SKKN Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả hoạt động làm quen với chữ cái cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi ở Trường Mầm Non Vĩnh Thịnh - Vĩnh Lộc
“Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai” Trẻ em là lớp người kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc. Vì vậy việc chăm sóc và giáo dục trẻ từ lâu đã là mối quan tâm của cả cộng đồng, chúng ta thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ kính yêu:
“Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người”.[1]
Giáo dục Mầm non là một mắt xích quan trọng đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo dục Mầm non cũng được coi như là một ngành học cùng với các ngành học khác trong hệ thống giáo dục quốc dân và mục tiêu của giáo dục Mầm non là nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ phát triển toàn diện nhân cách theo 5 lĩnh vực, trong đó hoạt động làm quen với chữ cái là một trong những hoạt động đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Việc cho trẻ làm quen với chữ cái là nhân tố mới chuẩn bị tốt các kĩ năng tiền biết đọc, biết viết. Đây là một trong những lĩnh vực phát triển nhận thức cần phải chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ trước khi bước vào lớp 1.
Như chúng ta đã biết một con người từ khi sinh ra cất tiếng khóc chào đời đầu tiên đến giai đoạn trưởng thành và rồi trở thành một con người hoàn thiện phải trải qua rất nhiều giai đoạn thay đổi về tâm sinh lý, phương pháp giáo dục.Nó giống như một ngôi nhà để hoàn thiện và sử dụng được phải trải qua rất nhiều công đoạn, bắt đầu từ đặt móng, xây tường, lợp mái rồi đến khâu trang trí, chỉnh sửa. Trẻ mầm non cũng vậy, đây là giai đoạn trẻ tiếp thu nền giáo dục đầu tiên giống như việc đặt viên gạch đầu tiên để làm móng cho một công trình, những viên gạch đầu tiên có vững vàng, chắc chắn thì công trình đó mới bền vững, đảm bảo lâu dài.
Làm quen với chữ cái là một trong những môn học thuộc lĩnh vực phát triển ngôn ngữ,mà “ Ngôn ngữ là võ bọc của tư duy”.[2]. Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một nhiệm vụ quan trọng trong chương trình giáo dục toàn diện cho trẻ và đây được xem là khâu chủ yếu nhất của hoạt động trong trường Mầm non.
Như vậy việc giáo dục trẻ ở lứa tuổi mầm non ở các trường mầm non đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển sau này của trẻ. Là giáo viên mầm non trực tiếp chăm sóc và nuôi dạy trẻ tôi nhận thấy được tầm quan trọng trong việc chăm sóc giáo dục trẻ mầm non, thấy được vai trò và nhiệm vụ cao cả của mình, trong việc phát triển những mầm non tương lai của đất nước, góp phần xây dựng sự nghiệp giáo dục nói riêng và đất nước nói chung ngày càng tốt đẹp, tiến bộ xã hội. Đối với trẻ mầm non hoạt động làm quen với chữ cái là một trong những hoạt động quan trọng trong việc phát triển toàn diện của trẻ, nó có tầm quan trọng rất lớn trong việc phát triển vốn từ, phát triển ngôn ngữ, khả năng phát âm đọc chuẩn chữ, tiếng mẹ đẻ, để phát triển các giác quan và hoàn thiện các nhân cách cho trẻ.
