SKKN Sử dụng đồ dùng trực quan trong bài Cách mạng tư sản Pháp - Lịch sử 8, để phát huy tính tích cực của học sinh

 1. MỞ ĐẦU
1.1.Lí do chọn đề tài
 Dân tộc Việt Nam có lịch sử lâu đời.Từ xưa nhân dân ta đã coi trọng việc lấy lịch sử để giáo dục thế hệ trẻ. Trong các câu chuyện cổ tích, truyền thuyết, thần thoại, ca dao có nhiều yếu tố của tri thức lịch sử, phản ánh nhiều sự kiện lớn của công cuộc dựng nước và giữ nước của dân tộc. Tri thức lịch sử có tác dụng không nhỏ vào việc giáo dục truyền thống, lòng tự hào và trách nhiệm đối với quê hương, đất nước, học tập lịch sử để “ôn cố tri tân”( Nhắc cái cũ để biết cái mới). 
 Trong những năm gần đây với sự phát triển mạnh của nền kinh tế thị trường thì tri thức lịch sử lại không thiết thực với cuộc sống thực tế. Cho nên số đông phụ huynh không hướng cho con em đầu tư nhiều vào học Lịch sử.Vì họ nghĩ cần đầu tư nhiều vào các môn chính để thi vào phổ thông, các môn khoa học tự nhiên để thi vào các trường chuyên nghiệp Bản thân học sinh thì cho rằng Lịch sử khó nhớ, khó học nên có học cũng chỉ là để đối phó. Vì vậy giáo dục lịch sử cho học sinh là rất quan trọng. Cho nên cần phải có những phương pháp phù hợp để phát huy tính tích cực của học sinh trong học tập Lịch sử.
 Do đặc điểm của việc học tập Lịch sử: không trực tiếp quan sát các sự kiện, nên phương pháp trực quan có ý nghĩa rất quan trọng, giúp cho quá trình tư duy của học sinh phát triển.[1] Để gây hứng thú học tập cho học sinh trong học tập, để nâng cao chất lượng dạy học Lịch sử thì việc sử dụng đồ dùng trực quan giữ một vai trò vô cùng quan trọng. Vì vậy tôi chọn đề tài:“Sử dụng đồ dùng trực quan trong bài Cách mạng tư sản Pháp-Lịch sử 8, để phát huy tính tích cực của học sinh ”. 
1.2. Mục đích nghiên cứu
 Nghiên cứu để nâng cao hiệu quả bài học, giúp các em tích cực, chủ động lĩnh hội kiến thức qua đó để phát triển khả năng tư duy của học sinh, để các em có thể hiểu thêm về lịch sử dân tộc.Giúp các em có những nhận thức đúng đắn về các sự kiện lịch sử. Qua đó để giáo dục tình cảm đạo đức cách mạng cho các em, góp phần vào việc phát triển toàn diện học sinh cả về giáo dưỡng, giáo dục và phát triển học sinh, giúp các em “ôn cố tri tân” (học cũ để biết mới) .
1.3. Đối tượng nghiên cứu
 - Đề tài nghiên cứu về việc: “Sử dụng đồ dùng trực quan trong bài Cách mạng tư sản Pháp - Lịch sử 8, để phát huy tính tích cực của học sinh” 
 - Để có cơ sở đánh giá về hiệu quả của việc áp dụng đề tài vào thực tế dạy học, tôi chọn 2 lớp của Trường THCS Hợp Thành Triệu Sơn, cụ thể:
- Lớp đối chứng: 8A 
- Lớp thực nghiệm: 8C 
Hai lớp tôi chọn tham gia nghiên cứu cho đề tài có nhiều điểm tương đồng nhau về ý thức học tập của học sinh, năng lực học tập và thái độ học tập với bộ môn Lịch sử trước khi áp dụng sáng kiến.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
 - Sử dụng phương pháp luận sử học.
 - Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết và vận dụng vào bài giảng trên lớp.
