SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ 3 - 4 tuổi ở trường mầm non Sông Âm năm học 2017 - 2018
Giáo dục thẩm mỹ không chỉ là dòng suối mát nuôi dưỡng tâm hồn nhân hậu mà còn giúp trẻ phát triển toàn diện. Chúng ta biết rằng hoạt động tâm lý của trẻ đặc biệt nhạy cảm với những hình tượng cụ thể, sinh động về các sự vật, hiện tượng của thế giới, trẻ tiếp thu những tri thức được biểu hiện dưới dạng trực quan – hình tượng là dễ dàng hơn hết. Tham gia những hoạt động giàu tính hình tượng sinh động và sáng tạo sẽ giúp phát triển tính mềm dẻo trong tư duy của trẻ, năng lực tư duy đặc biệt là tư duy trực quan – hình tượng phát triển mạnh.
Có thể nói rằng hoạt động tạo hình trong trường mầm non chính là phương tiện cơ bản cho việc giáo dục thẩm mỹ, giáo dục toàn diện cho trẻ ngay từ những năm đầu của cuộc sống. Với tư cách là một hoạt động nghệ thuật giàu tính hình tượng sinh động và sáng tạo thì thông qua hoạt động tạo hình sẽ giúp trẻ phát triển các cảm giác, tri giác thẩm mỹ ban đầu, hay sẽ làm cho các cảm xúc thẩm mỹ của trẻ ngày càng trở nên sâu sắc hơn, trí tưởng tượng mang tính nghệ thuật của trẻ ngày càng phong phú, đặc biệt sự phản ánh hiện thực và biểu lộ tình cảm qua các phương tiện truyền cảm đặc trưng cho loại hình nghệ thuật vật thể như đường nét, hình dạng, màu sắc, bố cục, không gian.chính là con đường lĩnh hội các kinh nghiệm văn hóa thẩm mỹ rất phù hợp với lứa tuổi trẻ em, trên cơ sở đó mà hình thành thị hiếu thẩm mỹ sau này của trẻ [1].
Mặt khác trong công tác giảng dạy qua nhiều năm tôi thấy ở các độ tuổi của trẻ mẫu giáo thì lứa tuổi mẫu giáo bé được coi là quan trọng nhất, lứa tuổi thuận lợi nhất để tạo tiền đề và phát triển khả năng thẩm mỹ đầu tiên của trẻ thông qua hoạt động tạo hình. Tuy nhiên trong quá trình giảng dạy cũng như việc truyền thụ những kiến thức, kỹ năng tạo hình cho trẻ còn cứng nhắc, nội dung chưa phong phú và khả năng sáng tạo của trẻ còn hạn chế rất nhiều, tính thẩm mỹ chưa cao. Chính vì vậy là những giáo viên chăm sóc giáo dục trẻ, chúng ta phải đặt ra câu hỏi làm thế nào để nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình của trẻ để từ đó giúp trẻ phát triển các cảm giác, tri giác thẩm mỹ ban đầu, làm cho các cảm xúc thẩm mỹ của trẻ ngày càng trở nên sâu sắc hơn. Làm thế nào để có thể bồi dưỡng, phát triển được cho trẻ khả năng cảm thụ, óc sáng tạo của trẻ. Làm thế nào để giúp trẻ có lòng đam mê với nghệ thuật, hướng tới cái đẹp trong cuộc sống, giúp trẻ tự tin học tốt tât cả các hoạt động. Từ những lý do đã chỉ ra, từ các câu hỏi đặt ra như vậy và để trả lời được cho các câu hỏi đó nên tôi muốn thực hiện đề tài “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ 3-4 tuổi ở trường mầm non Sông Âm năm học 2017 - 2018” để đưa vào nghiên cứu và thử nghiệm.
I. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. Giáo dục thẩm mỹ không chỉ là dòng suối mát nuôi dưỡng tâm hồn nhân hậu mà còn giúp trẻ phát triển toàn diện. Chúng ta biết rằng hoạt động tâm lý của trẻ đặc biệt nhạy cảm với những hình tượng cụ thể, sinh động về các sự vật, hiện tượng của thế giới, trẻ tiếp thu những tri thức được biểu hiện dưới dạng trực quan – hình tượng là dễ dàng hơn hết. Tham gia những hoạt động giàu tính hình tượng sinh động và sáng tạo sẽ giúp phát triển tính mềm dẻo trong tư duy của trẻ, năng lực tư duy đặc biệt là tư duy trực quan – hình tượng phát triển mạnh. Có thể nói rằng hoạt động tạo hình trong trường mầm non chính là phương tiện cơ bản cho việc giáo dục thẩm mỹ, giáo dục toàn diện cho trẻ ngay từ những năm đầu của cuộc sống. Với tư cách là một hoạt động nghệ thuật giàu tính hình tượng sinh động và sáng tạo thì thông qua hoạt động tạo hình sẽ giúp trẻ phát triển các cảm giác, tri giác thẩm mỹ ban đầu, hay sẽ làm cho các cảm xúc thẩm mỹ của trẻ ngày càng trở nên sâu sắc hơn, trí tưởng tượng mang tính nghệ thuật của trẻ ngày càng phong phú, đặc biệt sự phản ánh hiện thực và biểu lộ tình cảm qua các phương tiện truyền cảm đặc trưng cho loại hình nghệ thuật vật thể như đường nét, hình dạng, màu sắc, bố cục, không gian...chính là con đường lĩnh hội các kinh nghiệm văn hóa thẩm mỹ rất phù hợp với lứa tuổi trẻ em, trên cơ sở đó mà hình thành thị hiếu thẩm mỹ sau này của trẻ [1]. Mặt khác trong công tác giảng dạy qua nhiều năm tôi thấy ở các độ tuổi của trẻ mẫu giáo thì lứa tuổi mẫu giáo bé được coi là quan trọng nhất, lứa tuổi thuận lợi nhất để tạo tiền đề và phát triển khả năng thẩm mỹ đầu tiên của trẻ thông qua hoạt động tạo hình. Tuy nhiên trong quá trình giảng dạy cũng như việc truyền thụ những kiến thức, kỹ năng tạo hình cho trẻ còn cứng nhắc, nội dung chưa phong phú và khả năng sáng tạo của trẻ còn hạn chế rất nhiều, tính thẩm mỹ chưa cao. Chính vì vậy là những giáo viên chăm sóc giáo dục trẻ, chúng ta phải đặt ra câu hỏi làm thế nào để nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình của trẻ để từ đó giúp trẻ phát triển các cảm giác, tri giác thẩm mỹ ban đầu, làm cho các cảm xúc thẩm mỹ của trẻ ngày càng trở nên sâu sắc hơn. Làm thế nào để có thể bồi dưỡng, phát triển được cho trẻ khả năng cảm thụ, óc sáng tạo của trẻ. Làm thế nào để giúp trẻ có lòng đam mê với nghệ thuật, hướng tới cái đẹp trong cuộc sống, giúp trẻ tự tin học tốt tât cả các hoạt động. Từ những lý do đã chỉ ra, từ các câu hỏi đặt ra như vậy và để trả lời được cho các câu hỏi đó nên tôi muốn thực hiện đề tài “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ 3-4 tuổi ở trường mầm non Sông Âm năm học 2017 - 2018” để đưa vào nghiên cứu và thử nghiệm. 2. Mục đích nghiên cứu. Nắm vững những yêu cầu, nội dung của việc dạy trẻ 3 – 4 tuổi làm quen với tạo hình để nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ. Giúp trẻ có lòng đam mê với nghệ thuật, hướng tới cái đẹp trong cuộc sống, giúp trẻ tự tin học tốt các hoạt động ở độ tuổi tiếp theo. Góp phần hình thành thị hiếu thẩm mỹ sau này của trẻ. Nâng cao hiệu quả quá trình chăm sóc giáo dục trẻ của lớp nói riêng và của nhà trường nói chung. 