SKKN Một số giải pháp giáo dục học sinh nâng cao ý thức bảo vệ môi trường qua việc dạy tích hợp vào môn Tự nhiên – xã hội ở lớp 3 trường Tiểu học Nga Điền 1 – Nga Sơn – Thanh Hóa

MỤC LỤC
NỘI DUNG
Trang
I. MỞ ĐẦU
1
1. Lý do chọn đề tài
1
2. Mục đích nghiên cứu
4
3. Đối tượng nghiên cứu
4
4. Phương pháp nghiên cứu
4
II. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
5
1. Cơ sở lý luận 
5
2. Cơ sở thực tiễn 
6
3. Các giải pháp đã thực hiện để giải quyết vấn đề
7
 Giải pháp 1. Chọn nội dung bài giảng phù hợp để tích hợp có hiệu quả.
7
Giải pháp 2. Lựa chọn phương pháp tích hợp phù hợp để bài giảng đạt hiệu quả cao.
9
Giải pháp 3. Chuẩn bị phương tiện, các điều kiện cần thiết đặc biệt là nguồn tư liệu phục vụ bài học.
12
Giải pháp 4. Tổ chức các hoạt động dạy học theo hướng tích hợp.
12
Giải pháp 5. Đưa ý thức bảo vệ môi trường thành một tiêu chí để đánh giá, khuyến khích, tuyên dương kịp thời những học sinh thực hiện tốt việc bảo vệ môi trường. 
13
Giải pháp 6. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tại khu dân cư, nơi cư trú..
14
4. Kết quả của sáng kiến
15
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
17
1. Kết luận 
17
2. Kiến nghị
17
TÀI LIỆU THAM KHẢO
18
DANH MỤC SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
 Ngày nay cùng với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, lao động của con người hiện đại càng nhẹ nhàng hơn, năng suất lao động cao hơn, sản phẩm hàng hóa nhiều hơn phục vụ nhu cầu vật chất và tinh thần của con người ngày càng đa dạng. Song trong công cuộc Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa, quá trình sản xuất của con người cũng làm đã cho môi trường bị ô nhiễm, tài nguyên bị tàn phá nghiêm trọng, thời tiết khí hậu bất thường  Nhân loại đang đứng trước những nguy cơ tiềm ẩn đe doạ cuộc sống như Bệnh tật hiểm nghèo, ảnh hưởng tới tuổi thọ và chất lượng cuộc sống. Vì vậy, vấn đề ô nhiễm môi trường hiện nay không chỉ đòi hỏi sự quan tâm của một quốc gia, vùng lãnh thổ nào mà là vấn đề quan trọng, cấp thiết của toàn nhân loại. Điều này khẳng định tại Hội nghị của Liên hiệp quốc về “Môi trường và phát triển” họp ở Riô- Đgia nêrô ngày 14/3/2002.[1]
 Theo báo cáo của Bộ tài nguyên và môi trường, thực trạng môi trường nước ta hiện nay là: Ô nhiễm nước, không khí và đất xuất hiện ở nhiều nơi, nhiều vấn đề vệ sinh môi trường đã phát sinh cả ở thành thị và nông thôn. Môi trường bắt đầu ô nhiễm, trước hết là do khai thác dầu. Các sự cố môi trường như bão lụt, hạn hán ngày càng tăng lên. Môi trường bị ô nhiễm là do ý thức bảo vệ môi trường của con người còn kém. Tình trạng ô nhiễm môi trường đang trực tiếp ảnh hưởng xấu đến đời sống và sức khoẻ của con người. Những thành phố lớn như Hà Nội, Hồ Chí Minh mỗi ngày có số lượng rác thải khoảng 500 tấn. Các doanh nghiệp như Vedan xả nước thải công nghiệp chưa qua xử lý vào sông Thị Vải, nước thải sinh hoạt ở các khu dân cư tại Hà Nội xả trực tiếp vào sông Tô Lịch, sông Nhuệ làm ô nhiễm nguồn nước. Tất cả đang dóng lên hồi chuông cảnh báo cấp thiết tình trạng ô nhiễm môi trường ở nước ta. Các căn bệnh hiểm nghèo như: ung thư, dịch tiêu chảy cấp, bệnh ngoài da đều có nguyên nhân bắt nguồn từ môi trường sống bị ô nhiễm nặng nề. [2]
Họng cống xả nước thải từ nhà máy Vedan ra sông Thị Vải.
Nước dưới sông Tô Lịch đen kịt, rác thải trôi nổi kín mặt nước, bốc mùi khó chịu.
