SKKN Một số biện pháp nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong trình bày, trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập đối với các tiết học khái quát văn học

MỞ ĐẦU
1.Lí do chọn đề tài
Đổi mới phương pháp dạy học đang là một đòi hỏi bức thiết, một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu của giáo dục nước ta. Phương pháp dạy học hiệu quả sẽ quyết định trực tiếp đến sản phẩm giáo dục. Một phương pháp dạy học hiệu quả khi phương pháp đó có thể phát huy tính tích cực của học sinh trong việc thực hiện nhiệm vụ học tập. Luật giáo dục, điều 24.2 ghi rõ: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”. 
Phát huy tính tích cực của học sinh trong trình bày, trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập là tiêu chí thứ 11 trong 12 tiêu chí đánh giá xếp loại giờ dạy theo Công văn số 572/HD - SGDĐT ngày 29-3-2017 của sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa. Một giờ dạy chỉ được xếp loại giỏi nếu đạt 17 đến 20 điểm, các tiêu chí 6, 7, 10, 11 đạt điểm tối đa, không có tiêu chí nào dưới 0.5 điểm.
Cùng với xu thế chung của đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới phương pháp dạy học Văn học cũng được đặt ra như một đòi hỏi mang tính cấp bách. 
Chương trình ngữ văn THPT đã dành một thời lượng không nhỏ cho phần khái quát văn học. Các bài khái quát văn học được được biên soạn theo hướng tinh giản về cấu tạo nhưng đồ sộ về dung lượng kiến thức và có độ tổng quát cao. Thực tế giảng dạy ngữ văn cho thấy còn một số giáo viên còn lúng túng trong việc giảng dạy các tiết học khái quát văn học, không ít giáo viên giáo viên sử dụng phương pháp diễn giảng để nhằm đảm bảo dung lượng kiến thức trong khoảng thời gian ngắn. Điều này tạo cho học sinh tâm thế tiếp thu thụ động, không có sự hứng khởi, không có nhu cầu hành động, trao đổi, thảo luận về kiến thức và thiếu thái độ tự tin trong học tập. Vì thế cần có phương pháp phù hợp cho những tiết học khái quát văn học nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong trình bày, trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.
Vì những lí do trên, tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong trình bày, trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập đối với các tiết học khái quát văn học” với mong muốn đóng góp một số phương pháp để các tiết dạy khái quát văn học có hiệu quả cao hơn.
2. Mục đích nghiên cứu:
Đề tài nghiên cứu nhằm cung cấp một số biện pháp để phát huy tính tích cực của học sinh trong trình bày, trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập đối với các tiết học khái quát văn học.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 
Đề tài nghiên cứu các văn bản khái quát văn học trong SGK THPT - cơ bản
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu tài liệu, tổng kết lí luận và thực tiễn
Phương pháp so sánh thống kê
Phương pháp xử lí thông tin định tính
NỘI DUNG 
I/ Cơ sở lí luận của đề tài
1.1. Đặc điểm hoạt động học của học sinh THPT
Đ. B. Enconhin định nghĩa: “Hoạt động học trước hết là hoạt động mà nhờ nó diễn ra sự thay đổi trong bản thân học sinh, đó là hoạt động nhằm tự biến đổi mà sản phẩm của nó là những biến đổi diễn ra trong chính bản thân chủ thể trong quá trình thực hiện nó”. Hoạt động học bao gồm việc định hướng học tập, lập kế hoạch hoạt động, bản thân hành động học và việc kiểm tra hiệu quả của hoạt động học.
Mục đích của hoạt động học tập của học sinh không chỉ hướng vào việc thu thập, tích lũy tri thức mà hướng vào việc làm thay đổi chính bản thân học sinh. Muốn biến đổi bản thân, học sinh phải lĩnh hội được các kiến thức khoa học, các kĩ năng, kĩ sảo cần có mà mục tiêu môn học đề ra. Đồng thời hoạt động học của học sinh phải gắn với nhu cầu tự học và có mục đích, động cơ rõ ràng.
