SKKN Một số giải pháp tích cực rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp 4
Giáo dục trong nhà trường Tiểu học có vai trò nền tảng góp phần đào tạo thế hệ học sinh phát triển toàn diện. Ở nước ta, để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học. Những năm gần đây, nội dung giáo dục kĩ năng sống đã được tích hợp trong các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong trường Tiểu học. Đặc biệt, rèn kĩ năng sống được xác định là một trong những nội dung cơ bản rèn kĩ năng sống của phong trào thi đua“ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các trường Tiểu học do Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động. Kĩ năng sống là khả năng có thể bày tỏ ý kiến của bản thân theo hình thức nói, viết hoặc sử dụng ngôn ngữ một cách phù hợp, đồng thời biết lắng nghe, tôn trọng ý kiến người khác ngay cả khi bất đồng quan điểm. Bày tỏ ý kiến bao gồm cả bày tỏ về suy nghĩ, ý tưởng, nhu cầu, mong muốn và cảm xúc, đồng thời nhờ sự giúp đỡ và sự tư vấn khi cần thiết. Kĩ năng sống giúp con người biết đánh giá tình huống giao tiếp và điều chỉnh cách giao tiếp một cách phù hợp, hiệu quả, cởi mở bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc nhưng không làm hại hay gây tổn thương cho người khác. Kĩ năng sống giúp chúng ta có mối quan hệ tích cực với người khác, bao gồm biết gìn giữ mối quan hệ tích cực với các thành viên trong gia đình, đồng thời biết cách xây dựng mối quan hệ với bạn bè mới và đây là yếu tố rất quan trọng đối với niềm vui cuộc sống. Kĩ năng sống là yếu tố cần thiết cho nhiều kĩ năng khác như bày tỏ sự cảm thông, thương lượng, hợp tác, tìm kiếm sự giúp đỡ, giải quyết mâu thuẫn, kiểm soát cảm xúc. Người có kĩ năng sống tốt sẽ biết dung hoà đối với mong đợi của những người khác, có cách ứng xử phù hợp khi làm việc cùng và ở cùng với người khác trong môi trường tập thể, quan tâm đến mọi người và giúp họ có thể đạt được những điều họ mong muốn một cách chính xác. Mục tiêu giáo dục kĩ năng sống nhằm: Trang bị cho học sinh những kiến thức, thái độ và kĩ năng sống. Trên cơ sở đó hình thành cho học sinh những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực; loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực trong các mối quan hệ, các tình huống và hoạt động hàng ngày. Vậy làm thế nào để học sinh có được kĩ năng sống? Đặc biệt là kĩ năng sống ngày một tốt hơn thích nghi trong học tập và trong cuộc sống. Dạy kĩ năng sống cho tuổi trẻ học đường trong giai đoạn hiện nay là một yêu cầu cấp thiết ở các trường phổ thông nói chung, bậc tiểu học nói riêng. Trong khi nội dung về rèn luyện kĩ năng sống chưa được đưa vào một chương trình riêng mà chủ yếu được giáo viên lồng ghép trong từng bộ môn như: Đạo đức, Tiếng Việt, hay trong các tiết chào cờ đầu tuần. Với thời lượng hạn hẹp như vậy, các em chưa được trang bị đầy đủ các kĩ năng sống. Đó là điều đang còn khó khăn, lúng túng cho các nhà trường nhằm rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh.
Xuất phát từ những lí do trên nên tôi chọn đề tài “Một số giải pháp tích cực rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp 4”
