Sáng kiến kinh nghiệm Tìm hiểu diễn biến tâm trạng của nhân vật Thúy Kiều

Sáng kiến kinh nghiệm Tìm hiểu diễn biến tâm trạng của nhân vật Thúy Kiều

 Nguyễn Du là một trong những đỉnh cao của nền văn học Việt Nam, cuộc đời và sự nghiệp của ông mang nhiều tâm tư sâu sắc, quy tụ được những vấn đề xã hội và dự báo nhiều điều cho mai sau. Việc nghiên cứu về Nguyễn Du không bao giờ kết thúc. Truyện Kiều - tác phẩm bất hủ của ông, "tập đại thành" của văn học Việt Nam, ngay từ khi mới ra đời đã là đối tượng nghiên cứu của nhiều nhà khoa học và từ đó đến nay việc nghiên cứu Truyện Kiều không bao giờ đứt đoạn , nó luôn phát triển cùng ngành văn bản học và ngữ văn học. Hơn nữa Nguyễn Du và Truyện Kiều chiếm vị trí không thể thiếu trong chương trình văn học ở trường phổ thông, tính cả chương trình văn THCS và THPT Nguyễn Du và Truyện Kiều chiếm một thời lượng lớn. Trong đó Truyện Kiều được học với tư cách tác phẩm và nhiều đoạn trích. Đoạn trích "Trao duyên" là màn đặc biệt, diễn tả sâu sắc bi kịch đầu tiên trong cuộc đời đầy bi kịch của Kiều, đồng thời thể hiện tập trung nghệ thuật miêu tả nội tâm và tư tưởng nghệ thuật của Nguyễn Du trong Truyện Kiều.

doc 16 trang thuychi01 8753
Bạn đang xem tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Tìm hiểu diễn biến tâm trạng của nhân vật Thúy Kiều", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
MỤC LỤC
MỤC LỤC ...........................................................................................................................Trang 1
1. PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................................2
1.1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI ........................................................................................................2
1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ........................................................................................ ....2 
1.3 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ...........................................................................................2
1.4 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................................................2
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ..............................................................3
2.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN ...................................................................................................................3
2.2 THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ ...................................................................................................3
2.3. GIẢI PHÁP ĐÃ SỬ DỤNG ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ...................................5
2.3.1.Phần tiểu dẫn ........................................................ ..............................................................5
2.3.2. Phần đọc hiểu .....................................................................................................................6
a. Phần thứ nhất.............................................................................................................................. 6
b. Phần thứ hai ...............................................................................................................................9
2.4 HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC, VỚI BẢN THÂN, .........................................13
 VỚI ĐỒNG NGHIỆP VÀ NHÀ TRƯỜNG.
2.4.1. Đối với hoạt động giáo dục, nhà trường ............................................................13
2.4.2 Đối với bản thân và đồng nghiệp. ..........................................................................14
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ................................................................................................15
3.1. KẾT LUẬN ............................................................................................................................15
3.2. KIẾN NGHỊ ...........................................................................................................................15
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................................16
1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
	Nguyễn Du là một trong những đỉnh cao của nền văn học Việt Nam, cuộc đời và sự nghiệp của ông mang nhiều tâm tư  sâu sắc, quy tụ được những vấn đề xã hội và dự báo nhiều điều cho mai sau. Việc nghiên cứu về Nguyễn Du không bao giờ kết thúc. Truyện Kiều - tác phẩm bất hủ của ông, "tập đại thành" của văn học Việt Nam, ngay từ khi mới ra đời đã là đối tượng nghiên cứu của nhiều nhà khoa học và từ đó đến nay việc nghiên cứu Truyện Kiều không bao giờ đứt đoạn , nó luôn phát triển cùng ngành văn bản học và ngữ văn học. Hơn nữa Nguyễn Du và Truyện Kiều chiếm vị trí không thể thiếu trong chương trình văn học ở trường phổ thông, tính cả chương trình văn THCS và THPT Nguyễn Du và Truyện Kiều chiếm một thời lượng lớn. Trong đó Truyện Kiều được học với tư cách tác phẩm và nhiều đoạn trích. Đoạn trích "Trao duyên" là màn đặc biệt, diễn tả sâu sắc bi kịch đầu tiên  trong cuộc đời đầy bi kịch của Kiều, đồng thời thể hiện tập trung nghệ thuật miêu tả nội tâm và tư tưởng nghệ thuật của Nguyễn Du trong Truyện Kiều. 