3. Đối tượng nghiên cứu. Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ 3-4 tuổi ở trường mầm non Sông Âm năm học 2017 – 2018 4. Phương pháp nghiên cứu. Nhóm phương pháp nghiên cứu, xây dựng cơ sở lý thuyết: Thông qua các tài liệu sách, báo, tạp chí có liên quan đến vai trò của tạo hình đối với phát triển thẩm mỹ cho trẻ 3 – 4 tuổi. Các phương pháp giúp trẻ học tốt môn tạo hình. Từ đó đọc, phân tích tổng hợp lý thuyết để xác định cơ sở lý luận của đề tài cũng như nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, làm căn cứ đưa ra hệ thống các biện pháp tác động đến trẻ. Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Khảo sát tình hình thực tế trên trẻ, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân. Trao đổi với bạn bè đồng nghiệp, với giáo viên các trường mầm non để tích lũy thêm kinh nghiệm từ đó lựa chọn các biện pháp hữu hiệu nhất phù hợp với đặc điểm của trẻ ở lớp để phát triển thẩm mỹ cho trẻ qua các hoạt động tạo hình. Phương pháp thống kê, thực nghiệm, xử lý số liệu: Thống kê, thực nghiệm trên trẻ, đánh giá kết quả đạt được, so sánh kết quả trước và sau khi áp dụng biện pháp từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm. II. NỘI DUNG. 1. Cơ sở lý luận. Theo chương trình giáo dục mầm non (Văn bản hợp nhất 01/VBHN-BGDĐT năm 2017 hợp nhất thông tư về chương trình giáo dục mầm non do Bộ trưởng BGDĐT ban hành ngày 24/1/2017) thì mục tiêu của phát triển thẩm mĩ của trẻ mẫu giáo là “Có khả năng cảm nhận vẻ đẹp trong thiên nhiên, cuộc sống và trong tác phẩm nghệ thuật. Có khả năng thể hiện cảm xúc, sáng tạo trong các hoạt động âm nhạc, tạo hình. Yêu thích, hào hứng tham gia vào các hoạt động nghệ thuật, có ý thức giữ gìn và bảo vệ cái đẹp”[2]. Như vậy những nội dung của hoạt động tạo hình trong trường mầm non có vai trò rất quan trọng giúp trẻ nhận thức và phản ánh thế giới, qua đó phát triển thẩm mỹ cho trẻ. Mặt khác hoạt động tạo hình ở trẻ mầm non chưa phải là một hoạt động sáng tạo nghệ thuật thực thụ, nó không nhằm mục đích tạo nên những sản phẩm phục vụ xã hội, cải tạo thế giới hiện thực xung quanh nhưng nó là một trong những hoạt động hấp dẫn nhất đối với trẻ. Thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ phát triển các chức năng tâm lý như khả năng tri giác các sự vật hiện tượng xung quanh, khả năng tư duy, óc tưởng tượng sáng tạo, ham muốn tạo ra cái đẹp góp phần giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách. Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lí của trẻ 3 tuổi [3], đây là giai đoạn đầu của tuổi mẫu giáo, vận động của trẻ còn ở mức độ thấp (kỹ năng cầm bút, thao tác cắt, xé dáncòn vụng). Một mặt do trẻ mới rời gia đình đến lớp với cô với bạn, lúc này môi trường sống, sinh hoạt của trẻ rộng hơn, mọi sự vật hiện tượng xung quanh trẻ còn rất mới lạ, trẻ chưa có khái niệm về cái gì cụ thể. Mặt khác vốn ngôn ngữ của trẻ còn quá ít. Trẻ chưa thể diễn đạt nguyện vọng của mình bằng ngôn ngữ mạch lạc. Vì vậy hoạt động tạo hình chính là một thứ ngôn ngữ riêng để trẻ biểu lộ tình cảm, tiếng nói của mình với mọi người xung quanh. Để tạo ra một sản phẩm đẹp trước hết trẻ phải hiểu về cái đó, có tình cảm với nó và có kỹ năng tạo ra nó, thì trẻ mới hoàn thành sản phẩm đó được. Qua thực tế thấy rằng trẻ 3 tuổi thích được hoạt động tạo hình, nhất là việc sử dụng bút màu tạo thành sản phẩm theo ý của trẻ, bút lông sử dụng màu nước, dùng giấy để xé, vò theo ý của trẻ để tạo ra 1 sản phẩm mà trẻ thích, dùng đất để nặn thành các đồ vật, con vật mà trẻ yêu thíchchính từ các sản phẩm trẻ tạo ra, trẻ đặt tên gọi ,và tưởng tượng ra những gì trẻ thích, từ đó làm nảy sinh tình cảm yêu cái đẹp, hướng tới cái đẹp đây là yếu tố cần thiết góp phần phát triển toàn diện cho trẻ. Bằng việc xây dựng, thực hiện kế hoạch theo chủ đề và bằng thực tế trải nghiệm trong tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ 3-4 tuổi. Để đáp ứng những yêu cầu đổi mới của ngành học mầm non trong giai đoạn hiện nay nói chung và để trẻ được phát triển toàn diện, tôi luôn suy nghĩ, tìm tòi và học hỏi vận dụng những kiến thức đã học, những kinh nghiệm của mình vào việc tổ chức hoạt động tạo hình nhằm kích thích tính độc lập, tích cực, sáng tạo ở trẻ. Để có thể nâng cao được chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ trước hết việc làm đầu tiên đó là tôi tiến hành khảo sát thực trạng của việc tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ ở lớp. 2. Thực trạng của việc tổ chức cho trẻ 3-4 tuổi hoạt động tạo hình ở trường mầm non Sông Âm trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. Năm học 2017- 2018, tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp mẫu giáo 3-4 tuổi. Tôi luôn mong muốn mang lại cho các con một môi trường giáo dục tốt nhất, mong muốn giúp các con có lòng đam mê với nghệ thuật, hướng tới cái đẹp trong cuộc sống, giúp các con tự tin học tốt các hoạt động ở lớp và ở độ tuổi tiếp theo. Để thực hiện mục tiêu đó đầu năm tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng của lớp mình. Tôi nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn sau: 2.1. Thuận lợi Bản thân tôi luôn nhận được sự ủng hộ, quan tâm nhiệt tình của ban giám hiệu nhà trường, của các cấp lãnh đạo địa phương về việc tạo điều kiện cơ sở vật chất, chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, đồ chơi cho cô và trẻ . Lớp có 2 cô, trình độ chuyên môn đạt trên chuẩn, luôn tạo điều kiện để học hỏi lẫn nhau trong công tác. Bản thân tôi cũng có nhiều cố gắng trong quá trình tự học, tự rèn luyện. Biết ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy và luôn ý thức được tầm quan trọng của việc cung cấp kiến thức tạo hình cho