SKKN Kinh nghiệm rèn kĩ năng sử dụng vốn từ và câu cho học sinh bằng xây dựng trò chơi “Tích truyện dân gian” trong dạy học Tiếng Việt lớp 4

SKKN Kinh nghiệm rèn kĩ năng sử dụng vốn từ và câu cho học sinh bằng xây dựng trò chơi “Tích truyện dân gian” trong dạy học Tiếng Việt lớp 4

Môn Tiếng Việt ở Tiểu học nói chung và lớp 4 nói riêng có nhiệm vụ hình thành và phát triển cho học sinh các kĩ năng sử dụng Tiếng Việt để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa tuổi. Thông qua việc dạy và học Tiếng Việt, học sinh được rèn luyện các thao tác tư duy, có những hiểu biết sơ giản về xã hội, tự nhiên và con người, về văn hóa, văn học của Việt Nam và nước ngoài. Từ đó bồi dưỡng cho các em tình yêu tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, giàu đẹp của tiếng Việt, góp phần hình thành nhân cách con người mới Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

 Trong thực tiễn dạy học hiện nay, việc dạy và học phân môn Luyện từ và câu ở lớp 4 nói riêng và ở Tiểu học nói chung còn gặp không ít khó khăn, nhất là chưa thực sự chú trọng đến việc rèn kĩ năng sử dụng vốn từ và câu cho các em, chưa giúp học sinh thấy được vẻ đẹp của ngôn ngữ trong lời nói, giao tiếp và nhất là trong văn phong Tiếng Việt. Đồng thời, việc dạy học bộ môn này chưa tạo được niềm đam mê học tập thực sự cho trẻ. Dẫn đến các em còn thụ động trong học tập, chưa tích cực và tự giác học tập tiến bộ. Điều đó đồng nghĩa với việc không ít giáo viên còn gặp khó khăn trong việc tìm ra những phương pháp dạy học hiệu quả để giải quyết những vấn đề còn tồn đọng trong dạy học bộ môn này.

 Ngoài ra, việc sử dụng “trò chơi học tập”, đặc biệt là trò chơi “Tích truyện dân gian” trong dạy học Tiếng Việt của phần đa giáo viên chưa nhiều, vẫn còn đơn điệu về hình thức và cách tổ chức, chưa tạo được hưng phấn cho học sinh trong mỗi tiết học. Điều này dẫn đến việc hiểu nghĩa của từ, cấu tạo từ, câu và việc sử dụng vốn từ trong đặt câu, viết đoạn, bài văn của học sinh còn gặp nhiều khó khăn.

 Việc đổi mới triệt để phương pháp dạy học nhằm tạo cho học sinh tích cực, chủ động và sáng tạo trong học tập là vấn đề đang được nhiều người quan tâm. Chính vì lẽ đó, trong quá trình dạy học, tôi luôn chủ động, tìm tòi và học hỏi đồng nghiệp, lãnh đạo nhà trường trong việc đổi mới phương pháp dạy học để mỗi tiết học của các em thực sự cuốn hút và hiệu quả bằng việc mạnh dạn áp dụng: “Kinh nghiệm rèn kĩ năng sử dụng vốn từ và câu cho học sinh bằng xây dựng trò chơi “Tích truyện dân gian” trong dạy học Tiếng Việt lớp 4”. Từ đó có thể giải quyết phần nào những vấn đề còn vướng mắc và tồn đọng trong dạy học phân môn Luyện từ và câu lớp 4 nói riêng và môn Tiếng Việt nói chung.