1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.
"Trao duyên" là một đoạn trích hay nhưng cũng rất khó tiếp cận, nó thu hút những sự tìm tòi khám phá của các nhà nghiên cứu và của giáo viên giảng dạy môn văn. Qua nhiều năm giảng dạy, tích lũy, tôi mạnh dạn đề xuất một hướng tiếp cận đoạn trích này, hi vọng sẽ hé mở một góc trong quá trình tìm hiểu tổng thể văn bản, góp phần giúp học sinh dễ dàng nắm bắt được diễn biến và bản chất tâm trạng của nhân vật trung tâm.
1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Với phạm vi là học sinh lớp 10 bậc THPT, tôi tập trung vào vấn đề Tìm hiểu diễn biến tâm trạng của nhân vật Thúy Kiều xong cách tiếp cận và khai thác không theo bố cục quen thuộc mà đặt tâm trạng nhân vật gắn với từng sự kiện và từng mốc thời gian. Thực tế khi tìm hiểu đoạn trích, chúng ta đều nhận thấy sự thay đổi tâm trạng của Thúy Kiều qua từng sự kiện: Từ lúc gọi Thúy Vân thức dậy, đến khi hé mở điều mà mình sẽ nhờ cậy, khi trao kỉ vật và khi trở lại với chính mình và nghĩ về Kim Trọng...Tất cả những sự kiện ấy đều gắn liền với từng thời gian tâm lí trong đêm.
Trong sáng kiến này, tôi muốn tổng kết vấn đề: Muốn nắm bắt đầy đủ và hoàn chỉnh nội dung đoạn trích Trao Duyên, chúng ta phải gắn tâm trạng nhân vật với những móc sự kiện và thời gian cụ thể. Có như vậy mới có thể lĩnh hội đầy đủ nhất nghệ thuật miêu tả tâm trạng nhân vật bậc thầy của Đại thi hào Nguyễn Du. 
1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối với đề tài này, trước hết tôi xuất phát từ đổi mới phương pháp dạy học văn theo hướng đọc-hiểu trong nhà trường THPT. Từ đó vận dụng vào soạn giáo án về đoạn trích Trao Duyên - Truyện Kiều trong sách giáo khoa Ngữ văn 10 (2006-2007) và tiến hành dạy cho các lớp các lớp 10 trường THPT Hà Văn Mao, trong các giờ dạy có tổ, nhóm chuyên môn dự giờ để rút kinh nghiệm. 
Để hoàn thành công trình nghiên cứu này, tôi vận dụng phương pháp nghiên cứu phân tích và tổng hợp từ những phương pháp giảng dạy tích cực hiện đại cũng như phương pháp quan sát thực tế từ những giờ dạy cụ thể để rút kinh nghiệm. 
