SKKN Một số biện pháp trong việc rèn kỹ năng giải toán có lời văn cho học sinh Lớp 2

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRONG VIỆC
RÈN KỸ NĂNG GIẢI TOÁN CÓ LỜI VĂN
CHO HỌC SINH LỚP 2
	Môn: Toán
	Cấp học: Tiểu học
	 Tên tác giả: Trần An Thanh
	Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Trung Tự
	Chức vụ: Giáo viên cơ bản
NĂM HỌC 2018 - 2019
MỤC LỤC
NỘI DUNG
Trang
PHẦN I – MỞ ĐẦU
2
I. Lý do chọn đề tài
2
II. Mục đích nghiên cứu
3
III. Đối tượng nghien cứu
3
IV. Phương pháp nghiên cứu
3
V. Phạm vi nghiên cứu
3
PHẦN II – NỘI DUNG
4
I. Cơ sở lý luận
4
II. Cơ sở thực tiễn
4
III. Thực trạng 
5
IV. Một số biện pháp trong việc rèn kỹ năng giải Toán có lời văn cho học sinh lớp 2
6
1.Mục tiêu của biện pháp
6
2. Nội dung cách thức thực hiện các biện pháp
6
2.1. Khảo sát và phân loại trình độ học sinh
6
2.2. Rèn kĩ năng đọc đề toán
6
2.3. Rèn óc sáng tạo, tư duy cho học sinh
6
2.4. Rèn luyện kỹ năng tính toán đúng kết quả
7
2.5. Hướng dẫn chi tiết quy trình giải bài toán có lời văn
7
V. Kết quả
14
PHẦN III – KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
15
I.Kết luận
15
II. Kiến nghị
15
Tài liệu tham khảo
16
PHẦN I - PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
Môn Toán là một trong những môn học giữ vị trí quan trọng trong chương trình giáo dục tiểu học. Môn học góp phần to lớn trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện. Với đặc trưng của môn học, môn toán chuẩn bị cho học sinh những tri thức, kĩ năng toán học cơ bản cho việc học tập hoặc bước vào cuộc sống lao động. Đây cũng là môn học giúp học sinh rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận, phương pháp học tập, phương pháp giải quyết vấn đề; đồng thời rèn luyện trí thông minh sáng tạo và các đức tính quý báu như: cần cù, nhẫn nại, tự lực, ý chí vượt khó, thích chính xác... Trong chương trình tiểu học, môn toán chiếm thời lượng tương đối lớn. Tuy nhiên, môn toán không được phân chia thành các phân môn chuyên biệt mà là sự kết hợp của 5 tuyến kiến thức được sắp xếp xen kẽ nhau (số học, hình học, đại lượng, thống kê mô tả và giải toán) . Trong đó, giải toán có lời văn là một trong những mạch kiến thức cơ bản xuyên suốt chương trình Toán cấp tiểu học. Đây là mạch kiến thức tổng hợp của các mạch kiến thức toán học. Khi giải toán có lời văn các em sẽ vận dụng các kiến thức đã học để giải các loại toán về số học, yếu tố đại số, yếu tố hình học và đo đại lượng. Ngược lại, thông qua học giải toán, học sinh được củng cố khắc sâu các kiến thức về số học, về đại lượng, đo đại lượng, về hình học...
Mặt khác, dạy học giải toán toán còn giúp rèn luyện cho học sinh các kỹ năng tính toán với các phép tính về số học, quan trọng hơn cả là giúp học sinh hình thành phương pháp giải toán, rèn luyện khả năng diễn đạt khi giải toán. Vì vậy, khả năng giải toán sẽ phản ánh lại năng lực vận dụng kiến thức toán học của học sinh. Giải toán có lời văn là học cách giải quyết vấn đề của môn toán. Đồng thời, giải toán có lời văn còn là cầu nối giữa toán học và các môn học khác, giữa toán học và thực tế cuộc sống. Trong khi đó, giải toán có lời văn là dạng toán khó đối với học sinh, các em thường gặp khó khăn trong việc hiểu nội dung bài toán, xác định yêu cầu của bài toán. Vì vậy cần phải đổi mới phương pháp dạy học nhằm phù hợp với nội dung dạy học mới đồng thời có thể khắc phục dần những hạn chế của học sinh. Đây chính là những điều tôi băn khoăn, trăn trở và đi đến quyết định nghiên cứu Một số biện pháp trong việc rèn kỹ năng giải Toán có lời văn cho học sinh lớp 2.