Mục lục STT Nội dung Trang 1. Mở đầu 2 1.1 Lí do chọn đề tài 2 1. 2 Mục đích nghiên cứu 3 1.3 Đối tượng nghiên cứu 3 1.4 Phương pháp nghiên cứu 3 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 3 2.1 Cơ sở lí luận 3 2.2 Thực trạng dạy và học kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường 4 2.3 Các giải pháp và tổ chức thực hiện Giáo dục kĩ năng sống thông qua công tác tuyên truyền Tạo môi trường giáo dục lành mạnh Giáo dục kĩ năng sống thông qua các môn học và hình thức tổ chức dạy học Giáo dục kĩ năng sống thông qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp Phối kết hợp với gia đình trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh 6 6 7 8 14 19 2.4 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục 14 3. Kết luận, kiến nghị 21 1. Mở đầu 1.1. Lí do chọn đề tài Giáo dục trong nhà trường Tiểu học có vai trò nền tảng góp phần đào tạo thế hệ học sinh phát triển toàn diện. Ở nước ta, để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học. Những năm gần đây, nội dung giáo dục kĩ năng sống đã được tích hợp trong các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong trường Tiểu học. Đặc biệt, rèn kĩ năng sống được xác định là một trong những nội dung cơ bản rèn kĩ năng sống của phong trào thi đua“ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các trường Tiểu học do Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động. Kĩ năng sống là khả năng có thể bày tỏ ý kiến của bản thân theo hình thức nói, viết hoặc sử dụng ngôn ngữ một cách phù hợp, đồng thời biết lắng nghe, tôn trọng ý kiến người khác ngay cả khi bất đồng quan điểm. Bày tỏ ý kiến bao gồm cả bày tỏ về suy nghĩ, ý tưởng, nhu cầu, mong muốn và cảm xúc, đồng thời nhờ sự giúp đỡ và sự tư vấn khi cần thiết. Kĩ năng sống giúp con người biết đánh giá tình huống giao tiếp và điều chỉnh cách giao tiếp một cách phù hợp, hiệu quả, cởi mở bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc nhưng không làm hại hay gây tổn thương cho người khác. Kĩ năng sống giúp chúng ta có mối quan hệ tích cực với người khác, bao gồm biết gìn giữ mối quan hệ tích cực với các thành viên trong gia đình, đồng thời biết cách xây dựng mối quan hệ với bạn bè mới và đây là yếu tố rất quan trọng đối với niềm vui cuộc sống. Kĩ năng sống là yếu tố cần thiết cho nhiều kĩ năng khác như bày tỏ sự cảm thông, thương lượng, hợp tác, tìm kiếm sự giúp đỡ, giải quyết mâu thuẫn, kiểm soát cảm xúc. Người có kĩ năng sống tốt sẽ biết dung hoà đối với mong đợi của những người khác, có cách ứng xử phù hợp khi làm việc cùng và ở cùng với người khác trong môi trường tập thể, quan tâm đến mọi người và giúp họ có thể đạt được những điều họ mong muốn một cách chính xác. Mục tiêu giáo dục kĩ năng sống nhằm: Trang bị cho học sinh những kiến thức, thái độ và kĩ năng sống. Trên cơ sở đó hình thành cho học sinh những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực; loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực trong các mối quan hệ, các tình huống và hoạt động hàng ngày. Vậy làm thế nào để học sinh có được kĩ năng sống? Đặc biệt là kĩ năng sống ngày một tốt hơn thích nghi trong học tập và trong cuộc sống. Dạy kĩ năng sống cho tuổi trẻ học đường trong giai đoạn hiện nay là một yêu cầu cấp thiết ở các trường phổ thông nói chung, bậc tiểu học nói riêng. Trong khi nội dung về rèn luyện kĩ năng sống chưa được đưa vào một chương trình riêng mà chủ yếu được giáo viên lồng ghép trong từng bộ môn như: Đạo đức, Tiếng Việt, hay trong các tiết chào cờ đầu tuần. Với thời lượng hạn hẹp như vậy, các em chưa được trang bị đầy đủ các kĩ năng sống. Đó là điều đang còn khó khăn, lúng