 - Phương pháp đối chứng.
1.5. Những điểm mới của sáng kiến
 - Sử dụng đa dạng nhiều loại đồ dùng dạy học để phát huy tính tích cực của học sinh trong học tập Lịch sử.
 - Ứng dụng rộng rãi trong nhiều bài học để thể hiện tính tối ưu của phương pháp “Sử dụng đồ dùng trực quan”.
 - Sử dụng đồ dùng trực quan trong bài : Cách mạng tư sản Pháp- Lịch sử 8
 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
 Từ xưa nhân dân ta đã coi trọng việc lấy lịch sử để giáo dục thế hệ trẻ. Kiến thức lịch sử là yếu tố quan trọng nhất để giáo dục tư tưởng chính trị, hình thành thế giới quan khoa học, là một công cụ có hiệu quả trong hoạt động thực tiễn. Nó không chỉ là phương tiện nhận thức xã hội mà còn là vũ khí đấu tranh để cải tạo xã hội. Lịch sử có nhiều ưu thế trong giáo dục tư tưởng, tình cảm, đạo dức...cho học sinh. Những con người và những việc thực của quá khứ có sức thuyết phục, có sự rung cảm mạnh mẽ với thế hệ trẻ. Dạy lịch sử không chỉ giáo dục cho các em tình cảm yêu, ghét, sự căm thù và chủ nghĩa anh hùng cách mạng mà còn bồi dưỡng cho các em biết yêu quý lao động, yêu cái đẹp, có óc thẩm mĩ, biết cách ứng xử trong cuộc sống.[2] Vì vậy giáo dục lịch sử cho học sinh là rất quan trọng. Cho nên cần phải có những phương pháp phù hợp để phát huy tính tích cực của học sinh trong học tập Lịch sử.[3]
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
 Phương pháp dạy học là công cụ của giáo viên để trang bị cho học sinh các tri thức và tổ chức quá trình nhận thức của học sinh. Trong dạy học Lịch sử hiện nay, cùng một phương pháp nhưng giáo viên sử dụng theo nhiều hướng khác nhau thì kết quả đạt được cũng khác nhau. Nếu giáo viên coi trọng chức năng truyền thụ tri thức thì chúng được thể hiện theo hướng thông báo, liệt kê, cung cấp kiến thức . Nếu giáo viên sử dụng phương pháp với chức năng tổ chức quá trình nhận thức cho học sinh, thì học sinh phải chủ động hoạt động, tích cực với các nguồn tri thức để tìm tòi, lĩnh hội tri thức đồng thời rèn luyện các kĩ năng và quá trình tư duy của học sinh.[4] 
 Trong thực tế vẫn còn nhiều giáo viên chưa khai thác tối đa những ưu điểm của việc sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học lịch sử nên hiệu quả giờ dạy chưa cao. Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc sử dụng đồ dùng trực quan trong học tập lịch sử, tôi xin mạnh dạn đưa ra một số ý kiến của mình góp phần thu hút học sinh, nâng cao chất lượng trong dạy học lịch sử.
Qua khảo sát chất lượng đầu năm tại lớp 8A, 8C ở trường THCS Hợp Thành Triệu Sơn khi chưa áp dụng kinh nghiệm này vào giảng dạy, tôi thu được kết quả như sau:
Lớp
Số HS
Giỏi
Khá
TB
Yếu
Ghi chú
SL
TL(%)
SL
TL(%)
SL
TL(%)
SL
TL(%)
8A
34
2
5,9
11
32,3
16
47,1
5
14,7
Lớp đối chứng
8C
35
2
5,7
13
37,1
15
42,9
5
14,3
Lớp thực nghiệm
	Vậy làm thế nào để phát huy được tính tích cực của học sinh trong học tập Lịch sử, để đem lại hiệu quả tốt nhất. Đòi hỏi những giáo viên dạy môn Lịch sử phải biết lựa chọn kiến thức, phương pháp, hình thức tổ chức phù hợp với từng bài, từng chủ đề, từng đối tượng học sinh. Trước những đòi hỏi của môn học và thực tế của việc học lịch sử ở trường THCS, tôi luôn trăn trở làm thế nào để việc dạy học môn Lịch sử có hiệu quả hơn, học sinh say mê, hứng thú với môn học hơn nữa. Vì vậy, tôi đã tiến hành thí điểm hai phương pháp dạy học cũ và mới ở hai lớp 8A và 8C ở trường THCS Hợp Thành Triệu Sơn với nội dung khai thác, sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học Lịch sử để phát huy tính tích cực của học sinh.