Một lượng rác thải sinh hoạt như túi nilon, chai nhựa, thùng xốp... nổi lềnh bềnh trên sông Tô Lịch.
Nước thải sinh hoạt từ hệ thống kênh rạch đổ thẳng ra sông Sài Gòn, gây ô nhiễm nghiêm trọng.
Đối với Tiểu học, là cấp học nền tảng, là cơ sở ban đầu rất quan trọng trong việc đào tạo các em trở thành các công dân tốt cho đất nước. Do đó, việc giáo dục bảo vệ môi trường cho các em là rất khó vì nhận thức của học sinh tiểu học về môi trường và bảo vệ môi trường còn nhiều sai lệch và phiến diện. Nguyên nhân chủ yếu là do việc giáo dục môi trường vẫn chưa thực sự được chú trọng, việc lồng ghép, tích hợp giảng dạy giáo dục bảo vệ môi trường tại các trường tiểu học chưa tốt. Học sinh tiểu học mới chỉ nhận biết về môi trường và bảo vệ nó thông qua các vấn đề như rác thải, phải vứt rác đúng nơi qui định, phải vệ sinh trường lớp Còn rất nhiều nội dung cơ bản về môi trường, ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng của nó đến đời sống, bảo vệ môi trường chưa được truyền đạt một cách đầy đủ. Hình thành ý thức, trách nhiệm bảo vệ môi trường là nhiệm vụ và sự quan tâm chung của nhiều môn học nói chung song giữ vị rrí chủ đạo vẫn là Tự nhiên – Xã hội, xuất phát từ vị trí, tầm quan trọng và nhiệm vụ của bộ môn và nhằm giáo dục cho học sinh ý thức bảo vệ môi trường tôi chọn và nghiên cứu “ Một số giải pháp giáo dục học sinh nâng cao ý thức bảo vệ môi trường qua việc dạy tích hợp vào môn Tự nhiên – xã hội ở lớp 3 trường Tiểu học Nga Điền 1 – Nga Sơn – Thanh Hóa”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn nhằm nâng cao nhận thức và đưa ra các giải pháp giáo dục học sinh có ý thức bảo vệ môi trường. Giúp học sinh hiểu và nắm được vấn đề môi trường và có hành động thiết thực góp phần vào việc bảo vệ môi trường nơi cư trú và cộng đồng dân cư sinh sống, là tuyên truyền viên tích cực để tuyên truyền, vận động nhân dân nơi cư trú cùng nhau bảo vệ môi trường của địa phương mình. 
 Học sinh thấy được đây là một biểu hiện cụ thể của lòng nhân ái, tính nhân văn, lòng yêu quê hương đất nước, lòng vị tha, là góp phần làm cho môi trường sống cộng đồng trong lành, sạch sẽ để bảo vệ sức khỏe chống lại các nguy cơ bệnh tật xâm nhập vào cơ thể con người... 
3. Đối tượng nghiên cứu
- Nghiên cứu tài liệu liên quan đến việc giáo dục môi trường cho học sinh tiểu học.
- Nghiên cứu thực trạng việc giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh lớp 3 trường Tiểu học Nga Điền 1 – Nga Sơn.
- Nghiên cứu các giải pháp giáo dục học sinh nâng cao ý thức bảo vệ môi trường qua việc dạy tích hợp vào môn Tự nhiên – xã hội.
Trong quá trình nghiên cứu, tôi đã áp dụng một số phương pháp sau:
4. Phương pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận.
- Đọc và nghiên cứu một số tài liệu liên quan môi trường.
4.2. Phương pháp điều tra, khảo sát thực tiễn.
- Nghiên cứu, điều tra thực tiễn qua phiếu điều tra, qua phỏng vấn học sinh và giáo viên.