trẻ, luôn trau dồi kiến thức học hỏi kinh nghiệm từ bạn bè đồng nghiệp. Các cháu đi học được sắp xếp vào lớp theo đúng độ tuổi của mình. 2.2. Khó khăn. Đối với bản thân, tôi nhận thấy tôi chưa biết cách khơi gợi tạo cảm hứng cho trẻ khi học tạo hình. Chưa biết tận dụng môi trường xung quanh để tạo cảm xúc thẩm mỹ cho trẻ. Quá trình tổ chức còn nặng về kết quả sản phẩm, chưa chú trọng cải tiến phương pháp giảng dạy và rèn kỹ năng tạo hình cho trẻ. Mặt khác ở nhóm lớp tôi phụ trách 50% số trẻ trong lớp chưa qua nhà trẻ nên kỹ năng tạo hình của trẻ hầu như chưa có. Vì vậy trẻ còn nhút nhát không tích cực hoạt động. Phần lớn trẻ chưa biết cách nhận xét bài của bạn cũng như là cách diễn đạt câu. Môi trường cho trẻ hoạt động còn nghèo nàn, đồ dùng để phục vụ cho hoạt động tạo hình còn hạn chế: chưa có giá vẽ, các loại màu cho trẻ vẽ còn chưa phong phú Một số bậc phụ huynh chưa thực sự hiểu về trách nhiệm của gia đình trong việc chăm sóc giáo dục trẻ cũng như chương trình chăm sóc giáo dục trẻ ở lứa tuổi mầm non. Do vậy việc phối kết hợp giữa cha mẹ và giáo viên còn tồn tại một số hạn chế. Một số phụ huynh tuy có quan tâm tới việc học tạo hình của con, song phương pháp dạy cho trẻ chưa đúng như: Cầm tay cho trẻ vẽ, vẽ sẵn cho trẻ tô mầu...Vì vậy chưa tạo điều kiện để trẻ phát huy hết khả năng năng khiếu của trẻ. Mặc dù có những khó khăn như vậy nhưng bằng tình cảm và trách nhiệm với nghề, với các em đã thôi thúc tôi phải phát huy những thuận lợi tìm ra những biện pháp khắc phục khó khăn để giúp trẻ học tốt hơn nữa hoạt động tạo hình từ đó phát triển thẩm mỹ cho trẻ. 2.3. Kết quả thực trạng. Để nắm bắt được khả năng tạo hình của trẻ tôi bắt đầu khảo sát chất lượng trên trẻ ngay từ đầu năm học. Với tổng số 27 trẻ . Kết quả cụ thể như sau: Nội dung khảo sát Số trẻ KS Kết quả khảo sát Đạt Không đạt Số trẻ % Số trẻ % Trẻ hứng thú tham gia hoạt động tạo hình 27 19 70 8 30 Trẻ cảm nhận và thể hiện cảm xúc vui sướng, chỉ, sờ, ngắm nhìn và nói lên cảm nhận của mình trước vẻ đẹp nổi bật ( về màu sắc, hình dáng) của các tác phẩm tạo hình. 27 17 63 10 37 Trẻ có một số kĩ năng trong hoạt động tạo hình. 27 15 56 12 44 Thể hiện sự sáng tạo khi tham gia vào hoạt động tạo hình và biết đặt tên cho sản phẩm. 27 19 70 8 30 Từ thực trạng trên, tôi thấy rằng việc lựa chọn các biện pháp để nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình của trẻ để từ đó phát triển thẩm mỹ cho trẻ là rất cần thiết. 3. Một số biện pháp phát nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ 3-4 tuổi ở trường mầm non Sông Âm năm học 2017- 2018. 