SKKN Một số giải pháp góp phần làm tốt công tác chủ nhiệm ở trường Trung học phổ thông hiện nay

1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
Chúng ta đã biết, nhà trường là cái nôi nuôi dưỡng mỗi con người, và người giáo viên là một nhân tố quan trọng để nuôi dưỡng cái nôi đó. Không ai có thể phủ nhận vai trò của người giáo viên trong việc phát triển tri thức và nhân cách của người học sinh, đặc biệt là người giáo viên chủ nhiệm. Các thầy cô chủ nhiệm vừa làm công tác giảng dạy, vừa làm công tác quản lý học sinh, vì vậy các thầy cô có điều kiện gần gũi và hiều được tâm tư, nguyện vọng của học sinh để kịp thời uốn nắn, động viên giúp các em nhận thức được vai trò của việc học tập và rèn luyện đạo đức để trở thành con ngoan, trò giỏi. Thực chất vai trò của một người giáo viên chủ nhiệm gần giống như người trồng cây, chăm sóc, vun cây giống. Người làm vườn không thể cầm ngọn cây kéo lên mà phải chăm sóc, tạo điều kiện cho hạt giống nảy mầm.
Trong những chuyến đò qua sông, người giáo viên chủ nhiệm có thể gặp được những học sinh ngoan, hiền, học giỏi; những học sinh nhiệt tình, tự tin; những học sinh rụt rè, nhút nhát, run rẩy khi trả lời câu hỏi của thầy cô. Bên cạnh đó cũng sẽ có những học sinh nghiện game, nghiện thuốc lá; những học sinh thích thể hiện mình qua nắm đấm; và lại có những học sinh coi trường học là nơi vui chơi hợp lệ..v..v. Các em cần sự quan tâm, chăm sóc của các lực lượng xã hội, của các thầy cô giáo thường xuyên dạy dỗ hàng ngày, đặc biệt là thầy cô chủ nhiệm của các em. Hiện nay, khi nền kinh tế thị trường đang len lỏi vào từng ngóc ngách của đời sống xã hội; các tệ nạn xã hội đang có xu hướng tấn công vào giới học đường, đe dọa sự bình yên của các em thì vai trò của người giáo viên chủ nhiệm lại càng quan trọng hơn bao giờ hết. Người giáo viên chủ nhiệm sẽ tư vấn, định hướng để giúp học sinh của mình xây dựng một lý tưởng sống đúng đắn, khơi dậy trong học sinh của mình tình yêu thương con người, niềm tin ở bản thân, ở tương lai, ở chính các em, từ đó giúp các em nhận thức được giá trị của bản thân, biết cố gắng vượt qua những khó khăn trong học tập, trong đời sống.
Do ảnh hưởng của sự phát triển kinh tế xã hội ngày càng sâu sắc, đa dạng và phức tạp thì đời sống tâm lý của học sinh nói chung, học sinh cấp THPT nói riêng đang có những biến động to lớn với nhiều biểu hiện đáng lo ngại. Các em thường gặp những khúc mắc trong học tập, tâm sinh lý, trong mối quan hệ với bạn bè, thầy cô, gia đình nếu không được điều chỉnh, giải tỏa kịp thời thì rất dễ dẫn đến những hậu quả đáng tiếc; nhẹ thì chán học, nặng thì trầm cảm, bạo lực học đường thậm chí tự tử, gây án mạng. Thực trạng này cho thấy các em thật sự cần người đáng tin cậy và có chuyên môn để chia sẻ, tâm sự hoặc trợ giúp các em tìm cách thức giải quyết vấn đề một cách tốt nhất. 
Đi sâu vào công tác chủ nhiệm, mỗi thành công hay thất bại của từng lớp đều ảnh hưởng đến hoạt động chung của nhà trường. Người giáo viên chủ nhiệm có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc xây dựng một tập thể tốt góp phần xây dựng tập thể nhà trường tốt. Giáo viên chủ nhiệm là người thay mặt hiệu trưởng làm công tác quản lí và giáo dục học sinh trong phạm vi một lớp.