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Cùng với sự phát triển của ngành thi pháp học các học giả nước ta đã mở rộng con đường tiếp cận tác phẩm văn học, họ đã có phương tiện hữu hiệu khám phá sự phong phú đa dạng và hấp dẫn của thế giới nghệ thuật trong tác phẩm và một trong những cách tiếp cận tác phẩm của thi pháp học là nghiên cứu thời gian nghệ thuật của tác giả xây dựng trong tác phẩm của mình.  Không gian, thời gian là hai phương thức tồn tại của tất cả các sự vật khách quan vì thế thời gian nghệ thuật (cùng với không gian nghệ thuật) là yếu tố quan trọng mà nhà văn sử dụng để kiến tạo thế giới nghệ thuật trong tác phẩm của mình. Là phương thức tồn tại của thế giới vật chất thời gian cũng như không gian đi vào nghệ thuật cùng với cuộc sống được phản ánh như một hiện tượng của thế giới khách quan. Nhưng đồng thời thời gian còn là một yếu tố nghệ thuật được soi sáng bằng tư tưởng tình cảm, được nhào nặn và sáng tạo để giúp nhà văn mô tả nhân vật, phản ánh đời sống một cách chân thực nhất. Con người tùy theo tâm trạng, tư tưởng, tình cảm và ý thức mà cảm nhận thời gian một cách khác nhau cho nên các nhà văn tập trung xây dựng trong tác phẩm của mình một hình tượng thời gian với sự tập hợp các yếu tố thời gian cá biệt để tạo nên nhịp độ đời sống trong tác phẩm. Vì thế khám phá được các biểu hiện của thời gian nghệ thuật trong tác phẩm chúng ta có thể giải mã được nhiều điều mà tác giả muốn gửi gắm. Việc tìm hiểu thời gian nghệ thuật là một trong những vấn đề hiện đại và hiệu quả của nghiên cứu văn học . 
THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
Như đã nói ở trên, là một đoạn trích tiêu biểu cho ngòi bút của Nguyễn Du trong Truyện Kiều nên "Trao duyên" được nhiều nhà nghiên cứu phân tích và khám phá trên nhiều bình diện.
Nhà nghiên cứu Lê Trí Viễn với bài viết "Trao duyên" trong cuốn "Đến với thơ hay" - NXB Giáo dục -1998 đã phân tích sâu sắc ngôn ngữ nhân vật, chỉ ra cách sử dụng từ ngữ độc đáo, ý nghĩa của các từ ngữ  trong việc Kiều thuyết phục Vân thay mình trả nghĩa chàng Kim nhằm làm nổi bật cái "sắc sảo mặn mà" của nhân vật...
Bài viết của Lê Bảo trong "Giảng văn văn học Việt Nam" - NXBGD-1997 - một bài viết rất công phu, khám phá sâu sắc về nhiều phương diện nghệ thuật của đoạn trích "Trao duyên" nhằm làm nổi rõ dòng tâm trạng của nhân vật như tác giả kết luận: “ý thức về thân phận của con người trong tác phẩm là kết quả của những yếu tố nghệ thuật kết hợp lại một cách nhuần thấm tự nhiên, trong đó có nhịp điệu, các thành ngữ, việc miêu tả thời gian tâm lý trong cái dòng phát triển biện chứng của những trạng huống tâm hồn" và tác giả Lê Bảo phân tích rất kỹ các yếu tố nghệ thuật như nhịp điệu, từ ngữ, thành ngữ - tác giả chú ý phân tích làm rõ thời gian tâm lý trong đoạn trích...
Qua thực tế giảng dạy và tìm hiểu Truyện Kiều, tôi nhận thấy rằng dòng chảy thời gian tâm lý xuất hiện ngay từ đầu đoạn trích đã tạo nên nhịp độ chung cho văn bản cũng như quy định ngôn ngữ, hành động của nhân vật trong việc trao duyên. Hơn nữa nếu chỉ áp dụng hướng dẫn tổ chức gờ học theo sách giáo viên vào bài giảng trong hai tiết ở lớp với trình độ của học sinh lớp 10 đặc biệt là học sinh miền núi, giáo viên sẽ gặp nhiều khó khăn, lúng túng giữa việc cân bằng nội dung bài giảng với lượng thời gian lên lớp.