	Ở lớp 8A (lớp đối chứng): Tôi dùng phương pháp truyền thống, trình bày kết hợp với vấn đáp. Kết quả có nhiều em thuộc bài song đó chỉ là sâu chuỗi các sự kiện lịch sử mà không hiểu bản chất các sự kiện lịch sử và không rút ra được bài học.
 Ở lớp 8C (lớp thực nghiệm): Tôi sử dụng tối đa các loại đồ dùng trực quan, kết hợp với miêu tả, tường thuật, phân tích. Kết quả đa số các em không những tích cực, hứng thú với bộ môn mà còn vận dụng tốt khi làm bài tập, các bài kiểm tra và biết liên hệ, vận dụng ở các bài học sau.
2.3. Phương pháp “Sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học Lịch sử ở trường THCS” .
 Sử dụng đồ dùng trực quan là phương pháp dạy học đặc trưng của môn Lịch sử. Để nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng trực quan, mỗi giáo viên cần phải sử dụng đồ dùng thường xuyên trong mỗi tiết học. Không chỉ sử dụng đồ dùng khi dạy bài mới mà cả trong kiểm tra bài cũ, trong bài ôn tập, tổng kếtVấn đề này tôi đã áp dụng ở trường THCS Hợp Thành và đạt được hiệu quả cao.
2.3.1.Vị trí, ý nghĩa của đồ dùng trực quan trong dạy học Lịch sử
- Trong dạy học lịch sử, phương pháp trực quan góp phần quan trọng tạo biểu tượng cho học sinh, cụ thể hóa các sự kiện và khắc phục tình trạng hiện đại hóa lịch sử của học sinh.
- Đồ dùng trực quan là chỗ dựa để hiểu sâu sắc bản chất của sự kiện lịch sử, là phương tiện rất có hiệu lực để hình thành các khái niệm lịch sử quan trọng nhất , giúp học sinh nắm vững các quy luật của sự phát triển xã hội.
- Đồ dùng trực quan có vai trò quan trọng trong việc giúp học sinh nhớ kĩ, hiểu sâu những hình ảnh, những kiến thức lịch sử. Hình ảnh được giữ lại đặc biệt vững chắc trong trí nhớ là hình ảnh thu được bằng trực quan. Đồ dùng trực quan còn giúp phát triển khả năng quan sát, trí tưởng tượng, tư duy và ngôn ngữ của học sinh. Qua quan sát đồ dùng trực quan còn giúp học sinh có những tình cảm mạnh mẽ về lòng yêu mến lãnh tụ, những anh hùng, chiến sĩ cách mạng, lòng quý trọng lao động và yêu mến nhân dân lao động, sự căm thù quân xâm lược và chiến tranh...
 Như vậy, đồ dùng trực quan góp phần to lớn nâng cao chất lượng dạy học Lịch sử, gây hứng thú học tập cho học sinh. Nó là “chiếc cầu nối”giữa quá khứ với hiện tại.
2.3.2.Các loại đồ dùng trực quan trong dạy học Lịch sử 
 Có thể chia thành ba nhóm lớn:
 - Đồ dùng trực quan hiện vật.
Đồ dùng trực quan tạo hình.
