Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Lịch sử ở trường THCS
Đất nước ta trong thời kì đổi mới, hội nhập và phát triển, càng mở cửa phải càng giữ gốc. Môn Lịch sử là một trong những môn học để giữ gốc, cái gốc vốn rất lâu đời, bền vững và tốt đẹp của dân tộc ta. Để hoàn thành được nhiệm vụ giữ lấy cái gốc hơn bốn nghìn năm văn hiến của dân tộc, chính là một phần trách nhiệm của những giáo viên đứng lớp trực tiếp giảng dạy môn Lịch sử. Trong hệ thống giáo dục ở trường THCS, môn Lịch sử có vai trò quan trọng trong việc bồi dưỡng thế hệ trẻ về kiến thức, văn hóa, chính trị. Tư tưởng phẩm chất đạo đức và phong cách sống. Lịch sử cũng như các môn học khác, có vai trò to lớn trong việc tác động đến con người không chỉ về trí tuệ mà còn cả về tư tưởng, tình cảm. giúp các em thấy được quá trình phát triển của một đất nước, một dân tộc mà rộng hơn là xã hội loài người, góp phần quan trọng vào việc hình thành nhân sinh quan, thế giới quan khoa học.
Năm học 2018 - 2019 là năm học tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của người học, khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, hứng thú học tập, kĩ năng hợp tác, khả năng tư duy của người học. Học sinh tự tìm tòi kiến thức, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức, bồi dưỡng kiến thức, bồi dưỡng phẩm chất, năng lực thông qua các hoạt động học tập dưới sự chỉ đạo, tổ chức, hướng dẫn của giáo viên, học sinh được trình bày và bảo vệ ý kiến của mình, được lắng nghe và phản biện ý kiến của bạn. Học sinh được sáng tạo, trải nghiệm. bản thân tôi là giáo viên dạy môn Lịch sử, tôi nhận thấy thực tế hiện nay- dạy học môn Lịch sử vẫn chưa hoàn thành tốt sứ mệnh của mình. Ở nhiều nơi, giáo viên vẫn chủ yếu dạy học bằng phương pháp dạy học truyền thống, giáo viên lo truyền đạt hết những nội dung mà thầy cô cho chép. Do đó trong thực tế giảng dạy giáo viên chưa phát huy được tính tích cực, chưa gây hứng thú cho học sinh. Về phía học sinh, chưa chú tâm học tập, nhiều em vẫn cho rằng môn Lịch sử phải ghi nhớ quá nhiều sự kiện khô khan, môn Lịch sử là môn học nghiên cứu về quá khứ mà quá khứ là những gì đã xảy ra không thể thay đổi. Muốn khắc phục được vấn đề này thì việc gây hứng thú học tập cho học sinh đi là điều không thể thiếu trong giờ học Lịch sử. Vì thế đổi mới phương pháp sử dụng thiết bị dạy học Lịch sử ở trường THCS là việc làm vô cùng cần thiết để thông qua đó giáo viên dễ hình thành khái niệm lịch sử cho học sinh giúp các em nhớ lâu, nhớ kĩ nội dung của bài.
MỤC LỤC NỘI DUNG Trang Mục lục CHƯƠNG 1: CƠ SỞ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP 1. Sự cần thiết hình thành giải pháp 2 2. Mục tiêu của giải pháp 4 3. Các căn cứ đề xuất giải pháp 5 4. Các phương pháp thực hiện 7 5. Đối tượng và phạm vi áp dụng 8 CHƯƠNG 2 : QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH - NỘI DUNG 1. Quá trình hình thành 8 2. Giải pháp đề xuất 10 3.Biện pháp tiến hành – Thời gian thực hiện giải pháp 12 CHƯƠNG 3 : HIỆU QUẢ GIẢI PHÁP 1. Thời gian áp dụng 29 2. Kết quả thực hiện 30 3. Khả năng triển khai áp dụng giải pháp 30 CHƯƠNG 4 : KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ 1. Kết luận 31 2. Đề xuất – Kiến nghị 32 TÀI LIỆU THAM KHẢO 34 