MỤC LỤC NỘI DUNG TRANG - Bìa chính - Mục lục 1 1. MỞ ĐẦU 2 1.1. Lý do chọn đề tài 2 1.2. Mục đích nghiên cứu 3 1.3. Đối tượng nghiên cứu 3 1.4. Phương pháp nghiên cứu 3 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 3 2.1.Cơ sở lý luận 3 2.2. Thực trạng chất lượng môn làm quen chữ cái ở Trường mầm non Vĩnh Thịnh-Vĩnh Lộc trước khi chưa áp dụng SKKN. 4 2.3.Các biện pháp và giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 7 2.4. Hiệu quả của SKKN đối với nhà trường và bản thân 15 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 17 3.1. Kết luận 17 3.2. Kiến nghị 18 Tài liệu tham khảo. 19 Danh mục các đề tài sáng kiến đã được hội đồng cấp Phòng giáo dục và đào tạo, Sở giáo dục và đào tạo và các cấp cao hơn đánh giá đạt loại C trở lên. 20 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai” Trẻ em là lớp người kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc. Vì vậy việc chăm sóc và giáo dục trẻ từ lâu đã là mối quan tâm của cả cộng đồng, chúng ta thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ kính yêu: “Vì lợi ích mười năm trồng cây Vì lợi ích trăm năm trồng người”.[1] Giáo dục Mầm non là một mắt xích quan trọng đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo dục Mầm non cũng được coi như là một ngành học cùng với các ngành học khác trong hệ thống giáo dục quốc dân và mục tiêu của giáo dục Mầm non là nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ phát triển toàn diện nhân cách theo 5 lĩnh vực, trong đó hoạt động làm quen với chữ cái là một trong những hoạt động đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Việc cho trẻ làm quen với chữ cái là nhân tố mới chuẩn bị tốt các kĩ năng tiền biết đọc, biết viết. Đây là một trong những lĩnh vực phát triển nhận thức cần phải chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ trước khi bước vào lớp 1. Như chúng ta đã biết một con người từ khi sinh ra cất tiếng khóc chào đời đầu tiên đến giai đoạn trưởng thành và rồi trở thành một con người hoàn thiện phải trải qua rất nhiều giai đoạn thay đổi về tâm sinh lý, phương pháp giáo dục...Nó giống như một ngôi nhà để hoàn thiện và sử dụng được phải trải qua rất nhiều công đoạn, bắt đầu từ đặt móng, xây tường, lợp mái rồi đến khâu trang trí, chỉnh sửa... Trẻ mầm non cũng vậy, đây là giai đoạn trẻ tiếp thu nền giáo dục đầu tiên giống như việc đặt viên gạch đầu tiên để làm móng cho một công trình, những viên gạch đầu tiên có vững vàng, chắc chắn thì công trình đó mới bền vững, đảm bảo lâu dài. Làm quen với chữ cái là một trong những môn học thuộc lĩnh vực phát triển ngôn ngữ,mà “ Ngôn ngữ là võ bọc của tư duy”.[2]. Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một nhiệm vụ quan trọng trong chương trình giáo dục toàn diện cho trẻ và đây được xem là khâu chủ yếu nhất của hoạt động trong trường Mầm non. Như vậy việc giáo dục trẻ ở lứa tuổi mầm non ở các trường mầm non đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển sau này của trẻ. Là giáo viên mầm non trực tiếp chăm sóc và nuôi dạy trẻ tôi nhận thấy được tầm quan trọng trong việc chăm sóc giáo dục trẻ mầm non, thấy được vai trò và nhiệm vụ cao cả của mình, trong việc phát triển những mầm non tương lai của đất nước, góp phần xây dựng sự nghiệp giáo dục nói riêng và đất nước nói chung ngày càng tốt đẹp, tiến bộ xã hội. Đối với trẻ mầm non hoạt động làm quen với chữ cái là một trong những hoạt động quan trọng trong việc phát triển toàn diện của trẻ, nó