm: Sử dụng video, tranh ảnh và chuyện kể về tấm gương Hồ Chí Minh hỗ trợ dạy bài “Chiều tối” (Ngữ văn 11, tập 2, Ban cơ bản) để giáo dục đạo đức cho học sinh.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
	Khi viết sáng kiến kinh nghiệm này tôi muốn đóng góp một phần kinh nghiệm nhỏ bé của mình vào công cuộc đổi mới giáo dục của đất nước cũng như sự hưởng ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. 
Sáng kiến kinh nghiệm cũng góp phần nâng cao hiểu biết, nhận thức của học sinh về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Nâng cao cho học sinh ý thức và ý chí học tập, chú trọng tu dưỡng về phẩm chất đạo đức, tích cực tham gia các hoạt động của Nhà trường và xã hội.
	Đồng thời, với việc viết sáng kiến này, tôi muốn có được cơ hội để tham khảo ý kiến đóng góp của đồng nghiệp về phương pháp dạy của bản thân để ngày càng vững vàng hơn trong sự nghiệp “trồng người” của mình.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
	Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là bài “Chiều tối” (Mộ) của Hồ Chí Minh- Sách giáo khoa Ngữ văn 11- tập 2- Ban cơ bản. Cùng với đó là đặc điểm tâm lí, trình độ nhận thức của học sinh lớp 11C2, 11C7, 11C9 trường THPT Yên Định 2.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
	Để đạt được kết quả nghiên cứu, tôi vận dụng tổng hợp các phương pháp:
a, Phương pháp nghiên cứu lí thuyết:
	Trước hết tôi tìm hiểu những nội dung cuộc vận động“Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” và tìm đọc những câu chuyện về Bác. 
	Cùng với đó, tôi nghiên cứu kĩ bài thơ “Chiều tối” với những nội dung chính cần truyền đạt đến cho các em. Đồng thời, tôi cũng nghiên cứu đặc điểm tâm lí và trình độ nhận thức của học sinh lớp 11C2, 11C7, 11C9 trường THPT Yên Định 2 để lựa chọn hướng khai thác phù hợp. Cuối cùng, tôi lựa chọn cách khai thác tác phẩm từ đặc trưng thể loại kết hợp với việc sử dụng video, hình ảnh và những câu chuyện về Bác để giáo dục tư tưởng đạo đức cho các em.
b, Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế và thu thập thông tin:
	Trước khi thực hiện giờ dạy, tôi sẽ làm phiếu thăm dò thái độ của các em về bài thơ nói riêng và những kiến thức về cuộc đời của Hồ Chí Minh nói chung. Sau khi tiến hành dạy thực nghiệm trên lớp, tôi tiến hành kiểm tra 45 phút ở cả lớp thực nghiệm và lớp đối chứng.
c, Phương pháp thống kê, xử lí số liệu:
	Khi đã có kết quả điều tra, tôi thống kê, phân loại để nhận biết được thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm, cũng như hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm. Từ đó, rút kinh nghiệm để triển khai đề tài này.
NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:
a, Vai trò của công tác giáo dục đạo đức cho học sinh THPT:
	Trong cuộc sống cũng như trong công việc, Hồ Chí Minh luôn coi trọng cả tài và đức, song đức là gốc. Chính vì vậy sinh thời, Người đã viết:
	Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông
	Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam, Bắc
	Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính
	Thiếu một mùa thì không thành trời
	Thiếu một phương thì không thành đất
	Thiếu một đức thì không thành người.	