túng cho các nhà trường nhằm rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Xuất phát từ những lí do trên nên tôi chọn đề tài “Một số giải pháp tích cực rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp 4” 1.2. Mục đích nghiên cứu: Tôi tiến hành nghiên cứu đề tài : tài “Một số giải pháp tích cực rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp 4” với mong muốn từ những kinh nghiệm thực tế của bản thân để tìm ra phương pháp dạy học hay nhất nhằm nâng cao kĩ năng sống cho học sinh thông qua các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Giúp học sinh có đủ khả năng tự thích ứng với môi trường xung quanh, tự chủ, độc lập, tự tin khi giải quyết công việc, đem lại cho các em vốn kiến thức ban đầu về thực tế cuộc sống, trang bị cho các em những kĩ năng cần thiết làm hành trang vững bước vào đời. 1.3. Đối tượng nghiên cứu: - Nghiên cứu biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp 4 trường Tiểu học Đông Thọ. 1.4. Phương pháp nghiên cứu: Để đạt được mục tiêu đề ra của đề tài này, tôi đã sử dụng kết hợp các phương pháp sau: a) Phương pháp chính: - Phương pháp nghiên cứu lí luận - Phương pháp khảo sát - Phương pháp thống kê số liệu - Phương pháp phân tích, tổng hợp số liệu - Phương pháp thực nghiệm - Phương pháp tổng kết và trao đổi kinh nghiệm b) Phương pháp hỗ trợ: - Phương pháp kiểm tra, đánh giá - Phương pháp trò chuyện 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lí luận 2.1.1. Quan niệm về kĩ năng sống: Kĩ năng sống là gì? Kĩ năng sống là những trải nghiệm có hiệu quả nhất, nó giúp giải quyết hoặc đáp ứng các nhu cầu cụ thể, trong suốt quá trình tồn tại và phát triển nhân cách của con người. Kĩ năng sống bao gồm cả hành vi vận động của cơ thể và tư duy trong não bộ của con người. Kĩ năng sống có thể hình thành một cách tự nhiên, thông qua giáo dục hoặc rèn luyện. Nhóm kĩ năng sống – hòa nhập cuộc sống: - Các em biết giới thiệu về bản thân, về gia đình, về trường lớp học và bạn bè thầy cô giáo. - Biết chào hỏi lễ phép trong nhà trường, ở nhà và ở nơi công cộng. - Biết nói lời cảm ơn, xin lỗi. Thực tế trong nhà trường, thông qua môn Đạo đức, các hoạt động tập thể học sinh được dạy cách lễ phép nhưng khi đi vào thực tế, nhiều em thiếu kĩ năng giao tiếp, không có thói quen chào hỏi, tự giới thiệu mình với người khác, thậm chí có nhiều em còn không dám nói hoặc không biết nói lời xin lỗi khi các em làm sai. - Biết phân biệt hành vi đúng sai, phòng tránh tai nạn. Đây là kĩ năng quan trọng mà không phải em nào cũng xử lý được nếu chúng ta không rèn luyện thường ngày. 2.1.2. Tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong trường Tiểu học: Giao tiếp có vị trí hết sức quan trọng trong việc hình thành nhân cách con người. Giao tiếp là một quá trình quan trọng đối với mỗi cá nhân. Giao tiếp còn là mối quan hệ qua lại giữa con người với con người Vì vậy, giao tiếp là hoạt động rất cần thiết đối với mỗi người. Với học sinh hoạt động giao tiếp càng quan trọng hơn vì nếu giao tiếp tốt sẽ giúp các em học tập tốt, xây dựng được các mối quan hệ thân thiện tốt nhất, sẽ thể hiện được khả năng nhận thức, phép lịch sự,của bản thân trong quá trình học tập và trong các hoạt động của một người học sinh. Chính vì thế, giáo dục kĩ năng sống là yêu cầu cấp thiết đối với học sinh nhất là học sinh tiểu học bởi vì: Các em ở lứa tuổi tiểu học là giai đoạn hình thành và