Đồ dùng trực quan quy ước.
 a. Đồ dùng trực quan hiện vật
- Đồ dùng trực quan hiện vật bao gồm :
 + Những di tích lịch sử và cách mạng như thành nhà Hồ( Lớp 7), hang Pác Bó, nhà số 5D phố Hàm Long( Lớp 9)...
 + Những di vật khảo cổ như công cụ đồ đá cũ núi Đọ, Trống đồng Đông Sơn, cọc gỗ Bạch Đằng ( Lớp 6), trống và cờ thời kì Xô viết Nghệ Tĩnh....
- Đồ dùng trực quan hiện vật là một loại tài liệu gốc có ý nghĩa to lớn về mặt nhận thức . Thông qua việc tiếp xúc với những di tích hay những dấu vết còn lại của quá khứ, học sinh sẽ có những hình ảnh cụ thể, chân thực về quá khứ, từ đó có tư duy lịch sử đúng đắn.
 b. Đồ dùng trực quan tạo hình
 Đồ dùng trực quan tạo hình bao gồm các loại phục chế, sa bàn, tranh ảnh lịch sử....có khả năng khôi phục lại hình ảnh của những con người, đồ vật, biến cố, sự kiện lịch sử một cách cụ thể sinh động và khá xác thực.
- Mô hình, sa bàn, các loại đồ phục chế có khả năng diễn tả khá đầy đủ vẻ bề ngoài của một sự vật hay sự kiện lịch sử.
 - Hình vẽ, phim ảnh lịch sử có giá trị như một tư liệu lịch sử như hình vẽ trên vách hang động( Lớp 6), tranh Nguyễn Ái Quốc ở đại hội Tua(1920), lễ thành lập đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân(22/12/1944)( Lớp 9)....
 - Tranh ảnh, phim truyện như tranh chân dung các nhân vật lịch sử, có tác dụng tạo biểu tượng về đặc điểm các giai cấp, tầng lớp trong xã hội hay các phim truyện có phần hư cấu của tác giả như khi dạy bài “Nhân dân miền Bắc chống đế quốc Mĩ xâm lược có thể xem phim về trận “Điện Biên Phủ trên không”( Lớp 9)...
c. Đồ dùng trực quan quy ước
 - Đồ dùng trực quan quy ước bao gồm các loại bản đồ, đồ thị, sơ đồ, niên biểu...
 - Loại đồ dùng này tạo cho học sinh những hình ảnh tượng trưng khi phản ánh những mặt chất lượng và số lượng của quá trình lịch sử, đặc trưng khuynh hướng phát triển của hiện tượng kinh tế, chính trị – xã hội của đời sống. Nó không chỉ là phương tiện để cụ thể hóa sự kiện lịch sử mà còn là cơ sở để hình thành khái niệm cho học sinh.
 - Trong dạy học ta thường sử dụng các loại đồ dùng theo quy ước sau:
* Bản đồ lịch sử 
 - Nhằm xác định địa điểm của sự kiện trong thời gian và không gian nhất định. Đồng thời bản đồ lịch sử còn giúp học sinh suy nghĩ và giải thích các hiện tượng lịch sử về mối liên hệ nhân quả, về tính quy luật và trình tự phát triển của quá trình lịch sử, giúp các em củng cố, ghi nhớ kiến thức đã học.
 - Về hình thức, bản đồ lịch sử không cần có nhiều chi tiết về điều kiện thiên nhiên mà cần có những kí hiệu về biên giới quốc gia, các vùng kinh tế, địa bàn xảy ra biến cố ( Các cuộc khởi nghĩa, cách mạng, chiến dịch...)
 - Về nội dung, bản đồ lịch sử có thể chia làm hai loại : Bản đồ tổng hợp và bản đồ chuyên đề.
 + Bản đồ tổng hợp: Phản ánh những sự kiện lịch sử quan trọng của một nước hay nhiều nước có liên quan tới một thời kì nhất định, trong những điều kiện tự nhiên nhất định.
