SKKN Một số kinh nghiệm về Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 ở trường Tiểu học

MỤC LỤC
STT
Tên mục
Trang
I
PHẦN MỞ ĐẦU
1
1
Lí do chọn đề tài
1
2
Mục đích nghiên cứu
2
3
Đối tượng nghiên cứu
2
4
Phương pháp nghiên cứu
2
II
PHẦN NỘI DUNG
3
1
Cơ sở lí luận
3
2
Thực trạng vấn đề nghiên cứu
3
3
Các biện pháp giải quyết vấn đề
5
3.1
Xác định yêu cầu khi thực hiện nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
5
3.2
Đảm bảo thực hiện tốt các nguyên tắc giáo dục kỹ năng sống
6
3.3
Phát huy vai trò, tác dụng và hiệu quả của hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh:
6
3.4
Gần gũi và tạo mối thân thiện với học sinh
7
3.5
Rèn kĩ năng sống hiệu quả qua việc tích hợp vào các môn học
7
3.6
Rèn kĩ năng sống thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
10
3.7
Rèn kĩ năng sống hiệu quả qua các tiết sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục, vui chơi
11
3.8
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua việc xây dựng tấm gương sáng, việc động viên khuyến khích học sinh. 
14
3.9
Giáo viên tuyên truyền các bậc cha mẹ thực hiện dạy các em các kĩ năng sống cơ bản
14
4
Hiệu quả của sáng kiến
15
III
KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ
18
1
Kết luận
18
2
Kiến nghị
18
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn sáng kiến:
 Mục tiêu giáo dục phổ thông hiện nay là tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
     Ở bậc Tiểu học là bậc tạo nền tảng cho học sinh phát triển, vì vậy ngoài việc trang bị cho học sinh vốn kiến thức cơ bản trong học tập, lao động còn phải giáo dục học sinh có kỹ năng sống, kỹ năng làm người để học sinh có thêm kinh nghiệm thích ứng với môi trường, xã hội mới. Từ đó các em biết phân biệt đúng sai làm theo cái đúng, ủng hộ cái đúng, đấu tranh với những biểu hiện sai trái, xấu xa. Biết tôn trọng bản thân, hành động bảo đảm an toàn cho mình và những người xung quanh. Từ đó thôi thúc các em hành động theo chuẩn mực đạo đức và thói quen đạo đức. Vì vậy việc rèn kĩ năng sống ở bậc tiểu học là một nhiệm vụ quan trọng mà người người làm công tác giáo dục cần quan tâm.
 	Kĩ năng sống là một trong những khái niệm được nhắc đến nhiều trong thời đại ngày nay. Theo tôi, kĩ năng sống đơn giản là tất cả những điều cần thiết chúng ta phải biết để có thể thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống. Kĩ năng sống được hình thành theo một quá trình, hình thành một cách tự nhiên qua những va chạm, những trải nghiệm trong cuộc sống và qua giáo dục mà có. Có nhiều nhóm kĩ năng sống như: nhóm kĩ năng nhận thức, nhóm kĩ năng xã hội và nhóm kĩ năng quản lí bản thân.... Dù là kĩ năng nào cũng đều rất quan trọng và cần thiết với mỗi con người. Vì vậy, việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là rất quan trọng bởi đây là một chương trình giáo dục hết sức cần thiết đối với học sinh và phù hợp với mục tiêu giáo dục hiện nay, nhằm đào tạo con người với đầy đủ các mặt “đức, trí, thể, mỹ” để đáp ứng yêu cầu của xã hội. Thông tư 30 có nội dung đánh giá học sinh về năng lực và phẩm chất đây chính là hình thức đánh giá hướng đến các kĩ năng sống của học sinh tiểu học.