 

doc 21 trang thuychi01 10864
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Kinh nghiệm rèn kĩ năng sử dụng vốn từ và câu cho học sinh bằng xây dựng trò chơi “Tích truyện dân gian” trong dạy học Tiếng Việt lớp 4", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
	Môn Tiếng Việt ở Tiểu học nói chung và lớp 4 nói riêng có nhiệm vụ hình thành và phát triển cho học sinh các kĩ năng sử dụng Tiếng Việt để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa tuổi. Thông qua việc dạy và học Tiếng Việt, học sinh được rèn luyện các thao tác tư duy, có những hiểu biết sơ giản về xã hội, tự nhiên và con người, về văn hóa, văn học của Việt Nam và nước ngoài. Từ đó bồi dưỡng cho các em tình yêu tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, giàu đẹp của tiếng Việt, góp phần hình thành nhân cách con người mới Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
	Trong thực tiễn dạy học hiện nay, việc dạy và học phân môn Luyện từ và câu ở lớp 4 nói riêng và ở Tiểu học nói chung còn gặp không ít khó khăn, nhất là chưa thực sự chú trọng đến việc rèn kĩ năng sử dụng vốn từ và câu cho các em, chưa giúp học sinh thấy được vẻ đẹp của ngôn ngữ trong lời nói, giao tiếp và nhất là trong văn phong Tiếng Việt. Đồng thời, việc dạy học bộ môn này chưa tạo được niềm đam mê học tập thực sự cho trẻ. Dẫn đến các em còn thụ động trong học tập, chưa tích cực và tự giác học tập tiến bộ. Điều đó đồng nghĩa với việc không ít giáo viên còn gặp khó khăn trong việc tìm ra những phương pháp dạy học hiệu quả để giải quyết những vấn đề còn tồn đọng trong dạy học bộ môn này.
	Ngoài ra, việc sử dụng “trò chơi học tập”, đặc biệt là trò chơi “Tích truyện dân gian” trong dạy học Tiếng Việt của phần đa giáo viên chưa nhiều, vẫn còn đơn điệu về hình thức và cách tổ chức, chưa tạo được hưng phấn cho học sinh trong mỗi tiết học. Điều này dẫn đến việc hiểu nghĩa của từ, cấu tạo từ, câu và việc sử dụng vốn từ trong đặt câu, viết đoạn, bài văn của học sinh còn gặp nhiều khó khăn. 
	Việc đổi mới triệt để phương pháp dạy học nhằm tạo cho học sinh tích cực, chủ động và sáng tạo trong học tập là vấn đề đang được nhiều người quan tâm. Chính vì lẽ đó, trong quá trình dạy học, tôi luôn chủ động, tìm tòi và học hỏi đồng nghiệp, lãnh đạo nhà trường trong việc đổi mới phương pháp dạy học để mỗi tiết học của các em thực sự cuốn hút và hiệu quả bằng việc mạnh dạn áp dụng: “Kinh nghiệm rèn kĩ năng sử dụng vốn từ và câu cho học sinh bằng xây dựng trò chơi “Tích truyện dân gian” trong dạy học Tiếng Việt lớp 4”. Từ đó có thể giải quyết phần nào những vấn đề còn vướng mắc và tồn đọng trong dạy học phân môn Luyện từ và câu lớp 4 nói riêng và môn Tiếng Việt nói chung.
2. Mục đích nghiên cứu
	Khi lựa chọn việc áp dụng “Rèn kĩ năng sử dụng vốn từ và câu cho học sinh bằng xây dựng trò chơi “Tích truyện dân gian” trong dạy học Tiếng Việt lớp 4” thì mục đích chính là tháo gỡ những khó khăn về hiểu nghĩa từ, cấu tạo từ, các kiểu câu và sử dụng vốn từ và câu trong đặt câu, viết đoạn, bài văn. Qua đó, tạo sự tự tin, tích cực, chủ động và hứng thú học tập cho các em để mỗi tiết học thực sự lí thú và hiệu quả. Từ đó, giúp học sinh lớp tôi phụ trách nói riêng và học sinh lớp 4 trường tiểu học Nga Vịnh nói chung phát triển toàn diện các kĩ năng, năng lực, phẩm chất và tư duy trong học tập.
3. Đối tượng nghiên cứu
	Việc lựa chọn kiến thức, nội dung của phân môn Luyện từ và câu trong
chương trình Tiếng Việt lớp 4 để xây dựng những trò chơi “Tích truyện dân gian” mới mẻ, lí thú nhưng không xa lạ mà gần gũi với tâm sinh lí và trình độ nhận thức của học sinh lớp 4B trường Tiểu học Nga Vịnh, Nga Sơn, Thanh Hóa chính là đối tượng nghiên cứu của đề tài mà tôi áp dụng.
