SKKN Dạy học tích hợp thông qua bài “Góp phần xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư”, nhằm phát triển những kĩ năng cần thiết cho học sinh trường THCS Minh Khai

MỞ ĐẦU
Lí do chọn đề tài.
Hiện nay, dạy học tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục đang được quan tâm. Thực hiện tích hợp trong dạy học sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho việc góp phần hình thành và phát triển các năng lực hành động, năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. 
 	Trong những năm gần đây Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức các cuộc thi “Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh” và cuộc thi “Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo viên trung học”. Mục đích: 
 	- Khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức tổng hợp của các môn học khác nhau để giải quyết các tình huống thực tiễn; tăng cường khả năng vận dụng tổng hợp, khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh; 
- Thúc đẩy việc gắn kiến thức lý thuyết và thực hành trong nhà trường với 
thực tiễn đời sống; đẩy mạnh thực hiện dạy học theo phương châm "học đi đôi
với hành";
- Góp phần đổi mới hình thức, phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập; thúc đẩy sự tham gia của gia đình, cộng đồng vào công tác giáo dục
- Khuyến khích giáo viên sáng tạo, thực hiện dạy học theo chủ đề, chủ điểm có nội dung liên quan đến nhiều môn học và gắn liền với thực tiễn;
- Góp phần đổi mới hình thức tổ chức dạy học, đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập; tăng cường ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin trong dạy học.
 	Thực trạng việc dạy bộ môn nói chung, môn GDCD lớp 8 nói riêng mặc dù quan niệm dạy học tích hợp đã được vận dụng vào giảng dạy, song hiệu quả đạt được là chưa cao. Hơn nữa, đối với học sinh các em có tâm lý đặc biệt coi trọng các môn thi vào Trung học Phổ thông là Toán – Văn – Anh, cho nên những môn học khác, nhất là môn GDCD bị xem nhẹ, học sinh không có hứng thú học. Giáo viên trong các nhà trường chưa thực sự hiểu hết ý nghĩa, tầm quan trọng của việc dạy học tích hợp, đặc biệt là việc vận dụng kiến thức liên môn trong môn GDCD. Quá trình vận dụng tích hợp liên môn vào trong bài dạy còn gặp nhiều lúng túng nên trong quá trình giảng dạy thường chỉ tập trung vào kiến thức đặc thù của bộ môn mà thiếu sự quan tâm, liên hệ với các bộ môn khác. Về phía học sinh xuất hiện tâm lí coi nhẹ, chủ quan trong bộ môn. Các em thường cho rằng kiến thức của bộ môn nhẹ, không có tác dụng nhiều trong việc học tập nên thiếu quan tâm, thậm chí bỏ rơi bộ môn khi thấy mình đã có đủ số điểm cần thiết. Vì vậy nên khi được hỏi, khai thác sâu vào vấn đề các em thường tỏ ra lúng túng hoặc không thể trả lời câu hỏi. Chính vì thế, dạy học tích hợp là vấn đề cần thiết trong đổi mới phương pháp dạy học hiện nay.
 	Mỗi một bài dạy và học GDCD có vai trò quan trọng đối với cả thầy và trò. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy học, tôi lựa chọn đề tài : Dạy học tích hợp thông qua bài “Góp phần xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư”, nhằm phát triển những kĩ năng cần thiết cho học sinh trường THCS Minh Khai , với mong muốn sẻ chia những kinh nghiệm nho nhỏ của mình trong quá trình giảng dạy. 
