SKKN Sử dụng phương pháp tích hợp liên môn trong dạy học lịch sử nhằm phát huy tính tích cực hoạt động độc lập của học sinh trong dạy học lịch sử

 Sử Dụng Phương Pháp Tích Hợp Liên Môn Trong Dạy Học Lịch Sử Nhằm Phát Huy Tính 
 Tích Cực Hoạt Động Độc Lập Của Học Sinh Trong Dạy Học Lịch Sử
 - Cao ThÞ B¶y -
 MỤC LỤC
   
 Nội dung Trang
 Mục lục 1
 I. PHẦN MỞ ĐẦU 2
 1 Lí do chọn đề tài 2
 2 Cơ sở thực tiễn 3
 II. NỘI DUNG
 I MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 4
 II PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 4
 III PHẠM VI NGHIÊN CỨU 4
 IV 4 GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 4
 1 Thực trạng 4
 2 Tồn tại 5
 3 Nội dung 6
 4 Nội dung tích hợp kiến thức vào bài dạy cụ thể 7
 V KẾT LUẬN 17
 1 Nội dung 18
 2 Ý nghĩa 19
 3 Hiệu quả 19
 4 Bài học kinh nghiệm 19
 VI KIẾN NGHỊ 19
 1 Kiến nghị đối vời nghành giáo dục 20
 2 Kiến nghị đối với ban giám hiệu nhà trường 20
 2 Kiến nghị đối với giáo viên 20
 TÀI LIỆU THAM KHẢO 21
 Trang - 1 - Sử Dụng Phương Pháp Tích Hợp Liên Môn Trong Dạy Học Lịch Sử Nhằm Phát Huy Tính 
 Tích Cực Hoạt Động Độc Lập Của Học Sinh Trong Dạy Học Lịch Sử
 - Cao ThÞ B¶y -
sinh tiếp xúc với những chứng cứ vật chất, những dấu vết của quá khứ tạo ra ở họ 
những hình ảnh quá khứ tạo ra ở học sinh những biểu tượng về con người hoạt 
động của họ trong bối cảnh thời gian, không gian xác định trong những điều kiện 
cụ thể. Trong thực tế nhiệm vụ quan trọng đầu tiên là các sự kiện, hiện tượng lịch 
sử phải được tái tạo.
- Học tập lịch sử để hình dung rõ ràng, giải thích đúng, có cơ sở khoa học về lịch 
sử. Các sự kiện, hiện tượng lịch sử, biến cố lịch sử không phải xuất hiện một cáh 
tùy ý, hoàn tòan ngẫu nhiên mà chính là điều kiện lịch sử nhất định. Bộ môn lịch sử 
có nhiệm vụ giúp học sinh nắm được bản chất của lịch sử, hình thành các khái 
niệm lịch sử phát triển ra mối quan hệ trong các quá trình lịch sử rút ra các bài học 
lịch sử.
- Lịch sử đã qua đi nhưng không hoàn toàn biến mất mà còn để lại “Dấu vết “ của 
nó qua ký ức của nhân loại( văn học dân gian, phong tục tập quán, lễ hội..) qua 
những thành tựu văn hóa vật chất ( thành quách, nhà cửa, lâu đài, đình chùa nhà 
thờ, đền miếu, tượng đài) qua các hiện tượng lịch sử, qua ghi chép của người xưa 
qua tên đất, tên làng, tên đường phố, qua tranh ảnh báo chí.
- Chỉ có trên cơ sở những chứng cứ vật chất nói trên mới có sự nhận thức và trình 
bày về lịch sử. Ngày nay người ta hết sức quan tâm đến các tổ chức dạy học lịch sử 
đa dạng tạo điều kiện cho học sinh tiếp xúc với các nguồn sử liệu nói trên. Căn cứ 
vào việc xác định đặc trưng của bộ môn lịch sử ta còn phải đổi mới phương pháp 
dạy học lịch sử đó là cần tổ chức cho học sinh làm vệc với các nguồn sử liệu dưới 
nhiều hình thức và mức độ khác nhau một cách hứng thú tích cực, tự lập càng cao, 
càng tốt. Giáo viên dạy lịch sử không chỉ là người cung cấp thông tin về quá khứ 
của xã hội loài người mà chủ yếu là người tổ chức hướng dẫn điều khiển giúp đỡ 
học sinh tiếp nhận và sử lý các thông tin đó. Chính học sinh tạo ra cho mình những 
hình ảnh cụ thể về lịch sử, sự kiện, hiện tượng lịch sử khi mình đánh giá chúng chứ 
không phải chủ yếu là ghi nhớ những điều nói trên thì sự trình bày của giáo viên từ 
sách giáo khoa.
