Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 5
Cơ sở lý luận của vấn đề:
Vì lợi ích 10 năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người.
Học tập và làm theo lời dạy của bác, Đảng và nhà nước ta luôn quan tâm đến sự nghiệp giáo dục, đặc biệt là giáo dục mầm non, nền móng đầu tiên của sự nghiệp giáo dục. Để chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo học tiếng mẹ đẻ ở lớp 1 thì việc cho trẻ làm quen dần với chữ cái là hết sức cần thiết. Nội dung này chỉ có trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ 5- 6 tuổi. Tuy nhiên việc trẻ hứng thú, ham thích say mê với chữ cái như thế nào còn phụ thuộc vào hoàn cảnh sống, điều kiện gia đình, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì vậy, vấn đề đặt ra là cần tổ chức tốt các hoạt động ở trường lớp mẫu giáo mà trong đó hoạt động làm quen với chữ cái cũng rất quan trọng, giúp trẻ ghi nhớ tốt các chữ cái, biết cách tô chữ cái theo đúng các nét, trùng khít nét chầm mờ, đây là nền tảng vững chắc cho trẻ khi vào lớp 1.
Như chúng ta đã biết, trẻ em trung tâm của mọi hoạt động. Muốn đạt được mục tiêu đó trước tiên phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Ở độ tuổi này, sự tập trung chú ý chưa bền vững, trẻ thích những cái đẹp mới lạ có hấp dẫn cao, nên việc gây hứng thú cho trẻ ở bộ môn này lại càng quan trọng hơn bởi tính chất cứng nhắc và khô khan có phần “kỷ luật”. Nếu như cô giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học một cách tuân thủ như một học sinh tiểu học hoặc một tiết dạy không có sáng tạo, rập khuôn chưa có hình thức đổi mới còn theo phương pháp cũ dẫn đến trẻ uể oải trong tiết học phân tán tư tưởng, nhàm chán, tiếp thu bài hạn chế.
Hoạt động trẻ làm quen với chữ cái là một trong những nội dung quan trọng của trẻ mẫu giáo lớn. Đối với trẻ mẫu giáo lớn, làm quen với chữ cái giúp trẻ bước đầu nhận biết được các chữ cái và phát âm chuẩn các chữ cái trong các từ trọn vẹn, nhìn chữ cái đọc được âm tương ứng, ngoài ra trẻ còn đọc một số câu thơ, ca dao, đồng dao có chứa âm của chữ cái nhằm hoàn thiện bộ máy phát âm, khả năng ngôn ngữ mạch lạc, biểu cảm, nói đúng ngữ âm tiếng Việt. Bên cạnh đó, giúp trẻ biết cách cầm bút, ngồi đúng tư thế khi tô, viết. Hoạt động này giúp trẻ hình thành những cơ sở ban đầu của kỹ năng nói tiếng mẹ đẻ, giúp trẻ hình thành và phát triển năng lực, thái độ cần thiết, giúp trẻ học cách diễn đạt, suy nghĩ góp phần phát triển năng lực ngôn ngữ, chuẩn bị hành trang cho trẻ chuẩn bị vào lớp một.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG MÔN LÀM QUEN CHỮ CÁI CHO TRẺ 5- 6 TUỔI TẠI LỚP LÁ 5 TRƯỜNG MẦM NON KRÔNG ANA Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU I. Đặt vấn đề 1. Lý do chọn đề tài 1.1 Lý do lý luận Trong chương trình giáo dục mầm non, hoạt động làm quen chữ cái cho trẻ 5- 6 tuổi có ý nghĩa to lớn trong quá trình giáo dục, góp phần phát triển toàn diện cho trẻ về mọi mặt như: Thể chất, nhận thức, ngôn ngữ và tình cảm xã hội, thẩm mỹ. Ở trẻ mẫu giáo, hoạt động vui chơi đóng vai trò vô cùng quan trọng, nhưng khi bước vào lớp một, hoạt động học tập đóng vai trò chủ đạo, nên việc cho trẻ làm quen chữ cái tại trường mầm non không phải là việc đưa chương trình tiếng Việt lớp một vào giảng dạy, mà ở đây, trẻ 5 - 6 tuổi được sử dụng các yếu