1.2. Mục đích nghiên cứu
Đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông là một vấn đề lớn, thu hút sự quan tâm không chỉ của những người làm công tác giáo dục mà còn thu hút sự quan tâm của mọi tầng lớp xã hội. Chương trình SGK cũng đã được xây dựng dựa trên quan điểm: “Lấy quan điểm tích hợp làm nguyên tắc chỉ đạo tổ chức nội dung chương trình biên soạn sách giáo khoa và lựa chọn các phương pháp giảng dạy”. Vì vậy việc tích hợp liên môn trong giảng dạy là một trong những phương pháp giảng dạy mới đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
Qua kinh nghiệm giảng dạy của bản thân đã chứng minh việc tích hợp kiến thức liên môn trong giảng dạy đã bước đầu mang lại kết quả, các giờ giáo dục công dân trở nên sôi động hơn với những bài thơ, bài văn, những nhân vật lịch sử, nhân vật văn học, kiến thức địa lí, mĩ thuật những vấn đề về môi trường được đề cập đến. Vì thế các vấn đề lý thuyết trong giáo dục công dân được cụ thể hóa sinh động, trực quan với những bức tranh vẽ của học sinh Từ đó, học sinh đã được tiếp cận các kiến thức trong môn giáo dục công dân ở nhiều khía cạnh, nhiều giác quan. Điều này đã thúc đẩy các em học tập tích cực hơn, có nhận thức rõ ràng và từ đó có thái độ đúng đắn, hành vi phù hợp.
1. 3. Đối tượng nghiên cứu
 Dạy học tích hợp nhằm phát triển những kĩ năng cần thiết cho học sinh trường THCS Minh Khai, Thành phố Thanh Hoá, Tỉnh Thanh Hoá.
1. 4. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp khảo sát, thực nghiệm
- Phương pháp điều tra
- Phương pháp đối chứng 
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp thu thập thông tin, số liệu thống kê
- Phương pháp đàm thoại
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
- Phương pháp dự giờ khảo cứu
NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận 
- Tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục đã trở thành xu thế trong việc xác định nội dung, phương pháp dạy học trong nhà trường phổ thông và trong xây dựng chương trình môn học ở nhiều nước trên thế giới trong đó có Việt Nam. Quan điểm tích hợp được xây dựng trên cơ sở những quan niệm tích cực về quá trình học tập và quá trình dạy học.
- Qua quá trình dạy học tôi thấy việc thực hiện dạy học tích hợp các môn học không những giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn giúp học sinh phát triển năng lực, kiến thức, kỹ năng, vận dụng sáng tạo kiến thức và làm cho việc học tập trở nên ý nghĩa hơn đối với học sinh so với việc các môn học được thực hiện riêng rẽ. Tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục giúp đào tạo những người có đầy đủ phẩm chất và năng lực để giải quyết các vấn đề phức tạp của cuộc sống hiện đại. 
- Dạy học theo hướng tích hợp phát huy được tính tích cực của học sinh, góp phần đổi mới nội dung và phương pháp dạy học ở nhà trường. Bên cạnh đó giáo viên có thể trau dồi kiến thức nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
- Kết hợp các kiến thức liên môn trong môn Giáo dục công dân làm cho học sinh hứng thú khi học tập bộ môn, vận dụng được nhiều mảng kiến thức khác nhau, kết hợp hài hòa kiến thức các môn học góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
2. 2. Thực trạng
2.2.1. Đặc điểm, tình hình chung về việc dạy học tích hợp trong môn GDCD.
- Hiện nay nhà trường đã được đầu tư cơ sở vật chất để đáp ứng nhu cầu dạy và học. So với những năm học trước thì trường đã khang trang hơn nhiều với hai dãy nhà cao tầng. Các phòng học đều có máy chiếu phục vụ giảng dạy của giáo viên . Thư viện nhà trường là nơi cung cấp nhiều sách và tài liệu học tập cho giáo viên và học sinh.
 - Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm của và chỉ đạo sâu sắc của Phòng giáo dục và đào tạo , của Ủy ban nhân dân TP Thanh Hoá, đặc biệt là phụ huynh học sinh.
- Nhiều em có tinh thần hiếu học và học giỏi, theo kịp được sự đổi mới của giáo dục, tích cực chủ động chiếm lĩnh tri thức. Phần lớn các em HS thấy rất hào hứng và nhiệt tình tham gia các cuộc thi do Bộ GD&ĐT, Sở giáo dục và Phòng giáo dục phát động. 
- Dạy học tích hợp là một trong những nguyên tắc quan trọng trong dạy học. Đây được coi là một quan niệm dạy học hiện đại, nhằm phát huy tính tích cực của học sinh, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục trong các nhà trường.