Cụ Thể ở cuốn sách giáo viên một cuốn sách có tầm định hướng cụ thể chi tiết cho giáo viên trong soạn bài, lên lớp cũng viết bài này khá rõ ràng, chu đáo với mục đích "làm rõ" chủ đề "bi kịch tình yêu tan vỡ", khám phá lôgíc trong diễn biến tâm trạng và ngôn ngữ biểu đạt. Bài viết này chia đoạn trích làm hai phần với ba nội dung chủ yếu : nội dung thứ nhất "Mâu thuẫn làm nền cho diễn biến tâm trạng nhân vật". Nội dung thứ hai: "Thúy Kiều nhờ em thay mình trả nghĩa Kim Trọng". Nội dung thứ ba: "Tâm trạng bi kịch của Thúy Kiều”. Như vậy bài viết ở sách giáo viên chỉ tập trung khám phá tâm trạng nhân vật ở phần thứ hai còn phần đầu của đoạn trích tác giả chỉ tập trung phân tích sức thuyết phục trong lời lẽ của Thúy Kiều khi nhờ Thúy Vân trả nghĩa Kim Trọng. Bài viết này phù hợp với nội dung câu hỏi hướng dẫn học bài ở sách giáo khoa. Ở sách giáo khoa có ba câu hỏi: Câu hỏi 1 và 2 đòi hỏi học sinh tìm hiểu ý nghĩa của một số từ ngữ, thành ngữ trong việc thuyết phục Vân của Thúy Kiều. Câu hỏi 3 đòi hỏi phân tích tâm trạng của Thúy Kiều từ câu: "Ngày xuân em hãy còn dài " đến hết đoạn trích.
Như vậy chúng ta thấy rằng các bài viết đã có những thành công nhất định, nhưng về mặt nào đó vẫn có những hạn chế như việc tách riêng hai phần đoạn trích, để khám phá sức thuyết phục trong lời lẽ của nhân vật ở phần 1 và khám phá diễn biến tâm trạng ở phần 2. Chưa thấy tài liệu nào khám phá đoạn trích một cách công phu từ phía tìm hiểu dòng thời gian tâm lý, nếu có cũng chỉ là khai thác thời gian khách quan của thế giới. Chính sự cảm nhận thời gian của nhân vật trong đoạn trích đã quy định cách thể hiện ngôn ngữ, hành động cũng như thể hiện diễn biến tâm trạng nhân vật. 
Vì thế để khám phá sâu sắc diễn biến tâm lý nhân vật, tôi đề xuất hướng khám phá đoạn trích từ cái nhìn thời gian nghệ thuật.
Nghiên cứu Truyện Kiều của Nguyễn Du là một trong những vấn đề được các nhà khoa học chú trọng từ trước đến nay, trong đó có hai công trình lớn rất có giá trị là: "Phong cách Nguyễn Du trong Truyện Kiều" của Phan Ngọc và "Thi pháp Truyện Kiều" của Trần Đình Sử; hai tác giả này đã nghiên cứu nhiều phương diện khác nhau của Truyện Kiều trong đó có sự tập trung khám phá thời gian nghệ thuật trong tác phẩm. Qua nghiên cứu, Phan Ngọc khẳng định, Truyện Kiều có “hai thời gian", "một thời gian khách quan của thế giới  và một thời gian nội  tâm trong lòng từng nhân vật”, ông còn nói "thời gian nghệ thuật này không được đo bằng kim đồng hồ mà được đo bằng xúc cảm con tim”. Ông còn chỉ ra sự cảm nhận thời gian cụ thể ở  nhân vật Thúy Kiều: "Thế giới nội tâm tách ra thành ba thời gian: sững sờ trước hiện tại, hồi tưởng tới quá khứ và lo lắng cho tương lai". Trong "Thi pháp Truyện Kiều " Trần Đình Sử dành một mục lớn để khám phá nhiều phương diện của hình tượng thời gian ông đã chỉ ra Truyện Kiều có "một dòng thời gian tâm lý" đó là sáng tạo độc đáo vượt xa truyện nôm đương thời của Nguyễn Du. Dòng thời gian tâm lý xuất hiện ở tất cả các nhân vật nhưng rõ nhất ở Thúy Kiều: "thời gian của Kiều là do hoạt động có ý thức của Kiều tạo ra trong tương quan với hoàn cảnh”. Vì thế  trước mỗi hoàn cảnh, cảnh ngộ Kiều lại có sự cảm nhận thời gian  theo một cách riêng và dòng thời gian đó bộc lộ rõ thế giới nội tâm của Kiều. Sự cảm nhận thời gian củaThúy Kiều rất phong phú và đa dạng tùy vào sự biến thái, đổi thay tâm trạng của nàng trước mọi cảnh huống. 