tố vui chơi và các nhiệm vụ học tập sáng tạo thông qua hoạt động học tập. Chính vì vậy, giáo viên cần linh hoạt, sáng tạo trong tiết dạy lấy trẻ làm trung tâm cho mọi hoạt động, khơi dậy niềm say mê, sự hứng thú của trẻ với môn học làm quen chữ cái, từ đó trẻ dễ dàng lĩnh hội kiến thức, làm tiền đề cho quá trình học tập của trẻ sau này. Thông qua hoạt động làm quen chữ cái, trẻ được phát triển năng lực trí tuệ, khả năng quan sát, tư duy mạch lạc, mở rộng vốn hiểu biết, trẻ không chỉ học cách đọc chữ, nhận dạng mặt chữ và còn tìm hiểu cách viết, tô chữ, đây là một phương tiện đặc biệt quan trọng không thể thiếu được ở trường tiểu học. Tuy nhiên, đây là hoạt động tương đối khó, đòi hỏi trẻ phải tập trung cao độ, đồng thời giáo viên không ngừng tìm tòi, sáng tạo, đổi mới phương pháp giúp trẻ hứng thú, tích cực khi tham gia hoạt động. 1.2 Lý do thực tiễn Trong quá trình giảng dạy, tôi đã nhận thấy sự nôn nóng của nhiều phụ huynh, đa số mọi người đều hỏi có biện pháp nào giúp trẻ học nhanh thuộc chữ cái, không bị gò ép, giúp trẻ hứng thú học chữ. Bên cạnh đó cũng có những phụ huynh bất chấp nguyên tắc đòi hỏi sự phù hợp giữa nội dung, phương pháp dạy học với sự phát triển tâm sinh lý ở trẻ, ép trẻ học quá sớm vô tình chúng ta làm mất đi sự tập trung chú ý và hứng thú học tập của trẻ sau này, dễ tạo cho trẻ cảm giác chán nản, hay thậm chí là thấy sợ mỗi khi nhắc đến việc học. Mặc khác không ít những phụ huynh vì mải mê công việc lại phó mặc con mình cho trường mầm non dẫn đến việc không tạo ra được sự thống nhất trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, dẫn đến hiệu quả học chữ cái không cao và khi vào lớp 1. Ngoài ra, quá trình tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái một cách sáng tạo, hấp dẫn là hoạt động không phải là dễ dàng, một số giáo viên còn lúng túng, chưa thiết kế cho mình một tiết dạy thực sự sáng tạo, đang còn bắt chước nhau, khó khăn trong việc lựa chọn hình thức cho tiết dạy, việc sử dụng đồ dùng trực quan chưa hiệu quả, nội dung học còn nghèo nàn nên đôi khi tiết học trở nên khô khan, cúng nhắc, kết quả thu được còn chưa cao so với yêu cầu cô đặt ra. 2. Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5 – 6 tuổi, lớp Lá 5, Trường mầm non Krông Ana, huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk. 3. Phạm vi nghiên cứu: Lớp Lá 5, Trường mầm non Krông Ana, huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk. - Thời gian: Từ học kì I năm học 2018-2019 đến tháng 4 học kì II năm học 2018-2019 Có thể nói, môn Làm quen chữ cái là tiền đề vững chắc giúp trẻ mẫu giáo lớn bước vào trường phổ thông với một tâm thế tự tin, vững vàng. Vậy làm thế nào để trẻ học tốt, thuộc nhanh 29 chữ cái? Nhận thức được tầm quan trọng cũng như những khó khăn trong quá trình tổ chức hoạt động, Tôi mạnh dạn nghiên cứu đề tài “ Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại lớp Lá 5, Trường mầm non Krông Ana” với mong muốn đưa những hình thức mới lạ, hấp dẫn tới trẻ, để tiếp thu chữ cái một cách dễ dàng đạt kết quả tốt. II. Mục đích nghiên cứu: Mục đích nghiên cứu của đề tài là đánh giá thực trạng trong công tác giảng dạy môn Làm quen chữ cái cho trẻ 5 - 6 tuổi tại lớp Lá 5 Trường mầm non Krông Ana, đồng thời đề ra những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng trong việc tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái, giúp cho trẻ có một tâm thế sẵn sàng về mặt thể chất, trí tuệ, ngôn ngữ, tình cảm hay một số kĩ năng cần thiết cho trẻ. Trẻ mạnh dạn, tự tin khi giao tiếp, tò mò, hứng thú, thích khám phá những điều mới lạ xung quanh, tích cực khi tham gia vào các hoạt động. Trẻ nhận biết, phân biệt rõ ràng, chính xác 29 chữ cái thông qua trò chơi, bài hát, câu đố..biết cách cầm bút, ngồi đúng tư thế, tô chữ cái trùng khít, không lem ra ngoài. Mở rộng vốn từ, phát triển khả năng diễn đạt rõ ràng, mạch lạc. Trẻ có kiến thức cơ bản, làm nền tảng vững chắc, tự tin khi bước vào lớp một. Đồng thời, nâng cao nhận thức, giải quyết những băn khoăn của một số phụ huynh khi dạy con làm quen chữ cái. Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lý luận của vấn đề: Vì lợi ích 10 năm trồng cây Vì lợi ích trăm năm trồng người. Học tập và làm theo lời dạy của bác, Đảng và nhà nước ta luôn quan tâm đến sự nghiệp giáo dục, đặc biệt là giáo dục mầm non, nền móng đầu tiên của sự nghiệp giáo dục. Để chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo học tiếng mẹ đẻ ở lớp 1 thì việc cho trẻ làm quen dần với chữ cái là hết sức cần thiết. Nội dung này chỉ có trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ 5- 6 tuổi. Tuy nhiên việc trẻ hứng thú, ham thích say mê với chữ cái như thế nào còn phụ thuộc vào hoàn cảnh sống, điều kiện gia đình, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì vậy, vấn đề đặt ra là cần tổ chức tốt các hoạt động ở trường lớp mẫu giáo mà trong đó hoạt động làm quen với chữ cái cũng rất quan trọng, giúp trẻ ghi nhớ tốt các chữ cái, biết cách tô chữ cái theo đúng các nét, trùng khít nét chầm mờ, đây là nền tảng vững chắc cho trẻ khi vào lớp 1. Như chúng ta đã biết, trẻ em trung tâm của mọi hoạt động. Muốn đạt được mục tiêu đó trước tiên phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Ở độ tuổi này, sự tập trung chú ý chưa bền vững, trẻ thích những cái đẹp mới lạ có hấp dẫn cao, nên việc gây hứng thú cho trẻ ở bộ môn này lại càng quan trọng hơn bởi tính chất cứng nhắc và khô khan có phần “kỷ luật”. Nếu như cô giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học một cách tuân thủ như một học sinh tiểu học hoặc một tiết dạy không có sáng tạo, rập khuôn chưa có hình thức đổi mới còn theo phương pháp cũ dẫn đến trẻ uể oải trong tiết học phân tán tư tưởng, nhàm chán, tiếp thu bài hạn chế. Hoạt động trẻ làm quen với chữ cái là một trong những nội dung quan trọng của trẻ mẫu giáo lớn. Đối với trẻ mẫu giáo lớn, làm quen với chữ cái giúp trẻ bước đầu nhận biết được các chữ cái và phát âm chuẩn các chữ cái trong các từ trọn vẹn, nhìn chữ cái đọc được âm tương ứng, ngoài ra trẻ còn đọc một số câu thơ, ca dao, đồng dao có chứa âm của chữ cái nhằm hoàn thiện bộ máy phát âm, khả năng ngôn ngữ mạch lạc, biểu cảm, nói đúng ngữ âm tiếng Việt. Bên cạnh đó, giúp trẻ biết cách cầm bút, ngồi đúng tư thế khi tô, viết. Hoạt động này giúp trẻ hình thành những cơ sở ban đầu của kỹ năng nói tiếng mẹ đẻ, giúp trẻ hình thành và phát triển năng lực, thái độ cần thiết, giúp trẻ học cách diễn đạt, suy nghĩ góp phần phát triển năng lực ngôn ngữ, chuẩn bị hành trang cho trẻ chuẩn bị vào lớp một. II. Thực trạng vấn đề: 1. Thuận lợi Trong quá