4.3. Phương pháp phân tích, đánh giá, tổng hợp.
 - Phân tích lý luận và thực tiễn việc giáo dục bảo vệ môi trường. Tổng hợp kết quả khảo sát, đánh giá kết quả trước và sau khi thực hiện đề tài
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lý luận
Chúng ta đều biết môi trường có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con người và sự phát triển kinh tế văn hoá của đất nước và của cá nhân. Môi trường hiện tại đang có những thay đổi bất lợi cho con người, đặc biệt là những yếu tố mang tính chất tự nhiên như là đất, nước, không khí, hệ động, thực vật. Tình trạng môi trường thay đổi và bị ô nhiễm đang diễn ra trên phạm vi mỗi quốc gia cũng như trên toàn cầu. Chưa bao giờ môi trường bị ô nhiễm nặng như bây giờ. Chính vì vậy việc giáo dục bảo vệ môi trường nói chung, bảo vệ thiên nhiên, tài nguyên nói riêng, là vấn đề cần thiết, cấp bách và bắt buộc khi giảng dạy trong trường Phổ thông. Vì nó cung cấp cho HS những kiến thức cơ bản có liên quan đến môi trường, sự ô nhiễm môi trường, biện pháp giảm thiểu ô nhiễm tăng cường sự hiểu biết về mối quan hệ tác động qua lại giữa con người với tự nhiên trong sinh hoạt và lao động sản xuất, góp phần hình thành ở học sinh ý thức và đạo đức mới đối với môi trường, có thái độ và hành động đúng đắn để bảo vệ môi trường. Vì vậy, giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh là việc làm có tác dụng rộng lớn nhất, sâu sắc và bền vững nhất.
Bảo vệ môi trường không chỉ là của riêng một ai, khi làm việc gì đó hãy nghĩ rằng mỗi việc làm của chúng ta đều tác động tới môi trường. Nếu đó là tác động tốt thì chúng ta nên tích cực và phấn đấu nhiều hơn nữa.Còn nếu tác động xấu nhưng ta không thể tránh được thì hãy làm sao cho tác động đó là tối thiểu, bởi môi trường đó chưa hẳn đã tác động đến chúng ta mà nó có tác động rất lớn đến con em chúng ta, thế hệ tương lai nói riêng và con người nói chung.
 Giáo dục bảo vệ môi trường là tổng hợp các biện pháp nhằm duy trì sử dụng hợp lý, phục hồi, nâng cao hiệu quả môi trường tự nhiên, giúp con người và thiên nhiên có sự hài hòa. Hiện nay, công việc giáo dục môi trường là rất quan trọng, cần thiết. Trong việc xây dựng thời đại mới của cả thế giới, Việt Nam cũng từng ngày, từng giờ tham gia vào công cuộc đổi mới nền kinh tế hiện đại “Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa”. Để đáp ứng cho công cuộc ấy thì con người phải khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên môi trường rất nhiều. 
Bảo vệ môi trường là một vấn đề sống còn của đất nước, của nhân loại. Giáo dục bảo vệ môi trường là việc làm quan trọng đối với nền giáo dục hiện nay. Bảo vệ môi trường nói chung và giáo dục, đào tạo về bảo vệ môi trường nói riêng đã được Đảng, Nhà nước quan tâm từ nhiều năm nay. [2]
Do đó, để thực hiện được mục tiêu, nội dung giáo dục bảo vệ môi trường trong trường tiểu học hiện nay, con đường tốt nhất là tích hợp lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường qua các môn học, đặc biệt là đối với môn Tự nhiên xã hội lớp 3. 
2. Cơ sở thực tiễn
Một thực trạng ngày nay mà ta có thể thấy rõ, môi trường và tài nguyên thiên nhiên ngày càng bị suy thoái nghiêm trọng. Muốn bảo vệ môi trường phát triển bền vững mỗi chúng ta cần có nhận thức đúng đắn và biết cách bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường.
Thực hiện Nghị quyết số 41-NĐ/TW ngày 15/11/2004 của Bộ Chính trị về bảo vệ môi trường trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, sự chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhiều nội dung bảo vệ môi trường đã được thực hiện. Các nhà trường đã tổ chức nhiều hoạt động như: tuyên truyền thông tin về môi trường, xây dựng môi trường giáo dục xanh - sạch - đẹp, tổ chức một số cuộc thi viết, vẽ, thi văn nghệ về chủ đề bảo vệ môi trường. 
Tuy nhiên, công tác giáo dục bảo vệ môi trường trong thời gian qua vẫn chưa làm cho học sinh hiểu sâu sắc những kiến thức về bảo vệ môi trường cũng như việc tự giác thực hiện [3].
Qua khảo sát học sinh về các hoạt động bảo vệ môi trường cho thấy tỉ lệ học sinh nhận thức về việc bảo vệ môi trường còn hạn chế, kĩ năng về bảo vệ môi trường chưa cao, chưa có tinh thần tự giác trong việc giữ gìn vệ sinh. Thậm chí các em còn gây ô nhiễm môi trường. Các em chưa có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường trong sạch, còn xé vở làm đồ chơi, ăn quà xong chưa có ý thức vứt giấy, vỏ vào đúng nơi quy định. Chơi những trò chơi mất vệ sinh như là dùng cát ném vào bạn, chân tay khi đến lớp còn bẩn, cây cối được thầy cô trồng làm bóng mát, cảnh quan quanh trường học thì còn tự ý rủ bạn bè tới chơi đùa và bẻ ngọn.... 