Là một giáo viên được nhà trường phân công làm chủ nhiệm nên tôi cũng đã từng nếm trải nhiều cảm xúc: có niềm hạnh phúc trước thành công trong công tác tư vấn tâm lí cho học sinh, có vị đắng của thất bại khi chưa kịp thời bên cạnh các em. Mười lăm năm chưa phải là dài nhưng cũng không gọi là ngắn ngủi đối với một giáo viên làm công tác chủ nhiệm nên tôi đã đúc rút được một vài kinh nghiệm nhỏ để viết đề tài này. Tôi mong góp tiếng nói và một vài suy nghĩ của mình cùng các bạn đồng nghiệp thông qua đề tài "Một số giải pháp góp phần làm tốt công tác chủ nhiệm ở trường Trung học phổ thông hiện nay”. Đề tài sẽ không tránh khỏi những thiếu sót, tôi mong nhận được sự đóng góp ý kiến chân tình của các bạn đồng nghiệp.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Viết ra báo cáo này, chúng tôi hướng đến những mục đích:
- Tìm ra cách quản lí và giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm một cách có hiệu quả.
- Cụ thể hóa những vấn đề về công tác chủ nhiệm, đề xuất những giải pháp thực hiện công tác chủ nhiệm một các khoa học.
1.3. Đối tượng nghiên cứu 
- Giáo viên chủ nhiệm lớp
- Học sinh lớp chủ nhiệm (cấp THPT )
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Thu thập và xử lí thông tin
- Khảo nghiệm, thống kê
1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm
 Điểm mới trong đề tài nghiên cứu là: phát huy vai trò của giáo viên trong công tác chủ nhiệm lớp để nâng cao chất lượng dạy và học. Rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân và áp dụng vào thực tiễn nhà trường để nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm, từ đó có những đóng góp thêm những giải pháp phù hợp của công tác quản lý học sinh đối với khối trường THPT trong huyện Thọ Xuân.
2. Nội dung
2.1. Cơ sở lý luận của đề tài
 Xây dựng tập thế lớp vững mạnh là yêu cầu giáo dục bắt buộc của tất cả các trường trung học phổ thông, đó cũng là nhiệm vụ quan trọng của giáo viên chủ nhiệm. Một tập thể lớp vững mạnh sẽ là động lực thúc đẩy mọi hoạt động khác nhất là hoạt động học tập của nhà trường. Bên cạnh đó khi giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm và có phương pháp tốt thì sẽ tạo điều kiện và có thời gian để bồi dưỡng và hoàn thành tốt chuyên môn của mình.
Trong những năm gần đây cùng với việc thay đổi sách giáo khoa cũ bằng sách giáo khoa mới, việc thay đổi một số phương pháp trong dạy học là rất cần thiết. Song song với việc đổi mới ấy, việc quản lí giáo dục học sinh cũng rất quan trọng, đặc biệt vai trò của GVCN trong công tác giáo dục học sinh. GVCN được coi như người mẹ, người cha thứ hai của học sinh. Đối với học sinh THPT, lứa tuổi mà ở đó đặc điểm sinh lí khá phát triển, trí tuệ biến đổi cả về chất và lượng. Các em biết quan sát nhạy bén và cảm nhận tinh tế , tư duy trừu tượng ở mức cao. Nhưng lại rất dễ thay đổi tính nết, dễ sa ngã và bị lôi kéo, lứa tuổi đang và muốn tự khẳng định mình trước mọi người.
Để làm tốt công tác chủ nhiệm trước hết GVCN phải nắm rõ nhiệm vụ của GVCN trong điều lệ trường phổ thông. Vì GVCN có một vị trí quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng, ý thức đạo đức học sinh, tạo điểm nhấn góp một phần trong phong trào xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực. Do đó GVCN là một trong những nhân tố thúc đẩy sự hình thành nhân cách của học sinh, mang lại một phần kết quả rèn luyện đạo đức, học tập của các em.
