SKKN Kinh nghiệm dạy bài: vận chuyển các chất trong cây Sinh học 11 bằng phương pháp và kỹ thuật tổ chức hoạt động tự học của học sinh tại trường thpt Cẩm Thủy 2
Sinh học là một môn khoa học tự nhiên mang tính ứng dụng cao. Lượng kiến thức của môn học rất rộng, tuy nhiên không quá khó. Nếu học sinh thực sự quan tâm , yêu thích thì bộ môn này sẽ trở nên dễ dàng tiếp thu và rất có ý nghĩa thực tiễn.
Đa số học sinh có học lực trung bình, động cơ học tập không rõ ràng, việc học mang tính đối phó, học xong không biết để làm gì, vì thế giáo viên rất vất vả trong quá trình giảng dạy.
Hiện nay việc học còn mang nặng tính lí thuyết, có thể học sinh giỏi trong vấn đề học thuộc nhưng khả năng vận dụng kiến thức để giải thích các hiện tượng thực tế lại rất kém.
Vì vậy, trong năm học tôi đã triển khai dạy học có kết hợp giải thích cơ sở của nhiều hiện tượng mà các em gặp trong thực tế đời sống, từ đó tổng hợp lại thành đề tài: “Một số biện pháp nâng cao kĩ năng vận dụng kiến thức Sinh học vào thực tiễn cho học sinh lớp 10”.
I. MỞ ĐẦU I.1. Lí do chọn đề tài Thực hiện Nghị quyết Trung ương số 29- NQ/TW ngày 4/11/ 2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, giáo dục phổ thông trong phạm vi cả nước đang thực hiện đổi mới đồng bộ về mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức, thiết bị và đánh giá chất lượng giáo dục: từ mục tiêu chủ yếu trang bị kiến thức cho học sinh sang phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh, từ nội dung nặng tính hàn lâm khoa học sang nội dung có tính thực tiễn cao, từ phương pháp truyền thụ một chiều sang phương pháp dạy học tích cực, từ hình thức dạy học chủ yếu trên lớp sang hình thức hướng dẫn cho học sinh quan sát nghiên cứu các vấn đề thực tiễn ngoài cuộc sống, tham khảo kiến thức trên mạng...vì vậy tôi đã chọn đề tài dạy học bài : “Vận chuyển các chất trong cây” sinh học 11 cơ bản theo phương pháp và kỹ thuật tổ chức hoạt động tự học của học sinh. I.2. Mục đích nghiên cứu Dạy học bài vận chuyển các chất trong cây theo phương pháp và kỹ thuật tổ chức hoạt động tự học của học sinh thông qua tổ chức liên tiếp các hoạt động học tập đã giúp học sinh tự khám phá những điều chưa biết, giải thích được các hiện tượng trong tự nhiên mà không phải thụ động tiếp thu những tri thức được sắp đặt sẵn.Với phương pháp và kỹ thuật tổ chức hoạt động tự học của học sinh giáo viên còn rèn luyện cho học sinh cách đọc sách giáo khoa và các tài liệu học tập, biết cách tự tìm tòi khai thác thông tin trên mạng và phát hiện kiến thức mới, rèn luyện các thao tác tư duy như phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, quy lạ thành quen...