3.1. Khơi gợi hứng thú hoạt động tạo hình cho trẻ qua việc tạo môi trường trong và ngoài lớp. Môi trường xung quanh chứa đựng bao điều mới lạ hấp dẫn cuốn hút đối với trẻ em và nó cũng có ảnh hưởng rất lớn đến sự thành công trong học tập của mỗi đứa trẻ. Nó không chỉ là nguồn tạo hứng thú cho trẻ hoạt động tạo hình được tốt hơn mà nó còn giúp trẻ phát triển phát triển các khả năng tri giác các sự vật hiện tượng xung quanh, khả năng tư duy, óc tưởng tượng sáng tạo, ham muốn tạo ra cái đẹp góp phần giúp phát triển toàn diện nhân cách trẻ. Chính vì vậy tôi luôn suy nghĩ phải khơi gợi hứng thú cho trẻ hoạt động tạo hình bằng cách cung cấp cho trẻ hiểu biết về cái đẹp, tạo cho trẻ có cảm xúc về cái đẹp thông qua việc xây dựng môi trường trong lớp học và ngoài lớp học mang đậm tính thẩm mỹ. Đối với trẻ khi mới đi học thì thông thường lúc trẻ đến lớp ấn tượng đầu tiên tác động vào trẻ là toàn bộ sự bài trí, cách sắp xếp trang trí lớp học của trẻ. Trẻ sẽ quan sát xung quanh xem lớp mình có khác ở nhà không? Có đẹp hơn ở nhà không?...Chính môi trường lớp học sẽ tạo ấn tượng đầu tiên và khó phai trong trẻ và môi trường trong lớp học là tác động cần thiết để hình thành cảm xúc nghệ thuật cho trẻ. Vì vậy tôi đã căn cứ vào cấu trúc phòng học của lớp và đặc điểm tâm sinh lí của trẻ ở độ 3-4 tuổi mà tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ cho phù hợp với trẻ để khơi gợi hứng thú cho trẻ. Trước hết tôi đặt ra phương châm phải trang trí làm sao các khu chơi trong lớp tôi được bố trí, sắp xếp đẹp mắt, phù hợp với trẻ, thiết kế các bài tập cũng như nhiều trang thiết bị và các học liệu mở gây được hứng thú, kích thích sự tìm tòi khám phá cho trẻ tham gia hoạt động bằng nhiều cách khác nhau và tôi đã làm như sau: Đồ dùng đồ chơi được sắp xếp, gọn gàng, ngăn nắp, từng khu riêng biệt. Đặc biệt mỗi kệ góc tôi đều làm mới các đồ dùng đồ chơi phục vụ dạy và học theo từng chủ đề để hấp dẫn trẻ, tạo cảm giác thích thú, khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động. Các hình ảnh trang trí đều có bố cục rõ ràng, màu sắc hài hòa, hấp dẫn lôi cuốn và vừa với tầm mắt của trẻ. Chủ yếu đồ dùng đồ chơi trong lớp là đồ dùng, đồ chơi tự làm bằng những nguyên liệu sẵn có ở địa phương rất dễ kiếm, dễ tìm từ các nguyên liệu phế thải được phụ huynh và cô giáo sưu tầm: Như tay tre, tay luồng, lá cây, vải vụn, len, chai nhựaKhi đã sưu tầm được các nguyên vật liệu thì tôi cùng với một số phụ huynh khéo tay và trẻ cùng tham gia làm. Tôi cho trẻ làm những khâu đơn giản như: dán hoa, làm album ảnh, thổi bóng bay, xâu hoa vào dây, giúp cô sắp xếp đồ chơi vào các kệ tủ sao cho đẹp mắtNhư vậy khi trẻ cùng tham gia xây dựng trang trí lớp học cùng với cô thì trẻ rất thích và cô cũng đã khơi gợi ở trẻ niềm đam mê sáng tạo với các hoạt động của tạo hình. Ví dụ: Ở khu chơi xây dựng, trên tường thì tôi trang trí các hình ảnh để trẻ nhìn vào có thể nhận biết ngay là khu chơi xây dựng và trang trí các hình ảnh để làm nổi bật chủ đề. Ngoài ra tôi và trẻ còn trang trí thêm các dây bóng, dây quả để làm nổi bật lên hình ảnh ở khu chơi. Hình ảnh trang trí khu chơi xây dựng. Đối với khu phân vai cũng vậy, tôi cũng cùng trẻ trang trí sắp xếp các khu chơi theo từng chủ đề và cũng trang trí