Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi yêu thích dân ca tại lớp Lá 2 trường Mầm non Krông Ana
Cơ sở lý luận:
Ở mẫu giáo trẻ phát triển rất nhanh về cả vốn từ lẫn nhận thức, trẻ chỉ cần nhìn thấy người lớn làm việc gì đó mà trẻ có thể bắt chước một cách nhanh chóng, trẻ rất nhạy cảm trẻ nhìn thế giới xung quanh bằng cặp mắt trong sáng, dễ xúc cảm với những vẻ đẹp xung quanh mình và biết cảm thụ cái đẹp, trẻ thích học hát và hát rất nhanh bằng cách bắt chước. Cho nên ở tuổi mẫu giáo nếu không dạy múa hát sau này sẽ khó phát triển.
Khi tiếp xúc với dân ca, trẻ thường được sắm các vai như trong bài “Bà còng đi chợ trời mưa”, trẻ được trang bị bộ quần áo bà già, gậy, nón, trẻ làm điệu bộ không ngượng ngùng đây chính là cơ sở để giáo dục ở trẻ cội nguồn dân tộc. Trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo hoạt động chủ đạo là vui chơi, mà trò chơi đóng vai trò theo chủ đề là trung tâm. Chính vì đặc điểm này mà việc đưa các bài hát dân ca đến với trẻ mẫu giáo rất phù hợp.
Tuổi mẫu giáo có sự ra đời một chức năng mới, chức năng kí hiệu tượng trưng là sự nhận thức thông qua một hệ thống kí hiệu trong đó có kí hiệu âm nhạc. Trẻ mẫu giáo chỉ biết bắt chước một cách vô thức. Đến tuổi mẫu giáo lớn tình cảm đạo ®ức bên trong: Ví dụ trẻ hát và đóng vai “Bà Còng, cái tôm, cái tép” trả tiền bà và đưa bà về nhà, tỏ thái độ ngoan ngoãn lễ phép, trung thực. Tính hình tượng phát triển mạnh kết hợp với tư duy trực quan hành động và nhu cầu ham hoạt động của trẻ dẫn lối giáo dục truyền thống trong âm nhạc rất phong phú, đa dạng tổng hợp các loại hình nghệ thuật như: Ca, hát, múa, diễn kịch, đọc thơ. . .
Vì thế dân ca với trẻ là rất quan trọng, góp phần phát triển tính cách, giúp trẻ có ý thức hơn về cuộc sống xung quanh, trẻ biết được công lao to lớn của ông cha ta đã có công dựng nước hay tình cảm cao quý mà cha mẹ đã dành cho trẻ, hơn hết cả là phát triển tình yêu thiên nhiên, yêu đất nước, yêu con người trong trẻ được chuỗi dậy. Là người giáo viên mầm non hàng ngày được tiếp cận với trẻ, giáo dục trẻ, vẽ nên những con đường đầu tiên cho thế hệ tương lai của đất nước. Tôi nhận ra một điều rất quan trọng của người giáo viên là cần phải giáo dục trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non, những mầm xanh tương lai của đất nước. Do đó tôi mạnh dạn chọn đề tài này với mong muốn trẻ được phát triển một cách hoàn thiện và đúng đắn nhất.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ MẪU GIÁO 5- 6 TUỔI YÊU THÍCH DÂN CA TẠI LỚP LÁ 2 TRƯỜNG MN KRÔNG ANA I. Phần mở đầu: 1. Lý do chọn đề tài: Như chúng ta đã biết dân ca là một loại hình nghệ thuật có từ lâu đời, với những câu nói hay, những làn điệu hấp dẫn được nhân dân sưu tập và gìn giữ lưu truyền theo thời gian. Mỗi một miền quê đều có những câu hò, điệu hát rất chung mà lại rất riêng, những làn điệu ấy đã tạo thành dòng dân ca Việt Nam rất đa dạng và phong phú. Có thể nói dân ca là tấm gương bức xạ hiện thực khách quan của mỗi dân tộc với lối sống, phong tục tập quán của từng vùng miền là khác nhau. Nhưng nó lại chứa đựng tâm tư nguyện vọng của con người được tái hiện rất rõ là những hình ảnh về quê hương, đất nước, cuộc sống lao động vất vả của người nông dân, những lời hát ru ngọt