II. Mục đích nghiên cứu:
 Mục đích nghiên cứu của đề tài này là đưa ra được các cách tóm tắt đề toán, phương pháp giải bài toán có lời văn ở tiểu học nói chung và lớp 2 nói riêng. Có định hướng giải phù hợp với trình độ nhận thức, đặc điểm tâm lí của học sinh lớp 2, góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng bồi dưỡng và rèn luyện kĩ năng giải toán cho học sinh.
III. Đối tượng nghiên cứu 
Học sinh lớp 2D - trường Tiểu học Trung Tự - Đống Đa – Hà Nội
IV. Phạm vi nghiên cứu: 
- Phương pháp giải các bài toán có lời văn trong chương trình toán lớp 2
- Khả năng đọc hiểu đề toán, tìm hiểu, tóm tắt và giải bài toán có lời văn của học sinh lớp 2D ở trường Tiểu học Trung Tự. 
V. Phương pháp nghiên cứu: 
Phương pháp điều tra, phân loại, nghiên cứu tài liệu, phân tích, tổng hợp, thực nghiệm,...
PHẦN II - NỘI DUNG
I.Cơ sở lí luận:
Học sinh tiểu học được làm quen với toán có lời văn ngay từ lớp 1 và học liên tục đến lớp 5. Dạng toán có lời văn được xem như chiếc cầu nối kiến thức toán học trong nhà trường và ứng dụng của toán học trong đời sống thực tế, đời sống xã hội. 
Chính vì vậy, muốn học sinh giải quyết tốt những bài toán có lời văn thì việc giúp các em hiểu được bài toán và biết cách tóm tắt đúng các bài toán là một việc quan trọng, là chỗ dựa cho học sinh tìm ra trình tự giải và phép tính tương ứng của bài giải. 
Qua tóm tắt, giải bài toán có lời văn giúp học sinh rèn tư duy lôgic óc suy luận, khả năng phân tích, tổng hợp và khả năng trình bày khoa học .
II. Cơ sở thực tiễn:
Để dạy tốt môn Toán nói chung, giải bài toán có lời văn nói riêng, điều đầu tiên là mỗi giáo viên phải nắm chắc nội dung chương trình, sách giáo khoa từ lớp 1 đến lớp 5. Ở tiểu học thường có các dạng toán sau đây :
- Những dạng toán thuộc loại toán đơn: thêm, bớt, nhiều hơn, ít hơn, tìm số bị trừ, tìm số hạng chưa biết, tìm tích, chia thành nhiều phần bằng nhau, chia thành nhóm, gấp một số lên nhiều lần, giảm đi một số lần, so sánh hai số hơn, kém nhau bao nhiêu đơn vị, tìm một phần mấy của một số, so sánh số lớn gấp mấy lần số bé, so sánh số bé bằng một phần mấy số lớn, tìm tỉ số phần trăm của hai số, tìm phần trăm của một số, tìm một số biết một số phần trăm của nó, tìm vận tốc, tìm thời gian, tìm quãng đường,...
- Những dạng toán thuộc loại toán hợp: loại giải bằng 2 phép tính chia, nhân có liên quan đến việc rút về đơn vị, dạng a : b c ; loại giải bằng 2 phép tính chia có liên quan đến việc rút về đơn vị, dạng a : (b : c).