có tầm quan trọng rất lớn trong việc phát triển vốn từ, phát triển ngôn ngữ, khả năng phát âm đọc chuẩn chữ, tiếng mẹ đẻ, để phát triển các giác quan và hoàn thiện các nhân cách cho trẻ. Để dạy tốt các hoạt động này theo hướng giáo dục hiện nay, đòi hỏi người giáo viên cần phải tự suy nghĩ để tìm ra những phương pháp, biện pháp phù hợp nhất nhằm giúp trẻ học tốt môn làm quen với chữ cái cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi. Mặt khác tôi nhận thấy đội ngũ giáo viên trong trường hầu hết là giáo viên trẻ nên kỹ năng, kiến thức để dạy trẻ môn học này còn hạn chế, chưa vận dụng linh hoạt phương pháp khi giảng dạy, hình thức tổ chức chưa thu hút được sự chú ý của trẻ. Từ đó tôi quyết định chọn viết sáng kiến kinh nghiệm với đề tài: “Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả hoạt động làm quen với chữ cái cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi ở Trường Mầm Non Vĩnh Thịnh - Vĩnh Lộc” để làm đề tài nghiên cứu của mình. 1.2.Mục đích nghiên cứu: Nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động làm quen với chữ cái cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi ở Trường Mầm non Vĩnh Thịnh - Vĩnh Lộc 1.3.Đối tượng nghiên cứu: “ Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả hoạt động làm quen với chữ cái cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi ở Trường Mầm non Vĩnh Thịnh - Vĩnh Lộc ” 1.4.Phương pháp nghiên cứu. + Phương pháp nghiên cứu lý luận: Sưu tầm, đọc, phân tích, tổng hợp và hệ thống hóa những vấn đề liên quan đến đề tài. + Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Quan sát trực tiếp giờ dạy làm quen chữ cái trẻ 5- 6 tuổi ở trường. + Phương pháp đàm thoại : Trẻ được trao đổi thể hiện những ý kiến của bản thân trẻ. + Phương thực hành: Tổ chức các trò chơi ,thực hiện các bài tập. + Phương pháp tổng hợp: Sử dụng toán thống kê để sử lý số liệu thu được. 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm Chữ cái hay còn gọi là chữ viết là hệ thống các ký hiệu để ghi lại ngôn ngữ theo dạng văn bản, là sự miêu tả ngôn ngữ thông qua việc sử dụng các ký hiệu hay biểu tượng đó. Chữ viết không thể thiếu với con người,giúp con người hòa nhập với cuộc sống xã hội cũng như việc học tập, nghiên cứu gặp thuận lợi. Chữ viết là vốn quý của loài người,là tinh hoa của dân tộc cần được giữ gìn và phát triển(Tài liệu.VN).[3]. .Như chúng ta đã biết, “Mục tiêu của giáo dục Mầm non là giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm,trí tuệ,thẩm mỹ,hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1”(Điều 22- luật giáo dục 2006).[4]. Trong đó hoạt động chữ cái là một trong những hoạt động đóng vai trò hết sức quan trọng đối với trẻ 5 tuổi. “Trẻ em 5 tuổi là lứa tuổi tiền học đường để bước vào lớp một. Trẻ cần được giáo dục phát triển toàn diện về các mặt: Đức, trí, thể, mỹ, lao động và rèn luyện năng lực tiếp thu của các môn học mà trẻ sẽ được học ở lớp một, nhất là môn đọc và viết. Thế nhưng một mặt trẻ chỉ “Học bằng chơi, chơi mà học”, mặt khác chữ viết vẫn thuộc phạm vi trừu tượng” tài liệu Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục Mầm non mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi của TS. Trần Thị Ngọc Trâm – TS. Lê Thu Hương – PGS.TS. Lê Thị Ánh Tuyết.