Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi tại trường mầm non thị trấn Thường Xuân
Khi nói đến trò chơi dân gian phó giáo sư tiến sĩ Nguyễn Văn Huy, Giám đốc Bảo tàng dân tộc học Việt Nam đã nói rằng: Trò chơi dân gian không đơn thuần là một trò chơi của trẻ con mà nó còn chứa đựng cả một nền văn hóa dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ chấp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy và sáng tạo, mà còn giúp trẻ hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước. Ngày nay các em ở một xã hội công nghiệp chỉ quen với máy móc không có khoảng thời gian chơi cũng là một thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em không được làm quen và chơi những trò chơi dân gian của thiếu nhi ngày trước đang ngày càng bị mai một và quên lãng, không chỉ ở các thành phố mà còn ở cả các vùng quê. Vì thế giúp các em hiểu và quay về nguồn với các trò chơi dân gian là một điều cấc thiết[1].
Có thể nói văn hóa truyền thống Việt Nam có nhiều loại hình khác nhau trong đó trò chơi dân gian là một di sản văn hóa quý báu của dân tộc. Tuổi thơ của trẻ em Việt Nam không thể thiếu những trò chơi mang đậm bản sắc dân tộc Việt mà không phải bất cứ một quốc gia nào trên thế giới cũng có. Đó là những trò chơi bình dị, dễ chơi được kết tinh từ quá trình lao động và sinh hoạt của con người. Mỗi trò chơi thường kèm theo một bài hát đồng dao hay một bài vè bằng những lời ca dí dõm, dân dã nói về những sự vật, hiện tượng gần gũi quen thuộc trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của con người, chính vì vậy mà trò chơi dân gian dễ đi vào đời sống tâm hồn của mỗi đứa trẻ, bởi nó đơn giản không cầu kỳ, tốn kém nên có thể dễ dàng chơi ở mọi lúc, mọi nơi. Đồ vật phục vụ cho trò chơi dễ tìm, dễ làm, chủ yếu là có sẵn trong tự nhiên như cái dây, hòn sỏi, que tre, viên gạch.chính sự gần gũi, bình dị đó mà trò chơi dân gian luôn có một sức sống mãnh liệt trong lòng mỗi người dân Việt nam [1].
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THƯỜNG XUÂN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI TẠI TRƯỜNG MẦM NON THỊ TRẤN THƯỜNG XUÂN Người thực hiện: Nguyễn Thị Duyên Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường MN Thị Trấn SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn THANH HOÁ, NĂM 2018 MỤC LỤC Mục lục.1 1. Mở đầu...............................................................................................................2 1.1.Lý do chọn đề tài.............................................................................................2 1.2.Mục đích nghiên cứu.......................................................................................3 1.3.Đối tượng nghiên cứu......................................................................................3 1.4.Phương pháp nghiên cứu.................................................................................3 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm...4 2.1. Cơ sở lý luận...4 2.2.Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến5 2.3. Một số biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề........................................6 2.4. Hiệu quả16 3. Kết luận, kiến nghị..16 3.1. Kết luận........................................................................................................16 3.2. Kiến nghị......................................................................................................17 Tài liệu tham khảo...............................................................................................18 1. Mở đầu 1.1. Lý do chọn đề tài. Khi nói đến trò chơi dân gian phó giáo sư tiến sĩ Nguyễn Văn Huy, Giám đốc Bảo tàng dân tộc học Việt Nam đã nói rằng: Trò chơi dân gian không đơn thuần là một trò chơi của trẻ con mà nó còn chứa đựng cả một nền văn hóa dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ chấp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy và sáng tạo, mà còn giúp trẻ hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước. Ngày nay các em ở một xã hội công nghiệp chỉ quen với máy móc không có khoảng thời