4. Phương pháp nghiên cứu
	 Khi thực hiện áp dụng “Kinh nghiệm rèn kĩ năng sử dụng vốn từ và câu cho học sinh bằng xây dựng trò chơi “Tích truyện dân gian” trong dạy học Tiếng Việt lớp 4”, tôi đã sử dụng một số phương pháp chính như: phương pháp nghiên cứu, xây dựng cơ sở lí thuyết; phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin; phương pháp thống kê, xử lí số liệu, cụ thể như sau:
a. Phương pháp nghiên cứu, xây dựng cơ sở lí thuyết
	Là phương pháp nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến vốn từ, các kiểu câu, cách cung cấp vốn từ, câu và các trò chơi, cách tổ chức trò chơi “Tích truyện dân gian” gần gũi, phù hợp với nội dung kiến thức tiếp nhận của học sinh.
b. Phương pháp điều tra khảo sát thực tế
	Đây là phương pháp điều tra nghiên cứu thực tế việc tổ chức dạy và học về sử dụng vốn từ, câu bằng trò chơi học tập và trò chơi “Tích truyện dân gian” trong môn Tiếng Việt cho học sinh lớp 4 ở trường Tiểu học Nga Vịnh nói riêng (dạy học theo mô hình trường học mới Việt Nam - VNEN) và một số trường tiểu học nói chung trên địa bàn huyện Nga Sơn, Thanh Hóa.
c. Phương pháp thống kê, xử lí số liệu
Sau khi áp dụng giải pháp này vào thực tiễn dạy học tại lớp 4B, trường tiểu học Nga Vịnh kết hợp thu thập các tài liệu, dữ liệu phục vụ cho đề tài, tôi đã tiến hành phân tích, tổng hợp các số liệu minh chứng cụ thể qua các thời điểm kiểm tra của giáo viên, tổ chuyên môn và Nhà trường từng thời điểm cụ thể. Từ đó rút ra kết luận và hiệu quả về việc áp dụng “Kinh nghiệm rèn kĩ năng sử dụng vốn từ và câu cho học sinh bằng xây dựng trò chơi “Tích truyện dân gian” trong dạy học Tiếng Việt lớp 4”. 
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
	Như chúng ta đã biết, trong Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII (ngày 26/1/2016) định hướng đổi mới căn bản, toàn diện về giáo dục, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực đã nêu rõ: “Phương pháp dạy và học mới không chỉ làm cho người học phát triển tư duy độc lập, sáng tạo mà còn giúp người thầy thêm tiến bộ, trưởng thành.Giáo dục cần phải tập trung phát triển mạnh năng lực và phẩm chất người học, đảm bảo hài hòa đức, trí, thể, mỹ, thực hiện tốt phương châm mới: Dạy người, dạy chữ và dạy nghề (trước đây là dạy chữ, dạy người, dạy nghề).” Vì vậy, việc đổi mới phương pháp dạy và học tập trung rèn kĩ năng, bồi dưỡng năng lực và phẩm chất người học là nhiệm vụ cần được chú trọng trong giáo dục đào tạo. Các Nhà trường đã triển khai và chỉ đạo tới toàn thể cán bộ giáo viên, nhân viên trong mỗi nhà trường, đặc biệt là các trường đang thực hiện dạy học theo mô hình Trường học mới Việt Nam (VNEN)- trong đó có trường Tiểu học Nga Vịnh, Nga Sơn, Thanh Hóa.
Việc giúp học sinh rèn kĩ năng sử dụng vốn từ, viết câu có vai trò đặc biệt quan trọng trong hệ thống ngôn ngữ vì nó chính là đang giúp cho các em nắm vững ngôn ngữ làm phương tiện giao tiếp phù hợp với từng đối tượng và hoàn cảnh cụ thể trong các tình huống phức tạp và đa dạng của cuộc sống. Giúp các em hiểu về thế giới xung quanh việc học tập ở trường, ở nhà cũng như tình cảm gia đình và vẻ đẹp thiên nhiên, đất nước, con người một cách chủ động, tích cực và sáng tạo. Từ đó gắn với việc giáo dục học sinh tình yêu gia đình, nhà trường, yêu tổ quốc, yêu nhân dân, yêu lao động.
	Dạy học môn Tiếng Việt ở tiểu học nói chung và dạy học phân môn Luyện từ và câu ở lớp 4 nói riêng thì cần phải chú ý đến trình độ, đến tâm sinh lí lứa tuổi của từng đối tượng học sinh tiểu học là thích khám phá, sáng tạo, thích chinh phục, làm chủ bản thân và hứng thú với những điều mới mẻ. Đồng thời, người giáo viên phải nắm được năng lực sử dụng tiếng Việt của các em. Từ đó để điều chỉnh nội dung, lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp làm sao cho trong mỗi tiết học, học sinh ở các trình độ khác nhau đều được quan tâm, được làm việc và được phát triển. Như vậy, người giáo viên phải không ngừng học hỏi, đổi mới phương pháp dạy học một cách triệt để trong mỗi giờ học giúp các em chủ động hoạt động và tự học một cách sáng tạo như đánh giá của Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Đặng Huỳnh Mai: “Phải biến quá trình dạy học thành quá trình hoạt động và tự học của học sinh Giáo viên phải tiếp xúc với trẻ, giúp trẻ hoạt động và đạt kết quả học tập tốt hơn.” 