	Học sinh THPT là đối tượng HS đã có những kinh nghiệm sống nhất định. Các em ý thức rõ về vai trò của việc học đối với bản thân mình nên có sự tự giác trong việc hoàn thành những nhiệm vụ học tập. Nhu cầu được chiếm lĩnh tri thức là một nhu cầu rất cơ bản của học sinh THPT hiện nay. Thái độ học tập của HS bậc THPT đối với các môn học, các phần học có sự lựa chọn do ý nghĩa xã hội của môn học đó. Vì vậy xảy ra trường hợp các em chỉ hứng thú và tập trung vào môn học mình yêu thích hoặc trong một môn học chỉ chú ý đến những phần kiến thức này mà không dành thời gian cho việc học các phần kiến thức khác... 
1.2. Đặc điểm của các bài khái quát văn học trong chương trình THPT
Các bài khái quát văn học có một vị trí quan trọng trong chương trình Ngữ văn THPT. Những bài học này cung cấp hệ thống các tri thức mang tính chìa khóa lý luận, hoàn thiện tri thức và kỹ năng cho học sinh, giúp học sinh hiểu quá trình phát triển của lịch sử văn học dân tộc, góp phần hệ thống hóa kiến thức lịch sử văn học cho học sinh lên một bước so với chương trình trung học cơ sở. Từ đó, luyện cho học sinh khả năng vận dụng tri thức. Các bài khái quát văn học mang đến cho bộ môn Ngữ văn tính chất khoa học. Các bài bài học này không chỉ cung cấp cho học sinh tri thức về lịch sử sáng tạo và tiếp nhận văn chương của một dân tộc mà còn giúp cho học sinh hiểu được lịch sử, văn hóa, xã hội,... trong sự phát triển của dận tộc. Đồng thời bồi đắp những phẩm chất tốt đẹp của học sinh như lòng yêu nước, tinh thần nhân đạo... Sau các bài khái quát văn học sẽ là những tiết học tìm hiểu về những tác giả, tác phẩm cụ thể, tiêu biểu cho từng giai đoạn văn học. Vì vậy, bài khái quát văn học có vai trò định hướng rõ nét. Ngoài nhiệm vụ trang bị tri thức khái quát về lịch sử phát triển của văn học Việt Nam cho học sinh, các các bài khái quát văn học còn chi phối hoạt động đọc hiểu các loại văn bản trong chương trình Ngữ văn theo quan điểm, lịch sử, thể loại. 
Các bài khái quát văn học có vai trò tổng kết cả một thời kỳ văn học, giai đoạn văn học, trào lưu văn học nên có tính khái quát, tính lí thuyết cao và chứa đựng nhiều luận điểm trừu tượng. Đây cũng là vấn đề khó đối với giáo viên trong quá trình tổ chức hoạt động học cho học sinh, đồng thời cũng gây những trở ngại nhất định cho học sinh trong việc hiểu và tiếp thu kiến thức. Ví dụ đối với bài: “Khái quát văn học dân gian Việt Nam”, học sinh cần nắm được những khái niệm như tính truyền miệng, tính tập thể, tính thực hành...; đối với bài: “Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX”, học sinh chỉ có thể hiểu được đặc trưng của giai đoạn văn học này nếu hiểu được các khái niệm rất trừu tượng như chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa nhân đạo, cảm hứng thế sự...; đối với tiết học: “Khái quát văn học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến cách mạng tháng Tám năm 1945, việc tìm hiểu những khái niệm hiện đại hoá, bộ phận văn học, dòng văn học... cũng là chìa khóa để tìm hiểu về đặc điểm của văn học giai đoạn này; hay nếu không hiểu được những khái niệm cách mạng hoá, khuynh hướng sử thi, cảm hứng lãng mạn...thì học sinh sẽ rất khó nắm vững được đặc điểm văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến năm 1975.