Học sinh THPT cần được trau dồi tư tưởng vững vàng, có nghị lực vượt khó trong học tập và đời sống. mà các em còn đóng vai trò quan trọng trong chất lượng, tỷ lệ thi TNTHPT của nhà trường, tỷ lệ học sinh đỗ đại học, cao đẳng. Vì vậy, việc quản lí giáo dục học sinh THPT không phải là dễ. Hơn nữa, hầu hết GVCN là kiêm nhiệm chưa qua lớp bồi dưỡng về nghiệp vụ làm GVCN, làm việc với những kinh nghiệm sau nhiều năm làm công tác chủ nhiệm.
 2.1.1. Vị trí của giáo viên chủ nhiệm lớp:
 Ở nhà trường THPT, trong mỗi lớp học đều có một giáo viên chủ nhiệm lớp. Giáo viên chủ nhiệm lớp là người được BGH bổ nhiệm, chịu trách nhiệm quản lý công tác giáo dục và đào tạo học sinh ở lớp mình phụ trách là người chịu toàn bộ trách nhiệm trước BGH và nhà trường về mọi vấn đề thuộc lớp mình.
- Giáo viên chủ nhiệm là người thay mặt hiệu trưởng, hội đồng nhà trường và cha mẹ học sinh quản lý toàn diện học sinh lớp mình phụ trách. Điều này đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm vừa quản lý tập thể học sinh, vừa quan tâm đến từng cá nhân trong lớp về mọi phương diện: Tư tưởng, học tập, tu dưỡng, lao động và sinh hoạt tập thể.
- Giáo viên chủ nhiệm lớp là người lãnh đạo, tổ chức, điều hành, kiểm tra mọi hoạt động và các mối quan hệ ứng xử thuộc lớp mình phụ trách theo đúng chương trình và kế hoạch của nhà trường.
- Giáo viên chủ nhiệm là nhân vật chủ đạo để hình thành nhân cách cho từng học sinh trong tập thể lớp.
- Giáo viên chủ nhiệm lớp là cầu nối là nhân vật trung gian thiết lập các mối quan hệ hai chiều: Nhà trường - tập thể học sinh, tập thể học sinh - xã hội. Như vậy một mặt giáo viên chủ nhiệm lớp vừa là đại diện cho nhà trường để giáo dục học sinh, vừa đại diện cho tập thể học sinh để liên lạc với nhà trường. Mặt khác giáo viên chủ nhiệm phải làm cho quan hệ giữa tập thể học sinh với xã hội trở nên gắn bó hơn.
2.1.2. Chức năng của giáo viên chủ nhiệm lớp:
- Giáo viên chủ nhiệm xây dựng, tổ chức tập thể lớp mình thành đơn vị vững mạnh.
- Giáo viên chủ nhiệm tổ chức điều khiển, lãnh đạo các hoạt động giáo dục của tập thể lớp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
- Giáo viên chủ nhiệm luôn thiết lập và phát triển các mối quan hệ với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để giáo dục học sinh.
2.1.3. Những phẩm chất chủ yếu của giáo viên chủ nhiệm:
- GVCN phải có nhân cách toàn vẹn thể hiện qua việc nhận thức , có thái độ và hành vi cá nhân phù hợp với chuẩn mực xã hội và phát huy truyền thống đạo đức của dân tộc (hiếu học, trọng đạo, tôn sư)
- Có lòng nhân ái, nhất là đối với HS, người già, trẻ em, người thiệt thòi bất hạnh
- Yêu nghề, say sưa với công tác giáo dục 
- Có tinh thần trách nhiệm và lòng tự trọng cao , có lương tâm nghề nghiệp vững vàng. 