	Thực tế hiện nay, việc rèn kĩ năng sống của các em ở trường tiểu học còn nhiều hạn chế như kĩ năng giao tiếp thiếu tự tin, e dè, nhút nhát, sống khép kín . . . Nhiều vụ tai nạn đuối nước, giao thông cướp đi tính mạng của nhiều học sinh đều xuất phát từ nguyên nhân các em còn thiếu kĩ năng sống, nhiều học sinh có kết quả học tập cao nhưng thích ứng với cuộc sống không tốt. Việc rèn kĩ năng sống cho học sinh được các cấp, các ngành, giáo viên quan tâm. Song vẫn chưa có nét chuyển biến một số giáo viên và phụ huynh chú trọng đến việc dạy kiến thức; việc rèn kĩ năng sống cho học sinh chưa thường xuyên còn chiếu lệ, giáo viên chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp mình đang dạy chỉ luôn chú trọng đến việc học tốt, làm tính tốt
 Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh giúp học sinh tự giải quyết được một số vấn đề thiết thực trong cuộc sống hằng ngày như: tự chăm sóc sức khỏe, bảo vệ môi trường và phòng chống các tệ nạn xã hội, để các em chủ động, tự tin không phụ thuộc hoàn toàn vào người lớn mà vẫn có thể tự bảo vệ mình. Đây cũng là một nhiệm vụ quan trọng đối với các thầy cô giáo. Với học sinh tiểu học, đây là giai đoạn đầu tiên hình thành nhân cách cho các em, giúp các em có một kĩ năng sống tốt cho tương lai sau này.
 Để nâng cao kĩ năng sống cho học sinh tiểu học, với cương vị là người giáo viên trực tiếp đứng lớp, bản thân hết sức băn khoăn và trăn trở về vấn đề: Làm thế nào để nâng cao kĩ năng sống cho học sinh? Làm thế nào để học sinh biết cách vận dụng kĩ năng sống vào trong cuộc sống hằng ngày? Với ý nghĩa và tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, tôi đã chọn đề tài “Một số kinh nghiệm về Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 ở trường Tiểu học”. Vấn đề mà chắc hẳn không chỉ riêng bản thân mà rất nhiều đồng nghiệp khác quan tâm suy nghĩ là làm sao học sinh của mình có những kĩ năng sống tốt cho tương lai sau này, trở thành những con người tốt, có ích cho xã hội. Đây cũng là một vấn đề mà phụ huynh và xã hội hết sức quan tâm.
2. Mục đích nghiên cứu:
 Nghiên cứu đề tài “Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5” với mong muốn làm sao học sinh của mình có những kĩ năng sống tốt cho tương lai sau này, trở thành những con người tốt, có ích cho xã hội. 
3. Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu, tổng kết một số kinh nghiệm về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 ở trường Tiểu học
4. Phương pháp nghiên cứu:
	- Đọc các tài liệu về tâm sinh lý lứa tuổi Tiểu học và tài liệu liên quan tới giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
	- Đọc tài liệu giáo dục kĩ năng sống lớp 5
	- Phương pháp khảo sát - quan sát thực tế giáo viên và học sinh.
	- Thực hiện phỏng vấn, hỏi đáp, điều tra.
	- Phương pháp phân tích, tổng hợp.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận.
 Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh có thể quan niệm là việc tổ chức các hoạt động giáo dục đa dạng, phong phú nhằm kích thích học sinh tham gia một cách tích cực chủ động vào các quá trình hoạt động, qua đó hình thành hoặc thay đổi hành vi của trẻ theo hướng tích cực nhằm góp phần phát triển nhân cách toàn diện; giúp học sinh có thể sống an toàn, khỏe mạnh và tích cực, chủ động trong cuộc sống hằng ngày. Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là giáo dục cho các em có cách sống tích cực trong xã hội hiện đại, là xây dựng hoặc thay đổi ở các em các hành vi theo hướng tích cực phù hợp với mục tiêu phát triển toàn diện nhân cách người học trên cơ sở giúp học sinh có tri thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp.
 Có thể thấy rằng kỹ năng sống bao gồm một loạt các kỹ năng cụ thể, cần thiết cho cuộc sống hàng ngày của con người. Về bản chất, đó là kỹ năng tự quản lý bản thân và kỹ năng xã hội cần thiết để cá nhân tự lực trong cuộc sống, học tập và làm việc hiệu quả Nói cách khác kỹ năng sống là khả năng làm chủ bản thân của mỗi con người, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó trước các tình huống của cuộc sống. Kỹ năng sống hướng vào việc giúp con người thay đổi nhận thức, thái độ và giá trị trong những hành động theo xu hướng tích cực và mang tính chất xây dựng.
 Kỹ năng sống được hình thành thông qua một quá trình sống, rèn luyện, học tập trong gia đình, nhà trường và ngoài xã hội. Ở tiểu học, các quan điểm, niềm tin, toàn bộ những hành vi cử chỉ của người thầy thường là những mẫu mực cho hành vi của học sinh nói chung. Nó ảnh hưởng sâu sắc đến thái độ và cách ứng xử của các em trong quan hệ với người khác và với xã hội. Các em thường tin tưởng tuyệt đối ở nơi thầy, cô giáo nên chúng thường bắt chước những cử chỉ tác phong của thầy, cô giáo mình. Ở trường các em còn được tiếp xúc với bạn bè, với tập thể nhóm bạn, tổ, lớp; những hoạt động tập thể cũng ảnh hưởng không ít đến việc hình thành, phát triển nhân cách và giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. 