Tính khái quát của kiến thức văn học sử gắn liền với tính hệ thống. Các dòng văn học, thời kỳ văn học, giai đoạn văn học, các khái niệm, các nhận định văn học được sắp xếp theo tiến trình lịch sử, qua đó thể hiện sự vận động của nền văn học dân tộc. Chương trình văn học từ lớp 10 đến lớp 12 được cấu tạo dựa trên tiến trình phát triển của văn học từ văn học dân gian đến văn học viết. Trong dòng văn học viết, ở lớp 10 học sinh được tiếp cận bài “Khái quát văn học từ thế kỷ XI đến thế kỷ XIX”, ở lớp 11 là bài “Khái quát văn học từ đầu thế kỷ XX đến 1945”, lớp 12 là bài “Khái quát văn học từ 1945 đến hết thế kỉ XX”. Tính hệ thống còn được thể hiện trong từng bài học. Tính hệ thống sẽ giúp cho giáo viên và học sinh có một cái nhìn khoa học về lịch sử văn học trong thời kì, giai đoạn văn học cần tìm hiểu. 
II/ Cơ sở thực tiễn của đề tài
2.1. Khảo sát các bài khái quát văn học trong SGK ngữ văn THPT chương trình cơ bản
SGK ngữ văn THPT chương trình cơ bản có 6 bài khái quát văn học. Cụ thể như sau:
Lớp
Tên bài
10
- Tổng quan về Văn học Việt Nam.
- Khái quát về văn học dân gian Việt Nam
- Khái quát Văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX.
11
- Khát quát về Văn học Việt Nam từ đầu thế kỷ XX đến Cách mạng tháng Tám 1945
12
- Khái quát Văn học Việt Nam từ cách mạng tháng Tám 1945 đến hết thế kỷ XX
Tùy theo sự vận dụng của các nhà trường THPT, các bài khái quát thường được phân phối từ 2 đến 3 tiết trong phân phối chương trình
Bài: “Tổng quan về Văn học Việt Nam” có cấu trúc 3 phần: Các bộ phận hợp thành của văn học Việt Nam; quá trình phát triển của Văn học Việt Nam; con người Việt Nam qua Văn học.
	Bài: “Khái quát về văn học dân gian Việt Nam” có cấu trúc 3 phần: Đặc trưng cơ bản của văn học dân gian; hệ thống thể loại của văn học dân gian; những giá trị cơ bản của văn học dân gian Việt Nam.
	Các bài khái quát văn học theo từng giai đoạn có cấu trúc 3 phần: Phần thứ nhất, nêu vài nét về hoàn cảnh lịch sử, xã hội, văn hoá của thời kỳ văn học, giai đoạn văn học. Phần thứ hai, giới thiệu về thành tựu văn học. Phần thứ ba, nêu những đặc điểm cơ bản của văn học của thời kỳ, giai đoạn văn học đó. 
Trong các bài khái quát văn học, kiến thức chủ yếu nằm ngay trong bài, nhiệm vụ của giáo viên cần tránh việc yêu cầu học sinh chép lại sách giáo khoa mà phải chọn lựa, phân loại những vấn đề chủ yếu, thứ yếu và bằng sự hiểu biết của mình lý giải, phân tích, chứng minh làm sáng tỏ vấn đề. Hơn nữa, giáo viên cũng phải để cũng cần tạo được một không khí sinh động nhẹ nhàng cho bài học, để học sinh có sự chủ động khám phá kiến thức, đặc biệt là phải phát huy tính tích cực của học sinh trong trình bày, trao đổi, thảo luận.
2.2. Thực tiễn dạy học các bài khái quát văn học trong nhà trường THPT 
Thực tế, việc dạy – học các bài khái quát văn học trong nhà trường THPT còn đặt ra một số vấn đề như sau:
Về phía giáo viên
	Giáo viên không dành trọng tâm trong việc dạy học các bài khái quát văn học. Một số giáo chỉ yêu cầu học sinh đọc văn bản, định hướng qua loa một số ý chính và yêu cầu học sinh ghi chép lại những kiến thức trong SGK. Có những giáo viên lại giảng giải quá nhiều khiến học sinh có cảm giác “ngợp” trong khối kiến thức quá lớn, làm phá vỡ tính hệ thống của bài học, không đảm bảo được yêu cầu về thời gian.