 - Khiêm tốn, cầu tiến, tích cực tự hoàn thiện không ngừng. 
 - Mẫu mực, trung thực trong cuộc sống.
2.1.4. Những năng lực sư phạm cần thiết đối với giáo viên chủ nhiệm:
- Có tầm hiểu biết rộng về văn hoá chung. 
- Có tri thức sâu sắc, hiện đại về môn học phụ trách ở lớp chủ nhiệm.
- Có khả năng sáng tạo trong công tác giáo dục, dạy học.
- Có khả năng thu thập, tích luỹ tri thức, để ngày càng nâng cao hoặc mở rộng tầm hiểu biết của mình. 
- Có khả năng kích hoạt, gây hào hứng nhằm khơi dậy sự hứng thú và động cơ học tập và rèn luyện đạo đức ở HS.
- GVCN cần tự trang bị cho mình nhiều thủ thuật lôi cuốn đa dạng để khi cần có thể tung ra trước HS nhằm tạo sự gần gũi, thân mật giữa cô và trò, giữa trò với trò. 
- Có sự thành thạo trong các kỹ năng sư phạm như:
	+ Giao tiếp sư phạm trước đám đông hay đối xử cá biệt. 
	+ Biểu lộ và kiềm chế các cảm xúc , tình cảm khi cần thiết.
	+ Diễn đạt, trình bày các vấn đề có logic, tính truyền cảm có thuyết phục của một nhà giáo, tri thức khoa học liên môn, tri thức xã hội.
	+ Ứng xử các tình huống sư phạm. 
	+ Lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo các hoạt động trong công tác chủ nhiệm.
2.1.5. Ý nghĩa của công tác chủ nhiệm lớp: 
Công tác chủ nhiệm lớp là công tác chiến lược trong nhà trường, có ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình giáo dục và kết quả đào tạo ở nhà trường.
Công tác chủ nhiệm có tầm ảnh hưởng lớn và lâu dài đối với học sinh, ảnh hưởng về mọi mặt chứ không chỉ là về học tập hay đạo đức.
Công tác chủ nhiệm lớp rất cần thiết cho lứa tuổi thanh niên THPT với những đặc điểm sinh lý, trình độ hiểu biết và vốn sống còn hạn chế. Công tác chủ nhiệm lớp sẽ đáp ứng cho nhu cầu có một chỗ dựa tinh thần của học sinh để các em có thể nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ hoặc sự hướng dẫn, chỉ dạy, uốn nắn cần thiết kịp thời để các em hoàn thiện nhân cách, phát triển toàn diện.
2.2. Thực trạng của công tác chủ nhiệm lớp
Hiện nay, công tác chủ nhiệm được đặc biệt chú ý đến nhưng nhiều giáo viên chỉ chú tâm vào bồi dưỡng chuyên môn mà xem nhẹ công tác chủ nhiệm, nhiều giáo viên quan tâm, chú trọng việc dạy chữ hơn dạy người. Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm chưa thấy hết được vị trí và chức năng của mình. Một số giáo viên chủ nhiệm chưa có phương pháp tối ưu, hoặc có dùng một số phương pháp trong công tác chủ nhiệm nhưng không hiệu quả. Nhất là đối với các giáo viên trẻ mới ra trường. Trong công tác chủ nhiệm chỉ chú tâm vào việc rèn luyện cá nhân mà không chú ý đến việc xây dựng tập thể lớp vững mạnh. Do vậy, một số lớp mặc dù là lớp tiên tiến, được xếp thứ hạng cao trong trường nhưng lại không phải là một tập thể lớp vững mạnh, chưa phát huy hết vai trò của tập thể. 