	 Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tập hợp những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan hệ với nhau và quan hệ với xã hội, chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội. Trong lịch sử bốn nghìn năm xây dựng và phát triển đất nước, ông cha ta luôn coi trọng và đề cao việc giữ gìn và phát huy các giá trị đạo đức tốt đẹp. Những phẩm chất đạo đức đó như lòng yêu nước, tình yêu thương đồng loại, tinh thần đoàn kết, lòng dung cảm, kiên cường Trong quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, Đảng ta và Bác Hồ kính yêu cũng luôn chăm lo và phát huy những truyền thống đạo đức, bởi đó là một nền tảng quan trọng để tộc ta vượt qua những khó khăn thử thách, giành độc lập và xây dựng dựng đất nước. Chính Bác đã khẳng định: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Qua đó đủ thấy Người coi trọng như thế nào về đạo đức lối sống. Chính vì thế mà trong suốt cuộc đời của mình, Bác luôn tự trau dồi và gìn giữ đạo đức cách mạng của mình. Và vì vậy, cuộc đời Hồ Chí Minh luôn là tấm gương sáng để mỗi người Việt Nam noi theo. 
	Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay, đất nước ta đang đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa- hiện đại hóa, đưa đất nước tiến mạnh trên con đường xã hội chủ nghĩa, từng bước hội nhập với thế giới. Vì vậy, các nhà trường đều hướng tới thực hiện mục tiêu giáo dục- đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện theo quan điểm Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong đó, giáo dục đạo đức luôn được coi trọng theo đúng khẩu hiệu “Tiên học lễ, hậu học văn”. Nhà trường là một môi trường tốt để truyền bá tư tưởng, giáo dục thế hệ trẻ có những nhận thức đúng đắn, tránh những tư tưởng sai lệch. Và để thực hiện nhiệm vụ này cần phải có sự hợp lực của nhiều bộ môn, trong đó môn Văn có vai trò không hề nhỏ.
b, Vai trò của việc sử dụng video, tranh ảnh trong giờ dạy:
	Đối với học sinh bậc trung học, việc sử dụng video có thể mang lại hiệu quả tích cực, thu hút được sự chú ý của các em. Với sức mạnh về âm thanh và lời nói, video rất có lợi cho người học theo hình thức nghe-nhìn. Việc sử dụng video có lồng âm nhạc trong giờ học sẽ tác động trực tiếp đến tình cảm của học sinh bằng những hình ảnh, âm thanh và lời ca. Trong đó, giọng hát không chỉ là phương tiện thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của người hát mà còn khơi dậy ở người nghe những cảm xúc tương ứng để hướng tới những giá trị Chân- Thiện- Mĩ. Âm nhạc sẽ mang đến cho học sinh tinh thần sảng khoái, bước đầu tạo không khí và tâm thế tiếp nhận tác phẩm một cách thoải mái, chủ động. Cụ thể, trong bài dạy “Chiều tối”, khi học sinh xem video có những hình ảnh về Bác kết hợp nghe bài hát “Bác Hồ- một tình yêu bao la” (nhạc sĩ Thuận Yến, ca sĩ Thu Hiền) sẽ trào dâng trong lòng một niềm xúc động và sự ngưỡng mộ về phẩm chất đạo đức cao đẹp của Người.
	Tranh ảnh là một thuật ngữ dùng để chỉ một bức vẽ, một bức hình thu chụp được nhằm phản ánh một phần nào đó của hiện thực và nó được sử dụng làm phương tiện dạy học. Việc sử dụng tranh ảnh trong giờ dạy Văn chỉ là một phương tiện hỗ trợ, giúp cho giờ học thêm sinh động và học sinh được bổ sung thêm những hiểu biết liên quan đến tác phẩm. Cụ thể, trong bài dạy, tôi sử dụng tranh vẽ tuyến đường bọn Quốc dân Đảng đã dẫn Hồ Chí Minh đi qua, và những nhà tù đã từng giam cầm Bác. Từ đó, giúp học sinh thêm ngưỡng mộ về ý chí, nghị lực của Người v.v 
c, Ý nghĩa của việc lồng ghép chuyện kể về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào bài học:
	Chuyện kể đạo đức Hồ Chí Minh là những mẩu chuyện có thật kể lại những chặng đường, việc làm, hành động hay suy nghĩ của Người. Nó giống như cuốn nhật kí mà mỗi trang giấy là những giá trị, chuẩn mực đạo đức mà Người đã để lại cho muôn đời sau. Vì thế, cùng với những tri thức về tác phẩm, chuyện kể về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh sẽ hình thành ở các em niềm tin đạo đức và rèn luyện hành vi ứng xử phù hợp với các chuẩn mực đạo đức của xã hội một cách tự giác. Những hành vi ứng xử của Bác trong câu chuyện sẽ tác động mạnh vào tình cảm của các em. Và vì thế, câu chuyện không chỉ có tác dụng đem lại mĩ cảm nghệ thuật, tính giáo dục, làm phong phú đời sống tâm hồn mà còn có sức lay động, cổ vũ trong việc định hướng suy nghĩ và hành động của bản thân học sinh.