Ví dụ: Bản đồ”Sự phân chia thuộc địa của các nước đế quốc cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX”, “Chiến tranh thế giới thứ nhất”( Lớp 8),”Việt Nam giữa hai cuộc chiến tranh thế giới”(Lớp 9)....
 + Bản đồ chuyên đề: Diễn tả những sự kiện riêng rẽ hay một mặt của quá trình lịch sử, như diễn biến trận đánh, sự phát triển kinh tế một nước trong một giai đoạn lịch sử.
 Ví dụ: Bản đồ“Chiến dịch Việt Bắc thu -đông năm 1947” (Lớp 9), bản đồ“Chiến dịch Biên giới thu - đông năm 1950”( Lớp 9), bản đồ “Nội chiến ở Pháp 1871” (Lớp 8)...
 * Niên biểu 
- Nhằm hệ thống hóa các sự kiện theo thứ tự thời gian, đồng thời nêu lên mối quan hệ giữa các sự kiện cơ bản của một nước hay nhiều nước qua một thời kì. 
 - Ta có thể chia làm mấy loại như sau:
 + Niên biểu tổng hợp : Là bảng liệt kê những sự kiện lớn xảy ra trong một thời gian dài. Giúp học sinh không những ghi nhớ các sự kiện chính mà còn nắm được các mốc thời gian đánh dấu mối quan hệ của các sự kiện quan trọng. Niên biểu tổng hợp còn trình bày những mặt khác nhau của một sự kiện xảy ra ở một nước trong một thời kì hay nhiều thời kì.[5]
 Ví dụ : Niên biểu “Các sự kiện quan trọng trong thời kì thứ nhất lịch sử thế giới cận đại(1640-1870)”sử dụng trong bài ôn tập, tổng kết ( Lớp 8). 
Thời gian
Lịch sử thế giới ( Từ 1640 – 1870 )
1566
Cách mạng Hà Lan
1640-1688
Cách mạng tư sản Anh
1776
Tuyên ngôn độc lập của Hợp chủng quốc Mĩ
1789-1794
Cách mạng tư sản Pháp
1868
Minh Trị duy tân
 Niên biểu”Những thành tích của nhân dân Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Pháp (1946-1954)” ( Lớp 9)
	 Thành tích nổi bật
 Quân sự 
 Chính trị
 Kinh tế
 Ngoại giao
 Văn hóa
- Chiến dịch Việt Bắc thu đông năm 1947.
- Chiến dịch biên giới thu đông năm 1950.
- Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954.
- Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng (T2/1951).
- Thành lập Mặt trận Liên Việt (3/3/1951).
- Thành lập Liên minh nhân dân Việt-Miên-Lào (11/3/1951)
- Tích cực sản xuất lương thực theo khẩu hiệu”Thực túc binh cường”, “Ăn no đánh thắng”.
- Xây dựng nền kinh tế tự cấp tự túc.
- Năm 1953 thực hiện giảm tô và cải cách ruộng đất.
-Ngày14/1/1950, chủ tịch Hồ Chí Minh tuyên bố sẵn sàng dặt quan hệ ngoại giao với các nước. Từ đó nhiều nước đặt quan hệ ngoại giao với ta: Trung Quốc, Liên Xô, các nước dân chủ nhân dân khác.
- Ngày 21/7/1954 Hiệp định giơ-ne-vơ được kí kết về chấm dứt chiến tranh ở Đông Dương.
- Tháng 7/1950, thực hiện cải cách giáo dục phổ thông, phục vụ kháng chiến, kiến quốc.
- Phong trào thi đua yêu nước.
+ Niên biểu chuyên đề : Trình bày nội dung một vấn đề quan trọng của một thời kì nhất định. Nhờ đó học sinh hiểu được bản chất sự kiện một cách toàn diện, đầy đủ.