- Dạy học vận dụng kiến thức liên môn giúp cho giờ học sẽ trở nên sinh động hơn, vì không chỉ có giáo viên là người trình bày mà học sinh cũng tham gia vào quá trình tiếp nhận kiến thức, từ đó phát huy tính tích cực của học sinh.
- Dạy học tích hợp cũng góp phần phát triển tư duy liên hệ, liên tưởng ở học sinh. Tạo cho học sinh một thói quen trong tư duy, lập luận tức là khi xem xét một vấn đề phải đặt chúng trong một hệ quy chiếu, từ đó mời có thể nhận thức vấn đề một cách thấu đáo.
Qua nhiều năm giảng dạy tôi nhận thấy phương pháp giảng dạy truyền thống, giữa các phân môn chưa có sự liên kết chặt chẽ với nhau tách rời từng  phương diện kiến thức, học sinh hoạt động chưa tích cực, hiệu quả đem lại cũng chưa cao. Chính vì lẽ đó, dạy học theo quan điểm tích hợp là một xu hướng tất yếu của dạy học hiện đại, là biện pháp để tích cực hoá hoạt động nhận thức của học sinh. Học sinh được rèn luyện thói quen tư duy, nhận thức vấn đề một cách có hệ thống và lôgic. Qua đó học sinh cũng thấy được mối quan hệ biện chứng giữa các kiến thức được học trong chương trình, vận dụng các kiến thức lí thuyết và các kĩ năng thực hành giải quyết những vấn đề thực tiễn.
2.2.2. Số liệu điều tra
Trong năm học 2016- 2017, tiến hành khảo sát chất lượng học sinh khối 8 khi chưa áp dụng tích hợp kiến thức liên môn vào bài học, cụ thể bài 9 lớp 8: "Góp phần xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư" với những nội dung khảo sát:
- Ý nghĩa của việc xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư? 
- Em có nhận xét gì về nếp sống văn hoá nơi gia đình em ở? Lấy một vài ví dụ về những việc mà theo em là góp phần xây dựng nếp sống văn hoá và ngược lại?
Kết quả đạt được như sau:
Lớp
Sĩ số
Xếp loại 
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
8C
36
5
13.9
12
33.3
18
50.0
1
2.8
8E
38
7
18.4
11
29.0
19
50.0
1
2.6
8G
48
11
22.9
18
37.5
19
39.6
0
0
Từ kết quả khảo sát đó, tôi rút ra những nguyên nhân cơ bản sau: 
 	Thứ nhất, giáo viên dạy bộ môn chưa thực sự tâm huyết với bộ môn của mình giảng dạy, còn truyền thụ kiến thức theo một chiều mà không đặt học sinh vào đối tượng trung tâm, không phát huy được tinh thần tự học của học sinh. 
 	Thứ hai, về phía học sinh khi học tập chưa xác định được tầm quan trọng của bộ môn. Khả năng vận dụng kiến thức đã học vào trong thực tế cuộc sống còn hạn chế.
2.3. Giải pháp và tổ chức thực hiện
2.3.1. Các nguyên tắc tích hợp:
- Đảm bảo tính mục tiêu: Việc lựa chọn và liên kết các kiến thức, kĩ năng phải nhằm tới mục tiêu giáo dục của lớp học, bài học mà mục tiêu trên hết đó là tạo nên con người có khả năng hành động trên một nền tảng kiến thức, kĩ năng vững chắc.
- Đảm bảo tính khoa học: Các kiến thức phải khách quan, phản ánh đúng bản chất của sự vật, hiện tượng.
- Có những nét tương đồng về nội dung, phương pháp của những môn học được được tích hợp để các kiến thức và kĩ năng hỗ trợ cho nhau, giúp người học có thuận lợi trong học tập và vận dụng vào cuộc sống.
- Đảm bảo tính khả thi: Người học có thể tiếp thu và vận dụng được kiến thức, kĩ năng liên môn, người dạy có các điều kiện tổ chức, hướng dẫn việc học tập.
- Tránh gò ép, ôm đồm, dàn trải: Phải chấp nhận việc coi các kiến thức của các môn học có liên quan chỉ đóng vai trò công cụ cho nội dung chính. Nội dung và các hoạt động phải được cấu trúc sao cho đáp ứng mục tiêu phát triển các năng lực của người học.