- Những dạng thuộc loại toán điển hình: tìm trung bình cộng của nhiều số, tìm hai số khi biết tổng và hiệu của chúng, tìm hai số khi biết tổng (hoặc hiệu) và tỉ của chúng, bài toán liên quan đến quan hệ tỉ lệ,...
 	- Tuyến kiến thức về giải toán ở tiểu học:
 	+ Lớp 1: Giới thiệu bài toán có lời văn ; giải các bài toán bằng một phép tính (một phép cộng hoặc một phép trừ) ; chủ yếu là các bài toán thêm, bớt một số đơn vị.
+ Lớp 2: Giải các bài toán đơn về phép cộng và phép trừ ; các bài toán về nhiều hơn, ít hơn một số đơn vị ; phép nhân và phép chia; bước đầu làm quen giải bài toán có nội dung hình học (tính chu vi các hình đã học), các bài toán liên quan đến các phép tính với các đơn vị đo đã học (km, m, dm, cm, mm, kg, lít).
+ Lớp 3: giải các bài toán có đến hai bước tính với các mối quan hệ trực tiếp và đơn giản ; giải các bài toán quy về đơn vị và các bài toán có nội dung hình học.
+ Lớp 4: giải các bài toán có đến hai hoặc ba bước tính, có sử dụng phân số ; giải các bài toán liên quan đến : tìm hai số khi biết tổng và hiệu của chúng, tìm hai số khi biết tổng (hoặc hiệu) và tỉ của chúng, tìm số trung bình cộng, các bài toán có nội dung hình học đã học) ; giới thiệu bước đầu về việc sử dụng toán học lớp 4 để giải quyết các vấn đề của thực tế.
 	+ Lớp 5: giải các bài toán có đến ba bước tính là chủ yếu. Đó là các bài toán đơn giản về tỉ số phần trăm : tìm tỉ số phần trăm của hai số, tìm phần trăm của một số, tìm một số biết một số phần trăm của nó; các bài toán đơn giản về chuyển động đều, chuyển động ngược chiều và cùng chiều : tìm vận tốc khi biết thời gian chuyển động và độ dài quãng đường, tìm thời gian chuyển động khi biết vận tốc chuyển động và độ dài quãng đường, tìm độ dài quãng đường khi biết thời gian chuyển động và vận tốc chuyển động ; các bài toán về quy tắc tam suất đơn (thuận, nghịch) ; các bài toán có nội dung về tìm diện tích, thể tích các hình đã học ; các bài toán ứng dụng các kiến thức đã học để giải quyết một số vấn đề của đời sống.
- Về hình thức trình bày bài giải, học sinh phải trình bày bài giải đầy đủ theo quy định thống nhất từ lớp 1 đến lớp 5:
 + Câu lời giải.
 + Phép tính giải.
 + Đáp số.
- Về số lượng bài toán trong một tiết học được rút bớt (so với chương trình trước đây) để dành thời gian cho học sinh đọc kĩ đề, tìm hiểu để, tóm tắt và trình bày bài giải (Chưa kể ở một số bài, giáo viên có thể chủ động giảm bớt một số bài tập khó cho phù hợp với đối tượng học sinh dân tộc thiểu số theo hướng dẫn điều chỉnh nội dung dạy học số 5842 của Bộ GD&ĐT).
III. Thực trạng:
Toán học có tầm quan trọng rất lớn trong việc học tập của học sinh. Nhờ biết tính toán học sinh mới vận dụng được vào thực tế cuộc sống. Cho nên việc dạy cho học sinh tính toán thông thạo luôn được người giáo viên đặt lên hàng đầu. Bên cạnh việc tính toán cộng, trừ, nhân, chia thì giải toán có lời văn cũng rất cần thiết đối với học sinh. Đặc biệt là bài toán có lời văn, nó đòi hỏi học sinh phải hiểu biết và tư duy. Từ đó, giúp học sinh nâng cao kiến thức, nâng tầm hiểu biết, ham học toán. 