Ví dụ: Niên biểu”Các giai đoạn chính trong cách mạng tư sản Pháp 1789”, giúp học sinh hiểu rõ hướng phát triển đi lên của cách mạng, vai trò của quần chúng nhân dân và sự ngả dần về phía phản cách mạng của giai cấp tư sản. ( Lớp 8).
+ Niên biểu so sánh: Dùng để đối chiếu so sánh các sự kiện xảy ra cùng một lúc trong lịch sử, nhằm làm nổi bật bản chất, đặc trưng của các sự kiện ấy, hoặc để rút ra kết luận khái quát có tính chất nguyên lí.
Ví dụ : Niên biểu về “sự phát triển kinh tế của các nước đế quốc Anh, Pháp, Đức, Mĩ , Nhật trong thời kì 1870-1914”( Lớp 8) nhằm so sánh tốc độ phát triển của các nước này, đồng thời rút ra kết luận có tính chất quy luật về sự phát triển không đều của các nước đế quốc, về việc nảy sinh mâu thuẫn giữa chúng.
 Bảng so sánh là một dạng của niên biểu so sánh nhưng có thể dùng số liệu và cả tài liệu sự kiện chi tiết làm rõ bản chất, đặc trưng của các sự kiện cùng loại hay khác loại .
Ví dụ: Bảng so sánh sự khác biệt giữa cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới và cách mạng dân chủ tư sản kiểu cũ( Lớp 8).
 Nội dung
Cách mạng dân chủ tư sản kiểu cũ
Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới
Tính chất,nhiệm vụ
Đánh đổ phong kiến, xóa bỏ đặc quyền phong kiến, thực hiện dân chủ
Đánh đổ phong kiến
xóa bỏ đặc quyền phong kiến, thực hiện dân chủ
Giai cấp lãnh đạo
Tư sản
Vô sản
Động lực cách mạng
Tư sản, nông dân, bình dân thành thị
Công nhân, nông dân
Chính quyền nhà nước
Chuyên chính tư sản
Chuyên chính cách mạng của công- nông
Xu thế phát triển của cách mạng
Xây dựng chủ nghĩa tư bản
Làm cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng xã hội chủ nghĩa.
* Đồ thị: Dùng để diễn tả quá trình phát triển, sự vận động của một sự kiện lịch sử, trên cơ sở sử dụng số liệu ,tài liệu thống kê trong bài học. Đồ thị có thể biểu diễn bằng một mũi tên để minh họa sự vận động đi lên, sự phát triển của một hiện tượng lịch sử, hoặc được biểu diễn trên trục hoành (ghi thời gian) và trục tung (ghi sự kiện).
* Sơ đồ: Nhằm cụ thể hóa nội dung sự kiện bằng những mô hình, hình học đơn giản, diển tả tổ chức một cơ cấu xã hội, một chế độ chính trị, mối quan hệ giữa các sự kiện lịch sử.
2.3.3. Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học Lịch sử ở trường THCS.
* Nguyên tắc: Khi sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học lịch sử cần lưu ý các nguyên tắc sau:
- Phải căn cứ vào nội dung, yêu cầu của bài để lựa chọn đồ dùng cho phù hợp. Vì vậy cần xây dựng hệ thống đồ dùng trực quan phong phú, phù hợp với các bài học lịch sử.
- Có phương pháp thích hợp đối với việc sử dụng mỗi loại đồ dùng trực quan. Bảo đảm sự quan sát đầy đủ đồ dùng trực quan của học sinh.
- Phát huy tính tích cực của học sinh khi sử dụng đồ dùng trực quan ( Đi sâu phân tích bản chất của sự kiện).
- Kết hợp lời nói với việc trình bày các đồ dùng trực quan, rèn luyện khả năng thực hành của học sinh khi xây dựng và sử dụng đồ dùng.[6]
* Cách sử dụng:
a. Tùy theo yêu cầu của bài học và loại hình đồ dùng trực quan mà có các cách sử dụng khác nhau:
- Loại đồ dùng trực quan treo tường: Bản đồ, sơ đồ, đồ thị, niên biểu...