để dần dần hình thành và phát triển tiềm năng sáng tạo của học sinh. Ngoài ra, còn tăng cường khả năng phối hợp học tập cá thể với làm việc theo nhóm tạo điều kiện cho học sinh nghĩ nhiều hơn, làm nhiều hơn, thảo luận nhiều hơn. Lớp học trở thành môi trường thân thiết giúp học sinh gần gũi thông qua các mối quan hệ dọc( cô –trò) quan hệ ngang( trò- trò) nhằm vận dụng những hiểu biết, kinh nghiệm của cá nhân thành cảu tập thể giải quyết các nhiệm vụ học tập chung. Bằng phương pháp và kỹ thuật dạy học này giáo viên đã giúp tất cả các học sinh đều tham gia trao đổi, tranh luận cùng với sự giúp đỡ hỗ trợ từ giáo viên học sinh đã tìm hiểu lĩnh hội kiến thức cho bản thân mình I.3. Đối tượng nghiên cứu Đề tài này sẽ nghiên cứu chú trọng việc rèn luyện cho học sinh phương pháp tự học, tự nghiên cứu sách giáo khoa, mạng internet vận dụng các kiến thức cũ giải quyết tình huống mới để tiếp cận nội dung bài học, dành nhiều thời gian trên lớp cho hoc sinh thảo luận hình thành kỹ năng, năng lực cho bản thân cùng với sự hướng dẫn của giáo viên giúp học sinh hứng thú với bộ môn, sẵn sàng nhận nhiệm vụ giáo viên giao, học sinh trong lớp thi đua lành mạnh , hỗ trợ nhau trong quá trình học tập I.4. Phương pháp nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết của dạy học bằng phương pháp và kỹ thuật tổ chức hoạt động tự học của học sinh, phương pháp đổi mới kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực; PP điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin; phương pháp thống kê, xử lý số liệu. II. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm Theo quan điểm dạy học định hướng phát triển năng lực học sinh, quá trình dạy - học bao gồm một hệ thống các hành động có mục đích của giáo viên tổ chức hoạt động trí óc và tay chân của học sinh, đảm bảo cho học sinh chiếm lĩnh được nội dung dạy học, đạt được mục tiêu xác định. Trong quá trình dạy học, giáo viên tổ chức định hướng hành động chiếm lĩnh tri thức của học sinh phỏng theo tiến trình của chu trình sáng tạo khoa học. Như vậy, chúng ta có thể hình dung diễn biến của hoạt động dạy học như sau: - Giáo viên tổ chức tình huống, giao nhiệm vụ cho học sinh. Học sinh hăng hái đảm nhận nhiệm vụ, gặp khó khăn, nảy sinh vấn đề cần tìm tòi giải quyết. Dưới sự chỉ đạo của giáo viên, vấn đề được diễn đạt chính xác hóa, phù hợp với mục tiêu dạy học và các nội dung cụ thể đã xác định. - Học sinh tự chủ tìm tòi giải quyết vấn đề đặt ra. Với sự theo dõi, định hướng, giúp đỡ của giáo viên, hoạt động học của học sinh diễn ra theo một tiến trình hợp lí, phù hợp với những đòi hỏi phương pháp luận. - Giáo viên chỉ đạo sự trao đổi, tranh luận của học sinh, bổ sung, tổng kết, khái quát hóa, thể chế hóa tri thức, kiểm tra kết quả học phù hợp với mục tiêu dạy học các nội dung cụ thể đã xác định. Tổ chức tiến trình dạy học như vậy, lớp học có thể được chia thành từng nhóm nhỏ. Tùy mục đích, yêu cầu của vấn đề học tập, các nhóm được phân chia ngẫu nhiên hay có chủ định, được duy trì ổn định hay thay đổi trong từng phần của tiết học, được giao cùng một nhiệm vụ hay những nhiệm vụ khác nhau. Trong nhóm nhỏ, mỗi thành viên đều phải làm việc tích cực, không thể ỷ lại vào một vài người hiểu biết và năng động hơn. Các thành viên trong nhóm giúp đỡ nhau tìm hiểu vấn đề nêu ra trong không khí thi đua với các nhóm khác. Kết quả làm việc của mỗi nhóm sẽ đóng góp vào kết quả học tập chung của cả lớp. Các