ngào đó hòa cùng với tâm hồn mỗi chúng ta và đã trở thành nhu cầu không thể thiếu của người dân Việt Nam. Những làn điệu dân ca ấy thường mộc mạc, giản dị nó miêu tả nội dung hết sức đời thường như: Bản làng, thôn xóm, núi rừng, sông suối, về tình yêu trong sáng của đôi nam nữ, tình đoàn kết cộng đồng, nguyện vọng được sống yên vui, ấm no hạnh phúc Thật giản đơn, nhưng lại thấm đậm tình yêu quê hương, yêu đất nước, yêu con người và tinh thần cao cả của dân tộc Việt Nam. Chất trí tuệ, giàu tư tưởng tình cảm trong dân ca là những nguồn nhựa sống bổ sung cho văn hóa dân gian thêm phong phú và đậm đà bản sắc dân tộc nó giúp chúng ta phát triển khả năng thẩm mỹ, các phẩm chất tư duy, trí tuệ, thể chất, những tình cảm đạo đức tốt đẹp. Ở trẻ cũng vậy, ngay từ khi lọt lòng trẻ đã được nghe những câu hát ru ầu ơ từ bà, từ mẹ Những câu hát mộc mạc, gần gũi đã tiếp thêm nguồn dự trữ lớn lao về lòng yêu quê hương, đất nước, chắp cánh nuôi lớn tâm hồn trong sáng ngây thơ của trẻ. Khi đến tuổi mẫu giáo khả năng cảm thụ âm nhạc nói chung và dân ca nói riêng của trẻ đang dần được hình thành mạnh mẽ, trẻ không những được nghe mà còn được hát, được hóa thân khi biểu diễn các làn diệu dân ca, trẻ cần phải được tiếp cận nhiều hơn nữa với dân ca ngay từ bây giờ để hình thành trong trẻ những đức tính tốt đẹp mà làn điệu dân ca đã mang đến. Nếu trẻ tiếp xúc dân ca quá muộn hoặc không được nghe dân ca thì khi trưởng thành trẻ trở nên thờ ơ với làn điệu dân ca, nếu có ưa thích thì cũng chỉ là những âm nhạc tầm thường, cũng có nghĩa thờ ơ với mọi vật, mọi việc diễn ra xung quanh. Dân ca giúp trẻ tiếp thu giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam một cách tích cực và có hiệu quả nhất. Đồng thời lời của những bài hát dân ca cho trẻ nhận thấy đời sống sinh hoạt của ông cha ta ngày xưa mà trong những tác phẩm âm nhạc hiện nay hiếm có. Hiện nay trẻ em Việt Nam đang được sự quan tâm và được hưởng một nền giáo dục rất tốt, thế nhưng một số lối sống quá tân tiến, hiện đại cũng đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình phát triển tâm lý cũng như tính cách, hành vi của trẻ ngày nay, đặc biệt là trẻ em. “Bạn nghĩ sao khi nghe chính học sinh của mình hát các bài hát được chế bởi những lời có thể nói là xa sỉ” thật đắng lòng Chính vì vậy mà tôi đã trăn trở rất nhiều và cần trang bị tri thức âm nhạc cho bản thân để có thể truyền tải đến trẻ một cách đúng đắn và có hiệu quả nhất, đó là đưa dân ca đến gần hơn với trẻ để cải thiện và nâng cao tình yêu của trẻ đối với dân ca, qua đó sẽ hình thành ở trẻ tình yêu con người, yêu quê hương đất nước sâu đậm. Hãy biến dân ca là món ăn tinh thần không thể thiếu đối với trẻ, bởi nó giúp trẻ thấy thoải mái, học tập và hoạt động tốt, trí nhớ phát triển, trí tưởng tượng ngày càng phong phú, giúp phát triển đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ Đặc biệt là các cô giáo mầm non cần quan tâm đến việc giáo dục âm nhạc cho trẻ càng sớm càng tốt. Chính vì vậy trong chương trình giảng dạy của mình tôi cố gắng lựa chọn và mang một số bài dân ca phù hợp đến với trẻ. Tôi hi vọng rằng dân ca sẽ đưa đến cho trẻ niềm say mê hứng thú. Đó là lý do tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ yêu thích dân ca”để nghiên cứu và áp dụng vào thực tiễn trong giáo dục trẻ. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài: - Mục tiêu: Mục đích chính của đề tài này là nghiên cứu sưu tầm và tổ chức dạy trẻ múa hát, phân tích một số bài dân ca để tìm ra biệp pháp dạy trẻ thể hiện, làm phong phú thêm chương trình mẫu giáo. Bản thân tôi là người giáo viên mầm non, là người mẹ thứ hai luôn sát cánh bên trẻ, tôi không thể đứng nhìn những đứa con xinh xắn, ngây thơ của mình phải chịu nhiều thiệt thòi như vậy, giờ đây chúng ta hãy cùng nhau tạo mọi điều kiện để những làn điệu dân ca luôn luôn có và hiện hữu trong đời sống của trẻ. Bởi bản thân những bài hát dân ca đã chứa đựng nhiều cung bậc thể hiện đặc trưng tình cảm của người Việt Nam với những nội dung sâu đậm về tình yêu thương, lòng hiếu thảo sẽ góp phần quan trọng trong sự phát triển và hình thành nhân cách cho trẻ thơ sau này. - Nhiệm vụ: Nghiên cứu một số phương pháp, biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc đặc biệt là thể loại dân ca trong trường mầm non, nhằm tìm ra một vài kinh nghiệm tốt nhất: + Vừa phát huy tính sáng tạo của giáo viên qua việc cải biên lời mới theo làn điệu dân ca. + Giúp cho giáo viên có thói quen sưu tầm nguyên vật liệu mở và luôn có ý tưởng mới trong việc làm đồ dùng, dụng cụ âm nhạc như trống, đàn, trang phục... từ nguyên vật liệu đã thu gom. Qua đề tài nhằm giúp cho giáo viên có kiến thức sâu hơn bộ môn giáo dục âm nhạc và biết tầm quan trọng của việc đưa dân ca vào đời sống của trẻ. Để từ đó giáo viên giúp trẻ thêm yêu thích các làn điệu dân ca, hiểu thêm được những cái hay cái đẹp từ dân ca. 3. Đối tượng nghiên cứu: - Đưa ra một số biện pháp để giúp trẻ 5-6 tuổi yêu thích dân ca trường Mầm non Krông Ana 4. Giới hạn của đề tài Hoạt động có chủ đích và hoạt động ở mọi lúc mọi nơi của học sinh lớp lá 2 và khối lá trường Mầm Non Krong Ana. (Đặc biệt chú trọng trong môn học: Giáo dục âm nhạc, chú trọng hoạt động chơi góc ở góc nghệ thuật, các buổi biểu diễn văn nghệ ở trường) giáo dục trẻ như thực trạng những năm học qua và những năm học tiếp theo 5. Phương pháp nghiên cứu: Căn cứ vào mục đích và nhiệm vụ đề tài nghiên cứu, tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin lý luận để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài như: - Sử dụng phương pháp quan sát, tìm tòi học hỏi qua các trang web để tìm tài liệu. Các phần mềm violet, activprive, powerpoint,... kinh nghiệm, sách báo, - Phương pháp sử dụng lời nói để trò chuyện với trẻ, khơi gợi những gì trẻ muốn tìm hiểu, trẻ cần gì và thích điều gì? - Phương pháp trực quan sinh động. - Phương pháp thực hành khi cho trẻ hát múa các bài dân ca phù hợp với độ tuổi, - Phương pháp thực hành, luyện tập, trò chơi. - Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu; - Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập. b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin thực tiễn để xây dựng cơ sở thực tiễn của đề tài như: - Phương pháp đánh giá kết quả. - Phương pháp nghiên cứu tài liệu. - Phương pháp điều tra; - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục; - Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động; - Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Qua thao giảng, dự