	Cách soạn giáo án giảng dạy các các bài khái quát văn học không khác so với cách soạn giáo án các văn bản đọc – hiểu khác.
Về phía học sinh
	Hiện nay, trong việc học tập bộ môn Ngữ văn nói chung, học sinh thường có tâm lí ngại trình bày, trao đổi, thảo luận. Những hoạt động của học sinh thường chỉ dừng lại ở việc trả lời các câu hỏi do giáo viên nêu ra. Rất ít học sinh dám nêu ý kiến, quan điểm cá nhân. Kĩ năng trình bày một vấn đề của học sinh cũng chưa tốt.
Học sinh chưa chú tâm học các bài khái quát văn học. Một mặt vì các bài học này có tính khái quát, tính lí thuyết cao và chứa đựng nhiều luận điểm trừu tượng nên dễ gây áp lực cho học sinh, khiến học sinh cảm thấy nặng nề, từ đó hình thành cảm giác ngại ngần, né tránh; mặt khác học sinh chưa nhận thức hết tầm quan trọng của bài khái quát văn học đối với việc tìm hiểu các văn bản đọc – hiểu trong chương trình nên cũng chưa có sự quan tâm đúng mức đến các bài học này. 
	Do đặc thù của bài khái quát văn học là kiến thức chủ yếu nằm ngay trong bài, nên học sinh cũng thường có tâm lí ỷ lại, không phát huy tính chủ động, tích cực trong quá trình thực hiện nhiệm vụ học tập. 	
	 Có thể khẳng định, hiện nay cả người dạy và người học đều chưa có sự quan tâm đúng mức đến việc trình bày, trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh đối với môn Ngữ văn nói chung và đối với những tiết học bài khái quát văn học nói riêng. Bên cạnh đó những yếu tố khách quan như: sĩ số lớp ở các trường THPT thường đông, diện tích phòng học chật... cũng chi phối phần nào đến việc trình bày, trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Điều này đặt ra những câu hỏi bức thiết: Làm sao để mỗi tiết học bài khái quát văn học để lại những ấn tượng sâu sắc cho học sinh?; làm thế nào để học sinh có thể tích cực trình bày, trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập trong quá trình học bài khái quát văn học; bài toán điều kiện khách quan cần được giải quyết như thế nào?
III/ Đề xuất một số biện pháp nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong trình bày, trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập đối với các tiết học khái quát văn học
Trên cơ sở tìm hiểu lí thuyết về đặc điểm hoạt động học của học sinh THPT, đặc điểm của các bài khái quát văn học trong chương trình THPT - cơ bản, đồng thời dựa vào kinh nghiệm giảng dạy ngữ văn của bản thân ở bậc THPT, tôi đã đúc rút được một số kinh nghiệm nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong trình bày, trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập đối với các tiết học khái quát văn học.
3.1. Đổi mới cách chuẩn bị bài của giáo viên và học sinh
Về phía giáo viên: Cần đọc thêm những kiến thức liên quan đến thời kì, giai đoạn văn học, nắm vững các khái niệm, thuật ngữ để có sự chủ động về kiến thức. Đọc thêm những tác phẩm liên quan đến giai đoạn văn học, sưu tầm những đánh giá, nhận xét của các nhà phê bình văn học về giai đoạn văn học để có những minh họa sinh động.
Đối với những bài khái quát văn học, giáo viên nên lập những sơ đồ tư duy, những bản biểu để có thể có cái nhìn toàn diện, khoa học và lôgic về bài học.
	Học sinh có thể trình bày, trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập ở phạm vi cá nhân hoặc ở phạm vi nhóm học tập. Nếu có ý tưởng để học sinh thảo luận nhóm, giáo viên cần tư duy trước về cách chia nhóm, những vấn đề giao cho từng nhóm, chuẩn bị các thiết bị dạy học để phù hợp hoạt động nhóm.