	Những điều nói trên đồng nghĩa với việc người giáo viên cần mạnh dạn nghiên cứu, xây dựng và thực hiện các trò chơi “Tích truyện dân gian” trong dạy học Tiếng Việt nhằm rèn kĩ năng sử dụng vốn từ và các kiểu câu cho học sinh lớp 4. Qua đó giúp các em phát triển những kĩ năng, năng lực và phẩm chất cần thiết. Muốn tổ chức trò chơi học tập Tiếng Việt “Tích truyện dân gian” hiệu quả trước hết phải hiểu về trò chơi học tập Tiếng Việt “Tích truyện dân gian” là những trò chơi được sử dụng trong giờ Tiếng Việt, giúp học sinh nắm bắt tri thức ngôn ngữ và rèn kĩ năng sử dụng tiếng Việt thêm hứng thú, hiệu quả. Thông qua các câu chuyện cổ dân gian (thần thoại, truyền thuyết, cổ tích,) như: Tấm Cám; Sơn Tinh, Thủy Tinh; Thạch Sanh; Cây tre trăm đốt; Cây khế; Sự tích quả dưa hấu,... giáo viên tổ chức các trò chơi “Tích truyện dân gian” để giúp học sinh củng cố, rèn kĩ năng về cấu tạo âm tiết, phân biệt về cấu tạo của từ (danh từ, động từ, tính từ; từ đơn, từ ghép, từ láy), phân biệt, đặt đúng các kiểu câu (câu kể Ai là gì? Ai làm gì? Ai thế nào?; câu hỏi, câu khiến, câu cảm) hay kĩ năng ghi nhớ các thành ngữ, tục ngữ, giải câu đố chính tả,Với trò chơi học tập tiếng Việt dựa theo tích truyện dân gian sẽ làm tăng tính giả định của trò chơi học tập (mỗi học sinh tham gia trò chơi sẽ nhập vai vào một nhân vật trong câu truyện cổ dân gian như anh nông dân nghèo, chàng Sơn Tinh, Thạch Sanh,hay cả những chú chim sẻ đáng yêu, ), nâng cao hứng thú học tập, sự sáng tạo cho học sinh. Nó không những giúp các em hình thành và phát triển kĩ năng sử dụng vốn từ và câu tiếng Việt mà còn giúp giáo viên không ngừng tìm tòi, sáng tạo trong đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học một cách hiệu quả. 
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
	Thực tế cho thấy, hầu hết việc dạy và học ở các trường tiểu học nói chung và ở các trường đang dạy học theo Mô hình trường học mới Việt Nam (VNEN) nói riêng, việc đổi mới phương pháp dạy học trong môn Tiếng Việt lớp 4, đâu đó ở một bộ phận không nhỏ giáo viên chưa thực sự triệt để. Việc sử dụng trò chơi học tập tiếng Việt, nhất là trò chơi học tập “Tích truyện dân gian” trong dạy học Tiếng Việt lớp 4 còn hạn chế và chưa hiệu quả. Học sinh còn lúng túng trong hiểu nghĩa từ, cấu tạo từ; phân biệt và đặt các kiểu câu hay việc sử dụng vốn từ để đặt câu, viết đoạn, bài văn chưa hợp lí, chưa hay. Dẫn đến trong mỗi giờ học, các em chưa hứng thú, chưa tích cực học tập và việc hoạt động hợp tác của học sinh chưa cao. 