trình công tác, được sự quan tâm, chỉ đạo của phòng giáo dục, ban giám hiệu nhà trường, giáo viên được tạo điều kiện tham gia học tập các chuyên đề do phòng giáo dục tổ chức, động viên chị em học tập, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, tổ chức thăm lớp, dự giờ các giáo viên trong trường, đúc kết kinh nghiệm, tham gia sinh hoạt chuyên môn cụm, bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên. Giáo viên đã biết tận dụng nguyên vật liệu có sẵn tại địa phương để làm đồ dùng phục vụ hoạt động học chữ cái phù hợp theo từng chủ đề, chủ điểm, ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình giảng dạy. 2. Khó khăn Bên cạnh những thuận lợi, việc tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái còn nhiều khó khăn, cụ thể như mới đầu năm, một số trẻ còn nhút nhát, chưa mạnh dạn, tự tin khi tham gia các hoạt động, một số cháu rất hiếu động, nghịch ngợm, khả năng tập trung chú ý chưa cao. Nhiều cháu còn nói ngọng nói lắp, nhận thức của trẻ chênh lệch nhau nên việc truyền thụ kiến thức gặp rất nhiều khó khăn. Mặc dù trường đã mua sắm tương đối đầy đủ về cơ sở vật chất cũng như đầu tư về chuyên môn nhưng cũng chưa thực sự đáp ứng đủ so với nhu cầu học tập của chuyên đề “Làm quen chữ cái”. Ngoài ra, một số phụ huynh có tâm lý lo lắng, băn khoăn, không biết phải làm gì để chuẩn bị tốt cho con trong quá trình làm quen chữ cái, có những phụ huynh cho con đi học trước, bắt trẻ sớm phải chịu áp lực học tập vượt quá tâm sinh lý lứa tuổi. Theo đó, sẽ dẫn đến hai trường hợp: Hoặc trẻ học đuối sẽ mang tâm lý sợ học ngay từ buổi đầu, hoặc những trẻ nhanh nhẹn hơn biết đọc, biết viết sẽ trở nên chủ quan, lơ là học tập khi bước vào học chính thức.Với tâm lý lo lắng thái quá, muốn chuẩn bị kỹ càng cho con trước khi đi học nên một số người đã cho con đi học sớm. Và sau đó nhiều người khác cũng lo sợ con mình bị tụt hậu so với bạn bè, sợ con mình không theo kịp các bạn trong lớp. Cũng có nhiều người lại quá chủ quan trong việc chuẩn bị hành trang cho con. Hay do ngôn ngữ của từng vùng miền, có một số phụ huynh nói ngọng chữ l, n gây khó khăn trong quá trình dạy trẻ phát âm. Bên cạnh đó phải kể đến một số giáo viên còn chủ quan, chưa quan tâm đến quá trình tổ chức hoạt động làm quen chữ cái cho trẻ, chủ yếu dạy trẻ đọc chữ cái qua thẻ chữ in thường, viết thường, một số giáo viên vẫn coi mình là trung tâm của quá trình dạy học, trẻ chủ yếu là ghi nhớ, nhắc lại mẫu, phương pháp ghi nhớ vẫn mang tính đồng loạt, nhiều giáo viên vẫn chưa coi trọng biện pháp chơi, hay những cách tìm tòi khám phá bằng các giác quan. Nhiều giáo viên vẫn dựa vào tài liệu có sẵn, nhiều khi còn áp đặt vào hiểu biết của trẻ, tâm lý e ngại, chưa tâm huyết với nghề, lên tiết còn chưa linh hoạt, rập khuôn, không sáng tạo. Hình thức tổ chức nhiều khi còn đơn giản nghèo nàn, chưa phong phú, khiến trẻ nhàm chán, không hứng thú khi tham gia hoạt động. Chính vì vậy, tôi đề ra nhiệm vụ đó là chuẩn bị cho về nội dung, phương pháp, môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, giúp trẻ làm quen với chữ cái một cách nhẹ nhàng, hứng thú, trẻ vừa được tham gia chơi, vừa được học chữ cái góp phần giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về các mặt như thể chất, trí tuệ, ngôn ngữ, những phẩm chất đạo đức hay một số kĩ năng cần thiết của hoạt động học tập. Trước tình hình thực tế đó, tôi đã nghiên cứu, tìm hiểu đề ra những giải pháp cụ thể, nhằm giải quyết những khó khăn trong công tác giảng dạy của giáo viên, nâng cao nhận thức về công tác giáo dục trẻ cho phụ huynh, tạo tâm lý sẵn sàng cho trẻ, kích thích sự thích thú, mong muốn được học chữ cái, chơi những trò chơi với chữ cái cùng cô và các bạn. + Dưới đây là bảng khảo sát chất lượng trước lúc thực hiện các biện pháp mới. - Lớp Lá 5, đầu năm học 2018- 2019, số trẻ : 35 cháu. STT NỘI DUNG Kết quả Số lượng Tỉ lệ 1 Trẻ nhận biết, phân biệt được chữ cái đã học 20/35 cháu 57% 2 Trẻ sao chép lại được chữ cái đã học 17/35 cháu 49% 3 Trẻ phát âm chuẩn, chính xác 25/35 cháu 71% 4 Trẻ biết cách tô, tô trùng khít nét chấm mờ 15/35 cháu 43% 5 Trẻ biết cầm bút, ngồi đúng tư thế 23/35 cháu 66% Từ kết quả như trên, tôi mong muốn tìm thêm nhiều biện pháp để giúp cho trẻ làm quen chữ cái đạt hiệu quả cao hơn. Dựa vào vốn kiến thức đã học, qua tìm hiểu thêm một số tài liệu và được bồi dưỡng chuyên môn, tôi đã tìm ra một số biện pháp sau: III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề: Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động làm quen chữ cái cho trẻ. Biện pháp: - Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý trẻ tại lớp mình nghiên cứu về khả năng chú ý, ghi nhớ, ngôn ngữ, tư duy, tưởng tượng của trẻ, nhận biết được khả năng, những hạn chế, ưu khuyết điểm của từng trẻ để có những biện pháp giáo dục phù hợp. - Tìm hiểu sách báo, chương trình giáo dục mầm non, bộ chuẩn trẻ 5 tuổi, chuyên đề xây dựng môi trường tăng cường tiếng Việt cho trẻ. - Xây dựng, lựa chọn hình thức, phương pháp phù hợp, hấp dẫn, mới lạ, tạo sự hứng thú cho trẻ. Giải pháp 2: Hướng dẫn giúp trẻ thuộc 29 chữ cái, nhận biết, phân biệt chính xác 29 chữ cái thông qua trò chơi, bài tập.. Biện pháp 1: Luyện cho trẻ phát âm chuẩn, chính xác, rõ ràng: Muốn trẻ học tốt được chữ cái thì cô giáo phải là người phát âm chuẩn, to, rõ ràng để phát âm mẫu cho trẻ nghe. Bởi lúc này bộ máy phát âm của trẻ đang dần hoàn thiện, trẻ dễ dàng học người lớn theo kiểu bắt chước. Trong khi dạy, tạo tình huống hấp dẫn để xuất hiện chữ cái như chơi các trò chơi, tặng món quà kỳ diệu, tạo sự tập trung chú ý vào chữ cái, sau đó tôi phát âm trước cho trẻ nghe 2 -3 lần, phân tích cách phát âm, cho trẻ đọc đồng thanh dưới hình thức tập thể, cá nhân, tổ, sau đó cho từng cá nhân trẻ đọc. Để dễ theo dõi cách phát âm và kịp thời sửa ngay cho trẻ, tôi đứng đối diện với trẻ. Nếu trẻ phát âm chưa đúng, tôi yêu cầu trẻ nhìn khuông miệng và nghe tôi phát âm sau đó phát âm lại nhiều lần. Chẳng hạn chữ N- L, trẻ rất khó nhận biết hay lẫn lộn nên phát âm thường sai nên tôi hướng dẫn kỹ cách phát âm + L: Đọc cong lưỡi, đầu lưỡi uốn vào trong và đưa sát vào lợi + N: Đọc thẳng lưỡi, lưỡi sát với hàm dưới Bên cạnh những trẻ phát âm sai, còn có một số trẻ phát âm còn nhỏ chưa rõ ràng. Tôi đã giúp trẻ phát âm to rõ ràng bằng cách cho những trẻ phát âm tốt phát âm mẫu cho trẻ nghe, luôn luôn động viên, khuyến khích những trẻ tiến bộ. Lúc này với tâm lý mình cũng phải bằng bạn nên trẻ đã cố gắng phát âm to, rõ ràng giống như bạn. Đồng thời, thường xuyên động viên trẻ tham gia vào các hoạt động, khuyến khích trẻ diễn đạt những suy