Kết quả khảo khối lớp 3 về nhận thức, hành động bảo vệ môi trường đầu năm học như sau:
Tổng số HS
Nhận thức, hành vi tốt 
Nhận thức, hành vi không tốt
SL
TL
SL
TL
58
19
32,7%
39
67,3%
Với tình hình thực tế của học sinh khối 3, giáo viên rất khó khăn trong việc giáo dục các em ý thức bảo vệ môi trường. Song với việc dạy chữ, giáo viên còn phải giáo dục đạo đức, ý thức bảo vệ môi trường, gắn liền cùng các hoạt động thực hiện tốt mục tiêu của nhà trường đề ra. Vì thế, người giáo viên cần phải nỗ lực hết sức, dù khó khăn đến đâu cũng phải vượt qua và tìm mọi biện pháp giải quyết phù hợp để mang lại hiệu quả thiết thực cho sự nghiệp giáo dục của mình. 
Cho nên, để đảm bảo nhu cầu thực tế đối với thực trạng của khối lớp 3, tôi nhận thấy việc tích hợp giáo dục môi trường trong các môn học đặc biệt là môn Tự nhiên xã hội lớp 3 là rất cần thiết vì vậy tôi đã nghiên cứu và đưa ra “ Một số giải pháp giáo dục học sinh nâng cao ý thức bảo vệ môi trường qua việc dạy tích hợp vào môn Tự nhiên – xã hội ở lớp 3 trường Tiểu học Nga Điền 1 – Nga Sơn – Thanh Hóa”.
3. Các giải pháp đã thực hiện để giải quyết vấn đề
 Giải pháp 1. Chọn nội dung bài giảng phù hợp để tích hợp có hiệu quả.
 Trong chương trình Tự nhiên – Xã hội lớp 3 có nhiều bài có thể tích hợp nội dung bảo vệ môi trường. Mỗi bài có một chủ đề riêng cần phải lựa chọn cho thích hợp bằng những mức độ tích hợp khác nhau. Vì vậy, giáo viên cần phải nắm vững nội dung, chương trình và các bài có nội dung tích hợp.Về nội dung chương trình: Môn Tự nhiên và xã hội lớp 3 gồm ba chủ đề: [4]
- Chủ đề Con người và sức khỏe:
+ Cơ quan hô hấp và một số bệnh lây qua đường hô hấp. 
+ Cơ quan tuần hoàn: bảo vệ cơ quan tuần hoàn. 
+ Giữ vệ sinh cơ quan bài tiết nước tiểu. 
+ Cơ quan thần kinh: Nghỉ ngơi và học tập điều độ. 
 - Chủ đề Chủ đề Xã hội: 
+ Quan hệ trong gia đình và vấn đề giữ gìn môi trường sống. 
+ Giữ vệ sinh trường, lớp học. 
+ Làng quê, đô thị; giữ vệ sinh nơi công cộng; liên hệ đến thực trạng môi trường địa phương. 
 - Chủ đề Tự nhiên: 
+ Thực vật, động vật, ích lợi và tác hại đối với cuộc sống con người; cách bảo vệ chúng. 
+ Mặt trời và trái đất, khí hậu ảnh hưởng đối với sự sống của con người.
 Từ việc nắm vững nội dung, chương trình, giáo viên hệ thống và phân loại các bài có nội dung tích hợp. Cụ thể như sau:
Tên bài
Nội dung tích hợp giáo dục BVMT
Mức độ tích hợp
Bài 3:
Vệ sinh hô hấp
Bài 8:
Vệ sinh cơ quan tuần hoàn
Bài 10:
Hoạt động bài tiết nước tiểu
Bài 15:
Vệ sinh thần kinh
Biết một số hoạt động của con người đã gây ôi nhiễm bầu không khí, có hại đối với cơ quan hô hấp, tuần hoàn, thần kinh.
- HS biết một số việc làm có lợi có hại cho sức khỏe.
- Bộ phân
Bài 19:
Các thế hệ trong một gia đình
Biết về các mối quan hệ trong gia đình. Gia đình là một phần của xã hội
- Có ý thức nhắc nhở các thành viên trong gia đình giữ gìn môi trường sạch đẹp.