 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu:
* Về giáo viên: Một bộ phận giáo viên chưa thực sự quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh mà chỉ chú trọng truyền thụ kiến thức ở sách giáo khoa nên chưa chịu khó tìm tòi các hình thức và phương pháp tổ chức cho các hoạt động này nên làm mất sự hứng thú của học sinh.
* Về học sinh: Học sinh tập trung học kiến thức, khả năng ứng phó với các tình huống trong cuộc sống kém, tính tự tin ít, tự ti nhiều, thường nóng nảy, gây gổ lẫn nhau. Kỹ năng giao tiếp còn hạn chế.
* Về Phụ huynh: Đa số phụ huynh cho rằng con em mình chỉ cần học giỏi kiến thức. Phụ huynh học sinh chỉ khuyến khích các con tìm kiến thức mà quên hướng cho con em mình làm tốt hoạt động đoàn thể, hoạt động xã hội và cách ứng xử trong gia đình. Một số phụ huynh quá nuông chiều con cái, đáp ứng mọi nhu cầu của con em mình, ít quan tâm đến việc con em mình ứng xử trong sinh hoạt và đời sống như thế nào?
* Về tài liệu: Tài liệu giáo dục kĩ năng sống trong nhà trường còn ít, nội dung và hình thức chưa phong phú, chưa mang tính hệ thống, chưa thực sự phù hợp với cấu trúc, phân phối chương trình tiểu học.
* Về nhà trường: Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường, ngoài việc lồng ghép vào các môn học hàng ngày, hoạt động ngoài giờ lên lớp là một trong những con đường giáo dục có hiệu quả trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Chính vì thế ngoài việc xây dựng và hoàn thiện các quy tắc ứng xử văn hóa trong nhà trường, bằng nhiều hình thức. Nhà trường tổ chức cho các em chơi các trò chơi dân gian, trò chơi vận động, tham gia các hoạt động dọn vệ sinh bảo vệ môi trường, tổ chức các hoạt động quyên góp ủng hộ bạn nghèo, .... Thông qua những hoạt động này, nhà trường muốn rèn luyện cho các em học sinh tính đoàn kết tập thể, khả năng làm việc theo nhóm. Đồng thời xây dựng tinh thần chia sẻ, ý thức trách nhiệm cho các em.
Sau khi nhận lớp tôi tiến hành khảo sát kĩ năng sống của học sinh trong lớp với các nội dung sau:
Bài tập 1: Ứng xử khi nhà có khách
Em hãy cùng các bạn trong nhóm thảo luận và ghi những việc nên làm, không nên làm vào bảng sau:
Những việc nên làm
Những việc không nên làm
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
Bài tập 2: Đọc các tình huống dưới đây và cho biết:
- Tình huống nào không an toàn? Các bạn trong tình huống đó có thể gặp nguy cơ gì?
- Các bạn gặp tình huống không an toàn như vậy, các bạn đó cần phải làm gì?
Tình huống 1: Hôm qua, trên đường đi học về, dọc đường có một người đàn ông lạ mặt đi xe máy, cứ lẽo đẽo bám theo, gạ gẫm rủ em lên xe để ông ta đèo về.
Tình huống 2: Tuấn bị đau bụng dữ dội. Cả nhà phải đưa Tuấn vào bệnh viện cấp cứu. Khi đến phòng khám, cô bác sĩ yêu cầu tất cả người nhà của Tuấn ra ngoài và khám bệnh cho Tuấn.
         Qua khảo sát lần 1 ở lớp 5B (đầu năm học) với chủ đề “ Kĩ năng của em”; kết quả cụ thể như sau:
Tổng số
HS
HS có kĩ năng tốt
HS có hình thành kĩ năng
HS thực hiện kĩ năng chưa tốt
SL
TL
SL
TL
SL
TL
27
5
18,5%
13
48,2%
9
33,3%
Tổng số HS
Thực hành thảo luận nhóm
Biết lắng nghe, hợp tác
Chưa biết lắng nghe, hay tách ra khỏi nhóm
SL
TL
SL
TL
27
21
77,8%
6
22,2%
Tổng số HS
Ứng xử tình huống trong các trò chơi, hoạt động tập thể
Biết cách ứng xử hài hòa, phù hợp
Chưa biết ứng xử còn hay cãi nhau hoặc xô đẩy bạn
SL
TL
SL
TL
27
19
71,4%
8
29,6%
Qua khảo sát cho thấy, số học sinh thực hiện kĩ năng chưa tốt, chưa biết lắng nghe còn chiếm tỉ lệ cao từ 22% đến 33%. Số học sinh lớp nhiều khi còn rơi vào cả những học sinh học tương đối tốt các môn văn hóa.