Qua khảo sát đầu năm tại lớp 2D do tôi làm chủ nhiệm, lớp có tổng số 41 học sinh thì tỉ lệ học sinh chưa hoàn thành ở bài toán có lời văn là 41%. Điều này càng thôi thúc tôi phải tìm ra những biện pháp hữu ích để giúp các em học sinh đều làm đúng phép tính, ghi lời giải chuẩn xác và ghi đáp số rõ ràng trong giải toán có lời văn.
IV. Một số biện pháp trong việc rèn kỹ năng giải Toán có lời văn:
1. Mục tiêu của biện pháp
Đề tài tôi đưa ra không ngoài mục tiêu là giúp người giáo viên phải xác định rõ mục tiêu của việc hướng dẫn học sinh tóm tắt đề toán, tìm cách giải các bài toán có lời văn và cần phải đạt được các tri thức, kĩ năng sau :
- Học sinh nhận biết “cái đã cho”, “cái phải tìm” trong mỗi bài toán, mối quan hệ giữa các đại lượng có trong mỗi bài toán, biết lập luận để đưa ra cách tóm tắt dễ hiểu nhất 
- Học sinh giải được các bài toán hợp với một số quan hệ thường gặp giữa các đại lượng thông dụng.
- Học sinh biết trình bày bài giải đúng quy định theo yêu cầu bài toán.
2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp:
2.1. Biện pháp 1: Khảo sát và phân loại trình độ học sinh
Trong một lớp học, trình độ học sinh không đồng đều, giáo viên cần kiểm tra, rà soát lại trình độ học sinh, tìm hiểu xem học sinh chưa hoàn thành thì giải bài toán có lời văn còn sai chỗ nào, lời giải hay phép tính. Từ đó, có biện pháp kịp thời tư vấn, tác động đến đối tượng học sinh đó. Đưa ra những câu hỏi gợi mở kịp thời, hợp lí, dễ hiểu để học sinh nắm được cách giải bài toán.
2.2. Biện pháp 2: Rèn kỹ năng đọc đề toán cho học sinh
Giáo viên yêu cầu học sinh cần đọc kỹ đề bài toán khoảng 1 phút đến 2 phút để hiểu được đề bài toán. Từ đó, học sinh biết được những dữ kiện, dữ liệu bài toán, cái nào có rồi cái nào chưa có, chưa có thì phải đi tìm thì mới giải bài toán được. Dần dần những học sinh này sẽ có được thói quen đọc kỹ, tìm hiểu kỹ đề bài.
2.3. Biện pháp 3: Rèn óc sáng tạo, tư duy cho học sinh
Giáo viên ra nhiều đề toán khác nhau đúng với chuẩn kiến thức kỹ năng, từ dễ đến khó nâng dần mức độ giải toán cho học sinh từ thấp đến cao. Để học sinh không còn suy nghĩ máy móc, bắt chước và lúng túng khi gặp dạng toán khác. Giáo viên có thể thực hiện bằng cách: cho bài toán thứ nhất học sinh giải được, bài toán thứ hai khó hơn giáo viên cho học sinh làm vào phiếu học tập, giáo viên thu lại kiểm tra, phân loại nhóm học sinh nào hoàn thành, nhóm nào chưa hoàn thành. Giáo viên tư vấn thúc đẩy cho nhóm học sinh chưa hoàn thành.
2.4. Biện pháp 4: Rèn luyện kỹ năng tính toán đúng kết quả
Giáo viên cho học sinh làm các phép tính cộng, trừ, nhân, chia vào 15 phút đầu giờ, trong các giờ học buổi chiều. Hình thức học sinh sẽ làm bài bảng lớp, bảng con hoặc vở nháp. Bên cạnh đó, học sinh về nhà tự làm lại các phép tính cộng, trừ, nhân, chia đã thực hiện trên lớp sau đó đối chiếu lại kết quả mà giáo viên đã sửa trên lớp. Tính toán nhiều thì học sinh mới có kỹ năng tính nhanh, tính đúng.