2.3.2. Các phương pháp thực hiện khi tích hợp kiến thức liên môn trong bài học.
Khi tiến hành tích hợp kiến thức liên môn vào bài học giáo viên cần thực hiện các bước sau:
a. Khái quát nội dung chính của bài học
Bài 9: Góp phần xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư, gồm 02 nội dung chính:
- Học sinh thấy được ý nghĩa của việc xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư. 
- Trách nhiệm của học sinh trong việc tham gia xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư. 
b. Xác định các môn có nội dung kiến thức tích hợp trong từng phần của bài học.
Cụ thể:
* Môn Sinh học: Trong môn Sinh học lớp 6, học sinh đã thấy được vai trò quan trọng của thực vật trong việc giữ đất và bảo vệ nguồn nước. Từ đó, thấy được sự cần thiết phải biết bảo vệ thực vật, trồng cây xanh, có ý thức thực hiện tốt Luật Bảo vệ môi trường.
*Môn Hoá học: Xác định được vai trò của nước trong đời sống và sản xuất. Chúng ta không thể duy trì cuộc sống nếu như thiếu nước, và nếu sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm sẽ gây ra những căn bệnh nguy hiểm tới tính mạng con người. Vì vậy việc bảo vệ nguồn nước là rất cần thiết cho đời sống con người.
* Môn Ngữ văn: Thông qua văn bản nhật dụng “ Thông tin ngày trái đất năm 2000”, trong chương trình Ngữ văn lớp 8, bằng phương thức thuyết minh, với cách vào đề trực tiếp ngắn gọn, dễ hiểu, văn bản đã giúp học sinh hiểu được sự nguy hiểm của ô nhiễm môi trường đối với sức khoẻ con người. Từ đó giúp học sinh thấy được sự cần thiết phải biết bảo vệ môi trường sống như: không vứt rác bừa bãi, biết dùng giấy, lá thay cho túi nilong, nhựa... Nhằm đạt được mục tiêu giáo dục của bài học.
	* Môn Địa lí: Bằng kiến thức địa lí đã học ở kì I lớp 7, bài 17 “ Ô nhiễm môi trường không khí ở đới ôn hoà” học sinh sẽ thấy được thực trạng hiện nay: Bầu không khí đang bị ô nhiễm nặng nề do nhiều nguyên nhân. Từ đó, thấy được sự cần thiết phải bảo vệ môi trường, biết tuyên truyền để mọi người chung tay bảo vệ môi trường.	
* Môn Mỹ thuật: Bằng những kiến thức Mỹ thuật vẽ theo đề tài đã học trong môn mỹ thuật lớp 6, 7, 8 học sinh có thể vận dụng để thực hiện bài tập vẽ tranh với đề tài giữ gìn vệ sinh môi trường, với các chủ đề: Trồng, chăm sóc, bảo vệ cây xanh; làm sạch nguồn nước; dọn vệ sinh nhà cửa, đường phố... theo sự sáng tạo và năng khiếu của bản thân thể hiện được nội dung bài học. Tổng hợp kiến thức của bài học, đồng thời biết vận dụng kiến thức và kỹ năng mỹ thuật của mình để tham gia vào hoạt động xây dựng nếp sống văn hoá phù hợp với lứa tuổi.
Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu ý nghĩa của việc xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư. 
+ Tích hợp với môn Sinh học
Sau khi học sinh thảo luận nhóm, tìm hiểu nội dung phần Đặt vấn đề với câu hỏi: Những hiện tượng tiêu cực ở Mục I? Những hiện tượng đó ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống của người dân? Tôi đã tích hợp với môn Sinh học và yêu cầu học sinh giải thích được : Hậu quả của việc tảo hôn? Học sinh nhận xét. Tôi ghi nhận xét và chuẩn hóa kiến thức về hậu quả của tảo hôn. Tôi cho học sinh xem đoạn phim tư liệu về hậu quả của tảo hôn:
 Như vậy, một lần nữa các em đã hiểu được tác hại của tảo hôn đó là: Các em không được đi học; là nguyên nhân sinh ra đói nghèo; nhiều cặp vợ chồng trẻ bỏ nhau, cuộc sống dang dở...và thấy được sự cần thiết phải xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư, xoá bỏ những tập tục lạc hậu trong đời sống cộng đồng.