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP 1. Sự cần thiết hình thành giải pháp Đất nước ta trong thời kì đổi mới, hội nhập và phát triển, càng mở cửa phải càng giữ gốc. Môn Lịch sử là một trong những môn học để giữ gốc, cái gốc vốn rất lâu đời, bền vững và tốt đẹp của dân tộc ta. Để hoàn thành được nhiệm vụ giữ lấy cái gốc hơn bốn nghìn năm văn hiến của dân tộc, chính là một phần trách nhiệm của những giáo viên đứng lớp trực tiếp giảng dạy môn Lịch sử. Trong hệ thống giáo dục ở trường THCS, môn Lịch sử có vai trò quan trọng trong việc bồi dưỡng thế hệ trẻ về kiến thức, văn hóa, chính trị. Tư tưởng phẩm chất đạo đức và phong cách sống. Lịch sử cũng như các môn học khác, có vai trò to lớn trong việc tác động đến con người không chỉ về trí tuệ mà còn cả về tư tưởng, tình cảm. giúp các em thấy được quá trình phát triển của một đất nước, một dân tộc mà rộng hơn là xã hội loài người, góp phần quan trọng vào việc hình thành nhân sinh quan, thế giới quan khoa học. Năm học 2018 - 2019 là năm học tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của người học, khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, hứng thú học tập, kĩ năng hợp tác, khả năng tư duy của người học. Học sinh tự tìm tòi kiến thức, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức, bồi dưỡng kiến thức, bồi dưỡng phẩm chất, năng lực thông qua các hoạt động học tập dưới sự chỉ đạo, tổ chức, hướng dẫn của giáo viên, học sinh được trình bày và bảo vệ ý kiến của mình, được lắng nghe và phản biện ý kiến của bạn. Học sinh được sáng tạo, trải nghiệm... bản thân tôi là giáo viên dạy môn Lịch sử, tôi nhận thấy thực tế hiện nay- dạy học môn Lịch sử vẫn chưa hoàn thành tốt sứ mệnh của mình. Ở nhiều nơi, giáo viên vẫn chủ yếu dạy học bằng phương pháp dạy học truyền thống, giáo viên lo truyền đạt hết những nội dung mà thầy cô cho chép. Do đó trong thực tế giảng dạy giáo viên chưa phát huy được tính tích cực, chưa gây hứng thú cho học sinh. Về phía học sinh, chưa chú tâm học tập, nhiều em vẫn cho rằng môn Lịch sử phải ghi nhớ quá nhiều sự kiện khô khan, môn Lịch sử là môn học nghiên cứu về quá khứ mà quá khứ là những gì đã xảy ra không thể thay đổi. Muốn khắc phục được vấn đề này thì việc gây hứng thú học tập cho học sinh đi là điều không thể thiếu trong giờ học Lịch sử. Vì thế đổi mới phương pháp sử dụng thiết bị dạy học Lịch sử ở trường THCS là việc làm vô cùng cần thiết để thông qua đó giáo viên dễ hình thành khái niệm lịch sử cho học sinh giúp các em nhớ lâu, nhớ kĩ nội dung của bài. Hòa chung xu thế phát triển của xã hội ngày nay, việc sử dụng đồ dùng trực quan trong giảng dạy là việc làm cần thiết và mang tính tất yếu, góp phần rèn luyện cho học sinh một số phẩm chất cần thiết của người công dân trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Việc đổi mới phương pháp dạy học là một trong những hướng tích cực nhất, hiệu quả nhất trong việc đổi mới phương pháp dạy học. Và đối với môn Lịch sử, sử dụng đồ dùng trực quan trong giảng dạy là một việc làm rất cần thiết, giúp các em dễ hình dung lại sự phát triển của xã hội loài người và gây hứng thú học tập cho học sinh. Thực hiện chỉ thị số 2919/CT của Bộ giáo dục và đào tạo ngày 08/8/2018 của Bộ giáo dục và đào tạo về nhiệm vụ chủ yếu năm học 