Với những thực tế trên đã dẫn đến ở các trường hiện nay đạo đức học sinh bị xuống cấp, tác phong không đúng, lời nói cử chỉ chưa phù hợp với lứa tuổi của mình. Lực học bị sa sút, các thành viên trong lớp không có tinh thần tập thể. Công tác chủ nhiệm, nhất là đối với GV trẻ mới ra trường, kinh nghiệm chưa nhiều, chưa có phương pháp đúng đắn...cũng là nguyên nhân khiến học sinh càng học lên các lớp trên ý thức đạo đức càng xuống cấp. Điều đó đã làm ảnh hưởng lớn đến kết quả học tập của các em.
Thực tiễn hiện nay ở trường THPT Thọ Xuân 4, công tác chủ nhiệm được BGH chú trọng và quan tâm, nhưng chưa thành lập riêng một tổ chủ nhiệm, để hàng tháng sinh hoạt, và có thể họp đột xuất nếu cần thiết, mục đích là cùng nhau tháo gỡ khó khăn của lớp, chia sẻ kinh nghiệm, tạo nên sự dân chủ. Đối với giáo viên vừa mới ra trường được phân công làm công tác chủ nhiệm thì chắc hẳn họ sẽ rất lúng túng, trăn trở, thậm chí có những tình huống sư phạm không biết xử lí như thế nào cho hợp lí. Để làm tốt vai trò, vị trí làm cầu nối giữa học sinh, phụ huynh, nhà trường quả không phải là dễ.
Đối với học sinh THPT vừa phải giáo dục tư tưởng, đạo đức, vừa phải giáo dục ý thức học tập, hướng nghiệp, kể cả việc tham gia TDTT, văn hóa, vui chơi, giải trí...
 Trong những năm qua, tôi được phân công làm công tác chủ nhiệm các lớp ở khối 10, về học lực đầu vào của các em lớp tôi chủ nhiệm không có học sinh khá, giỏi, số học sinh có học lực trung bình chỉ khoảng 1/3 lớp, còn lại là học lực yếu, một phần tư là học sinh thuộc diện chính sách: hộ nghèo, vùng đặc biệt khó khăn, con TBB. Các em đều là con em gia đình nông dân, một số em cha mẹ đi làm ăn xa . Vì vậy, đối với học sinh còn thiếu sự quan tâm của các bậc phụ huynh.
 Mặt khác, học sinh lớp 10 chưa có ý thức tự giác như học sinh khối lớp 11, 12.
Các em còn bỡ ngỡ khi mới vào trường. Sự hiểu biết giữa GVCN và học sinh chưa có, giáo viên phải mất một khoảng thời gian nhất định để tìm hiểu các em. Học sinh có học lực yếu chiếm đa số. Đây là những điều trăn trở của người làm công tác chủ nhệm như chúng tôi.
 Nhiều em có hoàn cảnh khó khăn : thiếu thốn tình cảm và sự quan tâm của gia đình, thiếu sự quản lý sát sao của gia đình; việc đi lại để liên hệ với cha mẹ học sinh cũng không thuận lợi, rất nhiều em đã có dấu hiệu lún sâu vào chuyện tình cảm, bỏ học triền miên, nghiện games... Rất nhiều em có tư tưởng chưa ổn định chuyển lớp để được gần bạn gần bè cũ, đôi khi còn chia bè phái. Mà một tập thể lớp không đoàn kết thì mọi hoạt động không mang lại hiểu quả cao. 
Môi trường mới, các em cần sự quan tâm của GVCN để giáo dục và hướng dẫn cho các em ý thức học tập và rèn luyện, sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn, thử thách, GD cho các em ý thức xây dựng tập thể đoàn kết. Cần thời gian để giúp các em ở các lớp khác nhau hòa nhập cộng đồng trường học, tạo sự gắn kết cho một tập thể mới. Tuyên truyền cho các em hiểu biết về truyền thống của nhà trường, gương người tốt việc tốt của nhà trường để các em có tinh thần nổ lực phấn đấu, làm tốt nhiệm vụ của người học sinh. 