Giáo viên có thể đặt ra các câu hỏi ngắn để học sinh chuẩn bị bài trước khi đến lớp. Những câu hỏi này phải kiểm tra được việc đọc, chuẩn bị bài của học sinh nhưng không gây áp lực soạn bài cho người học. Chỉ nên đặt những câu hỏi cấp độ nhận biết, thông hiểu.
Về phía học sinh: Nhất thiết phải đọc trước văn bản SGK. Chuẩn bị bài theo các câu hỏi được giáo viên đặt ra hoặc theo phần hướng dẫn học bài.
3.2. Đổi mới trong việc thực hiện giờ dạy
	Đối với các bài khái quát văn học nên kết hợp giữa việc trình bày, trao đổi thảo luận về kết quả học tập ở phạm vi cá nhân và ở phạm vi nhóm sao cho phù hợp với từng phần của bài học. Những bài khái quát văn học thường là những bài học có dung lượng kiến thức và có tính tổng hợp cao, vì vậy cũng dễ gây cảm giác căng thẳng cho học sinh trong quá trình học tập. Vì vậy việc áp dụng tổ chức trò chơi cũng có thể giúp tiết học này trở nên nhẹ nhàng hơn, không gây áp lực cho người học, từ đó việc tiếp nhận kiến thức cũng chủ động hơn.
	Ở phạm vi cá nhân, giáo viên nên đặt ra câu hỏi có tính khái quát, đồng thời gợi ý những biểu hiện của vấn đề khái quát đó để học sinh làm việc cá nhân. Yêu cầu một học sinh trình bày kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của mình, những học sinh khác có thể bổ sung hoặc đặt ra những câu hỏi phản biện. Đối với hình thức này, giáo viên cần theo dõi, quan sát, phát hiện kịp thời những khó khăn của học sinh để đảm bảo tất cả học sinh trong lớp đều có thể chủ động tìm hiểu những vấn đề khái quát từ những tri thức được nêu trong SGK, diễn đạt vấn đề đó thành những câu trả lời ngắn hoặc những bảng biểu, sơ đồ. Giáo viên nên chọn học sinh trình bày kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của mình là những học sinh mà phần chuẩn bị còn có điểm chưa hoàn chỉnh, hoặc có sự sáng tạo riêng để từ đó việc trao đổi thảo luận sẽ sôi nổi hơn.
Ở phạm vi nhóm, giáo viên cần chia nhóm hợp lí, cử nhóm trưởng và thư kí. Người nhóm trưởng phải là người biết lắng nghe, khuyến khích những người rụt rè, ngăn chặn những người nói nhiều, theo dõi, quan sát phản ứng của các thành viên để điều chỉnh cho phù hợp. Giáo viên phải quan sát và theo dõi hoạt động, công việc của từng nhóm để tìm cách giải quyết hợp lý nhất. Đảm bảo, tất cả các thành viên trong nhóm tích cực, hăng hái, tự tin trong việc trình bày, trao đổi ý kiến, quan điểm của cá nhân; các nhóm thảo luận sôi nổi, tự nhiên và cử được người trình bày trước tập thể về kết quả thực hiện nhiệm vụ của nhóm mình. Ngoài những vấn đề mà các nhóm thảo luận, giáo viên cũng có thể đặt ra những câu hỏi bổ sung để phát huy tính tích cực, chủ động của nhóm. Đối với hình thức này, việc chọn chọn lựa nhóm trưởng là rất quan trọng. Bên cạnh đó, giáo viên cũng nên chuẩn bị những đồ dùng dạy học phù hợp như giấy A1, bút dạ, nam châm dính bảng... để học dễ dàng thể hiện ý kiến trao đổi, thảo luận của mình, học sinh cũng không nhất thiết phải ngồi ngay ngắn tại vị trí chỗ ngồi của mình khi thực hiện hoạt động nhóm.