2018 - 2019. Căn cứ Quyết định số 2173/QĐ-UBND ngày 09/8/2017 của UBND tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu về kế hoạch thời gian năm học 2018 - 2019 đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu; Thực hiện kế hoạch của Sở Giáo dục Đào tạo tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2018 – 2019; Căn cứ vào kế hoạch thực hiện nhiệm vụ giáo dục năm học 2018 - 2019 của phòng Giáo Dục và Đào tạo thành phố Vũng Tàu; Căn cứ vào Công văn 5555/ BGDĐT của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 8 tháng 10 năm 2014 về thực hiện đổi mới PPDH và KTĐG theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Đồng thời Bộ giáo dục và đào tạo đưa ra các nhiệm vụ chủ yếu là: Rà soát, quy hoạch, phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục và đào tạo theo tinh thần Nghị quyết số 19-NQ/TW; Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục; Đổi mới chương trình giáo dục mầm non, phổ thông và đẩy mạnh giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng trong giáo dục phổ thông; Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy, học và quản lý giáo dục. Đẩy mạnh giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm đối với các cơ sở giáo dục; Hội nhập quốc tế trong giáo dục và đào tạo. Tăng cường cơ sở vật chất đảm bảo chất lượng các hoạt động giáo dục và đào tạo. Phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao. Chính vì những lí do trên đây và để góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ năm học 2018 -2019 của trường trung học cơ sở Phước Thắng, bằng những kinh nghiệm ít ỏi tích lũy được tôi mạnh dạn đưa ra vấn đề: “ Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Lịch sử ở trường THCS” với mong muốn góp phần nâng cao chất lượng dạy học bộ môn lịch sử ở THCS hiện nay. 2. Mục tiêu của giải pháp Một trong những phương pháp đặc trưng của bộ môn Lịch sử là phải gây được hứng thú, phát huy được tính tích cực học tập của học sinh đó là sử dụng đồ dùng, công cụ dạy học đúng mục đích, yêu cầu của việc nhận thức. Ở đây người thầy có vai trò quan trọng giúp học sinh sử dụng đúng, có hiệu quả theo nội dung của bài học. Bởi dạy học bằng phương pháp ứng dụng công nghệ thông tin rất phong phú và đa dạng, sinh động: hình ảnh, sơ đồ, lược đồ, băng hình.do đó người thầy phải giúp học sinh khai thác đúng nội dung. Từ đó các em có sự hứng thú trong học tập và phát huy tính sáng tạo, phát triển khả năng tư duy, hình thành các kĩ năng và bồi dưỡng tình cảm thông qua việc nắm bắt các sự kiện, hiện tượng. Giúp giáo viên và học sinh nhận thức đúng vai trò, vị trí của bộ môn Lịch sử trong trường trung học cơ sở. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Lịch sử tạo hứng thú hơn cho học sinh trong học tập nhằm nâng cao chất lượng đào tạo. 3. Căn cứ đề xuất giải pháp 3.1. Cơ sở lý luận Sự đổi mới của mục tiêu giáo dục và nội dung giáo dục đặt ra yêu cầu phải đổi mới phương pháp dạy học, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện vào quá trình dạy và học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu của học sinh. Đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng dạy học các môn học nói chung và phương pháp dạy học Lịch sử nói riêng đã được đặt ra và thực hiện một