Như vậy chúng ta thấy các nhà nghiên cứu đã khẳng định trong Truyện Kiều có một dòng thời gian tâm trạng, dòng thời gian đó được xây dựng trên sự cảm nhận, ý thức của nhân vật trong mối quan hệ với hoàn cảnh vì thế muốn khám phá thế giới nội tâm nhân vật ta có thể dựa vào khám phá hình tượng thời gian nghệ thuật mà tác giả xây dựng trong tác phẩm.
Những thành tựu của ngành thi pháp học cộng với những nghiên cứu cụ thể của các giáo sư trong hai công trình trên đã trang bị cho chúng ta phương tiện để đi vào khám phá những biểu hiện của thời gian nghệ thuật trong đoạn trích "Trao duyên”. Qua nghiên cứu tôi nhận thấy thế giới nội tâm của Thúy Kiều được bộc lộ rõ qua việc nhà thơ xây dựng một dòng thời gian một cách đặc biệt đó là một thời gian hiện tại dồn nén, thắt ngặt trong cảnh huống đầy bi kịch, một thời gian đồng hiện trong sự hoảng loạn của nội tâm vì tình yêu tan vỡ. 
2.3. GIẢI PHÁP ĐÃ SỬ DỤNG ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
2.3.1. Phần tiểu dẫn: 
Khi giảng dạy, người dạy cần lưu ý: bên cạnh việc xác định vị trí đoạn trích trong toàn bộ bố  cục kết cấu của tác phẩm như sách giáo khoa đã trình bày tôi còn chú ý giúp học sinh xác định sự kiện trao duyên xảy ra trong giai đoạn nào của cuộc đời Thúy Kiều để xác định rõ tâm lý nhân vật lúc đó, đồng thời định hướng cho học sinh thấy đoạn trích tập trung miêu tả tâm trạng nhân vật qua ngôn ngữ độc thoại: nhân vật tự suy ngẫm, tự nếm trải, giãi bày, cảm nhận trước thực tế phũ phàng nên thế giới nội tâm đó càng sâu sắc, chân thực. Từ những suy nghĩ  đó, tôi thử đề xuất hệ thống câu hỏi trong phần này như sau:
Câu hỏi : Dựa vào phần tiểu dẫn ở SGK và những hiểu biết về Truyện Kiều em hãy nêu ngắn gọn vị trí đoạn trích? 
Yêu cầu: Đoạn trích nằm phần đầu tác phẩm từ câu 724 đến câu 756 sau một loạt những biến cố lớn: Thúy Kiều phải chia tay để Kim Trọng về Liêu Dương hộ tang chú, gia đình Thúy Kiều bị vu oan, nàng phải từ bỏ tình yêu, bán mình cho Mã Giám Sinh để chuộc cha và em, đây là đêm cuối cùng trước ngày ra đi, Thúy Kiều tâm sự và nhờ Thúy Vân trả nghĩa chàng Kim.
Câu hỏi: Những biến cố này xảy ra trong giai đoạn nào của cuộc đời Thúy Kiều? Ở Thúy Kiều nảy sinh tâm lý gì? 