+ Giáo viên cần nắm vững nội dung , ý nghĩa của từng loại .
+ Xác định đúng thời điểm, vị trí treo bản đồ, chỉ dứt khoát các địa điểm, căn cứ, hướng tiến công....
+ Giáo viên phải luôn theo dõi, kiểm tra sự thu nhận của học sinh, giúp học sinh phân tích, nêu kết luận khái quát về sự kiện được phản ánh.
Ví dụ : Khi giới thiệu đồ thị về “Tốc độ phát triển kinh tế của các nước Anh, Pháp, Đức, Mĩ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX”(Lớp 8) giáo viên cần hướng dẫn học sinh nêu quy luật phát triển không đều của các nước đế quốc: Các đế quốc già (Anh, Pháp) dần mất vị trí hàng đầu trong công nghiệp nhường chỗ cho các đế quốc trẻ (Mĩ, Đức).
 Từ đó học sinh hiểu được mâu thuẫn giữa các tập đoàn đế quốc là không tránh khỏi, mâu thuẫn này tất yếu sẽ dẫn đến chiến tranh đế quốc.
- Sử dụng tranh ảnh, cần lưu ý học sinh quan sát, giải thích nội dung để chọn lựa những chi tiết phục vụ cho bài học: Cụ thể hóa sự kiện làm cơ sở cho việc tường thuật, mưu tả và rút ra kết luận khái quát.
- Khi sử dụng tranh, ảnh chân dung các nhân vật lịch sử, giáo viên không nên chú ý mưu tả hình dạng bên ngoài nhân vật mà phải hướng học sinh phân tích nội tâm, tài, đức, quan điểm thể hiện ở hành động của nhân vật. Để thấy được những đóng góp, vai trò của các nhân vật đối với lịch sử.
b. Tùy theo đối tượng học sinh để có các cách sử dụng cho phù hợp với khả năng và kích thích lòng say mê yêu thích môn học của các em.
- Đối với học sinh khá-giỏi : Thông qua quan sát đồ dùng trực quan để hiểu biết, nhận thức về đồ dùng trực quan, cần phân tích, so sánh và khái quát được các sự kiện lịch sử để rút ra bài học, kết luận.
- Đối với học sinh trung bình : Quan sát đồ dùng trực quan để nhận biết và hiểu được và ghi nhớ các sự kiện lịch sử.
- Đối với học sinh yếu kém : Quan sát đồ dùng trực quan để nhận biết các sự kiện lịch sử.
 * Sử dụng đồ dùng trực quan trong bài ”Cách mạng tư sản Pháp (1789-1794)” (Sử 8)
- Đặt vấn đề: Đây là một bài học hay và có vị trí quan trọng trong phần Lịch sử thế giới cận đại : thời kì xác lập của chủ nghĩa tư bản. Cách mạng tư sản nổ ra và thành công ở nhiều nước (Hà Lan, Anh..) trong đó ở nước Pháp cách mạng đạt đến sự phát triển cao và được xem là cuộc cách mạng tư sản triệt để nhất trong Lịch sử thế giới cận đại. Khi học sinh hiểu rõ bài này sẽ rút ra được những điểm giống và khác so với các cuộc cách mạng tư sản trước, có ý nghĩa lớn đối với sự phát triển của lịch sử. Vậy tại sao cách mạng tư sản Pháp lại đạt đến đỉnh cao và được xem là cuộc cách mạng tư sản triệt để nhất trong Lịch sử thế giới cận đại. Để hiểu được điều đó thì việc sử dụng các đồ dùng trực quan giữ một vai trò quan trọng.
- Ứng dụng cụ thể trong bài:
+ Ở phần I. Nước Pháp trước cách mạng 
 Nội dung phần 2.Tình hình chính trị-xã hội: cho học sinh vẽ sơ đồ