cách cấp thiết cùng với xu hướng đổi mới giáo dục chung của thế giới. Luật giáo dục sửa đổi đã chỉ rõ: “ Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, từng môn học , bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn, tác động đến tình cảm , đem lại niềm vui hứng thú học tập cho học sinh”. Tồn tại ở trường trung học cơ sở với tính cách là một khoa học, bộ môn Lịch sử có tác dụng nhất định đến việc hình thành thế giới quan, tình cảm đạo đức phát triển năng lực nhận thức và hành động cho học sinh. Tuy nhiên, hiện nay chất lượng giảng dạy và học tập môn Lịch sử chưa thực sự làm cho xã hội an tâm. Vì thế việc đổi mới một cách toàn diện về nội dung lẫn phương pháp dạy học Lịch sử vô cùng cần thiết. Trong một vài năm gần đây, phương pháp dạy học mới đã và đang được nghiên cứu, áp dụng ở trường trung học cơ sở như: dạy học nêu vấn đề, dạy học tích cực, dạy học lấy học sinh làm trung tâm, dạy học với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin... Tất cả đều nhằm mục đích tích cực hóa hoạt độngcủa học sinh, phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh. Đặc biệt việc sử dụng công nghệ tin học để xây dựng bài giảng điện tử (hay giáo án điện tử) các môn nói chung, dạy học Lịch sử nói riêng, được xem là một trong những công cụ đem lại hiệu quả tích cực trong việc đổi mới dạy và học. Thực hiện giáo án điện tử hay bài giảng điện tử giáo viên cần có sự hỗ trợ của máy tính. Toàn bộ kế hoạch lên lớp của giáo viên phải được lập trình sẵn. Các hoạt động dạy và học được thiết lập hợp lý trong một cấu trúc chặt chẽ, sử dụng các công cụ đa phương tiện bao gồm: các văn bản hình ảnh, âm thanh, phim minh họa để chuyển tải tri thức và điều khiển người học. Khi lên lớp bằng bài giảng điện tử, giáo viên phải thực hiện một bài giảng với toàn bộ hoạt động giảng dạy đã được chương trình hóa một cách sinh động nhờ sự hỗ trợ của cá công cụ đa phương tiện đã được thiết kế trong bài giảng điện tử. Việc giảng dạy bằng bài giảng điện tử có những ưu điểm của nó. Đối với giáo viên, tuy phải đầu tư khá nhiều thời gian và công sức để chuẩn bị một bài giảng điện tử giúp giáo viên hạn chế bớt phần thuyết giảng, có thời gian thảo luận và tăng cường hướng dẫn hỗ trợ học sinh. Bài giảng điện tử giúp đa dạng hóa việc cung cấp kiến thức cho học sinh thông qua các công cụ trình diễn, người giáo viên có thể cung cấp cho học sinh một khối lượng hình ảnh, phim tài liệu lịch sử... liên quan đến nội dung bài học lịch sử mà học sinh được học, như vậy mà giờ học trở nên sôi nổi và sinh động hơn. Tuy nhiên trong quá trình giảng dạy bằng bài giảng điện tử cũng không tránh khỏi những bất cập mà bản thân giáo viên nào cũng phải tìm cách khắc phục... Đối với học sinh, việc học tập lịch sử thông qua bài giảng điện tử tạo nhiều hứng thú cho các em trong học tập, các em được tiếp cận, nhận thức các sự kiện lịch sử và bài học lịch sử sống động hơn, gần với quá khứ hơn. So với những bài giảng thông thường, học sinh phải mường tượng trong đầu những sự kiện, nhân vật mà thầy cô thuyết giảng thì với việc học trên bài giảng điện tử học sinh đã được trực quan sinh động với những sự kiện nhân vật lịch sử một cách cụ thể giúp kích thích quá trình tư duy của học sinh. Từ đó, nội dung kiến thức