giờ, tham gia các hội thi và qua tập huấn, trao đổi học hỏi bạn đồng nghiệp. - Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm. c) Phương pháp thống kê toán học. Vào đầu năm học, tôi đã chủ động kiểm tra, khảo sát, thống kê về môn âm nhạc giúp trẻ yêu thích dân ca ở lớp lá 2 để nắm bắt khả năng nhận thức, yêu thích dân ca của từng cá nhân trẻ. STT Nội dung tiêu chí khảo sát Đạt Chưa đạt SL Tỷ lệ % SL Tỷ lệ % 1 Mặt ngôn ngữ 20 59 14 41 2 Khả năng cảm thụ âm nhạc 15 44 15 56 3 Khả năng thẩm mỹ 18 53 16 47 4 Trí nhớ 20 59 14 41 5 Trí tưởng tượng 13 38 18 62 6 Tình cảm, tình yêu quê hương đất nước con người. 18 53 16 47 II. Phần nội dung: 1. Cơ sở lý luận: Ở mẫu giáo trẻ phát triển rất nhanh về cả vốn từ lẫn nhận thức, trẻ chỉ cần nhìn thấy người lớn làm việc gì đó mà trẻ có thể bắt chước một cách nhanh chóng, trẻ rất nhạy cảm trẻ nhìn thế giới xung quanh bằng cặp mắt trong sáng, dễ xúc cảm với những vẻ đẹp xung quanh mình và biết cảm thụ cái đẹp, trẻ thích học hát và hát rất nhanh bằng cách bắt chước. Cho nên ở tuổi mẫu giáo nếu không dạy múa hát sau này sẽ khó phát triển. Khi tiếp xúc với dân ca, trẻ thường được sắm các vai như trong bài “Bà còng đi chợ trời mưa”, trẻ được trang bị bộ quần áo bà già, gậy, nón, trẻ làm điệu bộ không ngượng ngùng đây chính là cơ sở để giáo dục ở trẻ cội nguồn dân tộc. Trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo hoạt động chủ đạo là vui chơi, mà trò chơi đóng vai trò theo chủ đề là trung tâm. Chính vì đặc điểm này mà việc đưa các bài hát dân ca đến với trẻ mẫu giáo rất phù hợp. Tuổi mẫu giáo có sự ra đời một chức năng mới, chức năng kí hiệu tượng trưng là sự nhận thức thông qua một hệ thống kí hiệu trong đó có kí hiệu âm nhạc. Trẻ mẫu giáo chỉ biết bắt chước một cách vô thức. Đến tuổi mẫu giáo lớn tình cảm đạo ®ức bên trong: Ví dụ trẻ hát và đóng vai “Bà Còng, cái tôm, cái tép” trả tiền bà và đưa bà về nhà, tỏ thái độ ngoan ngoãn lễ phép, trung thực. Tính hình tượng phát triển mạnh kết hợp với tư duy trực quan hành động và nhu cầu ham hoạt động của trẻ dẫn lối giáo dục truyền thống trong âm nhạc rất phong phú, đa dạng tổng hợp các loại hình nghệ thuật như: Ca, hát, múa, diễn kịch, đọc thơ. . . Vì thế dân ca với trẻ là rất quan trọng, góp phần phát triển tính cách, giúp trẻ có ý thức hơn về cuộc sống xung quanh, trẻ biết được công lao to lớn của ông cha ta đã có công dựng nước hay tình cảm cao quý mà cha mẹ đã dành cho trẻ, hơn hết cả là phát triển tình yêu thiên nhiên, yêu đất nước, yêu con người trong trẻ được chuỗi dậy. Là người giáo viên mầm non hàng ngày được tiếp cận với trẻ, giáo dục trẻ, vẽ nên những con đường đầu tiên cho thế hệ tương lai của đất nước. Tôi nhận ra một điều rất quan trọng của người giáo viên là cần phải giáo dục trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non, những mầm xanh tương lai của đất nước. Do đó tôi mạnh dạn chọn đề tài này với mong muốn trẻ được phát triển một cách hoàn thiện và đúng đắn nhất. 2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu:( Phân tích, đánh giá các nội dung, vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra, cần có số liệu minh họa cụ thể) - Ưu điểm: Điều đặc biệt hơn nữa là đa số trẻ ở gần và được tiếp cận với nét đẹp của dân tộc ê đê