2.5. Biện pháp 5: Hướng dẫn chi tiết quy trình chung khi giải bài toán có lời văn ở lớp 2
Quá trình giải toán thường theo 4 bước sau:
- Tìm hiểu nội dung bài toán
- Tìm cách giải bài toán
- Thực hiện cách giải toán
- Kiểm tra lời giải và đánh giá cách giải bài toán.
Thực tiễn dạy học giải toán đã khẳng định tính đúng đắn của 4 bước giải toán nói trên. Đối với học sinh tiểu học, giáo viên cần kiên trì hướng dẫn thường xuyên, lặp đi lặp lại qua các tiết học để hình thành cho các em thói quen thực hiện giải toán theo 4 bước đó.
2.5.1. Tìm hiểu nội dung bài toán 
Quá trình tìm hiểu nội dung bài toán (đề toán) thường thông qua việc đọc bài toán. Học sinh cần đọc kỹ, hiểu rõ đề toán, phân biệt được cái đã cho và cái phải tìm.Có thể nói đây là bước quan trọng góp phần vào sự thành công trong việc giải toán của học sinh, giáo viên cần hướng dẫn để học sinh xác định được yêu cầu của đề, nắm bắt được mấu chốt trong yêu cầu của bài toán. Hết sức tránh tình trạng học sinh vừa đọc xong đề đã vội vã bắt tay vào giải ngay. Phải tập cho học sinh có thói quen tự tìm hiểu đề toán qua việc phân tích những điều đã cho và xác định được những điều phải tìm. 
Trong một bài toán, câu hỏi có một chức năng quan trọng vì việc lựa chọn phép tính thích hợp được quy định không chỉ bởi các dữ kiện mà còn bởi các câu hỏi. Với cùng các dữ kiện như nhau có thể đặt các câu hỏi khác nhau do đó việc lựa chọn phép tính cũng khác nhau, việc thấu hiểu câu hỏi của bài toán là điều kiện căn bản để giải đúng bài toán đó. Do vậy, giáo viên cần chú ý với việc kết hợp giảng giải từ và thuật ngữ toán học giúp học sinh hiểu được nội dung bài toán. Giáo viên cần dựa vào các hoạt động cụ thể của các em với vật thật, mô hình hay dựa vào hình vẽ, các sơ đồ toán học.... để giúp các em hiểu khái niệm "nhiều hơn ", "ít hơn”, ‘thêm”, “bớt”,... trong tương quan giữa các mối quan hệ trong bài toán. Giáo viên cần chú ý vận dụng các biện pháp tăng cường tiếng Việt cho học sinh trong tất cả các môn học giúp các em được rèn luyện nhiều hơn về khả năng đọc – hiểu tiếng Việt.
 Để kiểm tra việc học sinh hiểu nội dung bài toán như thế nào, giáo viên nên cho học sinh nhắc lại yêu cầu bài toán không phải bằng hình thức đọc thuộc lòng mà bằng cách diễn đạt của mình. Sau khi đọc bài toán, học sinh cần xác định được 3 yếu tố cơ bản của bài toán:
- Những dữ kiện của bài toán: Đó là những cái đã cho, những cái đã biết của bài toán. Giáo viên nên yêu cầu học sinh tự xác định dữ kiện bằng bút chì trước rồi mới phát biểu bằng lời sau (hướng dẫn học sinh gạch chân các dữ kiện đã cho theo quy ước là một gạch)
- Những ẩn số: Là cái chưa biết, là cái bài toán yêu cầu tìm. Tương tự như trên, giáo viên nên yêu cầu học sinh tự xác định ẩn số bằng bút chì trước rồi mới phát biểu bằng lời sau (hướng dẫn học sinh gạch chân cái bài toán yêu cầu tìm theo quy ước là hai gạch để học sinh phân biệt). Việc làm này được thực hiện thường xuyên sẽ rèn luyện cho học sinh tính tích cực, chủ động trong giải toán.