lịch sử học sinh sẽ thu thập đầy đủ hơn và in sâu vào trong trí nhớ của các em. 3.2.Cơ sở thực tiễn Xuất phát từ thực tiễn dạy và học bộ môn Lịch sử của giáo viên và học sinh với phương pháp dạy học cũ thụ động, chưa tích cực trong học tập. trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin giáo viên áp dụng vào dạy học nhiều nhưng kết qủa chưa cao. Nhiều giáo viên chỉ biết đưa ra hình ảnh nhưng không biết khai thác hình ảnh đó như thế nào, hoặc chưa biết làm các hiệu ứng khi dạy các kiểu bai có lược đồ, sơ đồ, chiến dịch có hiệu quả. Qua việc tiếp cận công nghệ thông tin tôi luôn tìm tòi khám phá, học hỏi các bạn đồng nghiệp để làm sao cho bài giảng có ứng dụng công nghệ thông tin đạt hiệu quả cao nhất, gây hứng thú học tập bộ môn cho học sinh. Đối với học sinh, nhiều em vẫn cho rằng đây là môn “phụ” do đó không phải đầu tư nhiều thời gian , các giờ có ứng dụng công nghệ thông tin các em chỉ ngồi xem hình ảnh, xem phimTừ thực tế như vậy, yêu cầu giáo viên phải có phương pháp đúng để gây hứng thú học tập cho học sinh. Nghiên cứu một số vấn đề liên quan trực tiếp đến nội dung của đề tài: tìm hiểu chức năng, phương pháp, vị trí, nhiệm vụ của bộ môn, thái độ tư tưởng của học sinh đối với bộ môn Đề xuất một số biện pháp góp phần gây hứng thú học tập cho học sinh khi ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn. 4. Các phương pháp thực hiện Khi nghiên cứu đề tài tôi áp dụng phương pháp thực nghiệm qua thực tế áp dụng vào quá trình học kết hợp với phân tích , nhận xét. - Phương pháp quan sát: Người thực hiện đề tài tự tìm tòi nghiên cứu, tiến hành dự giờ thăm lớp của đồng nghiệp. - Phương pháp trao đổi, thảo luận: Sau khi dự giờ của đồng nghiệp, có thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong giờ giảng để tiến hành trao đổi , thảo luận, từ đó rút ra những kinh nghiệm cho tiết dạy. - Phương pháp thực nghiệm : Giáo viên tiến hành dạy thể nghiệm theo mục đích yêu cầu của tiết học. - Phương pháp điều tra: Giáo viên kiểm tra việc tiếp thu kiến thức của học sinh qua giờ học để có những điều chỉnh phù hợp. 5. Đối tượng và phạm vi áp dụng Giải pháp tập trung nghiên cứu và đưa ra một số kinh nghiệm trong tổ chức dạy học có ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao hứng thú cho học sinh trong học tập môn Lịch sử. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Lịch sử ở khối lớp 6 và lớp 7 trường THCS Phước Thắng, thành phố Vũng Tàu. CHƯƠNG 2: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH - NỘI DUNG 1. Quá trình hình thành giải pháp Thực trạng vấn đề ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học lịch sử ở trường THCS Phước Thắng 1.1.Ưu điểm Tuy gặp nhiều khó khăn trong quá trình giảng dạy nhưng chúng tôi đã cố gắng khắc phục vượt lên những khó khăn trước mắt, từng bước nâng cao chất lượng giờ dạy môn Lịch sử nhằm đáp ứng mục đích chương trình học. * Về phía giáo viên Bước đầu đã tiếp cận sử dụng tương đối tốt các kĩ thuật dạy học đặc trưng bộ môn Đã quen và chủ động với cách thức tổ chức các hoạt động dạy học Phối hợp khá linh hoạt các kỹ thuật dạy học Sáng tạo ra nhiều đồ dùng dạy học phù hợp với nội dung các tiết dạy, đã thiết kế các bài dạy bằng giáo án điện tử. Vì vậy, nhiều tiết dạy học lịch sử trở