cho nổi bật từng chủ đề. Ví dụ: Trong khu phân vai ở nhóm chơi gia đình với thiết kế theo hình dạng giống một ngôi nhà, có giá đựng các đồ dùng trong gia đình như nồi, niêu, chén, bát, đĩa, giỏ.... ở khu siêu thị của bé được bày bán các sản phẩm theo từng chủ đề. Từ các sản phẩm đẹp được sắp xếp ở các khu chơi, thu hút trẻ chú ý tri giác vào các đối tượng, khơi gợi ở trẻ cảm xúc thầm mĩ. Hình ảnh trang trí khu phân vai. Đặc biệt hơn nữa đó là khu chơi cho trẻ hoạt động tạo hình ở khu nghệ thuật. Ngoài việc trang trí tạo hình đẹp, phù hợp với thẩm mỹ của trẻ thì tôi còn cùng trẻ thảo luận về tên khu chơi bằng những cái tên đẹp, gần gũi với trẻ như: Hoạ sĩ nhí, bé khéo tay, bé làm hoạ sĩ, hoạ sĩ tí honCho trẻ thảo luận và lựa chọn nếu trẻ nào nghĩ được tên khác hay hơn cô có thể chọn làm tên khu chơi hoạt động. Nhằm khơi gợi và phát huy tối đa cho các hoạt động tạo hình của trẻ tôi còn tạo riêng cho trẻ một khu chơi để trẻ được trưng bày sản phẩm của mình từ đó kích thích trẻ hăng say sáng tạo để tạo ra nhiều sản phẩm đẹp để được trưng bày. Hình ảnh trang trí nơi trưng bày sản phẩm của trẻ Mặt khác để gây hứng thú cho trẻ trong khu tạo hình thì tuỳ theo từng chủ điểm tiến hành mà tôi có thể chuẩn bị mảng cung cấp kiến thức, các nguyên vật liệu phù hợp và phong phú về chủng loại. Ví dụ: Giấy màu, tranh ảnh cũ, báo tạp chí sáp màu, màu nước, đất nặn, vải vụn, len sợi, rơm rạ, lá cây, cỏ hạt dưa, vỏ trứngVới những nguyên vật liệu này thì tôi luôn để ở trạng thái mở để giúp trẻ dễ lấy để sử dụng khi vào hoạt động. Bên cạnh đó tôi còn chuẩn bị một bức tranh hay 1 sản phẩm tạo hình mà tôi đã cung cấp hoặc sắp cung cấp trên hoạt động học có chủ định để làm mảng cung cấp kiến thức cho trẻ thu hút sự chú ý của trẻ trong các giờ đón và trả trẻ, giờ hoạt động góc, kết hợp với lời gợi ý trẻ vào chơi. Từ đó giúp trẻ được củng cố và làm quen kiến thức đó giúp trẻ tăng thêm vốn kiến thức, kỹ năng hơn trong giờ hoạt động học có chủ định. Ví dụ: Với chủ đề: “ Thế giới thực vật” đề tài “ Các loài hoa” tôi chuẩn bị một số tranh vẽ, xé, chấm màu về các loại hoa làm tranh cung cấp kiến thức cùng với các nguyên vật liệu phù hợp với tranh tôi cung cấp cho trẻ Khi trẻ vào chơi tôi gây hứng thú tạo tình huống cho trẻ bằng cách: Đố các con cô có bức tranh gì? Các bông hoa được làm như thế nào? Sau đó cho trẻ kể về bức tranh đó cuối cùng cô khái quát về một số đặc điểm chung cơ bản của một số loại hoa đó và chất liệu cô đã sử dụng để làm... Bên cạnh việc trang trí môi trường trong lớp thì với môi trường ngoài lớp, như việc xây dựng một khu thiên nhiên để đưa thiên nhiên đến gần với trẻ cũng có tác dụng nhất định đối với việc khơi gợi, hình thành ở trẻ xúc cảm thẩm mỹ. Chính vì vậy tôi đã thiết kế, xây dựng cho trẻ một khu thiên nhiên ở ngoài lớp học. Hằng ngày tôi cho trẻ chăm sóc cây hoa cùng với cô, cùng cô hít thở không khí trong lành, quan sát khám phá