 Trang - 3 - Sử Dụng Phương Pháp Tích Hợp Liên Môn Trong Dạy Học Lịch Sử Nhằm Phát Huy Tính 
 Tích Cực Hoạt Động Độc Lập Của Học Sinh Trong Dạy Học Lịch Sử
 - Cao ThÞ B¶y -
của các em còn chưa đáp ứng được với yêu cầu nội dung và đổi mới phương pháp 
giáo dục hiện nay. Chất lượng của bộ môn lịch sử đang trên đà “báo động”.
Bên cạnh đó một số giáo viên soạn bài chưa chu đáo, có phần còn khiếm khuyết 
khi xác định nhiệm vụ và vai trò bộ môn lịch sử trong nhà trường. Hoặc có thể khi 
giảng dạy, người giáo viên chưa thực sự tâm huyết với bộ môn, giảng dạy còn nặng 
một chiều truyền thụ kiến thức, tạo sự gò bó, nhàm chán trong lĩnh hội kiến thức 
của học sinh.
Thực ra từ trước đến nay, đa số giáo viên ở trường do điều kiện dạy học, thiết bị 
còn có phần hạn chế nên khi giảng dạy hầu như giờ học chưa sôi nổi, học sinh chưa 
có hứng thú học tập, giờ học nhàm chán, nên hiệu quả giờ học đạt kết quả chưa 
cao. Qua khảo sát đầu năm tôi thu được kết quả như sau:
 Kết quả. Tổng số Dưới trung 
 Khá-Giỏi Trung bình
 Khối lớp. học sinh bình
 7 75 16 % 50 % 34 %
 2. Tồn tại.
 + Khách quan:
 - Trường THCS Định Hiệp đóng trên địa bàn có khoảng 90 % con công nhân 
cao su, trình độ dân trí thấp, việc quan tấm đến việc học của con cái còn thấp. Sự 
quan tâm đến giáo dục của các cấp ngành chưa cao.
 - Nhìn chung trình độ học sinh không đồng đều, phụ huynh chưa thực sự 
quan tâm đến việc học tập của con em mình.
 - Việc tiếp cận kiến thức môn học còn hạn chế, phần lớn học sinh còn coi 
lịch sử là môn phụ nên chưa nhiệt tình với môn học.
 - Phương tiện dạy học còn thiếu, thiếu các loại sa bàn, máy chiếu, băng 
hình,... chất lượng đội ngũ giáo viên chưa thực sự đồng bộ.
 Trang - 5 - Sử Dụng Phương Pháp Tích Hợp Liên Môn Trong Dạy Học Lịch Sử Nhằm Phát Huy Tính 
 Tích Cực Hoạt Động Độc Lập Của Học Sinh Trong Dạy Học Lịch Sử
 - Cao ThÞ B¶y -
nhất, thấy được mối liên hệ hữu cơ giữa các lĩnh vực của đời sống xã hội, tính toàn 
diện của lịch sử, khắc phục tình trạng nắm kiến thức lịch sử một cách lẻ tẻ , rời 
rạc.trong kiến thức của học sinh. Giúp cho học sinh học bài với sự hứng thú, say 
mê học tập hiểu bài và tiếp thu bài tốt hơn.
 - Có nhiều biện pháp để tạo hứng thú học tập cho học sinh. Trong khuôn khổ 
của một bài kinh nghiệm, tôi xin trình bày một số biện pháp mà tôi đã sử dụng 
trong quá trình soạn giảng phù hợp với điều kiện dạy và học ở trường tôi, đối với 1 
số tiết lớp 7 lượng kiến thức không quá dài, nội dung tổng hợp của cả bài học và 
đã thu được kết quả tốt trong hội thi giáo viên giỏi, được bạn bè đồng nghiệp đánh 
giá cao.
 4.1. Tích hợp kiến thức địa lý trong dạy học lịch sử.
 - Tích hợp kiến thức liên môn Địa lý để hiểu sâu sắc và cụ thể địa danh ,Việc 
xác định điều kiện tự nhiên, khí hậu, địa hình của một khu vực đóng vai trò vô 
cùng quan trọng đối với lịch sử của khu vực đó. 
 4.2. Tích hợp kiến thức văn học trong dạy học lịch sử
 - Tích hợp kiên thức văn học vào dạy học lịch sử nó có ý nghĩa to lớn trong 
giáo dục, giáo dưỡng và phát triển của học sinh. 