nên sinh động có sức lôi cuốn. Sử dụng vận hành các trang thiết bị dạy học hiện đại phục vụ tốt cho quá trinh ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. * Về phía học sinh - Học sinh đã được quen dần với các môn học ứng dụng công nghệ thông tin. 1.2. Những tồn tại Như chúng ta đã nói ở trên, Lịch sử là môn học đặc thù, kiến thức lịch sử là kiến thức về quá khứ. Có những sự kiện đã diễn ra cách ngày nay hàng trăm hàng nghìn năm, thậm chí lâu hơn nữa. Yêu cầu bộ môn đòi hỏi, khi nhận thức học sinh phải tái hiện những sự kiện, hiện tượng đó một cách sống động như đang diễn ra trước mắt mình. Bên cạnh đó khả năng tư duy của học sinh THCS còn hạn chế nên việc sử dụng phương tiện trực quan để giúp học sinh tái hiện là nguyên tắc trong dạy học lịch sử. Trong lúc đó, các phương tiện trực quan phục vụ dạy học lịch sử hiện nay còn nhiều hạn chế. Phương tiện vừa thiếu lại vừa không phù hợp. Thử lấy ví dụ về hệ thống bản đồ, chúng ta có thể khẳng định một điều rằng hệ thống bản đồ và tranh ảnh lịch sử trong danh mục đồ dùng do Bộ giáo dục phát hành là không đủ cho các bài dạy. Bên cạnh đó kênh chữ và các kí hiệu quá nhỏ không thể sử dụng được, thậm chí có một số bản đồ còn mâu thuẫn với kiến thức ở sách giáo khoa. Các tranh ảnh ở sách giáo khoa màu sắc còn đơn điệu và thiếu đồng bộ, chưa kể đến phim tài liệu thì hầu như không có. So với yêu cầu đặt ra của bộ môn và định hướng đổi mới phương pháp trong giai đoạn hiện nay thì có thể nói rằng: Những phương tiện dạy học không thể đáp ứng được yêu cầu và không thể tạo nên hứng thú học tập cho học sinh. 2. Các giải pháp đề xuất 2.1. Mục đích của việc sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học Lịch sử Hỗ trợ giáo viên trong việc nâng cao kiến thức, kỹ năng và thiết bị bài dạy học bằng công nghệ thông tin. Việc sử dụng công nghệ hiện đại đòi hỏi người giáo viên phải có kỹ năng thiết kế giáo án và sử dụng những phương pháp truyền đạt mới. Thay vì phấn trắng bảng đen truyền thống, việc sử dụng công nghệ thông tin làm cho bài giảng được thực hiện một cách sinh động, gây hứng thú và phát huy được tính tích cực của cả giáo viên và học sinh. Cái được lớn nhất ở mỗi tiết giảng bằng giáo án điện tử chính là mang lại một lượng lớn kiến thức, hình ảnh trực quan sinh động được chuyển tải đến người học. Nguyên tắc trực quan trong dạy học lịch sử đóng vai trò quan trọng, nó làm cho học sinh hứng thú và nhận thức một cách chính xác các sự kiện quá khứ và ghi nhớ lâu hơn. Việc thiết kế giáo án và giảng dạy trên máy tính bằng những hình ảnh tư liệu, sơ đồ, lược đồ, đoạn phim tái hiện lại quá khứ giúp bài giảng thu hút được sự chú ý và tạo hứng thú cho học sinh. Hỗ trợ học sinh trong việc cung cấp kiến thức, giảm tính trừu tượng của nội dung bài học. Học sinh hứng thú hơn trong giờ học bởi các em có thể được sống lại cùng lịch sử qua các hình ảnh tư liệu tạo điều kiện cần thiết cho học sinh thực hành để hình thành và rèn luyện các kĩ năng cho học sinh, góp phần đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh. Trợ giúp cho giáo viên trong việc hướng dẫn học sinh học kiến thức mới, phát huy tính tìm tòi, khám phá của học sinh. Ví dụ tiết học lịch sử về các nền văn minh, các giá trị văn hóa, các cuộc chiến đấu giáo