Từ những thực trạng trên đây, thì việc " Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5" là một việc làm vô cùng cần thiết các em thấy mình mạnh dạn hơn trong giao tiếp, tự tin hơn trong việc thể hiện những năng lực của bản thân say mê, hứng thú trong học tập.
	3. Các biện pháp thực hiện
3.1. Xác định yêu cầu khi thực hiện nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh cũng như các quá trình hoạt động giáo dục khác trong nhà trường đều có cấu trúc xác định. Nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tập trung vào các kỹ năng tâm lý - xã hội là những kỹ năng được vận dụng trong những tình huống hàng ngày để tương tác với người khác và giải quyết có hiệu quả những vấn đề, những tình huống của cuộc sống. Những nội dung này hết sức đơn giản, gần gũi với trẻ em, là những kiến thức tối thiểu để các em có thể tự lập... Và mục đích quan trọng nhất là giúp các em tự tin hơn, tự lập hơn trong cuộc sống. Vì vậy khi tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh cần:
 - Bám sát vào nội dung của giáo dục kỹ năng sống và vận dụng linh hoạt các nội dung của giáo dục kỹ năng sống tuỳ theo từng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và điều kiện cụ thể của từng môn học.
	- Xác định rõ các nội dung giáo dục kỹ năng sống (xác định rõ các kỹ năng sống cần hình thành và phát triển cho học sinh) để tích hợp vào nội dung của hoạt động giáo dục.
 - Tạo ra động lực cho học sinh, làm cho học sinh tham gia một cách tích cực vào quá trình hình thành kỹ năng sống nói chung và các kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng ra quyết định, kỹ năng tự nhận thức về bản thân, kỹ năng ứng phó với căng thẳng, kỹ năng kiểm soát cảm xúc, kỹ năng tìm kiếm sự hỗ trợ ...
 3.2. Đảm bảo thực hiện tốt các nguyên tắc giáo dục kỹ năng sống:
 Kỹ năng sống là những kỹ năng tâm lý – xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn tại và thích ứng trong cuộc sống, giúp cho cá nhân vững vàng trước cuộc sống có nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực tại Kỹ năng sống đơn giản là tất cả điều cần thiết chúng ta phải biết để có được khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống.
 Vì thế giáo viên cần nắm rõ nắm rõ 5 nguyên tắc về giáo dục kĩ năng sống cho học sinh:
 + Tương tác: Các kĩ năng thương lượng, kĩ năng giải quyết vấn đề  được hình thành tốt trong quá trình HS tương tác với bạn bè và những người xung quanh. Tạo điều kiện để các em có dịp thể hiện ý kiến của mình và xem xét ý kiến của người khác... Do vậy GV cần tổ chức các hoạt động có tính chất tương tác thông qua các hoạt động học tập hoặc hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để giáo dục kỹ năng sống cho các em.
 + Trải nghiệm: Cần phải có thiết kế và tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cũng như trong các hoạt động học tập cho HS được hoạt động thực, có cơ hội thể hiện ý tưởng các nhân, có cơ hội xử lí các tình huống cũng như phản biệnKỹ năng sống chỉ được hình thành khi người học trải nghiệm qua thực tế và nó có kĩ năng khi các em được làm việc đó.
 + Tiến trình: Giáo viên không thể giáo dục kỹ năng sống trong một lần, hai lần mà kỹ năng sống là một quá trình từ "nhận thức - hình thành thái độ - thay đổi hành vi". Do vậy giáo dục kỹ năng sống không thể là ngày một ngày hai mà phải là cả một quá trình.
 + Thay đổi hành vi của một con người là giúp người học thay đổi hành vi theo hướng tích cực. Thay đổi hành vi, thái độ và giá trị ở từng con người là quá trình khó khăn. Do đó các nhà giáo dục cần kiên trì chờ đợi và tổ chức các hoạt động liên tục để học sinh duy trì hành vi mới và có thói quen mới tạo động lực cho học sinh điều chỉnh.