Đối với học sinh trường Tiểu học Nga Vịnh, nhất là học sinh lớp 4B tôi được chủ nhiệm trong năm học 2015-2016, thì vốn từ vựng, câu của các em để sử dụng vào cuộc sống khi diễn đạt, trình bày ý kiến, tư tưởng hay tình cảm của mình còn nhiều hạn chế. Các em thường gặp khó khăn trong hiểu nghĩa của từ, phân biệt các loại từ (từ đơn, từ ghép, từ láy) và từ loại (danh từ, động từ, tính từ); phân biệt các kiểu câu hay sử dụng vốn từ, kiểu câu trong đặt câu, viết đoạn, bài văn cho đúng và có hình ảnh còn nhiều lúng túng. Vì thế mà các câu văn các em viết còn nghèo ý và từ; diễn đạt còn lủng củng, chưa rõ nghĩa hay nghĩa chưa sáng. Cụ thể, đầu năm kết quả làm bài khảo sát môn Tiếng Việt phần sử dụng vốn từ và câu của 23 học sinh lớp 4B tôi phụ trách như sau: 
 Kết quả
Sĩ số
Hoàn thành
xuất sắc
Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Chưa
hoàn thành
SL
TL
SL
TL
SL
TL
SL
TL
23
2
8,6
4
17,4
16
69,7
1
4,3
Từ kết quả thực trạng trên cho thấy vốn từ và khả năng sử dụng vốn từ và câu của học sinh lớp tôi nói riêng và học sinh trường Tiểu học Nga Vịnh nói chung còn nhiều hạn chế. Dẫn đến mỗi tiết học về sử dụng vốn từ và câu hiệu quả chưa cao; học sinh còn rụt rè, thiếu tích cực và chủ động trong học tập, hoạt động nhóm. Vì vậy mà ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng của môn Tiếng Việt nói riêng và các môn học khác trong nhà trường nói chung. Như thế là chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới của nền giáo dục Tiểu học ở Việt Nam hiện nay.
3. Các giải pháp đã sử dụng để rèn kĩ năng sử dụng vốn từ và câu tiếng Việt cho học sinh lớp 4
	Từ thực trạng trong dạy học Tiếng Việt lớp 4 như đã nói, tôi mạnh dạn đưa ra những giải pháp trong thực tiễn giảng dạy và công tác để giải quyết những băn khoăn, vướng mắc và những vấn đề còn tồn đọng trong dạy học và giáo dục học sinh với mong muốn góp phần giúp cho học sinh lớp tôi phụ trách có kĩ năng sử dụng vốn từ và câu thật tốt; được chủ động, tích cực và sáng tạo trong học tập, để mỗi giờ học nặng nề trước đây biến thành những giờ học lí thú và hiệu quả. Từ đó sẽ tạo được môi trường học tập có ích, giúp học sinh phát triển toàn diện; giúp giáo viên tiến bộ, trưởng thành, không ngừng trau dồi, nâng cao tay nghề. Để thực hiện điều đó, tôi đã tiến hành một số giải pháp sau:
3.1. Nghiên cứu nội dung, lựa chọn kiến thức, tìm hiểu và tổ chức trò chơi “Tích truyện dân gian” nhằm tạo hứng thú, nâng cao hiệu quả dạy học Tiếng Việt lớp 4
	Chương trình môn Tiếng Việt lớp 4 phần kiến thức tiếng Việt và văn học sẽ giúp học sinh trước hết nắm về từ vựng: Học thêm khoảng 700 từ, thành ngữ, tục ngữ đi theo chủ điểm. Nắm được nghĩa của một số yếu tố Hán Việt, một số thành ngữ, tục ngữ thông dụng, nắm được nghĩa bóng của một số từ trong tác phẩm văn học; Nắm được cấu tạo của tiếng (âm đầu, vần, thanh) và cấu tạo của từ (từ đơn và từ phức, từ ghép và từ láy). Thứ hai là nắm về ngữ pháp và ngữ pháp văn bản: Nắm được các khái niệm danh từ, động từ, tính từ; Nắm được các kiểu câu đơn và thành phần câu đơn (chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ), các kiểu câu phục vụ cho mục đích nói chuyên biệt như câu kể, câu hỏi, câu cảm, câu khiến; Nắm được kết cấu ba phần của văn bản (mở bài, thân bài, kết bài). Thứ ba là về văn học: Làm quen với một số tác phẩm hoặc trích đoạn tác phẩm văn học dân gian, truyện, thơ, kịch, văn miêu tả của các tác giả trong và ngoài nước. 