- Những điều kiện của bài toán: Đó là mối liên hệ giữa các dữ kiện và các ẩn số.
Ví dụ: Có 18 lá cờ chia đều 2 tổ. Hỏi mỗi tổ được mấy lá cờ?( bài 3 trang 111- SGK Toán 2)
+ Cái đã cho: 18 lá cờ chia đều 2 tổ
+ Cái cần tìm: mỗi tổ được mấy lá cờ?
Lưu ý học sinh là trong quá trình giải toán không phải tất cả đề bài đều cho biết cái đã cho trước và cái cần tìm sau mà đôi khi ngược lại: Đưa cái cần tìm trước rồi mới biết cái đã cho; cũng có khi cái đã cho và cái cần tìm đan xen với nhau.
Ví dụ 1: Tính chu vi hình tam giác có độ dài các cạnh là: 24mm, 16mm và 28mm? (bài 3 – trang 153- SGK Toán 2)
+ Cái cần tìm: Tính chu vi hình tam giác.
+ Cái đã cho: độ dài các cạnh là: 24mm, 16mm, 28mm
Ví dụ 2: Có 12 học sinh chia đều thành các nhóm, mỗi nhóm có 3 học sinh. Hỏi chia được thành mấy nhóm? ?”( bài 3 - trang 136 - SGK Toán 2)
+ Cái đã cho: mỗi nhóm có 3 học sinh
+Cái cần tìm: 12 học sinh chia được mấy nhóm?
2.5.2. Tìm cách giải toán
 Hoạt động tìm tòi cách giải bài toán gắn liền với việc phân tích các dữ
kiện, ẩn số và điều kiện của bài toán nhằm xác lập mối quan hệ giữa chúng. Từ
đó lựa chọn phép tính số học thích hợp. Hoạt động này thường diễn ra như sau:
- Minh hoạ bài toán thông qua tóm tắt đề toán: Việc làm này giúp học sinh bớt được một số câu, chữ làm cho bài toán gọn lại, nhờ đó mối quan hệ giữa các số đã cho và số phải tìm hiện ra rõ hơn. Bởi vậy cần tóm tắt thật ngắn gọn, GV chỉ cần hướng sự tập trung chú ý của HS đến những chi tiết chính của bài toán, còn những chi tiết phụ của bài toán cần gạt bỏ đi để HS không bị rối. Tóm tắt bài toán chính là sự biểu diễn cái đã cho, cái cần tìm và mối liên hệ giữa chúng. Có rất nhiều cách để tóm tắt một bài toán, có thể tóm tắt đề toán theo các cách sau:
 + Tóm tắt bằng lời	+ Dùng sơ đồ đoạn thẳng
+ Dùng ngôn ngữ và kí hiệu	+ Dùng chữ thay số
+ Dùng sơ đồ Graph	+ Dùng bảng
+ Dùng sơ đồ ven	+ Dùng hình vẽ
+Dùng hình tượng trưng
Tuy nhiên, với khả năng của học sinh lớp 2, chúng ta chỉ nên hướng dẫn các em các cách tóm tắt bằng lời, dùng sơ đồ đoạn thẳng hoặc dùng hình tượng trưng.
Ví dụ 1: Trong vườn có 9 cây táo, mẹ trồng thêm 6 cây táo nữa. Hỏi trong vườn có tất cả bao nhiêu cây táo?
 Tóm tắt:	
Có : 9 cây táo
 	Thêm : 6 cây táo
 	Tất cả có : cây táo?
 Tóm tắt
Ví dụ 2: Lớp 2A có 29 học sinh và số học sinh lớp 2B nhiều hơn số học sinh lớp2A là 5 học sinh. Hỏi lớp 2B có bao nhiêu học sinh?