kĩ thuật dạy học tích cực như sẽ được sử dụng trong tốt chức hoạt động nhóm trên lớp để thực hiện các nhiệm vụ nhỏ nhằm đạt mục tiêu dạy học. Như vậy, mỗi bài học bao gồm các hoạt động học theo tiến trình sư phạm của phương pháp dạy học tích cực được sử dụng. Mỗi hoạt động học có thể sử dụng một kĩ thuật dạy học tích cực nào đó để tổ chức nhưng đều được thực hiện theo các bước như sau: (1) Chuyển giao nhiệm vụ học tập: nhiệm vụ học tập rõ ràng và phù hợp với khả năng của học sinh, thể hiện ở yêu cầu về sản phẩm mà học sinh phải hoàn thành khi thực hiện nhiệm vụ; hình thức giao nhiệm vụ sinh động, hấp dẫn, kích thích được hứng thú nhận thức của học sinh; đảm bảo cho tất cả học sinh tiếp nhận và sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ. (2) Thực hiện nhiệm vụ học tập: khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực hiện nhiệm vụ học tập; phát hiện kịp thời những khó khăn của học sinh và có biện pháp hỗ trợ phù hợp, hiệu quả; không có học sinh bị "bỏ quên". (3) Báo cáo kết quả và thảo luận: hình thức báo cáo phù hợp với nội dung học tập và kĩ thuật dạy học tích cực được sử dụng; khuyến khích cho học sinh trao đổi, thảo luận với nhau về nội dung học tập; xử lí những tình huống sư phạm nảy sinh một cách hợp lí. (4) Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập: nhận xét về quá trình thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh; phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ và những ý kiến thảo luận của học sinh; chính xác hóa các kiến thức mà học sinh đã học được thông qua hoạt động. [1] 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. Trước đây khi đổi mới sách giáo khoa chương trình sinh học 11 mới được đưa vào giảng dạy đây là kiến thức mới đối với giáo viên khi giảng dạy chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn như làm thế nào cho HS hiểu bài khắc sâu kiến thức đặc biệt trong những năm học tới chương trình sinh 11 tham gia vào các kỳ thi HSG cấp tỉnh, THPT quốc gia, HS học khối khoa học tự nhiên rất ngại các kiến thức mang tính hàn lâm, lí thuyết vì vậy khi cho các em làm bài kiểm tra trên thực tế chỉ đạt chủ yếu ở mức độ trung bình có HS vẫn còn điểm yếu, rất ít HS đạt điểm khá giỏi. 2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề. BÀI GIẢNG MINH HỌA Ngµy so¹n: 6/ 9 /2017 Bài 2 Tiết 2 VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT TRONG CÂY I. Mục tiêu: Sau khi học xong bài này học sinh cần: Kiến thức: - Trình bày khái niệm dòng mạch gỗ, dòng mạch rây. - Mô tả được cấu tạo của dòng mạch gỗ và dòng mạch rây. - Thành phần của dịch dịch mạch gỗ, dịch mạch rây. - Động lực đẩy dòng mạch gỗ, dòng mạch rây. 2. Kĩ năng: - Rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm quan sát, phân tích, so sánh, phát hiện vấn đề. 3. Thái độ: - Yêu thích tìm hiểu bộ môn sinh học, yêu thiên nhiên 4.Năng lực: - Rèn luyện và phát triển năng lực giải quyết vấn đề - Hình thành và phát triển năng lực sáng tạo - Hình thành và phát triển năng lực tự học II. Phương tiện dạy học: - Hình 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5 SGK. - Máy chiếu. - Phiếu học tập - Phiếu học tập số 2 trên giấy A0 - Bút dạ, nam châm Phiếu học tập số 1 Thời gian : 5 phút Tiêu chí so sánh Quản bào Mạch ống Đáp án PHT số 1 Tiêu chí so sánh Quản bào Mạch ống Đường kính Nhỏ Lớn Chiều dài Dài Ngắn Cách nối Gối đầu lên nhau Đầu kế đầu Phiếu học tập số 2 Tiêu chí so sánh Mạch gỗ Mạch rây Cấu tạo Thành phần dịch Động lực Đáp án PHT số 2 Tiêu chí so sánh Mạch gỗ Mạch rây Cấu tạo - Là những tế bào chết. - Thành tế bào có chứa linhin. - Các tế bào nối với nhau thành những ống dài từ rễ lên lá. - Là những tế bào sống. - Các ống rây nối đầu với nhau thành ống dài đi từ lá xuống rễ. Thành phần dịch - Nước, muối khoáng được hấp thụ ở rễ và các chất hữu cơ được tổng hợp ở rễ - Là các sản phẩm đổng hóa ở lá: + Saccarozo, aa, vitamin + Một số ion khoáng được sử dụng lại. Động lực - Là sự phối hợp của 3 lực : + Áp suất rễ. + Lực hút do thoát hơi nước ở lá. + Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với thành mạch gỗ - Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn và cơ quan chứa. III. Tổ chức hoạt động học: Hoạt động 1: khi cắm hoa hồng trắng vào các cốc chứa phẩm màu khác nhau cánh hoa hồng trắng thay đổi màu như thế nào? Mục đích: - Tạo tâm thế vui vẻ, thoải mái cho học sinh. - Làm bộc lộ những hiểu biết, quan niệm có sẵn của học sinh, tạo mối liên tưởng giữa kiến thức đã có ( hấp thụ nước và ion khoáng, cơ chế hấp thụ thụ động, chủ động...) với kiến thức mới sẽ lĩnh hội trong bài mới (vận chuyển các chất trong cây, các lực để vận chuyển các chất, thành phần vận chuyển) - Giúp học sinh huy động các kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm của bản thân có liên quan đến bài mới, kích thích sự tò mò, mong muốn tìm hiểu bài mới. - Giúp giáo viên tìm hiểu xem học sinh có hiểu biết gì về những vấn đề trong cuộc sống có liên quan đến bài mới 2. Nội dung: - GV treo sơ đồ hình 1.3, yêu cầu 1 HS lên chú thích các bộ phận cũng như chỉ ra con đường xâm nhập của nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ? Giáo viên yêu cầu HS nộp thí nghiệm đã chuẩn bị tại nhà, cho học sinh quan sát hình ảnh GV đã chuẩn bị, nhận xét các nhóm đã tiến hành thí nghiệm thành công và các nhóm tiến hành thí nghiệm thất bại sau đó yêu cầu học sinh cho biết tại sao có sự thay đổi màu sắc của cánh hoa hồng trắng. Thí nghiệm giáo viên làm tại nhà: Trước Sau Thí nghiệm tham khảo trên mạng Trước khi thí nghiệm Kết quả thí nghiệm GV đặt vấn đề vào bài: Nước và các ion khoáng sau khi vào đến mạch gỗ của rễ sẽ được vận chuyển theo con đường nào lên các bộ phận khác trong cây? Các chất được tổng hợp từ lá sẽ được vận chuyển như thế nào xuống các cơ quan chứa? Chúng ta sẽ học bài: Vận chuyển các chất trong cây. 3. Dự kiến sản phẩm của học sinh: Học sinh chú thích được hình 1.3 vì đây là kiến thức của bài cũ Học sinh có thể xác định màu cánh hoa thay đổi theo màu của cốc chứa phẩm màu mà gốc cây được cắm 4. Kỹ thuật tổ chức: - Giáo viên yêu cầu HS quan sát hình 1.3 yêu cầu 1 HS lên chú thích các bộ phận cũng như chỉ ra con đường xâm nhập của nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ? - HS trả lời các vị trí tương ứng 1:.. - GV cho học sinh quan sát hình ảnh sau đó yêu cầu học sinh cho biết sự thay đổi màu sắc của cánh hoa hồng? - Học sinh trả lời màu cánh hoa thay đổi theo màu của cốc chứa phẩm màu mà gốc cây được cắm. GV vào bài mới: Nước và các ion khoáng sau khi vào đến mạch gỗ của rễ sẽ được vận chuyển theo con đường nào lên các bộ phận khác trong cây? Các chất được tổng hợp từ lá sẽ được vận chuyển như thế nào xuống các cơ quan chứa? Chúng ta sẽ học bài: Vận chuyển các chất trong cây. Hoạt động 2: Dòng mạch gỗ, dòng mạch rây Mục đích: - Trình bày khái niệm dòng mạch gỗ, dòng mạch rây. - Mô tả được cấu tạo của dòng mạch gỗ và dòng mạch rây. - Thành phần của dịch dịch mạch gỗ, dịch mạch rây. - Động lực đẩy dòng mạch gỗ, dòng mạch rây. 2. Nội dung: 2.1 Khái niệm dòng mạch gỗ, dòng mạch rây 2.2 Dòng mạch gỗ, dòng mạch rây a. Cấu tạo b. Thành phần dịch c. Động lực đẩy của dòng 3. Dự kiến sản phẩm của học sinh: 3.1 Khái niệm dòng mạch gỗ, dòng mạch rây HS làm việc cá nhân, theo dõi hình ảnh giáo viên cung cấp, nghe gợi ý, vận dụng kiến thức đã học trả lời câu hỏi. Sau khi trả lời câu hỏi sẽ được GV chỉnh sửa, hoàn chỉnh 3.2 Dòng mạch gỗ, dòng mạch rây - HS làm việc theo nhóm: nghe gợi ý, qua sát hình ảnh, SGK hoàn thành phiếu học tập số 1 Phiếu học tập số 1 Thời gian : 5 phút Tiêu chí so sánh Quản bào Mạch ống Đường kính Chiều dài Cách nối HS đã phát hiện vấn đề các tiêu chí trong phiếu học tập không có ở phần chữ của SGK, chỉ có ở kênh hình và thảo luận sôi nổi. Sau khi hoàn thành PHT sẽ được GV hoàn chỉnh HS làm việc theo nhóm: nghe gợi ý, quan sát hình ảnh, SGK hoàn thành phiếu học tập số 2 trên giấy A0 Phiếu học tập số 2 Thời gian : 10 phút Tiêu chí so sánh Mạch gỗ Mạch rây Cấu tạo Thành phần dịch Động lực Có nhóm trình bày nhanh, hiệu quả, có nhóm còn thảo luận thống nhất ý kiến thắc mắc tại sao dòng đi lên cần nhiều động lực hơn, trong 3 lực thì lực nào quan trọng hơn ... 4. Kỹ thuật tổ chức: 4.1 Nội dung 1: Khái niệm dòng mạch gỗ, dòng mạch rây Giáo viên cung cấp hình ảnh trên máy chiếu hỏi: trong cây có những dòng vận chuyển vật chất nào? HS trả lời: Trong cây có 2 con đường vận chuyển vật chất là dòng mạch gỗ và dòng mạch rây. GV cho HS quan sát hình ảnh hỏi: thí nghiệm trên thể hiện dòng vận chuyển nào? HS trả lời: thí nghiệm trên thể hiện dòng vận chuyển là dòng đi lên GV kết luận: -Dòng đi lên là dòng mạch gỗ vận chuyển nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ rồi tiếp tục vận chuyển theo mạch gỗ trong thân lan tỏa đến lá và những bộ phận khác trong cây. - Dòng đi xuống là dòng mạch rây vận chuyển các chất hữu cơ từ các tế bào quang hợp trong phiến lá vào cuống lá rồi đến nơi cần sử dụng hoặc dự trữ như củ, rễ, quả... 4.2. Nội dung 2: Dòng mạch gỗ, dòng mạch rây GV chia lớp thành 6 nhóm( 1nhóm trưởng, 1 thư ký, 5- 6 thành viên) GV phát phiếu học tập trên