- Liên hệ
Bài 24:
Một số hoạt động ở trường
Biết những hoạt động ở trường và có ý thức tham gia các hoạt động ở trường góp phần BVMT như: làm vệ sinh, trồng cây, tưới cây
- Bộ phận
Bài 30:
Hoạt động nông nghiệp
Bài 31:
Hoạt động công nghiệp, thương mại
- Biết các hoạt động nông nghiệp, công nghiệp, lợi ích và một số tác hại (nếu thực hiện sai) của các hoạt động đó.
- Liên hệ
Bài 32:
Làng quê và đô thị
- Nhân ra sự khác biệt giữa mội trường sống ở làng quê và môi trường sống ở đô thị.
- Liên hệ
Bài 36:
Vệ sinh môi trường
- Biết rác, phân, nước thải là nơi chứa các mầm bệnh là hại sức khỏe con người và động vật.
- Biết phân, rác thải nếu không xử lý hợp vệ sinh sẽ là nguyện nhânn gây ô nhiễm môi trường.
- Biết một vài biện pháp xử lý phân, rác thải, nước thải hợp vệ sinh.
- Có ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường.
- Toàn phần
Bài 46:
Khả năng kì diệu của lá cây
- Biết cây xanh có ích đối với cuộc sống của con người, khả năng kì diệu của lá cây trong việc tạo ra ôxi và các chất dinh dưỡng để nuôi cây.
- Liên hệ
 Bài 49: Động vật
 Bài 50: Côn trùng
 Bài 51: Tôm
 Bài 52: Cá
 Bài 53: Chim
 Bài 54: Thú
- Nhận ra sự phong phú, đa dạng của các con vật sống trong môi trường tự nhiên, ích lợi và tác hại của chúng đối với con người.
- Nhận biết sự cần thiết phải bảo vệ các con vật.
- Có ý thức bảo vệ sự đa dạng của loại vật trong tự nhiên.
- Liên hệ
Bài 56, 57:
Đi thăm thiên nhiên
- Hình thành biểu tượng về môi trường tự nhiên.
- Yêu thích thiên nhiên
- Hình thành kỹ năng quan sát, nhân xét mô tả môi trường xung quanh.
- Liên hệ
Bài 58:
Mặt trời
- Biết mặt trời là nguồn năng lượng cơ bản cho sự sống trên Trái Đất.
- Biết sử dụng năng lượng ánh sáng Mặt trời vào một số việc cụ thể trong cuộc sống hàng ngày.
- Liên hệ
Bài 64:
Năm, tháng và mùa
Bước đầu biết có các loại khí hậu khác nhau và ảnh hưởng của chúng đối với sự phân bố của các sinh vật.
- Liên hệ
Bài 66:
Bề mặt Trái Đất
Bài 67,68:
Bề mặt lục địa
- Biết các loại địa hình trên Trái đất bao gồm: Núi, sông, biển là thành phần tạo nên môi trường sống của con người và các sinh vật.
- Có ý thức giữ gìn môi trường sống của con người.
- Bộ phân
 Giải pháp 2. Lựa chọn phương pháp tích hợp phù hợp để bài giảng đạt hiệu quả cao.
Sau khi xác định bài giảng và nội dung cần tích hợp, tùy vào từng bài với nội dung và mức độ tích hợp để đưa ra các phương pháp dạy học phù hợp.
Tích hợp từng bộ phận: Trong mỗi bài chọn các mục để tích hợp có nội dung sát với vấn đề bảo vệ môi trường.
Tích hợp toàn phần: Trong bài giảng có thể tích hợp một vấn đề trọn vẹn.
Tích hợp liên hệ: Trong bài giảng có thể tích hợp liên hệ các phần nội dung với nhau hoặc liên hệ với những bài khác có nội dung cần tích hợp. [5]
 Để tích hợp đạt hiệu quả, giáo viên có thể áp dụng các phương pháp truyền thụ như thuyết trình, trực quan, điều tra trắc nghiệm giáo viên có thể sưu tầm thêm tranh ảnh, các bài viết qua sách báo, internet để tích hợp cụ thể, phong phú. Cụ thể như sau:
- Phương pháp thảo luận: 
Đây là phương pháp dạy học tích cực, HS được bày tỏ quan điểm, ý kiến, thái độ của mình và lắng nghe ý kiến của người khác về các vấn đề môi trường có liên quan đến nội dung của bài học. Qua đó giúp học sinh nhận thức, có hành vi, thái độ đúng đắn đối với môi trường. Có thể thảo luận cả lớp và thảo luận nhóm.