	Để thực hiện được mục tiêu “Hình thành và phát triển ở học sinh các kĩ năng sử dụng tiếng Việt” nhất là rèn kĩ năng sử dụng vốn từ và câu cho các em hiệu quả thì cần chú trọng việc dạy học tích cực hóa cá thể học sinh, phát huy và tăng cường năng lực hoạt động nhóm cho học sinh trên quan điểm lấy nguyên tắc dạy giao tiếp làm định hướng cơ bản. Vì hoạt động giao tiếp sẽ giúp các em chủ động trao đổi tư tưởng, tình cảm, cảm xúc,...nhằm thiết lập quan hệ, sự hiểu biết hoặc sự cộng tác, giữa các thành viên trong nhóm, lớp, cộng đồng. Điều này chỉ được thực hiện một cách hiệu quả nhất thông qua việc tạo ra môi trường, tình huống cho trẻ được hoạt động tích cực, hợp tác và hăng say trong khi tham gia trò chơi học tập, nhất là trò chơi “Tích truyện dân gian”
	Khi sử dụng trò chơi “Tích truyện dân gian” trong dạy học Tiếng Việt ở lớp 4, giáo viên cần lựa chọn những câu truyện cổ dân gian có trong bài Tập đọc, Kể chuyện,hoặc những câu chuyện quá quen thuộc mà học sinh đã được nghe từ ông bà, cha mẹ để tạo nên trò chơi học tập được sử dụng trong các tiết học như: Tấm Cám, Sơn Tinh Thủy Tinh, Thạch Sanh, Cây Khế, Sự tích quả dưa hấu,. Vì điều này sẽ có tác dụng tích hợp rất tự nhiên, hiệu quả giữa hình thành kiến thức, rèn kĩ năng; giữa phân môn Luyện từ và câu với Tập đọc, Kể chuyện, Chính tả và Tập làm văn. Nói cách khác là sự tích hợp giữa kiến thức – kĩ năng tiếng Việt với hiểu biết thực tế của học sinh. Trò chơi “Tích truyện dân gian” phải đảm bảo các tiêu chuẩn: dễ chơi (có luật chơi rõ ràng, dễ hiểu), phục vụ cho mục tiêu của bài học, có tính giáo dục cao, phù hợp với không gian lớp học, phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất hiện có. Để tăng tính khả thi và hiệu quả, trò chơi học tập Tiếng Việt phải mang ý nghĩa giáo dục trí tuệ, phù hợp tâm lí lứa tuổi học sinh, phù hợp với điều kiện thời gian, điều kiện vật chất của trường, lớp và hấp dẫn học sinh. Trò chơi “Tích truyện dân gian”có thể sử dụng với nhiều mục đích khác nhau: tái hiện kiến thức của bài; hình thành kiến thức mới; củng cố kiến thức, rèn luyện kĩ năng sử dụng tiếng Việt. 
Tuy nhiên, việc tổ chức cho học sinh chơi trò chơi “Tích truyện dân gian” để củng cố, rèn kĩ năng sử dụng vốn từ, câu cho học sinh lớp 4 như thế nào để mang lại hiệu quả giờ học, để tạo hứng thú, sự sáng tạo cho các em mới là quan trọng.	
Để đạt được những điều nói trên thì tôi đã tiến hành tìm hiểu và nắm rõ quy trình tổ chức thực hiện một trò chơi “Tích truyện dân gian” bao gồm các bước sau:
	Bước 1: Giáo viên giới thiệu tên, mục đích của trò chơi
	Bước 2: Hướng dẫn chơi. Bước này bao gồm những việc làm sau:
	+ Tổ chức thành lập những người tham gia trò chơi: Số người tham gia trò chơi, số đội chơi, quản trò, trọng tài.
	+ Các dụng cụ dùng để chơi: Giấy khổ to, bút dạ, giấy màu, phấn màu, thẻ chữ, tên đội, hoa số, cờ, 
	+ Cách chơi: Giáo viên nêu tên trò chơi, luật chơi, từng việc làm cụ thể của người chơi hoặc đội chơi, thời gian chơi, những điều người chơi không được làm.
	+ Cách xác nhận kết quả hay cách tính đội chiến thắng hoặc giải của cuộc chơi(nếu có)
	Bước 3: Thực hiện trò chơi
	Bước 4: Nhận xét sau cuộc chơi. Bước này bao gồm những việc làm sau:
	+ Giáo viên (có thể kết hợp với các Trưởng ban) làm trọng tài nhận xét về thái độ tham gia chơi của từng đội, những việc làm của các đội chưa tốt để rút kinh nghiệm.
	+ Trọng tài công bố kết quả chơi của từng đội, cá nhân và trao phần thưởng cho đội chiến thắng.
	+ Một số học sinh nêu kiến thức, kĩ năng trong bài học mà trò chơi đã thực hiện. 