	Cụ thể, khi dạy bài “Chiều tối”, sau khi kết thúc các hoạt động tiếp nhận tri thức về tác phẩm, giáo viên kể cho học sinh nghe câu chuyện “Phải bảo vệ từng cành cây” để vừa củng cố, mở rộng về một nội dung liên quan đến bài thơ (vẻ đẹp tâm hồn của Bác), vừa đọng lại trong lòng học sinh sự thích thú và niềm ngưỡng mộ sâu sắc về tình yêu thiên nhiên của Bác. 
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
	Từ khi nước ta chuyển sang nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, việc gìn giữ và phát huy các giá trị đạo đức truyền thống cũng như việc xây dựng hệ giá trị đạo đức mới ở nước ta đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cần phải giải quyết. Thực tế cho thấy, trong đời sống xã hội có những biểu hiện xem nhẹ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, chạy theo thị hiếu không lành mạnh. Cuộc đấu tranh giữa cái tiến bộ và cái lạc hậu, giữa lối sống trung thực có lí tưởng với lối sống ích kỉ, thực dụng đang diễn ra hàng ngày. Bên cạnh những hệ giá trị mới đang hình thành trong quá trình hội nhập, những cái tiêu cực cũng đang xâm lấn vào đạo đức, lối sống của nhiều tầng lớp nhân dân, trong đó có đội ngũ học sinh.
	Tình trạng giới trẻ sống buông thả, không coi trọng giá trị đạo đức đã và đang diễn ra nhiều nơi. Bằng chứng là các phương tiện truyền thông đã đăng tải các bài viết phản ánh về thực trạng này như hiện tượng lôi bè kéo cánh đánh nhau, thậm chí là hành hung cả thầy cô. Đó là vụ nữ sinh ở Hưng Yên bị bạo hành vào tháng 3 năm nay khiến dư luận phẫn nộ; hay đó là vụ vào tháng 5 gần đây, một thầy giáo tại trường THCS Quý Lộc, huyện Yên Định (Thanh Hóa) đã bị hành hung ở trường khiến thầy phải nhập viện Và còn đó những biểu hiện như học sinh trốn học chơi lô đề, điện tử
	Ở trường THPT Yên Định 2, được sự quan tâm của nhà trường nên không có những biểu hiện tiêu cực nổi cộm. Đặc biệt, qua các buổi sinh hoạt chung, những bài dạy của các thầy cô bên môn xã hội, các em cũng đã có những hiểu biết về cuộc đời, hoạt động, tư tưởng Hồ Chí Minh. Tuy vậy sự hiểu biết của các em còn chưa thực sự sâu sắc nên việc vận dụng tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào cuộc sống của mình còn hạn chế.