nghĩ, mong muốn của bản thân, chủ động tham gia giao tiếp với bạn bè, cô giáo giúp trẻ mạnh dạn, tự tin hơn. Với cách làm như vậy, trẻ lớp tôi đã có những tiến bộ rõ rệt, thay vì phát âm nhỏ chưa rõ ràng, chính xác thì đa số trẻ đã phát âm to hơn, chuẩn hơn so với trước đây. Biện pháp 2: Vận dụng sưu tầm, sáng tạo các trò chơi: Như chúng ta đã biết, đặc điểm tâm sinh lí ở trẻ mầm non là “Học mà chơi, chơi mà học”. Vì vậy các hoạt động khác nói chung, hoạt động làm quen với chữ cái nói riêng, trò chơi luôn được đưa vào để giúp trẻ củng cố sâu hơn kiến thức. Nếu trò chơi không mới lạ, không hấp dẫn dễ gây cho trẻ cảm giác nhàm chán. Vì vậy tôi đã không ngừng đổi mới sáng tạo, đưa các trò chơi hấp dẫn vào tiết học. Ở lứa tuổi mầm non, tư duy của trẻ phát triển rất nhanh. Trẻ nhanh nhớ cũng nhanh quên. Có thể trẻ đã nhận biết phát âm được chữ cái khi cô đưa ra nhưng khi cho trẻ chơi trò chơi vẫn còn một số trẻ chưa nhớ kỹ được đặc điểm hình dạng của chữ cái. Do đó tôi đã đưa vào một số trò chơi giúp trẻ nhớ được đặc điểm của chữ cái như ong tìm chữ, về đúng nhà, tìm gạch chân chữ cái, tạo dáng chữ cái, trò chơi xếp chữ cái bằng hột hạt, trò chơi nặn chữ cái, chữ cái nào biến mất... Trò chơi 1: Tạo dáng chữ cái. + Cách chơi: Các thành viên trong đội chơi sẽ thảo luận, bàn bạc để sắp xếp các chỗ đứng sao cho tạo thành chữ cái theo yêu cầu. Đội gia đình đông con sẽ đứng xếp thành hình chữ ê. Đội gia đình ít con đứng xếp thành hình chữ e. Trong thời gian một bản nhạc đội nào đứng xếp nhanh đúng và đẹp sẽ là đội chiến thắng Với trò chơi này không chỉ giúp trẻ có biểu tượng về chữ e, ê mà còn giúp trẻ có sự đoàn kết, biết phân công sắp xếp, bàn bạc theo nhóm. Trò chơi 2 : Vận chuyển hàng tết: Chơi ở chủ điểm “ Tết và mùa xuân ” Mục đích: Nhận biết, phân biệt được chính xác món quà có chứa chữ cái h, k theo yêu cầu của cô. Chuẩn bị: Những món quà tết có dán từ kèm theo như bánh trưng, kẹo, dưa hấu, kể cả những gói hàng không chứa chữ cái h - k để trẻ có sự so sánh và tìm đúng. Cách chơi: Chia làm 2 đội thi vận chuyển hàng tết, đội nào vận chuyển được nhiều hàng có từ chứa chữ cái h - k theo yêu cầu sẽ thắng cuộc. Trong quá trình tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động, đồ dùng trực quan là một yếu tố không thiếu được trong việc dạy trẻ, vì trẻ chỉ lĩnh hội kiến thức tốt khi được trực tiếp tri giác các đối tượng. Đồ dùng trực quan nếu càng đẹp, càng hấp dẫn thì càng thu hút được trẻ hơn. Nắm bắt được điều này khi cho trẻ làm quen chữ cái. tôi tận dụng những nguyên vật liệu, phế liệu sẵn có tại địa phương làm đồ dùng dạy học, các đồ dùng đồ chơi có thể viết chữ, gắn chữ để kích thích sự chú ý của trẻ khi thao tác với đồ dùng, thường xuyên sưu tầm hình ảnh đẹp, phù hợp có tính thẩm mỹ, đảm bảo an toàn cho trẻ. * Biện pháp 3: Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong tiết học Nhận thấy được sự cần thiết và ích lợi của việc ứng dụng công nghệ thông tin, tôi đã không ngừng học hỏi bạn bè, đồng nghiệp, qua Internetđể đưa công nghệ thông tin vào trong giảng dạy. Đặc biệt tôi thấy hoạt động làm quen chữ cái trước kia cần phải mất nhiều thời gian, công sức để làm đồ dùng như vẽ tranh, cắt dán chữ phía dưới tranh, bảng gài chữ, thẻ chữ to, nam châm, bảng dễ gây cho giáo viên lúng túng trong việc