	Đối với việc tổ chức trò chơi trong những tiết học bài khái quát văn học, giáo viên nên lựa chọn hình thức trò chơi phù hợp, hệ thống câu hỏi cho trò chơi phải giúp hình thành nên cấu trúc bài học, có sự kết hợp câu dễ và câu khó để phân loại học sinh. Việc tổ chức trò chơi nên thực hiện cho phần tìm hiểu quá trình phát triển của giai đoạn văn học hoặc phần tổng kết. Đối với hình thức này, giáo viên cần chuẩn bị những đồ dùng dạy học phù hợp với từng trò chơi. 
3.4. Đổi mới cách soạn giáo án 
Có một thực tế là một số giáo viên soạn giáo án giảng dạy các bài khái quát văn học không khác so với cách soạn giáo án bài đọc – hiểu khác. Điều này làm giảm sự thú vị, độc đáo của bài giảng. Thiết nghĩ giáo án dạy bài khái quát văn học cần có những bảng biểu, sở đồ tư duy để học sinh có thể hình dung bài học một cách đơn giản và trọng tâm nhất. Giáo án dạy học cũng nên thể hiện những sự kết hợp các phương pháp (phương pháp hỏi – trả lời, phương pháp làm việc nhóm, phương pháp tổ chức trò chơi...). Hơn hết, giáo án phải thể hiện rõ quan điểm dạy học tích cực, phải để học sinh chủ động tìm hiểu những vấn đề trong bài học, giáo viên chỉ là người hướng dẫn, gợi mở, tuyệt đối không làm thay học sinh. 
Việc sử dụng giáo án điện tử là rất phù hợp cho những bài khái quát văn học. Đồng thời giáo viên nên chuẩn bị các phương tiện hỗ trợ để bài giảng thêm sinh động, hấp dẫn. 
IV/ Kết quả bước đầu trong việc áp dụng biện pháp nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, hợp tác của học sinh về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập đối với các tiết học khái quát văn học
Trong năm học 2017 – 2018, tôi đã tích cực áp dụng những biện pháp trên để giảng dạy các bài khái quát văn học cho học sinh các lớp 10S, 11Sử, 12Đ, 12F, 12H trường THPT chuyên Lam Sơn và đã thu được những kết quả khả quan. Cụ thể: 
- Hầu hết học sinh hăng hái, tự tin trình bày, trao đổi ý kiến/quan điểm của cá nhân. Đối với hoạt động nhóm, các nhóm thảo luận sôi nổi, tự nhiên; đa số nhóm trưởng đã biết cách điều hành thảo luận nhóm. Học sinh mỗi lúc một tự tin hơn khi trình bày kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của mình hoặc của nhóm.
- Đa số học sinh nắm được những nét trọng tâm của những bài khái quát văn học, hiểu được những nét tổng quát về các giai đoạn phát triển những thành tựu chủ yếu và những đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam ở từng giai đoạn. Biết vận dụng kiến thức của bài khái quát văn học để tìm hiểu các văn bản đọc – hiểu.
Trong kì thi giáo viên giỏi cấp tỉnh 2017 – 2018, tôi đã áp dụng những biện pháp trên cho tiết dạy bài “Khái quát về Văn học Việt Nam từ đầu thế kỷ XX đến Cách mạng tháng Tám 1945” và tiết dạy đã đạt loại giỏi.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ KHOA HỌC
1. Đổi mới phương pháp dạy học nói chung, dạy học văn nói riêng đang là một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu của giáo dục nước ta. Vấn đề đó đòi hỏi bản thân mỗi người dạy phải không ngừng nghiên cứu, học hỏi để tìm được những phương pháp, biện pháp thật sự phù hợp đối với từng đối tượng bài dạy.
2. Bằng cách tìm hiểu lí thuyết về đặc điểm hoạt động học của học sinh THPT, đặc điểm của các bài khái quát văn học trong chương trình THPT - cơ bản, đồng thời dựa vào kinh nghiệm giảng dạy ngữ văn của bản thân ở bậc THPT, tôi đã đúc rút được một số kinh nghiệm nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong trình bày, trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập đối với các tiết học khái quát văn