	Là một giáo viên dạy môn Ngữ văn, tôi nhận thấy việc lồng ghép vào bài dạy những câu chuyện kể về tấm gương Hồ Chí Minh có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh. Và để cho giờ học không đơn điệu, chúng ta có thể kết hợp sử dụng video, âm nhạc, tranh ảnh Dù hôm nay Người đã đi xa nhưng những tư tưởng đạo đức của Người mãi là tấm gương cho mọi người Việt Nam, đặc biệt là học sinh noi theo để ngày càng hoàn thiện nhân cách của mình. Đặc biệt việc lồng ghép này sẽ có ý nghĩa hơn khi dạy những tác phẩm văn học của Người có trong chương trình. Ở bậc THPT, các em sẽ được học ở lớp 11 bài thơ “Chiều tối” (Mộ), đọc thêm truyện ngắn “Vi hành” và bài thơ “Lai Tân”; ở lớp 12 sẽ học bản “Tuyên ngôn độc lập”. Thực tế thời gian trên lớp có hạn nên các giáo viên thường chú trọng vào việc khai thác nội dung và nghệ thuật tác phẩm, ít chú trọng vào việc giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh thông qua bài học. Vì vậy, việc lồng ghép các nội dung giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là cần thiết bởi học sinh cần phải thấy rằng Người chính là kết tinh và tỏa sáng những gì ưu tú nhất, tốt đẹp nhất của trí tuệ và đạo đức Việt Nam. Cũng cần lưu ý rằng, việc sử dụng video, tranh ảnh và chuyện kể về tấm gương Hồ Chí Minh chỉ là hỗ trợ cho giờ học thêm sinh động, để học sinh tiếp thu bài nhanh hơn và đặc biệt cảm nhận sâu sắc về giá trị tác phẩm, từ đó có ý thức trau dồi đạo đức cho chính mình. Cùng với những yếu tố hỗ trợ đó, người giáo viên vẫn phải sử dụng các phương pháp dạy học tích cực như: vấn đáp, phân tích, bình giảng, hoạt động nhómđể giúp học sinh tìm hiểu bài thơ như một tác phẩm nghệ thuật. 
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:
Tên bài dạy: 
 Tiết 86- Đọc văn: CHIỀU TỐI
 (Mộ)
 - Hồ Chí Minh- 
I. Mục tiêu: 
1. Kiến thức:
- Giúp HS thấy được vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh: dù trong hoàn cảnh khắc nghiệt đến đâu vẫn luôn hướng về ánh sáng và sự sống.
- Cảm nhận được bút pháp tả cảnh ngụ tình vừa cổ điển vừa hiện đại.
2. Kĩ năng: Rèn kỹ năng phân tích tâm trạng trong thơ trữ tình.
3. Tư duy và thái độ: Trân trọng vẻ đẹp tâm hồn của người tù cộng sản Hồ Chí Minh.
4. Định hướng góp phần hình thành năng lực:
- Năng lực giao tiếp (Nghe, nói, đọc, viết) 
- Năng lực thẩm mĩ (cảm thụ và sáng tạo) 
- Năng lực hợp tác 
- Năng lực tự học 
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
	Muốn có một giờ dạy học thành công thì cả giáo viên và học sinh phải có sự chuẩn bị thật tốt cho bài học. 
1. Chuẩn bị của giáo viên: 
- Giáo án/ thiết kế bài học 
- Thước kẻ
- Máy chiếu, máy tính
2. Chuẩn bị của học sinh:
	- Đọc kĩ tác phẩm trong sách giáo khoa Ngữ văn 11.
	- Soạn bài theo hệ thống câu hỏi ở phần hướng dẫn học bài.
III. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1- Khởi động
GV nêu câu hỏi: Hãy kể tên một số tác phẩm của Nguyễn Ái Quốc- Hồ Chí Minh mà em đã học?
HS trả lời
GV nhận xét và dẫn dắt vào bài: GV bật video có lồng bài hát “Bác Hồ- một tình yêu bao la” của nhạc sĩ Thuận Yến, do Thu Hiền hát để tạo tâm thế cho học sinh (khoảng 2 phút, có đĩa CD kèm theo).