sử dụng đồ dùng. Nhờ khi ứng dụng công nghệ thông tin vào tiết chữ cái thì không chỉ giúp trẻ tiếp cận với tin học mà còn giúp tôi tiết kiệm được thời gian và kinh phí cho việc làm đồ dùng đồ chơi, hiệu quả và chất lượng giáo dục vẫn được đảm bảo, mang lại cho trẻ hứng thú và kích thích thích trẻ tham gia vào hoạt động. Bởi trên máy có các hình ảnh xuất hiện và mất đi kèm theo các hiệu ứng, âm thanh mới lạ, hấp dẫn theo ý muốn của cô giáo. Và trẻ sẽ tập trung chú ý trước những điều mới lạ, tiết học cang đạt hiệu quả cao hơn. Ví dụ: Chủ đề tết và mùa xuân, hoạt động làm quen chữ b, d, đ. tôi tổ chức cho trẻ chơi đi chợ tết. Tôi chuẩn bị hình ảnh các loại trái cây, hoa, món ăn, bánh kẹo.... tôi yêu cầu trẻ đi chợ bằng cách click chuột vào các món hàng theo yêu cầu như tổ 1 mua món hàng có chứa chữ cái b( bánh chưng, bánh bò, quả bưởi..) tổ 2 mua những món hàng có chứa chữ d như quả dưa, quả dừa.. tổ 3 mua quả chứa chữ đ như đu đủ, hoa đào,... khi mua hàng xong, trẻ phải nói được mình muốn mua món hàng gì, có chứa chữ cái nào. Sau đó cô cùng các bạn kiểm tra lại kết quả. Trong quá trình chơi, nếu trẻ chọn đúng sẽ có âm thanh kèm theo hoặc lời khen trẻ đã thực hiện đúng. Ngoài ra, sau khi tổ chức cho trẻ tập tô chữ cái, tôi dùng máy ảnh chụp lại hình ảnh các trang vở mà trẻ chuẩn bị tô, sau đó đưa lên màn hình để trẻ dễ quan sát. Khi tô mẫu, tôi làm hiệu ứng với cây bút chì thông minh, điều khiển chuột để cây bút tự tô trên màn hình theo đúng trình tự tô chữ. Như vậy, trẻ vừa hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ vào hoạt động. * Biện pháp 4 : Thông qua xây dựng môi trường hoạt động góc Môi trường cho trẻ hoạt động đóng vai trò vô cùng quan trọng, giúp trẻ thường xuyên được tương tác, tiếp xúc với chữ cái. Chính vì vậy, tôi không ngừng nghiên cứu xây dựng môi trường hoạt động tại các góc trong và ngoài lớp phong phú, đa dạng, lôi cuốn sự tò mò của trẻ. + Tạo môi trường chữ cái trong lớp học: Để lôi cuốn được sự thích thú, khơi gợi trí tưởng tượng, sáng tạo. Tôi trang trí các mảng tường trong lớp như mảng chủ đề, các góc hoạt động được trang trí với màu sắc hài hòa, tên gọi ngộ nghĩnh, cỡ chữ phù hợp, được treo cao vừa tầm mắt của trẻ, cỡ chữ in thường. Ở mỗi thứ đồ dùng trong lớp đều được dán nhãn tên để giúp trẻ hình thành mối quan hệ giữa lời nói và chữ viết. Ví dụ chữ â trong từ cái ấm, ă trong từ khăn mặt. Những đồ dùng học tập của trẻ tôi cũng dán từ chỉ tên: Bút chì, kéo, hồ dán, hay một giá đựng vở của trẻ cũng được chia làm nhiều ngăn có dán từ vào mỗi ngăn như vở toán, vở vẽ, vở tập tô,Trẻ sẽ hàng ngày lấy sách vở đồ dùng của mình mà làm quen với các chữ cái dán trên đó. Lâu dần thành quen, trẻ còn có thể bập bẹ đánh vần trên những từ đó. Điều này không những giúp trẻ học chữ cái thông qua từ mà cũng rèn ở trẻ tính ngăn nắp, gọn gàng khi cất đồ dùng của mình đúng nơi quy định . Hay tại góc bán hàng, tôi ghi tên các nhóm thực phẩm lên giá bán hàng. Khi trẻ chơi, yêu cầu trẻ đọc và tìm đúng chữ cái đã học có trong từ, nếu trả lời đúng mới được mua hàng. Ngoài ra, tôi còn thu hút sự chú ý của trẻ ở các góc xây dựng, tạo hình, thư viện nhằm phát huy tính tích cực của trẻ ví dụ như
Tài liệu đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_mot_so_bien_phap_nham_nang_cao_chat_lu.docx