Thảo luận cả lớp: căn cứ vào nội dung của bài học và nội dung giáo dục bảo vệ môi trường, giáo viên chọn lựa vấn đề cần cho học sinh thảo luận cả lớp. Ví dụ Khi dạy bài “Giữ gìn lớp học sạch, đẹp”, giáo viên có thể cho học sinh cả lớp cùng thảo luận vần đề:
+ Giữ gìn lớp học sạch, đẹp có lợi gì?
+ Bạn đã làm gì để lớp mình sạch, đẹp?
Đây là phương pháp giáo dục có nhiều ưu điểm. Khi tổ chức thảo luận nhóm, giáo viên cần chuẩn bị nội dung câu hỏi thảo luận, phiếu học tập và các đồ dùng cần thiết. Khi tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm, giáo viên cần vận dụng phương pháp hoạt động nhóm (Chia nhóm, giao nhiệm vụ cho các nhóm qua hệ thống câu hỏi, bài tập trong phiếu học tập; các nhóm thảo luận; báo cáo kết quả thảo luận nhóm; tổng kết của giáo viên).
Ví dụ: Khi dạy bài “Vệ sinh môi trường” môn Tự nhiên và Xã hội lớp 3, giáo viên có thể tổ chức cho học sinh thảo luận 3 nhóm qua các câu hỏi sau:
+ Hãy nêu cảm giác của em khi đi qua bãi rác.
+ Những sinh vật nào thường sống ở bãi rác?
+ Rác có hại như thế nào đối với sức khỏe con người?
Sau khi tổ chức cho học sinh thảo luận, giáo viên tổ chức cho đại diện của các nhóm báo cáo, các nhóm khác bổ sung. Cuối cùng, giáo viên kết luận: Rác thải vứt không đúng nơi làm mất vẻ đẹp của làng xóm, phố phường. Trong các loại rác do con người thải ra, có những loại dễ thối rữa, chứa nhiều vi khuẩn gây bệnh, chuột, ruồi, muỗi thường sống ở nơi có rác. Chúng là những sinh vật trung gian truyền bệnh cho con người. 
 Học sinh đang thảo luận nhóm trong tiết học TN- XH
- Phương pháp quan sát: 
Đây là phương pháp dạy học đặc trưng của môn Tự nhiên và Xã hội và cũng là phương pháp quan trọng trong giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học. Qua quan sát tranh ảnh, thực tế môi trường xung quanh và sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh sẽ lĩnh hội những tri thức cần thiết về môi trường. Khi hướng dẫn cho học sinh quan sát, giáo viên lưu ý thực hiện theo quy trình (xác định mục tiêu quan sát; lựa chọn đối tượng quan sát; tổ chức và hướng dẫn học sinh quan sát; trình bày kết quả quan sát). 
Ví dụ: Khi dạy bài “Vệ sinh môi trường” môn Tự nhiên và Xã hội lớp 3, giáo viên có thể lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường qua việc giáo dục học sinh biết được việc làm nào đúng, việc làm nào sai trong việc xử lí rác thải. Giáo viên cho học sinh quan sát các hình 3,4,5,6,7 trong SGK và nêu ý kiến của mình về các việc làm đúng, các việc làm sai trong từng hình. Sau khi giáo viên tổ chức và hướng dẫn học sinh quan sát, học sinh có nhận thức và hành vi đúng đắn là không nên vứt rác bừa bãi ở những nơi công cộng; cách xử lí rác thải: chôn, đốt, ủ, tái chế.
Học sinh đang quan sát cây trong bài Các bộ phận của cây
Học sinh đang quan sát cây trong bài Các bộ phận của cây
- Phương pháp thực hành qua các trò chơi.
Đối với học sinh tiểu học, sử dụng các trò chơi trong dạy học môn Tự nhiên và Xã hội và giáo dục bảo vệ môi trường có ý nghĩa quan trọng. Trò chơi gây hứng thú học tập cho học sinh, giúp các em lĩnh hội kiến thức về tự nhiên, xã hội và môi trường nhẹ nhàng, tự nhiên và hiệu quả. Khi sử dụng phương pháp trò chơi, giáo viên lưu ý (chuẩn bị trò chơi; giới thiệu tên trò chơi, hướng dẫn cách chơi, thời gian chơi và luật chơi; cho học sinh chơi; nhận xét kết qu