“Bác Hồ- người là tình yêu thiết tha nhất trong lòng dân và trong trái tim nhân loại”. Không chỉ là lãnh tụ thiên tài của nhân dân Việt Nam, Người còn là nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc. Hôm nay, chúng ta đến với bài “Chiều tối” (Mộ) để hiểu hơn về tài năng thơ văn của Người và đặc biệt là vẻ đẹp con người Hồ Chí Minh.
Hoạt động 2- Hình thành kiến thức
Bước1 : Tìm hiểu tiểu dẫn
GV yêu cầu: Dựa vào tiểu dẫn, em hãy trình bày một số nét chính về tập “Nhật kí trong tù”? 
 Hs trả lời
GV trình chiếu một số ảnh liên quan đến tập thơ
(Phần phụ lục)
GV hỏi: Cho biết vị trí và hoàn cảnh sáng tác bài thơ?
HS trả lời
HS đọc thơ (cả ba phần): hai câu đầu- giọng đọc chậm rãi, trầm buồn; hai câu cuối- giọng đọc vui tươi. Từ đó xác định thể loại, bố cúc tác phẩm?
GV yêu cầu so sánh, đối chiếu bản dịch thơ với phần phiên âm, dịch nghĩa
HS làm việc
Bước 2- Đọc- hiểu chi tiết
GV hỏi: Cảm nhận của em về bức tranh thiên nhiên ở hai câu đầu (không gian, thời gian, cảnh vật)?
- Từ bức tranh đó, em biết gì về tâm trạng của nhân vật trữ tình?
HS suy nghĩ, trả lời
- GV nêu vấn đề: Đặt vào hoàn cảnh sáng tác, đó là khi Bác đang phải chịu cảnh tù đày cực khổ, em cảm nhận được gì về vẻ đẹp tâm hồn của Hồ Chí Minh?
HS thảo luận, trả lời
GV tổ chức cho HS hoạt động nhóm (thời gian 3 phút): 
- Nhóm 1: Bức tranh đời sống và hình ảnh con người trong thơ Bác có gì đặc biệt?
- Nhóm 2: Phân tích hiệu quả nghệ thuật của thủ pháp điệp vòng?
- Nhóm 3: Chữ “hồng” cuối bài thơ có giá trị như thế nào?
- Nhóm 4: Qua bức tranh đời sống, em có nhận xét gì về vẻ đẹp tâm hồn của Bác? 
HS thảo luận, sau đó đại diện nhóm trả lời
HS nhóm khác nhận xét, GV củng cố
Bước 3- Tổng kết
GV hướng dẫn học sinh khái quát về giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
Học sinh khái quát và đọc phần ghi nhớ (SGK)
.
*Một số tác phẩm của Nguyễn Ái Quốc- Hồ Chí Minh:
- THCS: + Cảnh khuya
 + Rằm tháng giêng
- Kì I lớp 11: Vi hành
 “Bác Hồ- một tình yêu bao la”
I.Tìm hiểu chung
1. Tập “Nhật kí trong tù”:
- Hoàn cảnh sáng tác: trong thời gian Người bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt gia, vô cớ, từ tháng 8/ 1942 đến tháng 9/ 1943.
- Gồm 134 bài thơ bằng chữ Hán
- Giá trị nội dung:
+ Tập thơ là bức tranh hiện thực về chế độ nhà tù và xã hội Trung Quốc dưới thời Tưởng Giới Thạch.
+ Tập thơ là bức chân dung tinh thần tự họa của Hồ Chí Minh trong chốn lao tù.
- Giá trị nghệ thuật:
+ Thể thơ thất ngôn, chữ Hán
+ Màu sắc cổ điển kết hợp với tính hiện đại
 2. Bài thơ:
- Xuất xứ: bài thứ 31 của tập thơ
- Hoàn cảnh sáng tác: Cảm hứng được gợi lên trên đường chuyển lao từ Tĩnh Tây đến Thiên Bảo vào cuối thu năm 1942
- Thể