phát triển nhân cách. Kĩ năng sống là một trong những kĩ năng mà học sinh cần có và cần rèn luyện. Học sinh có kĩ năng sống tốt sẽ tạo điều kiện cho phát triển năng lực và phẩm chất. Vì thế, giáo viên phải coi việc giáo dục kĩ năng khác như: Kĩ năng tư duy sáng tạo, kĩ năng bày tỏ sự cảm thông, thương lượng, kĩ năng hợp tác, tìm kiếm sự giúp đỡ, giải quyết mâu thuẫn, kiểm soát cảm xúc,... Cũng có quan trọng như giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, giáo viên cần phối kết hợp giáo dục kĩ năng sống cùng với việc giáo dục các kĩ năng khác theo địa chỉ tích hợp trong các môn học và có thể giáo dục mọi lúc, mọi nơi phù hợp trong từng hoàn cảnh cụ thể. Có như vậy mới giúp học sinh phát triển nhân cách một cách toàn diện và đầy đủ. 2.2. Thực trạng dạy và học kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường. 2.2.1. Về giáo viên: Qua thực tế giảng dạy, tôi thấy giáo viên Tiểu học phải dạy nhiều môn học, đa số giáo viên lại dạy hai buổi ngày nên quỹ thời gian còn lại giáo viên chủ yếu là dành cho việc lập kế hoạch bài học. Do đó, thời gian dành cho việc nghiên cứu bài dạy, nghiên cứu tài liệu tham khảo về giáo dục kĩ năng sống chưa nhiều nên hiệu quả của việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh chưa cao. Một số giáo viên cho rằng nó không quan trọng bằng việc dạy kiến thức nên giáo viên còn chú trọng nhiều đến dạy các môn văn hóa. Dẫn đến kết quả là việc rèn kĩ năng sống cho học sinh hiệu quả chưa cao. 2.2.2. Về phía phụ huynh: Đại đa số phụ huynh học sinh là lao động tự do, chỉ lo làm ăn kinh tế chưa quan tâm tới việc giáo dục đạo đức cho con em mình, chưa thật sự gương mẫu về lời nói, ngôn ngữ, về giao tiếp cho con em noi theo; còn thờ ơ, không quan tâm đến các em, phó mặc nhiệm vụ giáo dục con em cho giáo viên và nhà trường. Theo nhu cầu phát triển của xã hội, một số gia đình bố mẹ chỉ mải lo đến việc làm kinh tế mà quên mất gia đình là chiếc nôi của trẻ, quên đi việc cần tạo môi trường gia đình đầm ấm, người lớn gương mẫu, quan tâm dạy dỗ trẻ. Không những thế còn có những gia đình cha mẹ nghiện ngập, cờ bạc, rượu chè,...ảnh hưởng vô cùng lớn tới sự phát triển nhân cách của trẻ. Một số gia đình lại hoàn toàn phó mặc việc dạy dỗ trẻ cho nhà trường. Cũng có những gia đình có điều kiện kinh tế khá giả lại quá nuông chiều con dẫn đến trẻ thiếu sự sáng tạo, luôn ỷ lại, phụ thuộc vào người lớn; mỗi khi gặp các tình huống trong thực tế lúng túng không biết xử lý thế nào, hạn chế trong việc tự bảo vệ bản thân mình; hoặc có trẻ được nuông chiều chỉ làm theo ý của mình chứ không làm theo sự hướng dẫn chỉ bảo của người lớn. 2.2.3. Về học sinh: Trong những năm gần đây, do tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường, một số học sinh đã có biểu hiện giao tiếp không phù hợp với hoàn cảnh, chưa giữ đúng phép lịch sự, không mang lại hiệu quả trong giao tiếp. Hoặc có những học sinh có kiến thức tốt nhưng khi đứng trước chỗ đông người lại mất bình tĩnh, nói không nên lời, diễn đạt không ai hiểu được. Ngay cả trong những cuộc thi lớn, học sinh đó có kiến thức, hiểu biết nhưng đã đánh mất điểm trước giám khảo chỉ vì khả năng giao tiếp, ứng khẩu chưa tốtTrong trường học xuất hiện một số học sinh có những cử chỉ, lời nói chưa trong sáng như còn nói tục, chửi thề, nói chưa hay, nhiều học sinh chỉ vì câu nói mà gây gỗ với nhau. Điều này đã làm cho mọi người trong