 + Thời gian và môi trường giáo dục: Giáo dục giáo dục kỹ năng sống được thực hiện mọi lúc mọi nơi; giáo dục kỹ năng sống được giáo dục trong mọi môi trường như gia đình, nhà trường, xã hội; cần phải tạo điều kiện tối đa cho HS tham gia vào các tình huống thật trong cuốc sống.
 Do đó trong quá trình tổ chức hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phải đảm bảo thực hiện tốt các nguyên tắc của giáo dục.
3.3. Phát huy vai trò, tác dụng và hiệu quả của hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh:
 Hoạt động giáo dục kỹ năng sống là hoạt động được tổ chức theo mục tiêu, nội dung, chương trình dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Bản chất của hoạt động này là thông qua các loại hình hoạt động, các mối quan hệ nhiều mặt, nhằm giúp người học chuyển hoá một cách tự giác, tích cực tri thức thành niềm tin, kiến thức thành hành động, biến yêu cầu của nhà trường thành chương trình hành động của tập thể lớp học sinh và của cá nhân học sinh, tạo cơ hội cho học sinh trải nghiệm tri thức, thái độ, quan điểm và hành vi ứng xử của mình trong môi trường an toàn, thân thiện có định hướng giáo dục. Thông qua hoạt động giáo dục kỹ năng sống có thể giúp học sinh sống một cách an toàn, khoẻ mạnh có khả năng thích ứng với biến đổi của cuộc sống hàng ngày. Rèn luyện cho học sinh các kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi như: kỹ năng giao tiếp ứng xử có văn hoá; kỹ năng tổ chức quản lý và tham gia các hoạt động tập thể với tư cách là chủ thể của hoạt động; kỹ năng tự kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện; củng cố, phát triển các hành vi, thói quen tốt trong học tập, lao động và công tác xã hội. Bồi dưỡng thái độ tự giác tích cực tham gia các hoạt động tập thể và hoạt động xã hội; hình thành tình cảm chân thành, niềm tin trong sáng với cuộc sống, với quê hương đất nước; có thái độ đúng đắn đối với các hiện tượng tự nhiên và xã hội. Như vậy, hoạt động giáo dục kỹ năng sống thực sự cần thiết. Do đó cần phát huy tối đa vai trò, tác dụng và hiệu quả của hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
      3.4. Tăng cường gần gũi và tạo mối thân thiện với học sinh
	Đầu tiên, sau khi nhận lớp, để tạo sự gần gũi và gắn kết giữa học sinh và giáo viên chủ nhiệm, tôi sắp xếp nhiều thời gian cho học sinh được giới thiệu về mình, động viên khuyến khích các em chia sẻ với nhau về những sở thích, ước mơ tương lai cũng như mong muốn của mình với các em. Đây là hoạt động giúp cô trò hiểu nhau, đồng thời tạo một môi trường học tập thân thiện "Trường học thật sự trở thành ngôi nhà thứ hai của các em". Đây cũng là một điều kiện rất quan trọng để phát triển khả năng giao tiếp của học sinh. 
	Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có thể thực hiện trong bất cứ lúc nào, giờ học nào. Để việc rèn luyện diễn ra một cách thường xuyên và đạt hiệu quả cao tiếp tục qua biện pháp tiếp theo.
	3.5. Rèn kĩ năng sống hiệu quả qua việc tích hợp vào các môn học
	Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có hiệu quả bản thân đã vận dụng vào các môn học, tiết học, nhất là các môn như: Tiếng Việt; Đạo đức; Khoa học; Hoạt động ngoài giờ lên lớp.... để những giờ học sao cho các em được hoạt động để học, được trải nghiệm như trong cuộc sống thực.
	Trong chương trình lớp 5, ở môn Tiếng Việt có nhiều bài học có thể giáo dục kĩ năng sống cho các em, đó là các kĩ năng giao tiếp xã hội, như: Luyện tập làm báo cáo thống kê, Luyện tập thuyết trình tranh luận, Kể chuyện được chứng kiến hoặc tham gia,... được lồng cụ thể qua các tình huống giao tiếp. Bản thân chỉ gợi mở sau đó cho các em tự nói một cách tự nhiên hoàn toàn không gò bó áp đặt. Thông qua các câu chuyện đó học sinh có thể rút ra những nội dung rèn kĩ năng sống. Để hình thành những kiến thức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh qua môn Tiếng Việt, người giáo viên cần phải vận dụng nhiều phương pháp dạy phát huy tính tích