viên có thể sử dụng hình ảnh, phim tư liệu, các bản đồ điện tử để minh họa, chắc chắn sẽ tạo được ấn tượng mạnh mẽ cho các em. Chính những điều này sẽ thổi một luồng gió mới vào lớp học, vào nhiệt huyết nghề nghiệp của giáo viên và vào cả tinh thần hăng say học tập của học sinh để mang lại hiệu quả giáo dục cao. 2.2. Yêu cầu sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học lịch sử Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, đối với mỗi giáo viên phải có sự thích ứng sáng tạo trong vận dụng công nghệ thông tin vào các bài giảng lịch sử. Tuy nhiên không phải bài nào cũng ứng dụng công nghệ thông tin có hiệu quả. Bởi trong thực tế hiện nay nhiều giáo viên quá lạm dụng công nghệ thông tin vào dạy học, dạy tràn lan không định hướng được kiến thức cần nắm cho học sinh. Giáo viên phải dựa vào nội dung, yêu cầu giáo dưỡng và rèn luyện kỹ năng để sử dụng đạt mục đích đề ra. Vì thế giáo viên cần phải nghiên cứu thật kỹ bài dạy, ứng dụng công nghệ thông tin mang lại hiệu quả cao nhất cho người học. Để xây dựng bài giảng điện tử, trước hết giáo viên phải xác định được công nghệ thông tin chỉ là công cụ hỗ trợ hữu ích cho dạy học. Giáo viên tránh đưa ra nhiều hình ảnh màu sắc lòe loẹt hoặc những thước phim tư liệu quá dài khiến học sinh chỉ chú ý đến việc xem mà không phát huy được sự chủ động, tích cực tư duy. Ngoài ra, ứng dụng công nghệ thông tin hình thành kiến thức cho học sinh trong dạy học lịch sử còn làm cho giờ học trở nên sinh động, không bị khô khan, tẻ nhạt lôi cuốn được học sinh tham gia học tập tích cực, chủ động, tạo cho các em động cơ và không khí học tập thoải mái. Đây là nền tảng cho việc tiếp thu kiến thức khoa học lịch sử một cách hiệu quả, qua đó giáo dục và phát triển toàn diện cho học sinh và nâng cao chất lượng. Khi sử dụng những bức tranh lịch sử có kích thước nhỏ, giáo viên phải đi xuống lớp hướng dẫn học sinh quan sát, sử dụng lược đồ treo tường giáo viên phải mất công treo, hoặc nếu lập niên biểu, vẽ sơ đồ, đồ thị lịch sử trên bảng đen thì giáo viên cũng mất khá nhiều thì giờ, trong khi đó độ chuẩn xác và tinh thẩm mĩ lại không cao. Ngược lại, nếu giáo viên ứng dụng công nghệ thông tin vào chuẩn bị bài giảng ở nhà từ trước, những công việc này khi dạy học trên lớp sẽ giúp giáo viên đỡ vất vả hơn rất nhiều, thời gian được tiết kiệm tối đa mà tính trực quan thẩm mĩ lại cao. Ở đây, giáo viên chỉ cần “ nhấn chuột” để trình chiếu và hướng dẫn học sinh khai thác nội dung kiến thức “ ẩn” trong mỗi hình ảnh, kênh hình sẽ được phóng to trên màn hình lớn đủ để học sinh cả lớp quan sát. Những mũi tên chuyển động khi tường thuật về một trận đánh, hướng tấn công, hoặc việc sơ đồ hóa các mốc thời gian quan trọng, cụ thể hóa cho đối tượng cần miêu tả trên màn hình lớn kèm theo lời dẫn sinh động của giáo viên sẽ có tác động tới tâm lí học sinh, các em cảm thấy hứng thú hơn, hiệu quả ghi nhớ kiến thức tốt hơn. Với đặc trưng của bộ môn cũng như những ưu điểm nổi bật của công nghệ thông tin và truyền thông, giáo viên và học sinh có thể ứng dụng công nghệ này vào đổi mới phương pháp dạy và học, từng bước nâng cao chất lượng bộ môn ở nhi
Tài liệu đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_ung_dung_cong_nghe_thong_tin_trong_day.doc