 2A:
5 học sinh
29 họcsinh
 học sinh
 2B:
?
 học sinh
Ví dụ 3: Bình có 11 quả bóng bay, Bình cho bạn 4 quả. Hỏi Bình còn lại mấy quả bóng bay? 
Tóm tắt : 	
Có :
Còn lại : ... quả ?
Cho bạn 
Đối với một số bài toán nâng cao có thể dùng thêm các dạng tóm tắt khác cho học sinh dễ tìm ra cách giải.
Ví dụ: Tìm một số biết rằng số đó lần lượt cộng với 1 rồi nhân với 2, được bao nhiêu đem chia cho 3 rồi trừ đi 4 thì được 5.
-4
:3
2
 ?
+1
 5
Tóm tắt :
Tùy theo trình độ học sinh thấp hay cao mà lựa chọn cách tóm tắt mang nhiều hay ít tính trực quan. Vì vậy, giáo viên cần hướng dẫn tóm tắt bài toán bằng cách đàm thoại (Bài toán cho biết gì? Hỏi gì?). Học sinh dựa vào các dữ kiện của bài toán (phần đã gạch chân) để trả lời các câu hỏi của giáo viên và từng bước hoàn thành tóm tắt bài toán. 
- Lập kế hoạch giải toán nhằm xác lập trình tự giải quyết, thực hiện các phép tính số học: Có hai hình thức thể hiện tương ứng với hai phương pháp phân tích bài toán để tìm cách giải cho một bài toán, tùy từng bài toán cụ thể mà ta lựa chọn phương pháp tìm cách giải phù hợp.
+ Phép phân tích xuôi: Là phương pháp tìm cách giải đi từ dữ kiện của bài toán đến câu hỏi của bài toán. Từ những cái đã cho (đã có) suy ra hoặc tính được điều gì giúp ích cho việc giải toán không? Cứ như thế ta suy luận để tìm ra cách giải toán.
Ví dụ: Khi hướng dẫn học sinh tìm cách giải bài toán: “Lớp 2A có 18 học sinh đang tập hát, lớp 2B có 21 học sinh đang tập hát. Hỏi cả hai lớp có bao nhiêu học sinh đang tập hát?” (bài 3 -trang 11 - SGK Toán 2), giáo viên nêu các câu hỏi như sau:
- Bài toán đã cho biết những gì? (Lớp 2A có 18 học sinh, lớp 2B có 21 học sinh)
- Bài toán hỏi gì? (Cả hai lớp có bao nhiêu học sinh?)
- Để biết cả hai lớp có bao nhiêu học sinh ta làm phép tính gì? (Làm phép
 tính cộng)
+ Phép phân tích ngược: Là phương pháp đi từ câu hỏi của bài toán đến dữ kiện của bài toán. Tức là phải tập trung vào câu hỏi của bài toán và suy nghĩ xem muốn trả lời được câu hỏi đó thì phải biết những gì và phải làm phép tính gì? Trong những điều kiện cần thiết phải biết đó thì cái nào là cái có sẵn, cái nào phải tìm và tìm như thế nào? Cứ như thế ta suy nghĩ ngược lên: Từ câu hỏi của bài toán trở về các điều kiện của bài toán.
Ví dụ: Khi hướng dẫn học sinh tìm cách giải bài toán: “Có 12 học sinh chia đều thành các nhóm, mỗi nhóm có 3 học sinh. Hỏi chia được thành mấy
 nhóm?”( trang 136 - SGK Toán 2), giáo viên nêu các câu hỏi như sau:
- Bài toán hỏi gì? (Chia được thành mấy nhóm?)
- Bài toán hỏi về số nhóm được chia từ mấy học sinh? ( Số nhóm được chia từ 12 học sinh)
- Muốn biết từ 12 học sinh chia được thành mấy nhóm ta phải biết gì? (Biết mỗi nhóm có mấy học sinh?)
- Điều đó chúng ta biết chưa? (biết rồi), mỗi nhóm có bao nhiêu học sinh?