Yêu cầu: Sự kiện này xảy ra khi Thúy Kiều chỉ mới "Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê" (khoảng 15, 16 tuổi), Thúy Kiều còn rất ngây thơ trong sáng chưa có va chạm trong cuộc đời, chưa hề có sự chuẩn bị chống đỡ những nghiệt ngã của số phận, tai họa lúc này tạo nên ở nàng một cú sốc tâm lý lớn  với những biến thái nội tâm vô cùng phức tạp.
Câu hỏi : Truyện Kiều là tác phẩm tự sự nhưng đoạn trích lại sử dụng  ngôn ngữ độc thoại, dụng ý của tác giả ? 
Yêu cầu: Để nhân vật tự độc thoại, tức là để cho nhân vật tự suy ngẫm, tự nếm trải, tự giãi bày thế giới nội tâm của mình thì thế giới nội tâm đó hiện lên một cách chân thực và sâu sắc nhất.
Từ đó chúng ta rút ra cho học sinh thấy đoạn trích "Trao duyên" chủ yếu thể hiện diễn biến tâm trạng của nhân vật, khám phá đoạn trích tức là đi sâu khám phá diễn biến tâm lý đó. Đồng thời để thấy rõ tấm lòng cũng như tài năng của Nguyễn Du trong việc miêu tả tâm lí nhân vật ở Truyện Kiều.
2.3.2. Phần Đọc - hiểu :
Câu hỏi: Dựa vào sự tìm hiểu kết cấu và bố cục đoạn trích, em hãy đề xuất cách phân đoạn để phân tích?  
Theo dòng chảy tâm trạng của nhân vật trong đoạn trích tôi chia đoạn trích làm hai phần để tìm hiểu, phần thứ nhất từ đầu cho đến câu: "Duyên này thì giữ vật này của chung", phần thứ hai: Tiếp đó cho đến hết.
a. Phần thứ nhất: 
Có thể nói màn "Trao duyên" diễn ra toàn bộ ở phần này, ở đây tác giả đã xây dựng một bối cảnh thời gian đặc biệt. Bối cảnh thời gian làm nổi bật diễn biến tâm trạng của nhân vật vì thế để phân tích diễn biến tâm trạng của Thúy Kiều ở đây tôi đề xuất những câu hỏi như sau:
Câu hỏi: Thúy Kiều tâm sự với Thúy Vân ở thời điểm nào? Thời điểm đó tác động gì đến  nhân vật?
Yêu cầu : Kiều tâm sự với Vân vào đêm cuối cùng trước ngày Thúy Kiều theo Mã Giám Sinh từ  bỏ gia đình, từ bỏ mối tình với chàng Kim ra đi, đây là khoảng thời gian ngắn ngủi mà Kiều còn được ở với gia đình. Sự thắt ngặt của thời gian đó tạo nên sự dồn nén  cảm xúc đậm đặc, trong mỗi tích tắc của thời gian có sự vận động của nội tâm của ý thức với những biến hóa khôn lường, bởi chỉ có một thời điểm duy nhất, một con người duy nhất có khả năng nhận lời gửi gắm cái tài sản quý giá nhất, cái hi vọng cuối cùng của Nàng. Tính chất thắt ngặt, dồn nén của bối cảnh thời gian đó đã tạo nên một cơn lốc nhỏ làm cồn lên những suy nghĩ, những thổn thức, thúc đẩy nhân vật hành động. Sau những đắn đo: “Hở môi ra cũng ngượng ngùng/ để lòng thì phụ tấm lòng với ai”  Thúy Kiều quyết định trao duyên cho em. 
Câu hỏi : Việc Thúy Kiều trao duyên cho em thể hiện rõ nhất ở những câu thơ nào trong đoạn trích?
Yêu cầu: Màn trao duyên diễn ra trọn vẹn ở phần thứ nhất của đoạn trích và hoạt động trao duyên cũng chỉ diễn ra ở những câu thơ đầu và cho đến câu thơ "Duyên này thì giữ vật này của chung" Những câu thơ thể hiện một sự kiện có một không hai trong cuộc đời Thúy Kiều, bộc lộ sâu sắc nỗi đau của thân phận con người, thân phận tình yêu trong xã hội xưa.