họ luôn lưu trữ nét đẹp truyền thống của dân tộc mình đó cũng là một thuận lợi rất lớn để trẻ được tận mắt nhìn thấy và được nghe những giai điệu dân ca qua một số ngày lễ hội của dân tộc nơi đây. Với thể loại hát múa dân ca ở bậc học mầm non luôn được nhà trường quan tâm và tạo điều kiện cho giáo viên và trẻ tiếp cận với thể loại qua chương trình giáo dục, ngày hội, ngày lễ, hội thi... được sưu tầm nghiên cứu qua mạng internet, băng, đĩa. Giáo viên trẻ có sự nhiệt tình, năng động, sáng tạo, ham học hỏi, có khả năng sử dụng vi tính và thiết kế giáo án điện tử phục vụ cho hoạt động học của trẻ. Luôn tham gia đầy đủ các buổi học chuyên môn, dự giờ lên tiết mẫu do trường tổ chức. Luôn có sự sát sao chỉ đạo của ban giám hiệu trong kế hoạch, lịch trình khi thực hiện chương trình. Nhược điểm: Kiến thức về dân ca của một số giáo viên còn hạn chế nên phần xuất xứ của bài hát cũng như một số đặc điểm về các dân tộc còn giới thiệu sơ sài qua loa. Giáo viên chưa khơi dậy hết được khả năng tư duy và tính sáng tạo ở trẻ, một số trẻ chưa mạnh dạn tự tin. Giáo viên chưa chủ động linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động văn nghệ cho trẻ, nếu có thì chủ yếu là trong tiết học, còn trong các giờ chơi, các buổi sinh hoạt ngoài giờ vẫn còn hạn chế. Hầu hết khi biểu diễn các tác phẩm dân ca còn thiếu các yếu tố phụ trợ như: Âm thanh, cảnh trí, trang phục làm cho hoạt động hát múa, biểu diễn không thu hút được sự chú ý của trẻ. Đứng trước thực trạng trên bằng vốn hiểu biết của mình tôi luôn tự học hỏi kinh nghiệm để tìm ra những sáng kiến hay, nhằm khắc phục tồn tại đó cho lớp lá 1 của tôi nói riêng và khối lá nói chung. Trong quá trình thực hiện tôi còn gặp một số thuận lợi, khó khăn sau: Đề tài thực nghiệm tại trường Mầm Non Krông Ana, Thị Trấn Buôn Trấp của huyện Krông Ana, tuy ở vùng trung tâm Thị Trấn đã được sự quan tâm của các cấp chính quyền Thị Trấn cũng như huyện nên cơ sở vật chất trang thiết bị dạy học tương đối đầy đủ, giáo viên và học sinh có điều kiện tiếp cận với nội dung chương trình hát múa dân ca. Bên cạnh đó có các yếu tố chưa tốt ảnh hưởng đến quá trình sử dụng và áp dụng đề tài như: Khả năng nhận thức của trẻ chưa đồng đều. Sự phối hợp giữa cha mẹ học sinh với giáo viên còn lỏng lẻo. Trong lớp còn có một số trẻ cá biệt, cháu chưa chú ý, mặt năng khiếu của cháu hạn chế hơn nhiều so với các bạn khác. Trong lớp có một số cháu dân tộc còn nhút nhát, khả năng vốn từ của trẻ còn hạn chế. Còn thiếu trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học. Khả năng ca hát của giáo viên còn hạn chế, một số phụ huynh chưa thật sự quan tâm đến trẻ. Kết quả khảo sát đầu năm: Để phát huy được những thuận lợi, khắc phục những khó khăn và nhằm giúp trẻ yêu thích dân ca cho trẻ lớp tôi ngay từ đầu năm tôi đã tiến hành khảo sát trẻ trong các giờ hoạt động. Bước đầu khảo sát kết quả trên 34 trẻ lớp lá 2 cho thấy: STT Nội dung tiêu chí khảo sát Đạt Chưa đạt SL Tỷ lệ % SL Tỷ lệ % 1 Mặt ngôn ngữ 20 59 14 41 2 Khả năng cảm thụ âm nhạc 15 44 15 56 3 Khả năng thẩm mỹ 18 53 16 47 4 Trí nhớ 20 59 14 41 5 Trí tưởng tượng 13 38 18 62 6 Tình cảm, tình yêu quê hương đất nước con người. 