giấy A0 đã chuẩn bị cùng bút dạ, yêu cầu HS quan sát lệnh trong phiếu học tập, cho HS quan sát hình ảnh trên máy chiếu. Sau đó giao nhiệm vụ cho HS đọc sách giáo khoa từ trang 10 đến trang 13 hoàn thành phiếu học tập số 2 trong 10 phút. Trong lúc các nhóm hoạt động GV quan sát phát hiện kịp thời nhắc nhở những HS chưa tham gia hoạt động nhóm, cử nhóm trưởng, thư ký để trình bày sản phẩm của nhóm, hỗ trợ các nhóm có khó khăn, khuyến khích học sinh các nhóm hợp tác làm việc Sau 10 phút GV yêu cầu nhóm 1, nhóm 5 lên dán sản phẩm của nhóm lên bảng, các nhóm khác nhận xét phiếu học tập của nhóm 1 và nhóm 5. GV sau khi các nhóm nhận xét về phiếu học tập của nhóm 1 và 5 GV chiếu đáp án phiếu học tập đã chuẩn bị theo từng phần Tiêu chí so sánh Mạch gỗ Mạch rây Cấu tạo - Là những tế bào chết. - Thành tế bào có chứa linhin. - Các tế bào nối với nhau thành những ống dài từ rễ lên lá. - Là những tế bào sống. - Các ống rây nối đầu với nhau thành ống dài đi từ lá xuống rễ. GV hỏi: Tại sao mạch gỗ phải là những tế bào chết, thành tế bào có chứa linhin? HS trả lời: do dòng đi lên có áp suất lớn nên cần các tế bào chết, thành tế bào có chứa linhin mới không làm vỡ đường vận chuyển GV tiếp tục chiếu đáp án phiếu học tập đã chuẩn bị theo từng phần cho HS nhận xét với phiếu học tập của nhóm Tiêu chí so sánh Mạch gỗ Mạch rây Thành phần dịch - Nước, muối khoáng được hấp thụ ở rễ và các chất hữu cơ được tổng hợp ở rễ - Là các sản phẩm đổng hóa ở lá: + Saccarozo, aa, vitamin + Một số ion khoáng được sử dụng lại. Tiêu chí so sánh Mạch gỗ Mạch rây Động lực - Là sự phối hợp của 3 lực : + Áp suất rễ. + Lực hút do thoát hơi nước ở lá. + Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với thành mạch gỗ - Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn và cơ quan chứa. GV hỏi: Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau là do đặc tính nào của nước ? HS trả lời : Do nước có tính phân cực. Hoạt động 3:Luyện tập Mục đích: HS thực hành vận dụng trực tiếp kiến thức vừa học để giải quyết các câu hỏi phục vụ cho các kỳ thi, rèn luyện các trả lời câu hỏi trắc nghiệm phục vụ cho kỳ thi THPT quốc gia. Nội dung: Giáo viên đưa ra hình ảnh yêu cầu HS chú thích 1, 2 là gì? 2 1 GV chuẩn bị câu hỏi dạng trắc nghiệm trên power point gồm các câu sau Câu 1: Mạch gỗ gồm Ống rây và tế bào kèm Quản bào và ống rây Quản bào và mạch ống Tế bào kèm và ống rây Câu 2: Mạch gỗ có cấu tạo thuận lợi cho sự di chuyển của nước và ion khoáng là do: Lực cản thấp nhờ cấu tạo ống rỗng Thành tế bào mạch gỗ được linhin hóa Gồm các tế bào sống Cả A và B Câu 3: Dịch mạch rây có độ PH là 8,0 - 8,5 7,5 – 8,0 8,5 – 9,0 9,0 – 9,5 Câu 4: Động lực của dòng mạch rây là: Lực đẩy( Áp suất rễ) Lực hút do thoát hơi nước ở lá Lực liên kết giữa các phân tử nước Sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn và cơ quan chứa Dự kiến sản phẩm học tập của học sinh: HS có thể trả lời các câu hỏi của GV vì đây là nội dung HS vừa học trên lớp Kỹ thuật tổ chức: GV cho HS làm việc nhóm 2 người giao nhiệm vụ: Quan sát hình ảnh trên power point và chú thích 1, 2 của hình ảnh trên. HS trao đổi theo nhóm GV gọi 1 nhóm lên chú thích hình ảnh, GV hỏi tại sao 1 là dòng mạch gỗ, 2 là dòng mạch rây HS trả lời vì 1 vận chuyển nước và ion khoáng, 2 vận chuyển đường, các chất hữu cơ GV yêu cầu các nhóm khác nhận xét câu trả lời của bạn và kết luận. GV tiếp tục đưa ra các câu hỏi dạng trắc nghiệm yêu cầu làm việc nhóm 2 người Câu 1: Mạch gỗ gồm Ống rây và tế bào kèm Quản bào và ống rây Quản bào và mạch ống Tế bào kèm và ống rây HS: Trả lời đáp án C GV cho HS kiểm ra bằng đáp án đã chuẩn bị trên power point Câu 2: Mạch gỗ có cấu tạo thuận lợi cho sự di chuyển của nước và ion khoáng là do: Lực cản thấp nhờ cấu tạo ống rỗng Thành tế bào mạch gỗ được linhin hóa Gồm các tế bào sống Cả A và B HS: trả lời đáp án D GV cho HS kiểm ra bằng đáp án đã chuẩn bị trên power point Câu 3: Dịch mạch rây có độ PH là 8,0 - 8,5 7,5 – 8,0 8,5 – 9,0 9,0 – 9,5 HS: trả lời đáp án A GV cho HS kiểm ra bằng đáp án đã chuẩn bị trên power point Câu 4: Động lực của dòng mạch rây là: Lực đẩy( Áp suất rễ) Lực hút do thoát hơi nước ở lá Lực liên kết giữa các phân tử nước Sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn và cơ quan chứa HS: trả lời đáp án D GV cho HS kiểm ra bằng đáp án đã chuẩn bị trên power point Hoạt động 4:Vận dụng, mở rộng Mục đích: Nhằm khuyến khích HS hình thành ý thức và năng lực thường xuyên vận dụng kiến thức đã học để giải thích các hiện tượng trong cuộc sống . Nội dung: Câu 1: Thế nào là hiện tượng rỉ nhựa, hiện tượng ứ giọt? Tại sao hiện tượng ứ giọt chỉ xảy ra ở những cây bụi thấp và những cây thân thảo? Câu 2. a. Nguyên nhân nào giúp nước trong cây vận chuyển ngược chiều trọng lực lên cao hàng chục mét? b. Tại sao nói sự trao đổi nước và muối khoáng của cây xanh liên hệ mật thiết với nhau? Dự kiến sản phẩm học tập của học sinh: HS có thể đưa ra các câu trả lời : Câu 1: Hiện tượng rỉ nhựa cắt ngang cây thân thảo (ví dụ :cà chua) cắt gần gốc. mục đích là loại bỏ động cơ hút nước trên (là sức hút của bộ lá) và động cơ giữa (chính là sự liên kết giưa các phân tử nước trong mạch của cây). Thí nghiệm này chứng minh được sức đẩy của động cơ dưới của cây là bộ rễ. 2)Hiện tượng ứ giọt: úp chuông thủy tinh vào cây để một thời gian thấy trên mép lá có các giọt nước xuất hiện.Mục đích của việc úp chuông là tạo ra không khí bão hòa hơi nước tức là đã loại bỏ được động cơ trên , cây lúc này chỉ còn động cơ giữa và dưới. Tóm lại 2 thí nghiệm này nhằm mục đích tìm hiểu vai trò của các động cơ hút nước của cây. Các cây bụi thấp và thân thảo thường mọc ở dưới các cây lớn hơn do đó khu vật sống của nó thường có độ ẩm cao do đó khi hơi nước từ các bộ phận của nó thoát ra khó bay hơi hơn nên nó ngưng tụ lại trên lá thành giọt (do sự chênh lệch nông độ hơi nước trong cây và ngoài môi trường ) Câu 2 Là do sự
Tài liệu đính kèm:
- skkn_kinh_nghiem_day_bai_van_chuyen_cac_chat_trong_cay_sinh.doc
- BÌA.doc
- DANH MỤC SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TỪNG ĐẠT.doc
- MỤC LỤC.doc