xã hội chỉ chích về chất lượng giáo dục hiện nay mới chỉ quan tâm dạy chữ mà chưa quan tâm rèn người, cụ thể là kĩ năng sống và ứng xử của học sinh chưa lịch sự. Kết quả khảo sát về kĩ năng sống ở lớp 4A4 đầu năm học 2017 -2018 như sau: Lớp Sĩ số Học sinh có kĩ năng sống tốt Học sinh có kĩ năng sống đạt yêu cầu Học sinh có kĩ năng giao tiếp rụt rè, nhút nhát 4A4 35 10 em = 28,6 % 16 em = 45,7 % 9 em = 25,7 % Từ tình hình thực tế trên, tôi thiết nghĩ nếu các em có khả năng giao tiếp tốt sẽ tạo tiền đề cho các em học tốt các môn học khác cũng như tham gia tích cực các hoạt động do nhà trường và Đoàn Đội tổ chức. Vì vậy giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là rất cần thiết và cấp bách, đòi hỏi mỗi giáo viên phải suy nghĩ tìm ra phương pháp giáo dục hữu hiệu nhất để giúp học sinh có kĩ năng ứng xử phù hợp trong mọi tình huống, trong các hoạt động tập thể và một số hoạt động khác. Giáo dục các em có kĩ năng sống tốt tạo cho mối quan hệ của các em trở nên thân thiện gần gũi nhau hơn, giao tiếp thân thiện bằng cách “gọi bạn, xưng tôi”, nói năng có chủ ngữ, kính trọng lễ phép với thầy cô và người trên, thực hiện tốt phong trào thi đua “Nói lời hay, làm việc tốt”, lớp học ngày càng thân thiện hơn. 2.3. Các giải pháp đã sự dụng để giải quyết vấn đề Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh ở tiểu học trong những năm qua đã có nhiều chuyển biến rõ nét, đã được các cấp quản lý giáo dục, các trường, đội ngũ giáo viên cũng như cộng đồng quan tâm. Tuy nhiên, việc rèn luyện kĩ năng sống ở trường Tiểu học còn đơn điệu về nội dung, phương pháp, cách thức truyền tải còn cứng nhắc, chưa phù hợp và hiệu quả rèn luyện chưa cao. Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 4A4 do tôi chủ nhiệm và giảng dạy, tôi đã trăn trở suy nghĩ và lựa chọn cho mình một số giải pháp tích cực và tổ chức thực hiện như sau: Giải pháp thứ nhất: Giáo dục kĩ năng sống thông qua công tác tuyên truyền. Muốn làm tốt công tác tuyên truyền giáo dục kĩ năng sống cho học sinh người giáo viên phải hiểu được tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng sống. Thông qua lớp tập huấn chuyên đề rèn kĩ năng sống, và sự chỉ đạo sát sao của ban giám hiệu nhà trường, bản thân là giáo viên trực tiếp đứng lớp, tôi đã nắm chắc tổng thể nội dung chương trình giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 4. Bởi vì, kĩ năng sống thúc đẩy sự phát triển cá nhân và xã hội, kĩ năng sống chính là những nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Người có kĩ năng sống phù hợp sẽ luôn vững vàng trước những khó khăn, thử thách. Ngược lại người thiếu kĩ năng sống thường bị vấp váp, dễ bị thất bại trong cuộc sống. Người không có kĩ năng ra quyết định sẽ dễ mắc sai lầm hoặc chậm trễ hơn những người khác và thường có cách ứng phó tiêu cực khi bị căng thẳng, làm ảnh hưởng không tốt đến sức khoẻ, học tập, công việc,của bản thân. Người không có kĩ năng sống sẽ khó khăn hơn trong xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp với mọi người xung quanh, sẽ khó khăn hơn trong hợp tác cùng làm việc, giải quyết những nhiệm vụ chung, Giáo dục kĩ năng sống là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ, bởi vì: Các em chính là những chủ nhân tương lai của đất nước. Nếu không có kĩ năng sống, các em sẽ không thể thực hiện tốt trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng đồng. Lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi đang hình thành những giá trị nhân cách, ham hiểu biết, thích tìm tòi, khám phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị lôi kéo kích độngĐặc biệt trong giai đoạn hiện nay, nếu thiếu kĩ năng sống, các em dễ bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, bạo lực, vào lối sống ích kỉ, thực dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách. Vì vậy, việc giáo dục kĩ năng sống cho các em là rất cần thiết, giúp các em rèn luyện hành vi có trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng đồng; giúp các em có khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với gia đình, bạn bè và mọi người, sống tích cực, chủ động, an toàn, hài hoà và lành mạnh. Vì vậy, sau khi ban giám hiệu triển khai chuyên đề rèn kĩ năng sống cho học sinh tiểu học trong các buổi sinh hoạt chuyên môn, buổi hội thảo, tôi đã tuyên truyền đến gia đình học sinh thông qua buổi họp phụ huynh đầu năm học, để cho phụ huynh nắm được mục đích, yêu cầu, nội dung của việc rèn kĩ năng sống cho học sinh. Đồng thời nghiên cứu tài liệu rèn kĩ năng sống để nắm bắt tổng thể nội dung chương trình giáo dục kĩ năng sống, xây dựng kế hoạch giáo dục trong cả năm học, từng học kì, từng tháng, từng tuần của lớp chủ nhiệm, ngoài việc dạy kiến thức tôi còn lồng ghép giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua các môn học như Tiếng Việt, Khoa học, Đạo đức, Lịch sử &Địa lí,... Ngoài ra, giáo viên phải gương mẫu về mọi mặt đặc biệt là gương mẫu trong giao tiếp. Bởi vì, trong con mắt của trẻ thơ, thầy cô là người mẹ thứ hai ở trường, tất cả những gì được nhìn thấy ở thầy cô đều là đúng, là mẫu mực, là nhất. Nếu thầy cô giao tiếp đúng mực, thân thiện thì học sinh sẽ giao tiếp tốt như thầy cô, bởi giáo viên là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Vì vậy, để giáo dục được các kĩ năng sống cho học sinh đòi hỏi người giáo viên cần gương mẫu về mọi mặt bắt đầu từ lời nói cho đến cử chỉ và việc làm, để thực sự là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Trong lớp, giáo viên cần gương mẫu trong từng lời giảng, từng lời nhận xét, lời đánh giá kết quả học tập của học sinh, nói đúng tiếng phổ thông, thân thiện gần gũi với học sinh. Cách ứng xử trong mỗi tiết dạy, gương mẫu trong hoạt động tập thể, trong sinh hoạt lớp, trong mọi tình huống sư phạm (kể cả khi ở nhà) để học sinh học tập và làm theo. Giáo viên giao tiếp chuẩn mực chắc chắn học sinh sẽ giao tiếp tốt. Giải pháp thứ hai: Tạo môi trường giáo dục lành mạnh. Môi trường giáo dục phải đảm bảo an toàn, lành mạnh cả về thể chất và tinh thần cho học sinh, hỗ trợ và tạo cảm giác thân thiện, an tâm, hứng thú học tập và thoải mái vui chơi sinh hoạt cho học sinh. Muốn vậy, giáo viên phải tạo cơ hội cho học sinh tự tin giao tiếp trước tập thể lớp, nhóm, cá nhân với mục đích góp phần nâng cao chất lượng giờ dạy và phát huy hết tính chủ động sáng tạo, tự giác học tâp của học sinh. Đặc biệt giáo viên cần chú ý xây dựng môi trường tinh thần: Môi trường tinh thần là thái độ ứng xử giữa người với người được thể hiện cụ thể trong mối quan hệ giữa học sinh với những người trong gia đình, giữa học sinh với giáo viên, giữa học sinh với học sinh,Để xây dựng môi trường tinh thần mang tính thân thiện tôi đã tiến hành từng bước như sau: Tìm hiểu hoàn cảnh của từng học sinh trong lớp 4A4 ngay đầu năm