những đặc điểm của thiên nhiên để giúp trẻ tích lũy thêm vốn hiểu biết, khơi gợi ở trẻ những rung động, những xúc cảm tích cực đối với cái đẹp và từ đó muốn thể hiện lại cái đẹp đó bằng những đường nét, màu sắc, bố cục, hình ảnh...của hoạt động tạo hình. Hình ảnh cô và trẻ trò chuyện ở khu thiên nhiên Ví dụ: Trong quá trình cùng trẻ quan sát và chăm sóc hoa ở khu thiên nhiên. Tôi kết hợp cung cấp những biểu tượng phong phú về các loại cây hoa và tôi còn giúp trẻ biết so sánh tổng hợp. Chẳng hạn: Cánh hoa sam nhỏ, màu vàng, cánh sen cạn cũng nhỏ nhưng màu đỏ. Hai loại hoa này có cùng đặc điểm chung là cánh hoa nhỏ,...Như vậy khi cho trẻ vẽ về đề tài các loại hoa thì trẻ cũng đã có những kiến thức về các loại hoa để trẻ thể hiện lại bằng đường nét qua trí tưởng tượng của trẻ. Có thể nói khi trẻ được tham gia vào một môi trường trong và ngoài lớp học với các khu chơi có nhiều đồ dùng đồ chơi đẹp, hấp dẫn và được tham gia vào các vai chơi một cách chủ động sẽ tăng cường cho trẻ kỹ năng giao tiếp, sự mạnh dạn, khơi gợi ở trẻ hứng thú cho các môn học khác đặc biệt khi trẻ được cùng cô sắp xếp, trang trí lớp qua việc cắt, dán, nặn, vẽ, tô màu cũng sẽ khơi gợi ở trẻ hứng thú riêng cho hoạt động tạo hình qua đó cũng phát triển thẩm mỹ cho trẻ. Tóm lại việc tạo môi trường hấp dẫn cho trẻ là một việc làm rất quan trọng góp phần nâng cao chất lượng tạo hình và phát triển thẩm mỹ cho trẻ. 3.2. Cải tiến phương pháp giảng dạy, tổ chức cho trẻ hoạt động tạo hình một cách nhẹ nhàng, linh hoạt. Như chúng ta đã biết một trong những nguyên tắc dạy học mà đảm bảo sự tự nguyện, hứng thú của trẻ mầm non chính là nguyên tắc “Phát huy tính tích cực, tính tự giác ở trẻ”. Ở nguyên tắc này, khi tổ chức hoạt động học có chủ định cho trẻ đòi hỏi giáo viên phải tạo nên sự “ hứng thú, ham thích, hăng say” và sự cố gắng tự mình thực hiện các nhiệm vụ cô giao ở trẻ [4]. Chính vì vậy trong tổ chức hoạt động tạo hình, giáo viên càng có sự chuẩn bị chu đáo, có kế hoạch tổ chức hợp lý các hoạt động thì sẽ càng giúp trẻ hoàn thành nhiệm vụ học tập một cách nhẹ nhàng, thoải mái và thu hút toàn bộ trẻ tham gia vào quá trình học tập ấy. Bằng việc xây dựng, thực hiện kế hoạch theo chủ đề và bằng thực tế trải nghiệm trong tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ 3-4 tuổi, tôi luôn rút ra những bài học kinh nghiệm trong cách thức và biện pháp tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ ở lớp mình. Để đáp ứng những yêu cầu đổi mới của ngành học mầm non trong giai đoạn hiện nay, tôi luôn suy nghĩ, tìm tòi và học hỏi vận dụng những kiến thức đã học cũng như kinh nghiệm của mình vào việc lựa chọn xây dựng các nội dung hoạt động phù hợp với trẻ để làm sao kích thích được trẻ tính độc lập, tích cực và sáng tạo. Cụ thể: Trước tiên tôi chuẩn bị soạn giáo án chi tiế
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_nang_cao_chat_luong_hoat_dong_tao_hinh.doc