Để có được những kết quả tốt cho lớp chủ nhiệm của mình, tôi cố gắng học hỏi kinh nghiệm của các đồng nghiệp đi trước và bạn bè ở trường bạn, cũng mạnh dạn đưa ra một số giải pháp về công tác chủ nhiệm ở trường THPT.
2.3. Các giải pháp trong công tác chủ nhiệm 
2.3.1. Nắm đặc điểm tình hình lớp:
* Đặc điểm chung: 
- Tổng số học sinh đầu năm : 38.
 Trong đó + Con thương binh : 0
 + Học sinh lưu ban : 0
 + Học sinh khuyết tật: 0
 + Học sinh thuộc diện hộ nghèo : 06
 + Số học sinh nam: 16
 + Số học sinh nữ: 22
 + Số lượng đoàn viên: 38
- Thuận lợi:
+ Được sự quan tâm chỉ đạo của BGH nhà trường, giáo viên chủ nhiệm luôn theo dõi sát sao đến từng đối tượng học sinh. 
+ Là một lớp khối D, học sinh nữ nhiều nên có nhiều thuận lợi trong công tác nề nếp, dễ phát động phong trào.
+ Học lực của học sinh trong lớp tương đối đồng đều, đa số các em đã xác định được động cơ học tập đúng đắn nên có nhiều cố gắng trong học tập qua việc chuẩn bị bài mới và học bài cũ ở nhà.
+ Học sinh có đầy đủ dụng cụ học tập, có một bộ sách giáo khoa, compa...
+ Một số học sinh có động cơ học tập tốt, được sự quan tâm chú ý của gia đình học sinh, ban cán sự nhiệt tình, hoàn thành nội dung công việc được giao, tập thể lớp đoàn kết, có tinh thần giúp đỡ lần nhau trong học tập.
- Khó khăn:
+ Một số học sinh chưa chú tâm học tập, chưa hoàn thành nhiệm vụ học tập như: không soạn bài, không học bài cũ, không phát biểu xây dựng bài, không chú ý nghe giảng, không làm bài tập trước khi đến lớp, hay vi phạm nội quy, quy định của nhà trường, tiếp thu bài còn quá chậm.
+ Các gia đình chưa thực sự quan tâm đến việc học tập của con em, nhiều phụ huynh đi làm ăn xa nên chưa nắm bắt được tình hình học tập và rèn luyện của con em mình nên chưa có giải pháp động viên, giáo dục kịp thời.
 * Nắm bắt đặc điểm riêng của học sinh
Mỗi học sinh là một cá thể nên có hoàn cảnh sống riêng, thể chất, sinh lí khác nhau và tâm lí, tính cách của mỗi học sinh cũng khác nhau. Việc nắm vững những đặc điểm này, giúp giáo viên lựa chọn những biện pháp tác động sư phạm phù hợp nhằm khơi dậy và phát huy được mặt mạnh sẵn có ở mỗi em, đồng thời hình thành, phát triển những phẩm chất cần thiết, xây dựng cho từng em có cuộc sống tâm hồn, tình cảm phong phú, trong sáng, cao cả và nhân hậu, có năng lực và sức khỏe dồi dào thích ứng cuộc sống tự lập của bản thân.
2.3.2. Ổn định tổ chức lớp học: 
 * Lựa chọn ban cán sự lớp: 
Căn cứ vào “sơ yếu lý lịch và bảng khảo sát chất lượng đầu năm học”. 
GVCN chỉ định ban cán sự lớp lâm thời hoạt động 3 tuần đầu năm học, theo dõi và tuần 4 cho lớp tiến hành đại hội công khai, bầu chọn. Căn cứ sự tín nhiệm của tập thể lớp để lựa chọn ban cán sự thực sự có năng lực, tinh thần trách nhiệm..