[5]. “Căn cứ vào nhu cầu và khả năng phát triển của trẻ 5 – 6 tuổi, đây chính là lứa tuổi kì diệu, trẻ rất hiếu động tò mò, thích tìm hiểu về thế giới tự nhiên và xã hội. Trong các hoạt động của tuổi mẫu giáo thì vui chơi giữ vai trò hoạt động chủ đạo, giữa hoạt động vui chơi và hoạt động học tập chưa có ranh giới rõ ràng. Khác với người lớn trẻ em thật sự học trong khi chơi, trẻ lĩnh hội các tri thức tiền khoa học trong trường mầm non theo phương châm. Học bằng chơi, chơi mà học. Trẻ là chủ thể tích cực, giáo viên là người tạo cơ hội, hướng dẫn, gợi mở các các hoạt động tìm tòi khám phá của trẻ. Trẻ chủ động tham gia các hoạt động đó để phát triển khả năng, năng lực của mình”.(Tâm lý học trẻ em, Nguyễn Ánh Tuyết – Tài liệu.VN).[6]. Căn cứ công văn số: 1537/CV/SGD&ĐT Thanh hóa ngày 5 tháng 07 năm 2012 công văn của sở giáo dục và đào tạo Thanh hóa về việc hướng dẫn thực hiện chuyên đề, làm quen với văn học và chữ viết.).[7]. Căn cứ công văn số: 138/ CV/PGD&ĐT Vĩnh Lộc ngày 5 tháng 08 năm 2012 công văn của phòng giáo dục huyện Vĩnh Lộc về việc hướng dẫn thực hiện chuyên đề, làm quen với văn học và chữ viết.).[8]. Căn cứ kế hoạch số: 05/KH-MNVT ngày 26 tháng 08 năm 2017 kế hoạch của trường Mầm non Vĩnh Thịnh về việc xây dựng kế hoạch thực hiện chuyên đề làm quen với văn học và chữ viết.[9]. Chúng ta thấy rằng trẻ em 5 tuổi là lứa tuổi tiền học đường để bước vào lớp một. Trẻ cần được giáo dục phát triển toàn diện về các mặt: Đức, trí, thể, mỹ, lao động và rèn luyện năng lực tiếp thu của các môn học mà trẻ sẽ được học ở lớp một, nhất là môn đọc và viết.Thế nhưng một mặt trẻ chỉ “Học bằng chơi, chơi mà học”, mặt khác chữ viết vẫn thuộc phạm vi trừu tượng. Thế thì giáo viên phải làm sao để trẻ tiếp cận việc làm quen với cách đọc và cách viết một cách hợp lý mà mang lại hiệu quả tích cực nhất. Nếu ở mẫu giáo trẻ không nhận biết hết 29 chữ cái và học đọc, học viết thì vào lớp một trẻ sẽ không tự tin và lúng túng, trong quá trình học trẻ sẽ không đạt kết quả tốt, cho nên phải tạo cho trẻ tâm thế tốt để trẻ tự tin bước vào trường phổ thông. Việc tăng cường cho trẻ nắm vững chữ cái và học đọc, học viết góp phần kích thích phát triển tư duy, thể hiện ở trẻ xác định được tính chất đặc điểm của các chữ đó bằng cách tìm kiếm thông qua đồ vật, trò chơi, thông qua các buổi dạo chơi tham quan, các buổi sinh hoạt, lao động, thông qua các hình ảnh, đồ dùng dạy học và các hoạt động khác như: Tạo hình, kể chuyện, vui chơi, môi trường xung quanh, không gian lớp họcĐây chính là cơ sở quan trọng để trẻ tiếp nhận tri thức khi bước vào trường phổ thông sau này. Trước những vấn đề trên không chỉ cho trẻ hoạt động tích cực trong giờ học mà còn phải cho trẻ hoạt động tích cực ở các giờ chơi và mọi lúc mọi nơi. Cho nên việc tạo môi trường hoạt động xung quanh lớp cho trẻ là rất cần thiết, nhằm tạo điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân nhiều hơn, trẻ được tự do khám phá theo ý thích, theo khả năng của mình giúp trẻ phát hiện nhiều điều mới lạ, hấp dẫn trong cuộc sống, các kiến thức kĩ năng của trẻ cũng được bổ xung. Thông qua việc làm quen với chữ cái cung cấp thêm vốn từ về thế giới xung quanh.Cho trẻ làm quen với chữ cái còn giúp trẻ hiểu được mối quan hệ giữa ngôn ngữ nói với ngôn ngữ viết, trẻ hiểu thế nào là đọc và viết sau này ở trường phổ thông, thông qua việc tìm kiếm các chữ cái khác nhau ở các vị trí khác nhau của từ giúp trẻ có trí quan sát,ghi nhớ có chủ định.Làm quen với chữ cái còn giáo dục tình cảm, mở rộng hiểu biết cho trẻ, chuẩn bị tích cực cho trẻ vào trường tiểu học. Thế nhưng! Việc cho trẻ làm quen với chữ cái còn mang tính chất hoạt