học thông qua việc thăm hỏi gia đình học sinh, trao đổi với các bậc phụ huynh.Tôi nhận thấy qua khảo sát đầu năm học trong số những em có kĩ năng sống chưa tốt là những em có hoàn cảnh đặc biệt như : Em Đặng Long Thành mồ côi cả cha lẫn mẹ, ở với ông bà ngoại. Em Nguyễn Thị Khánh Lê bố mẹ ly hôn, ở với bà... Những em này rất thiệt thòi, thiếu tình cảm cha mẹ đôi khi các em cũng buồn, hay rụt rè, chưa tự tin khi giao tiếp. Bởi vì, các em không được gia đình quan tâm đến việc học tập cũng như rèn luyện đạo đức, rèn kĩ năng sống như các bạn khác trong lớp. Nên tôi thường xuyên quan tâm đến các em này hơn, đôi khi còn tìm cách trao đổi trực tiếp với người thân của các em một cách thân mật, nhằm động viên gia đình cùng tích cực tham gia giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Một trong những yếu tố quan trọng tạo nên môi trường học tập thân thiện, học sinh tích cực là ngay từ đầu năm học giáo viên phát động học sinh sưu tầm tranh ảnh, cây cảnh, trang trí lớp học thân thiện để học sinh cảm thấy hứng thú khi đến trường “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Bên cạnh đó giáo viên còn tạo môi trường học tập cho các em thông qua hoạt động theo nhóm, theo tổ, đóng vai, trò chơi học tập mang lại hiệu quả cao sẽ góp phần giúp học sinh tham gia tích cực, chủ động, sáng tạo vào quá trình dạy học. Đây là giải pháp tốt để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Lớp học có thân thiện thì mọi học sinh trong lớp mới thân thiện trong cử chỉ, lời nói, thân thiện trong học tập, thân thiện trong hoạt động và vui chơi. Lớp học thân thiện giúp các em gần gũi nhau hơn, quan tâm và giúp đỡ nhau một cách chân tình, có những hành vi, cử chỉ, lời nói thực sự trong sáng và chuẩn mực. Ngoài ra cần xây dựng trường, lớp an toàn - xanh - sạch - đẹp. Trong đó, giáo viên cần chú trọng tạo môi trường tự nhiên gần gũi với cuộc sống như trồng cây vườn thuốc nam, gắn các câu khẩu hiệu ở các cây xanh, bồn hoa để thông qua đó mà giáo dục ý thức bảo vệ môi trường ở các em. Học sinh lớp 4 tham gia chăm sóc bồn hoa cây cảnh Giải pháp thứ ba: Giáo dục kĩ năng sống thông qua các môn học và hình thức tổ chức dạy học. * Giáo dục thông qua các môn học. Hoạt động dạy và học là hoạt động chủ đạo trong nhà trường.Thông qua các tiết học giáo viên giáo dục kĩ năng sống cho học sinh một cách hiệu quả nhất, vì vậy chúng ta cần tổ chức tốt việc lồng ghép giáo dục kĩ năng giao tiếp thông qua các môn học. Trước hết là việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính độc lập, sáng tạo của học sinh gắn với thực tiễn, tạo được bầu không khí cởi mở thân thiện trong lớp, trong trường. Thực tế các kĩ năng này được đưa vào mục tiêu cụ thể từng môn học, bài học mà tập trung nhiều nhất là môn Đạo đức và Tiếng Việt. Song, để có hiệu quả cao, chúng ta cần thực hiện tốt các biện pháp sau đây: - Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính độc lập, sáng tạo của học sinh gắn với thực tiễn, có tài liệu bổ trợ phong phú, sử dụng thiết bị dạy học và ứng dụng CNTT trong dạy học, luôn tạo cho các em tính chủ động, tích cực, hứng thú trong học tập; phát huy tính sáng tạo, tạo được bầu không khí cởi mở thân thiện của lớp của trường. Trong giờ học, giáo viên cần tạo cơ hội cho các em được nói, được trìn
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_giai_phap_tich_cuc_ren_ki_nang_song_cho_hoc_sinh.doc