Hoạt động 2: Trách nhiệm của học sinh trong việc góp phần xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư
+ Tích hợp với môn Tin học:
Tôi cho học sinh xem đoạn video về hành vi uống rượu, gây mất trật tự, thiếu tôn trọng mọi người xung quanh của một số nam thanh niên: 
Sau đó tôi đặt câu hỏi: Em có nhận xét gì về hành vi của một số thanh niên trong đoạn video vừa xem?
Học sinh suy nghĩ và trả lời: Những hành vi của các thanh niên trong tình huống là thiếu tôn trọng người khác ( tụ tập uống rượu, gây mất trật tự trong đêm khuya). 
Từ đó, tôi hướng dẫn học sinh rút ra bài học đối với bản thân : Để góp phần xây dựng nếp sống văn hoá, công dân- học sinh cần thực hiện tốt các quy định về nếp sống văn hoá ở cộng đồng. Giáo viên cũng chỉ rõ các quy định, đó là: Giữ gìn trật tự an ninh, vệ sinh nơi ở; bảo vệ cảnh quan môi trường sạch đẹp; xây dựng tình đoàn kết xóm giềng; bài trừ phong tục, tập quán lạc hậu, mê tín dị đoan và tích cực phòng, chống các tệ nạn xã hội...
+ Tích hợp với môn Ngữ văn:
Trong chương trình Ngữ văn lớp 8, thông qua văn bản nhật dụng “ Thông tin ngày trái đất năm 2000”, em thấy việc sử dụng bao bì nilong có tác hại như thế nào? Chúng ta cần làm gì để cải thiện môi trường sống? Từ đó giúp học sinh thấy được, tham gia xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư bằng những việc làm phù hợp với khả năng như: biết bảo vệ môi trường sống, cụ thể : không vứt rác bừa bãi, biết dùng giấy, lá thay cho việc dùng túi nilong, nhựa..., biết tuyên truyền để mọi người hiểu tác hại của việc sử dụng bao bì nilong, về lợi ích của việc giảm bớt chất thải nilong để cải thiện môi trường sống, để bảo vệ trái đất- ngôi nhà chung của chúng ta.
+ Tích hợp với môn Địa lí:
 Trong chương trình Địa lí lớp 7, bài 17: “ Ô nhiễm môi trường không khí ở đới ôn hoà” , em hãy cho biết: Nguyên nhân nào làm cho không khí, nguồn nước bị ô nhiễm? Chúng ta cần làm gì để bảo vệ môi trường? Với câu hỏi này học sinh sẽ nhớ lại và trả lời được: Mỗi chúng ta cần góp phần bảo vệ môi trường như: không chặt cây, thải khí thải, rác thải vào nguồn nước.
+ Tích hợp với môn Sinh học, Hoá học:
Các em cũng đã được học trong chương trình Sinh học lớp 6, Hoá học lớp 8, nên giáo viên có thể liên hệ và khái quát để học sinh thấy được: Vai trò quan trọng của cây xanh, của nước đối với đời sống con người. Do vậy, góp phần xây dựng nếp sống văn hoá, bảo vệ cảnh quan môi trường sạch, đẹp còn được thể hiện ở việc: Trồng và chăm sóc cây xanh, bảo vệ nguồn nước, biết phê phán những hành vi huỷ hoại môi trường ( chẳng hạn, như hành động của Công ty Fomusa- Hà Tĩnh).
Từ những nội dung trên, giáo viên khái quát và nhấn mạnh: Học sinh cần tích cực tham gia những hoạt động góp phần xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư phù hợp với khả năng như: vệ sinh nơi ở, bảo vệ cảnh quan môi trường (ở địa bàn dân cư, ở trường học...) sạch đẹp; đồng thời, mỗi học sinh cần chăm ngoan, học giỏi, đoàn kết, tích cực tham gia các hoạt động chính trị- xã hội, sống lành mạnh, tích cực tham gia phòng, chống các tệ nạn xã hội, bài trừ mê tín dị đoan,...