động biệt lập, chưa đáp ứng với yêu cầu đổi mới của giáo dục mầm non. Làm quen với chữ cái theo quan điểm tích hợp các môn học cần phải được tiến hành một cách tự nhiên, bắt đầu từ những hoạt động gần gũi và có ý nghĩa đối với trẻ. Để dạy trẻ làm quen với chữ cái cần có sự thay đổi cách tổ chức các hoạt động trong môi trường chữ viết và ngôn ngữ nói một cách phong phú hơn, nên tôi đã chọn đề tài: “Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả hoạt động làm quen với chữ cái cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi ở Trường Mầm Non Vĩnh Thịnh - Vĩnh Lộc” 2.2.Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. a. Thực trạng: * Những nét khái quát về tình hình kinh tế xã hội của địa phương và đặc điểm tình hình của trường mầm non Vĩnh Thịnh Vĩnh Thịnh là một xã miền núi của huyện Vĩnh Lộc, có địa bàn rộng, dân cư đông, thu nhập của người dân chủ yếu là nghề nông , đời sống của nhân dân còn gặp nhiều khó khăn.Mặc dù gặp nhiều khó khăn song lãnh đạo địa phương và nhân dân trong xã vẫn quan tâm và chăm lo đến công tác giáo dục. Năm học 2018 – 2019 trường mầm non Vĩnh Thịnh có: Tổng số nhóm lớp: 27 nhóm lớp với số học sinh: 555 cháu. - Cháu nhà trẻ: 122 cháu với 10 nhóm trẻ - Cháu mẫu giáo: 433 cháu với 17 lớp mẫu giáo Tổng số cán bộ giáo viên, nhân viên là: 42 Trong đó: BGH: 3, Giáo viên: 38 giáo viên, Nhân viên: 1 Về cơ sở vật chất: Nhà trường có 27 phòng học trên 27 nhóm lớp, trang thiết bị, đồ dùng dạy học, đồ chơi của Trường mầm non Vĩnh Thịnh luôn được quan tâm và bổ xung. Trường mầm non Vĩnh Thịnh là trường, có đội ngũ cán bộ giáo viên năng động, sáng tạo, có trình độ chuyên môn vững vàng và có tinh thần trách nhiệm cao trong mọi công việc, bám trường bám lớp nên nhận thức của nhân dân về ngành học càng được nâng lên. Nhà trường luôn được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của phòng giáo dục đào tạo Vĩnh Lộc, sự ủng hộ của lãnh đạo Đảng, chính quyền các cấp, phụ huynh học sinh và nhân dân. Được sự quan tâm và chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường đã tin tưởng phân công tôi chủ nhiệm lớp Hoa Hồng 5C (Trẻ 5-6 tuổi). Bản thân tôi đã có 14 năm công tác trong ngành giáo dục nên phần nào cũng đã rút ra được nhiều kinh nghiệm trong công tác giảng dạy. phụ huynh học sinh và nhà trường quan tâm mua sắm trang thiết bị, đồ dùng phục vụ cho các hoạt động tương đối đầy đủ, phòng học rộng rãi, thoáng mát, có đủ ánh sáng cho trẻ hoạt động bản thân tôi cũng có những cố gắng trong quá trình tự học, tự rèn luyện. Qua việc thực hiện chương trình tôi thấy có những mặt thuận lợi và khó khăn sau: b. Thuận lợi: - Phòng học kiên cố, sạch sẽ, đầy đủ tiện nghi cho trẻ ăn học bán trú, đồ dùng phục vụ cho dạy học và vui chơi tương đối đầy đủ. - Nhìn chung trẻ đến lớp tương đối đều, có nề nếp trong học tập. - Luôn có sự quan tâm sát xao của ban giám hiệu nhà trường và sự đóng góp chân tình của đồng nghiệp. - Phòng giáo dục đã tổ chức hướng dẫn kịp thời cho giáo viên về các chuyên đề giáo dục cho trẻ mầm non bên cạnh đó lãnh đạo địa phương cũng rất quan tâm chăm lo cơ sở vật chất cho nhà trường. - Giáo viên trong trường có năng lực sư phạm, nhiệt tình, có trách nhiệm, yêu nghề mến trẻ phối hợp ăn ý trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ , có tinh thần học hỏi ở bạn bè, đồng nghiệp, có năng lực sư phạm. - Phần lớn các cháu thích đến lớp,đi học đều và rất tích cực tham gia vào các hoạt động . - Đa số phụ huynh nhiệt tình ủng hộ những kế hoạch, chủ trương của nhà trường. c. Khó khăn: Tuy có những thuận lợi trên song còn không ít những khó khăn đó là: - Bố mẹ các cháu đa số là nông dân nên họ đi làm cả ngày, ít có thời gian quan tâm đến trẻ, chủ yếu là cho con đi học và giao phó cho cô ở trường. - Do trẻ học bằng chơi, chơi mà học nên nhận thức của trẻ không đồng đều, có trẻ cô chỉ đọc 1 đến 2 lần thì trẻ đã nhớ được mặt chữ và phát âm chuẩn, nhưng vẫn còn nhiều trẻ cô giáo phát âm nhiều lần và cho trẻ phát âm nhiều lần, còn thông qua các trò chơi mà trẻ vẫn không nhớ được mặt chữ mà chỉ đọc vẹt. - Trẻ chưa mạnh dạn, chưa tự tin trong giao tiếp, một số trẻ phát âm chưa chính xác, mạch lạc, lời nói còn ngọng, lắp. - Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho việc học, chơi của trẻ trong tiết dạy ít. Sử dụng công nghệ thông tin của một số giáo viên còn hạn chế. - Số trẻ ở lớp tôi năm học này số lượng tương đối đông tới 35 trẻ. Nên rất khó khăn trong công tác giảng dạy và hoạt động. Vì vậy, trước thực trạng này tôi luôn trăn trở suy nghĩ, tìm tòi nghiên cứu để có những biện pháp làm thế nào cho trẻ nắm vững 29 chữ cái và học viết một cách có hiệu quả để tạo tiền đề cho trẻ tự tin bước vào lớp 1 một cách tốt nhất. * Kết quả, hiệu quả của thực trạng trên khi chưa áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. Từ những nguyên nhân trên tôi bắt đầu khảo sát chất lượng trên trẻ đầu năm học 2018 - 2019 bằng phiếu đánh giá trẻ kết hợp những trò chơi chữ cái trong chương trình giáo dục với kết quả đầu năm học 2018 - 2019 như sau: STT NỘI DUNG KHẢO SÁT Tổng số trẻ Kết quả khảo sát tháng 11 (Năm học 2018 - 2019) Đạt Chưa đạt Số trẻ Tỉ lệ % Số trẻ Tỉ lệ % 1 - Trẻ nhận biết và phát âm đúng chữ cái. 35 22 63% 13 37% 2 - Số trẻ biết cách cầm sách, mở sách ra xem và quy trình đọc. 35 23 66% 12 34% 3 - Trẻ nhận biết các kiểu chữ (viết hoa viết thường in hoa, in thường). 35 23 66% 12 34% 4 - Trẻ tô viết đúng chữ cái 35 23 66% 12 34% 5 -Trẻ hứng thú tích cực tham gia hoạt động. 35 25 71% 10 29% Qua quá trình khảo sát tôi thấy chất lượng hoạt động làm quen với chữ cái ở trẻ chưa cao,trẻ nhận biết và phát âm đúng chữ cái còn thấp, số trẻ biết cách cầm sách, mở sách ra xem và quy trình đọc còn chưa cao, các cháu đang còn chưa phân biệt được các kiểu chữ, phát âm chưa rõ, chưa hứng thú tích cực tham gia hoạt động trong giờ học làm quen với chữ cái, qua khảo sát tỉ lệ số trẻ đạt được chưa cao. Tôi đã tìm ra nguyên nhân của kết quả trên đó là trong quá trình dạy học cô chưa vận dụng phương pháp một cách linh hoạt, hình thức tổ chức còn chưa phong phú, chưa nắm rõ đặc điểm của từng cá nhân trẻ . Chính vì nguyên nhân trên tôi đã tìm ra. “Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả hoạt động làm quen với chữ cái cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi ở Trường Mầm non Vĩnh Thịnh - Vĩnh Lộc” 2.3. Các giải pháp thực hiện đã sử dụng để giải quyết vấn đề. 2.3.1.Xây dựng tốt kế hoạch giảng dạy cụ thể cho từng chủ điểm, từng tuần, từng ngày. Để dạy được một tiết học làm quen với chữ cái cho trẻ hứng thú, thu hút trẻ vào các hoạt động thì ngay từ đầu năm học cô giáo phải dựa vào kế hoạch năm của nhà trường đề ra, sau đó xây dựng kế hoạch từng chủ điểm, từng tuần riêng cho phù hợp với trẻ lớp mình. Trong kế hoạch nêu rõ từng tuần cụ thể như: từng chủ điểm cho từng tuần, từng ngày, từng giờ để dạy trẻ. Ví dụ: Kế hoạch từng chủ điểm: Tôi xem kế hoạch