 - Bằng những hình tượng cụ thể, các tài liệu, hình tượng văn học có tác động 
mạnh mẽ đến tư tưởng tình cảm của người đọc. Văn học trình bày những nét đặc 
trưng, điển hình về kinh tế, chính trị, xã hội, do đó văn học và sử học có mối liên 
hệ khăng khít với nhau.Văn học dân gian như thần thoại, truyền thuyết, cổ tích, ca 
dao .. văn học dân gian góp phần cung cấp cho học sinh những nhận thức về người 
xưa về tự nhiên, xã hội, về cuộc đấu tranh vật lộn với thiên nhiên để dựng nước, 
góp phần minh họa những sự kiện lịch sử, nêu lên tinh thần đấu tranh của nhân 
dân chống áp bức bóc lột, tinh thần chống ngoại xâm bảo vệ tự do của dân tộc.
 - Các tác phẩm văn học yêu nước, cách mạng như những tác phẩm về các sự 
kiện đấu tranh cách mạng, về các nhân vật yêu nước. Nội dung của những tác phẩm 
văn học này phản ánh các sự kiện lịch sử, tình hình kinh tế xã hội, những tấm 
 Trang - 7 - Sử Dụng Phương Pháp Tích Hợp Liên Môn Trong Dạy Học Lịch Sử Nhằm Phát Huy Tính 
 Tích Cực Hoạt Động Độc Lập Của Học Sinh Trong Dạy Học Lịch Sử
 - Cao ThÞ B¶y -
 Tượng Đinh Bộ Lĩnh lúc nhỏ
 4.4.2. Giải pháp: Tích hợp phim tài liệu và hình ảnh, địa lí để dạy 
 Bài 10: NHÀ LÝ ĐẨY MẠNH CÔNG CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC
 - Giáo viên đặt câu hỏi Tại sao Lý Công Uẩn quyết định dời đô về Đại La đổi 
tên là Thăng Long
 Giáo viên: sử dụng bản đồ hành chính Hà Nội ( Thăng Long Xưa ) giới thiệu 
cho học sinh về địa thế thuận lợi và là nơi hội tụ của bốn phương, nơi mà Lý Công 
Uẩn muốn xây dựng đất nước giàu mạnh và khẳng định ý chí tự cường của dân tộc.
 Trang - 9 - Sử Dụng Phương Pháp Tích Hợp Liên Môn Trong Dạy Học Lịch Sử Nhằm Phát Huy Tính 
 Tích Cực Hoạt Động Độc Lập Của Học Sinh Trong Dạy Học Lịch Sử
 - Cao ThÞ B¶y -
 Vua Lê Thái Tổ
 Một phần của Đại Lễ
 Trang - 11 - Sử Dụng Phương Pháp Tích Hợp Liên Môn Trong Dạy Học Lịch Sử Nhằm Phát Huy Tính 
 Tích Cực Hoạt Động Độc Lập Của Học Sinh Trong Dạy Học Lịch Sử
 - Cao ThÞ B¶y -
 Tôi sử dụng câu hỏi . Em hãy cho biết tại sao khu vực Đông Nam Á lại phù hợp 
 cho việc trồng lúa nước và các loại cây ăn củ, ăn quả?
 - Sau khi học sinh trả lời, giáo viên sử dụng bản đồ Đông Nam Á để giúp các 
 hiểu thêm về vị trí địa lý khu vực Đông Nam Á, thông qua bản đồ các em sẽ 
 hiểu vì sao khu vực Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng lại phù hợp 
 cho việc trồng lúa nước và các loại cây ăn củ ăn quả.
 -
 Bản đồ Đông Nam Á
 4. 4.4. Giải pháp: Tích hợp kiến thức khoa học - kĩ thuật trong dạy học lịch 
sử
 - Tích hợp kiến thức khoa học kĩ thuật : Giáo viên sử dụng máy tính và máy 
 chiếu cho học sinh xem hình ảnh được tái tạo lại thông qua lễ cày tịch điền tại 
 làng Đọi Sơn – Hà Nam để học sinh thấy được sự quan tâm của nhà nước trong 
 việc phát triển nền kinh tế nông nghệp thời phong kiến cũng như thời kì hiện 
 nay thì nông nghệp vẫn là nên kinh tế có va trò quan trong đối với sự phát triển 
 của đất nước Đại Việt xưa, và Việt Nam ngày nay.
 Trang - 13 -