Sau đó, giáo viên tiếp tục đưa tình huống yêu cầu học sinh giải quyết : Khu phố nơi nhà Oanh ở có quy định là sáng chủ nhật các gia đình đều ra tổng vệ sinh đường, ngõ. Tuy nhiên, mặc dù nghỉ học, sáng chủ nhật Oanh cũng không ra làm vệ sinh; chỉ có cô giúp việc của nhà Oanh thỉnh thoảng ra dọn với mọi người. Oanh nói: “ Được mỗi ngày chủ nhật để nghỉ ngơi một chút, lại bắt đi làm vệ sinh! Làm vệ sinh là việc của nhân viên công ty môi trường đô thị và của cô giúp việc chứ!”.
 - Theo em, điều Oanh nói là đúng hay sai? Vì sao?
 - Em sẽ góp ý gì cho Oanh
Bằng sự hiểu biết của mình, các em sẽ giải thích được: Điều Oanh nói là chưa đúng vì: Xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư là trách nhiệm của tất cả mọi người dân trong cộng đồng và học sinh cũng cần phải tích cực tham gia xây dựng nếp sống có văn hoá bằng những công việc phù hợp với khả năng. Từ đó học sinh thấy được, ngoài việc tích cực tham gia những hoạt động xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng, mỗi chúng ta cũng cần phải biết vận động gia đình, bạn bè, hàng xóm thực hiện tốt các quy định về nếp sống văn hoá ở cộng đồng. Vì xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng chính là góp phần làm cho cuộc sống bình yên, hạnh phúc, là cơ sở để phát triển kinh tế xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. 
+ Tích hợp với môn Tin học:
Sau đó tôi cho học sinh xem đoạn phim về tấm gương góp phần xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư để kết thúc hoạt động .
 Tổ chức cho học sinh tự liên hệ, trao đổi tranh luận nhằm khắc sâu kiến thức:
Bài tập 1 SGK
Yêu cầu: Học sinh đưa ra ý kiến những việc làm được và chưa được của bản thân và gia đình.
Học sinh có thể trình bày theo sự hiểu biết của mình, có thể là: 
* Việc làm đúng của gia đình:
- Thực hiện chủ trương, đường lối của Nhà nước.
- Ủng hộ đồng bào vùng lũ lụt
- Tiết kiệm khi tổ chức ma chay, cưới xin
- Nuôi dạy con cái ngoan ngoãn
- Trồng nhiều cây xanh...
* Bản thân em:
- Chưa chăm ngoan
- Còn vứt rác bừa bãi
- Sinh hoạt hè còn chưa tự giác...
Qua phần luyện tập các bài tập giúp các em hiểu rõ việc làm đúng, sai của chúng ta, góp phần xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư.
Các em tự liên hệ và rút ra bài học cho bản thân và mọi người.
+ Tích hợp môn Mỹ thuật:
Nhằm củng cố kiến thức. Khi học sinh làm bài tập xong, tôi vận dụng phương pháp liên môn Mỹ thuật như sau: Tôi đưa lên màn hình câu hỏi: 
“Hãy vẽ một cây Nếp sống văn hoá với các bộ phận rễ, thân, cành, lá, hoa, quả. Trên thân cây đó ghi chữ nếp sống văn hoá, ở mỗi rễ cây ghi một hoạt động cần làm hoặc một hành vi giao tiếp, ứng xử hằng ngày cần thực hiện để xây dựng nếp sống văn hoá. Hoa và quả cây ghi những điều tốt đẹp mà sống có văn hoá mang lại cho cuộc sống con người”? Với câu hỏi trên, các nhóm học sinh sẽ vận dụng kiến thức của bộ môn Mỹ thuật để vẽ và nhanh chóng hoàn thành tranh của nhóm mình. 
- Từng nhóm lên giới thiệu cây của nhóm mình. 
- Cả lớp nhận xét bầu chọn ra nhóm vẽ cây đúng, đầy đủ, đẹp và sáng tạo nhất.
Tôi ghi nhận kết quả của các nhóm và rút kinh nghiệm cho học sinh. Sau đó, tôi đưa hình ảnh cây đã vẽ lên màn hình để học sinh theo dõi đối chiếu 
 Tôi yêu cầu học sinh