Câu hỏi : Màn trao duyên diễn ra qua trình tự như thế nào? 
Yêu cầu : Trong 4 câu thơ đầu ngôn từ và hành động của Kiều vô cùng đặc biệt.
* Câu thơ mở đầu có hai từ  cậy / chịu
*Có sự phi lý trong thái độ trân trọng quá đáng với Thúy Vân của Kiều  ở hành động "lạy thưa ". 
Câu hỏi: Em có nhận xét gì về lời lẽ, hành động củaThúy Kiều đối với Thúy vân trong màn trao duyên? Vì sao Thúy Kiều lại hành động như thế? 
Yêu cầu: Lời nói, hành động được Thúy Kiều thể hiện liên tiếp dồn dập, vội vàng. Hành động vội vàng này của nàng trước hết bắt nguồn từ việc Thúy Kiều ý thức sâu sắc hoàn cảnh của mình trong hiện tại: tình yêu vô cùng mãnh liệt, khát khao hạnh phúc thì vô biên mà thời gian để yêu thương thì ngắn ngủi, chật hẹp. Sóng gió cuộc đời khủng khiếp ập tới bất cứ lúc nào. Chính ý thức thời gian này đã khiến cho Thúy Kiều phải hành động vội vàng.
Thúy Kiều nói với em bằng những lời lẽ khẩn thiết nhất, cảm động nhất “Cậy em em có chịu lời''. Tất cả sự trông đợi, sự ký thác gửi cả vào từ “cậy”, nàng khẩn khoản van nài em bằng những hành động tôn kính quá mức : "lạy, thưa''...làm những điều đó nàng muốn em không thể chối từ  và Kiều có thể trả nghĩa chàng Kim trong muôn một. 
Hơn nữa nhịp độ gấp gáp vội vàng trong những câu thơ còn thể hiện tinh thần tranh chấp với số mệnh của Kiều; bởi ngay trước đó Kiều đã có những kinh nghiệm xương máu về những phi lý của cuộc đời: vừa nhận lời yêu Kim Trọng “thề hoa chưa ráo chén vàng” Kim Trọng đã phải ra đi. Gia đình đang hạnh phúc “êm đềm trướng rủ màn che” cha mẹ đã : “rường cao rút ngược dây oan”, tai họa có thể ập tới bất cứ lúc nào con người không thể chống đỡ nổi. Kiều phải hành động tranh chấp với thời gian để cứu lấy tình yêu của mình và Kim Trọng.
Câu hỏi: em thử so sánh việc Thúy Kiều trao duyên với những việc làm khác của nàng trước và sau này?
Yêu cầu: Những quyết định trong cuộc đời đều được Kiều cân nhắc, suy nghĩ rất chín chắn. Khi quyết định bán mình nàng đã “để lời thệ hải minh sơn/ làm con trước phải đền ơn sinh thành” sau những đắn đo, dằn vặt khủng khiếp và sau này cũng thế bao giờ kiều cũng phải suy nghĩ rất nhiều nhưng ở đây dường như Kiều không hề so đo, tính toán nàng  nghĩ đến và làm rất mau chóng. Có lẽ nàng biết mình không thể dùng dằng được nữa, thời gian không cho phép, sáng ra nàng đã phải lên đường, phải từ bỏ tất cả. 
Câu hỏi: Trong bốn câu cuối của phần thứ nhất Thúy Kiều đã thuyết phục em như thế nào? (Bốn câu cuối từ:    "Ngày xuân em hãy còn dài” cho đến “ngậm cười chín suối vẫn còn thơm lây” ). 
Yêu cầu: Để thuyế

Tài liệu đính kèm:

  • docsang_kien_kinh_nghiem_tim_hieu_dien_bien_tam_trang_cua_nhan.doc