18 53 16 47 Qua cuộc khảo sát tôi nhận thấy rằng âm nhạc nói chung và dân ca nói riêng ở trẻ lớp tôi còn chưa cao. Chính vì vậy việc giúp trẻ yêu thích và hứng thú với làn điệu dân ca hết sức cần thiết để giúp trẻ phát triển toàn diện. Từ những kết quả khảo sát đầu năm tôi nghĩ rằng mình cần phải có những biện pháp cụ thể hơn để giúp trẻ được bồi dưỡng thêm tình yêu dân ca. 3.Nội dung và hình thức của giải pháp: a. Mục tiêu của giải pháp: - Muốn trẻ hát lại được các bài hát dân ca của các miền thì giáo viên phải lựa chọn những bài dân ca phù hợp. Muốn hát một bài hát dân ca giáo viên cần phải rèn luyện nhiều ,để hát được lời hát của cô phải rõ ràng, đồng thời cô phải khéo léo vận dụng các bước sao cho linh hoạt, nhẹ nhàng, thoải mái mới thu hút được đối tượng nghe - Người hát phải thể hiện được những tâm tư, những tình cảm của tác giả thông qua bài hát để giúp trẻ hình dung được những điều trẻ được nghe , hình ảnh trong trí tưởng tượng của trẻ nổi lên chân thật, sinh động để khi đập vào mắt gợi lên những cảm xúc, tình cảm nhất định. - Giúp trẻ hiểu được nội dung, ngôn ngữ riêng của từng bài dân ca làm thêm phong phú vốn từ cho trẻ. Từ những vận dụng trên tôi đã mạnh dạn đưa ra một số biện pháp, giải pháp cho trẻ yêu thích dân ca. Tôi đã vận dụng những giải pháp , biện pháp đó trên lớp mình và đạt được những hiệu quả, chất lượng cao. b. Nội dung và cách thực hiện các giải pháp: Biện pháp 1: Tạo môi trường học tập rèn luyện cho trẻ Môi trường học tập cũng ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình hoạt động của trẻ, muốn trẻ phát huy hết khả năng của mình thì người giáo viên phải luôn chú ý đến khâu bố trí, sắp xếp phòng học một cách khoa học và hợp lý. Vì vậy tôi luôn cố gắng tận dụng diện tích phòng học, chú ý sắp xếp đội hình, đồ dùng, đồ chơi để tạo môi trường học tốt và thoải mái cho trẻ. Khi thực hiện hoạt động giáo dục âm nhạc hay hoạt động góc cũng như những thời gian tập văn nghệ cho trẻ mà thể loại là dân ca thì phải chuẩn bị và trưng bày các dụng cụ như khung sân khấu, sắp đặt các dụng cụ âm nhac, kích thích trẻ hoạt động tích cực hơn. Và trước khi tổ chức hoạt động phải tự luyện giọng hát, để giúp trẻ cảm nhận một cách tốt nhất. Biện pháp 2: Sưu tầm các bài dân ca dễ học, dễ nhớ và phù hợp với chủ đề trong chương trình giáo dục mầm non. Cấu trúc của những làn điệu dân ca thường có những âm đệm vào giữa hoặc cuối câu, dân ca Việt đa dạng phong phú, giúp trẻ dễ thuộc, dễ hát, giúp tăng vốn từ cho trẻ, giúp trẻ hiểu thêm phong tục tập quán từng vùng miền qua các giai điệu qua động tác múa, qua lời bài hát đây cũng là một lợi thế rất lớn để người giáo viên dễ dàng sưu tầm bài dân ca phù hợp với trẻ, bởi ở lứa tuổi này trẻ rất hiếu động, trẻ chóng nhớ, mau quên. Vì dân ca mang nét đặc trưng của từng vùng miền nên tôi lựa chọn những bài hát không những phù hợp với trẻ mà còn gần gũi với vùng miền nơi trẻ đang sống trẻ sẽ dễ hiểu hơn về câu từ như các bài dân ca Nam Bộ: Bé phi ngựa, Lý cây khế, Lý cây bông Hay những bài dân ca của dân tộc Tày để trẻ thấy rõ được nét đẹp truyền thống của người dân tộc Tày nơi trẻ đang sinh sống. Sau đó tôi sẽ cho trẻ tiếp cận dần với dân ca các vùng miền khác để trẻ thấy được phong tục, nét đẹp văn hóa tùng vùng miền, không những thế tôi còn đưa những bài đồng dao, ca dao được phổ thành nhạc trẻ cũng sẽ thuộc một cách nhanh chóng. Trẻ đang hát và vận động với bài rềnh rềnh ràng ràng Ví dụ: Gánh gánh gồng gồng, Rềnh rềnh ràng ràng, Tập tầm vông Không những sưu tầm bài hát cho trẻ hát, múa mà tôi còn sưu tầm những bài hát cho trẻ nghe: Cây trúc xinh, Inh lả ơi, Hoa thơm bướm lượn, Cây đa quán dốc, Đi cấy, Gà gáy le te Các bài dân ca ở các vùng miền khác nhau để mang đến cho trẻ những trải nghiệm khác nhau. Qua đó trẻ sẽ càng yêu thêm quê hương, đất nước, con người Việt Nam. Điều quan trọng mà người giáo viên cần làm ở đây là lựa chọn những bài dân ca nào phù hợp để đưa vào các chủ đề trong chương trình giáo dục mầm non. Ví dụ: Với chủ đề “Trường mầm non” tôi có thể lựa chọn bài “Đố bạn, bé vâng lời” giáo dục trẻ tính đoàn kết trong trường mầm non, dạy bé biết vâng lời cô giáo và người lớn lễ phép, hình thành cho trẻ cách cư xử đúng mực. Với chủ đề “Bản thân” tôi lựa chọn bài “Lý dĩa bánh bò, úp lá khoai” tôi có thể giới thiệu đến trẻ các bộ phận trên cơ thể, giáo dục trẻ giữ gìn vệ sinh và biết dùng đôi bàn tay của mình làm việc giúp đỡ mọi người và chào hỏi lễ phép Với chủ đề “Thực vật” tôi chọn bài “Lý cây bông, Bầu và bí, Luống đậu, Trồng bông” để giới thiệu trẻ một số loại hoa, loại rau quen thuộc. Qua đó, giáo viên có thể giáo dục trẻ chăm sóc, bảo vệ cây. Với chủ để “Động vật”: Tôi chọn bài “Lý con khỉ, Chim sáo, Bé phi ngựa”, giới thiệu trẻ một số loài động vật trong rừng, ở nhà cho trẻ biết về tiếng hót của chim sáo, chim cất tiếng hót vang trong rừng cho thấy khung cảnh thanh bình và yên ả. Trẻ biết về khỉ, về vùng đất gọi là đảo khỉ nơi mà khỉ và con người sống chung, bé phi ngựa làm cho bé nhớ đến Thánh Gióng tượng trưng cho vị anh hùng Việt. Khi giáo viên sử dụng biện pháp này sẽ có tác dụng đến trẻ rất cao, bởi tính dễ nhớ, dễ hiểu của bài dân ca mà giáo viên đã lựa chọn thật kỹ và phù hợp với trẻ. Ở biện pháp này giáo viên cần lưu ý với trình độ nhận thức hay sự hứng thú của trẻ để thay đổi hình thức và có thể yêu cầu cao hơn nữa khi thấy trẻ có khả năng phát triển hơn nhưng tránh áp đặt trẻ hãy để trẻ được hoạt động một cách thoải mái theo khả năng của mình sẽ mang đến hiệu quả hữu ích nhất. Biện pháp 3: Giúp trẻ hiểu được nội dung, ngôn ngữ riêng của từng bài dân ca làm phong phú thêm vốn từ cho trẻ. Bởi chúng ta biết rằng ngôn ngữ từ địa phương của Việt Nam phong phú cũng được thể hiện qua các làn điệu dân ca, vì mỗi bài dân ca gắn liền với một miền quê. Do đó người giáo viên phải giảng giải cho trẻ hiểu được nội dung câu, từ trong bài hát, giúp trẻ hiểu được các từ đã được miêu tả trong bài hát vì ở các vùng miền khác nhau thì cách xưng hô, dùng từ trong bài cũng khác nhau. Ví dụ: Chủ đề Gia đình Với bài “Cái Bống” cô phải nói cho trẻ biết đây là bài dân ca Bắc bộ. Đã miêu tả Cái Bống giúp mẹ với những việc làm rất khéo léo “Khéo sảy khéo sàng” và giúp mẹ gánh gồng để chạy một cơn mưa. Giáo viên phải giải thích những từ trẻ khó hiểu có trong bài hát, “Bống” tên riêng của một cô bé người miền Bắc, ở miền Bắc người ta hay dùng từ đẻ gọi trước tên riêng là “Cái”. “Khéo sảy khéo sàng” là động tác sàng lúa, Bống sàn
Tài liệu đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_mot_so_bien_phap_giup_tre_mau_giao_5_6.docx