	Một số lưu ý khi xây dựng và tổ chức trò chơi “Tích truyện dân gian” trong dạy học tiếng Việt nhằm rèn kĩ năng sử dụng vốn từ, câu cho học sinh lớp 4 là:
	+ Mục đích của trò chơi phải thể hiện mục tiêu của bài học hoặc một phần của chương trình.
	+ Hình thức chơi đa dạng giúp học sinh được thay đổi các hoạt động học tập trên lớp, giúp học sinh phối hợp được các hoạt động trí tuệ và hoạt động vận
động.
	+ Luật chơi đơn giản để học sinh dễ nhớ, dễ thực hiện. Cần đưa ra cách 
chơi có nhiều học sinh tham gia để tăng cường kĩ năng học tập hợp tác.
	+ Các dụng cụ chơi cần dễ làm hoặc dễ tìm kiếm tại chỗ.
	+ Tổ chức chơi vào thời gian thích hợp của bài học để vừa làm cho học sinh thích thú vừa hướng cho học sinh tiếp tục tập trung vào các nội dung khác của bài học một cách có hiệu quả.
	+ Trò chơi cần tạo sự mới mẻ về cách tổ chức, khen thưởng để học sinh hứng thú, tích cực và sáng tạo khi chơi nhằm rèn kĩ năng sử dụng vốn từ,câu hiệu quả nhất cho học sinh.
	Có thể nói, dạng bài tập tiếng Việt nào cũng có thể trở thành trò chơi học tập dựa theo tích truyện dân gian nếu giáo viên chủ động và triệt để đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học; biết nắm bắt đúng các thao tác giải bài tập, xác định đúng “cái đích” của bài tập và khéo léo chuyển thao tác đó, “đích” đó vào cách chơi, cách tính kết quả cuộc chơi. Cái khéo léo một phần lớn có được nhờ tìm ra yếu tố giả định của trò chơi. Trong trò chơi, khi mọi thứ đều thật (từ vẫn là từ, câu vẫn là câu, trò vẫn là trò, thầy vẫn là thầy,), trò chơi sẽ bớt phần hấp dẫn. Với lứa tuổi Tiểu học, nhất là học sinh lớp 4B tôi phụ trách, nếu tên gọi của trò chơi, nhân vật, tình huống, kết quả,của trò chơi tiếng Việt được giả định từ nhân vật, tình huống, kết thúc, của các văn bản truyện cổ dân gian Việt Nam (thần thoại, truyền thuyết, cổ tích,) thì trò chơi lại trở nên hấp dẫn các em vô cùng. Còn gì thú vị hơn khi mỗi học sinh được giả định là một nhân vật tốt bụng, tài giỏi trong truyện dân gian (như cô Tấm, chàng Sơn Tinh, chàng Thạch Sanh, người em út, Mai An Tiêm, hay thậm chí là những chú chim sẻ đáng yêu.,...) và luôn gặp một cái kết “có hậu” như đã diễn ra trong truyện cổ. Việc giả định mới mẻ và thú vị này sẽ kích thích tính hiếu kì, giúp các em chủ động tìm ra kiến thức về từ vựng, về kiểu câu trong từng nội dung bài học, từng hoạt động cụ thể. Đồng thời giúp các em củng cố và rèn kĩ năng sử dụng vốn từ và câu tiếng Việt đã học một cách hiệu quả.
3.2. Rèn kĩ năng hiểu nghĩa từ vựng cho học sinh bằng xây dựng trò chơi Tích truyện dân gian “Khắc nhập”, “Khắc xuất”; “Dâng núi chống lụt” trong các tiết chính khóa và thiết kế các dạng bài tập ở buổi 2.
	Từ tiếng Việt có khá nhiều nhân tố liên quan tới việc hình thành nghĩa của từ như hình thức ngữ âm của từ, sự vật hiện tượng được gọi tên, khái niệm được từ biểu thị hay những yếu tố thuộc hệ thống ngôn ngữ chi phối, liên quan đến nghĩa của từ như tình cảm, thái độ, ý thức, tư tưởng, cách cảm nghĩ của người sử dụng ngôn ngữ, văn cảnh mà từ xuất hiện. Vì vậy mà việc hiểu nghĩa từ tiếng Việt đối với họ

Tài liệu đính kèm:

  • docskkn_kinh_nghiem_ren_ki_nang_su_dung_von_tu_va_cau_cho_hoc_s.doc