 Cơ cấu ban cán sự lớp như sau:
LỚP TRƯỞNG
LỚP PHÓ
CHỨC DANH KHÁC
BÍ THƯ
CHI ĐOÀN
Tổ 
 1
Lớp phó
Học tập
Phó bí thư
chi đoàn
Tổ 
 2
Tổ 
 3
Tổ 
 4
Thư ký lớp
Giữ sổ đầu bài
Thủ quỹ lớp
Uỷ viên BCH chi đoàn
Lớp phó
Văn Thể Mĩ
Lớp phó
Lao động
* Phân công nhiệm vụ cho ban cán sự lớp: GVCN lập sổ theo dõi và giao lại cho từng bộ phận: 
- Lớp trưởng: quản lý, điều hành toàn bộ các hoạt động của lớp dưới sự chỉ đạo của GVCN, chủ trì các cuộc họp lớp, sinh hoạt lớp cuối tuần, báo cáo mọi hoạt động trực tiếp GVCN.
- Lớp phó học tập: lên danh sách SH học tốt nhất cho từng bộ môn phân công phụ trách giúp đỡ bạn học yếu hơn, phải là HS học tốt, báo cáo việc học tập của HS trong lớp, duy trì truy bài 15 phút đầu giờ. 
- Lớp phó lao động: đôn đốc vệ sinh lao động của lớp , trực cờ đỏ, mang ghế tiết chào cờ.
- HS phụ trách văn thể mĩ: phụ trách văn nghệ , giải trí của lớp, TDTT... 
- Thủ quỹ: thu các khoản tiền quỹ, thăm hỏi. 
- Thư ký: ghi chép các phiên họp lớp, biên bản sinh hoạt lớp. 
- HS giữ sổ đầu bài: quản lý, giữ gìn sổ đầu bài buổỉ sáng, buổi chiều, ghi các mục: ngày, HS vắng, bỏ tiết, đi trễ, không chuẩn bị bài...tên bài dạy.
- Bốn tổ trưởng: theo dõi mọi hoạt động tổ mình và tổng kết lại cho lớp trưởng ngày thứ sáu.
- Bí thư chi đoàn: nắm bắt tiếp thu những thông báo, chỉ thị của đoàn trường kịp thời triển khai cho chi đoàn mình thực hiện đầy đủ. 
* Lập sơ đồ lớp học: 
Căn cứ vào học lực của HS, chia đều số HS trung bình và yếu cho mỗi tổ và xen kẽ nhau.
Căn cứ vào tình trạng sức khoẻ : Mắt, cao thấp để xếp ngồi trước, ngồi sau.
Căn cứ vào nhiệm vụ của ban cán sự lớp, cán sự lớp phải có mặt rải khắp các tổ và ở vị trí dễ kiểm soát các thành viên của lớp. 
Các HS hiếu động xếp ở những vị trí tập trung tầm nhìn của giáo viên (Bàn đầu, đầu bàn, đầu dãy).
Do lớp có nhiều học sinh ở nhiều xã khác nhau vào thành một lớp nên việc xếp chỗ ngồi cũng cần cân nhắc vì nếu để học sinh một xã ngồi cùng với nhau thì sẽ hình thành các phe phái, gây mất đoàn kết trong lớp.
 2.3.3. Lập kế hoạch công tác chủ nhiệm
 Công tác chủ nhiệm lớp là một công tác khó khăn vất vả và đòi hỏi sự làm việc khoa học. Tránh tình trạng tùy hứng, tùy tiện, thiếu kế hoạch. Vì thế vấn đề xây dựng kế hoạch là một yêu cầu cần thiết để bảo đảm hiệu quả giáo dục học sinh. Để có được kế hoạch cụ thể, khoa học người giáo viên phải nắm được kế hoạch, chương trình giáo dục chung của nhà trường; nắm bắt tình hình cụ thể của lớp chủ nhiệm. Từ các thông tin nói trên giáo viên chủ nhiệm dự kiến kế hoạch, đặt ra các yêu cầu trọng điểm cho từng giai đoạn. Sa