chính của chủ điểm nhà trường trong năm học có tới 10 chủ điểm trong năm từ đó tôi lên kế hoạch cụ thể cho từng chủ điểm, xem ở những chủ điểm đó có những nhóm chữ cái gì? như chủ điểm “Bản thân” có nhóm chữ cái: A,ă,â ... để tôi có kế hoạch cho trẻ làm quen ở mọi lúc, mọi nơi. Ví dụ: Về kế hoạch của từng tuần: Tôi xem kế hoạch tuần đang thực hiện có những tiết chữ cái gì để cho trẻ làm quen với chữ cái đó ở mọi lúc mọi nơi, trong những thời điểm thích hợp như giờ hoạt ngoài trời, hoạt động góc, giờ đón, trả trẻ .... ở các ngày trong tuần. Từ đó giúp trẻ nhận biết được mặt chữ cái và phát âm chuẩn các chữ cái, từ đó chất lượng giờ học sẽ có hiệu quả cao hơn. Ví dụ: Với kế hoạch của từng ngày có tiết LQCC:A,ă,â”. Tôi chuẩn bị đồ dùng phụ vụ cho tiết dạy như tranh vẽ: Cái tai,đôi mắt,đôi chân có kèm từ,thẻ chữ cái rời, bảng cài. Sau đó tôi soạn bài đưa ra những thủ thuật, tổ chức cho trẻ một chương trình bé vui học chữ vui nhộn để trẻ hứng thú tham gia. Từ việc xây dựng tốt các kế hoạch trên tôi chủ động hơn trong công tác chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi để tiết dạy đạt kết quả cao. 2.3.2 Nắm bắt đặc điểm tâm sinh lý của từng trẻ. Như chúng ta đã biết đặc điểm tâm sinh lí ở trẻ độ tuổi này dễ nhớ, dễ quên, trẻ phát âm chưa chuẩn, đối với trẻ nông thôn còn nói tiếng địa phương nhiều. Trong cùng một độ tuổi nhưng không phải cháu nào cũng phát triển tâm sinh lý như nhau: Trẻ thì mạnh dạn, trẻ thì nhút nhát, trẻ nói rõ, trẻ nói ngọng, trẻ khỏe trẻ yếu. Vì vậy ngay từ đầu năm học tôi đã gặp gỡ trao đổi với phụ huynh để tìm hiểu đặc điểm riêng của từng trẻ. Để từ đó tôi có biện pháp giáo dục, giúp đỡ trẻ phù hợp. Đối với trẻ yếu, chậm nói, nhút nhát, không chịu hoạt động, nói nhỏ,đọc nhỏ (thậm chí không đọc) cô sắp xếp cho cháu đó được ngồi với những trẻ nói rõ, nhanh nhẹn, thích hoạt động. Đồng thời cô luôn kịp thời động viên, khích lệ trẻ nói trẻ đọc. Ví dụ: Trong lớp tôi có cháu Trần Huỳnh Phong nói nhỏ, nhút nhát không dám tham gia vào các hoạt động cùng các bạn, tôi đã xếp cho cháu ngồi gần với cháu Thanh Tuyền là cháu mạnh dạn, nói rõ, thích tham gia các hoạt động, tôi luôn động viên Thanh Tuyền cùng rủ bạn Huỳnh Phong tham gia các hoạt động, cùng mình. Ngoài ra cô còn tổ chức các cuộc thi đua giữa các tổ, nhóm, thi đua giữa trẻ với trẻ để trẻ mạnh dạn, tự tin hứng thú trong hoạt động học . Ví dụ: Trong giờ LQCC” khi chơi trò chơi tôi chia lớp làm 2 tổ chơi TC tìm đúng nhà. Điều này sẽ giúp trẻ có động lực thi đua và tham gia trò chơi tích cực hơn. 2.3.3 Tạo môi trường cho trẻ hoạt động: Đối với trẻ mẫu giáo, môi trường là một vấn đề hết sức quan trọng nhằm kích thích cho trẻ hứng thú hoạt động. Vì thế tôi luôn trang trí lớp theo từng chủ điểm, tranh ảnh trang trí có màu sắc đẹp, hình ảnh rõ ràng, có nội dung giáo dục tốt theo từng chủ điểm, dưới mỗi bức tranh tôi đều có chữ viết kèm theo. Trang trí lớp học cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi khác hẳn với trang trí ở các lớp dưới. Xây dựng các kế hoạch hoàn chỉnh. Việc trang trí vừa đẹp cho phòng học, vừa tạo cho trẻ có điều kiện quan sát, nhận xét tranh ảnh, trẻ được làm quen với chữ cái viết dưới tranh. Khi đọc chữ cái dưới tranh tôi tập cho trẻ đọc từ trên xuống dưới, từ trái sang phải, làm như vậy giúp cho trẻ tập kể chuyện theo tranh, trẻ hiểu nội dung
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_kinh_nghiem_nang_cao_hieu_qua_hoat_dong_lam_quen.doc