gian chơi cũng là một thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em không được làm quen và chơi những trò chơi dân gian của thiếu nhi ngày trước đang ngày càng bị mai một và quên lãng, không chỉ ở các thành phố mà còn ở cả các vùng quê. Vì thế giúp các em hiểu và quay về nguồn với các trò chơi dân gian là một điều cấc thiết[1]. Có thể nói văn hóa truyền thống Việt Nam có nhiều loại hình khác nhau trong đó trò chơi dân gian là một di sản văn hóa quý báu của dân tộc. Tuổi thơ của trẻ em Việt Nam không thể thiếu những trò chơi mang đậm bản sắc dân tộc Việt mà không phải bất cứ một quốc gia nào trên thế giới cũng có. Đó là những trò chơi bình dị, dễ chơi được kết tinh từ quá trình lao động và sinh hoạt của con người. Mỗi trò chơi thường kèm theo một bài hát đồng dao hay một bài vè bằng những lời ca dí dõm, dân dã nói về những sự vật, hiện tượng gần gũi quen thuộc trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của con người, chính vì vậy mà trò chơi dân gian dễ đi vào đời sống tâm hồn của mỗi đứa trẻ, bởi nó đơn giản không cầu kỳ, tốn kém nên có thể dễ dàng chơi ở mọi lúc, mọi nơi. Đồ vật phục vụ cho trò chơi dễ tìm, dễ làm, chủ yếu là có sẵn trong tự nhiên như cái dây, hòn sỏi, que tre, viên gạch...chính sự gần gũi, bình dị đó mà trò chơi dân gian luôn có một sức sống mãnh liệt trong lòng mỗi người dân Việt nam [1]. Ở lứa tuổi mẫu giáo hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo bởi vui chơi giúp trẻ có những biến đổi về thể chất, ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ đồng thời là tiền đề cho hoạt động học tập ở lứa tuổi tiếp theo. Trong hoạt động vui chơi thì trò chơi đóng vai trò quan trọng. Đối với trẻ mầm non trò chơi dân gian với những chức năng đặc biệt của nó đã mang lại cho thế giới trẻ thơ nhiều điều thú vị và bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí, vui chơi, quyền được chia sẻ niềm vui của trẻ với bạn bè. Qua trò chơi dân gian thế giới xung quanh đối với trẻ trở nên đẹp hơn, rộng mở hơn. Vì vậy việc kết hợp trò chơi dân gian trong các hoạt động học tập có chủ đích tại trường mầm non mang lại ý nghĩa to lớn trong việc rèn luyện thể lực, trí tuệ, khả năng hoạt động nhóm tập thể, sự gắn kết của các mối quan hệ trong cuộc sống. Thực tế ta nhận thấy rằng ngày nay với sự phát triển của công nghệ thông tin với sự ra đời của nhiều trò chơi hiện đại thu hút trẻ. Sự ra đời của trò chơi hiện đại đã và đang dần chiếm lĩnh và ăn sâu vào cuộc sống của trẻ. Trẻ em đang bị lôi cuốn vào những trò chơi trên mạng Internet, trên vi tính, điện thoại... những tiện ích đó có mặt tốt nhưng cũng mang lại không ít mặt xấu như nó gây hại đến sức khỏe của trẻ, một số trò chơi và đồ chơi mang tính bạo lực, trá hình, đã gây ra không ít tai nạn cho trẻ khiến cho tâm hồn trẻ thơ trở nên hung hãn và tàn bạo. Hiện nay trên thị trường đồ chơi trẻ em bán rất nhiều các loại đồ chơi có sức hút với trẻ bởi màu sắc đẹp, bắt mắt, đa dạng về chủng loại, những đồ chơi đó chỉ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi bắt trước những nhân vật hoạt hình bạo lực như siêu nhân, người máy...nhưng cũng chính những trò chơi đó làm nãy sinh tính ích kỷ ở trẻ, trẻ chỉ muốn độc chiếm chơi một mình không thích chơi với bạn, trẻ dễ thu mình vào thế giới cô độc của riêng mình mất khả năng hòa đồng tập thể, đoàn kết, chia sẽ với bạn bè. Do đó việc đưa trò chơi dân gian kết hợp vào chương trình giảng dạy, vui chơi giải trí trong trường mầm non là một cách để giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần. Rèn luyện cho trẻ kỹ năng ứng sử, làm việc, giúp trẻ biết đoàn kết, chia sẽ với nhau xây dựng tinh thần tập thể, tạo thói quen tốt trong sinh hoạt hàng ngày, biết hoạt động phối hợp làm việc theo nhóm, làm tiền đề cho những cấp học tiếp theo. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ tôi nhận thấy để tổ chức đựơc các trò chơi dân gian thực sự có hiệu quả, lôi cuốn, hấp dẫn trẻ là vấn đề không đơn giản. Bởi rất nhiều giáo viên hiện nay chưa chú trọng nhiều đến việc tìm kiếm các trò chơi dân gian và tích hợp vào các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. Mặt khác khi tổ chức trò chơi giáo viên chưa tự trang bị cho mình một số thủ thuật để hướng dẫn, tổ chức nên chưa hấp dẫn trẻ tham gia chơi, trẻ chơi nhanh chán. Vì vậy hoạt động tổ chức trò chơi dân gian đạt hiệu quả chưa cao. Từ những lý do trên với lòng đam mê, nhiệt huyết, yêu nghề, sự tìm tòi sáng tạo và thực tiễn giảng dạy tôi mạnh dạn đúc rút đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi tại trường mầm non Thị trấn Thường Xuân ” nhằm phát triển thể chất cân đối, trí tuệ, tinh thần, đạo đức cho trẻ tại trường mầm non Thị trấn Thường Xuân. 1.2. Mục đích nghiên cứu. Nghiên cứu đề tài này, nhằm tìm hiểu những thuận lợi, khó khăn trong quá trình tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ 5 - 6 tuổi. Từ đó, đề ra những biện pháp nâng cao chất lượng tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ 5 - 6 tuổi tại trường mầm non Thị trấn Thường Xuân. 1.3. Đối tượng nghiên cứu. Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ 5 - 6 tuổi tại trường mầm non Thị trấn. Phạm vi nghiên cứu: Tiến hành áp dụng thực nghiệm với trẻ 5 - 6 tuổi, gồm 30 cháu lớp mẫu giáo lớn 5 Tuổi C Trường mầm non Thị trấn, Huyện Thường Xuân, Tỉnh Thanh Hóa năm học 2017 - 2018. 1.4. Phương pháp nghiên cứu. Để thực hiện tốt nội dung, nhiệm vụ của đề tài tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết. Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu nhập thông tin. Phương pháp thống kê, xử lý số liệu. Phương pháp quan sát, đàm thoại. Phương pháp thực nghiệm sư phạm. Phương pháp trò chơi 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm Trò chơi dân gian là một di sản văn hoá quý báu của dân tộc. Là loại trò chơi do nhân dân nghĩ ra và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác và được dùng để dạy trẻ học nói, học đếm, học tính toán Trò chơi dân gian là một hình thức văn hóa phản ánh cuộc sống của mỗi dân tộc, mỗi địa phương qua các thời kì lịch sử. Chính vì vậy mỗi dân tộc, mỗi địa phương đều có những trò chơi của dân tộc mình, các trò chơi đó lưu truyền và trường tồn theo thời gian. Trò chơi dân gian không chỉ mang tính vui chơi, mà trong học tập còn mang tính vận động. Với những trò chơi dân gian chứa đựng nhiệm vụ học tập trong khi chơi nhiệm vụ nhận thức được thực hiện dưới hình thức chơi vui vẻ thoải mái. Điều đó giúp trẻ nổ lực tìm kiếm cách giải quyết nhiệm vụ được đặt ra trong trò chơi, chính điều đó góp phần phát triển trí tuệ cho trẻ. Muốn chơi được trò chơi dân gian điều bắt buộc là phải thuộc những lời đồng dao. Ngôn ngữ của đồng dao là một yếu tố hữu cơ của trò chơi dân gian nó đưa trẻ vào trò chơi một cách nhẹ nhàng có nhịp điệu, làm trò chơi trở nên hấp dẫn hơn. Thông qua những bài đồng dao kích thích trí tưởng tượng của trẻ qua đó trẻ tiếp thu ngôn ngữ dân gian một cách chân thực nhất, trò chơi dân gian đã tạo điều kiện kích thích sự phát triển ngôn ngữ của trẻ và ngôn ngữ phát triển chính là cơ sở phát huy tư duy cho trẻ. Thông qua những trò chơi dân gian có nội dung tốt giúp trẻ nắm được những tiêu chuẩn, hành vi chuẩn mực của con người. Qua trò chơi hình thành cho trẻ những phẩm chất tốt như lòng dũng cảm, tính trung thực, tính kỹ luật, ý trí quyết tâm dành chiến thắng của trẻ. Khi tham gia vào trò chơi dân gian trẻ được phát triển trí lực củng cố sức khỏe, sự vận động linh hoạt của tay và chân trong quá trình chơi giúp cho cơ bắp phát triển, máu được lưu thông qúa trình hô hấp và trao đổi chất diễn ra tốt hơn. Ngoài ra, nó còn rèn luyện cho trẻ sự nhanh nhẹn, khéo léo, tính bền bỉ và dẻo dai. Trò chơi dân gian nằm trong hoạt động vui chơi của trẻ. Nó mang nhiều chức năng và mục đích giáo dục, nhằm thõa mãn và phát triển nhu cầu năng lực sáng tạo của trẻ, thõa mãn nhu cầu vận động, nhu cầu tìm hiểu thế giới xung quanh, nhu cầu giao tiếp giữa con người với con người, giữa con người với thiên nhiên góp phần giáo dục tinh thần đoàn kết cộng đồng, giáo dục các chuẩn mực xã hội và các quy định trong mối quan hệ giữa các vai đóng trong trò chơi, rèn luyện ý thức kỷ luật thông qua cách chơi, luật chơi. Hiện nay có rất nhiều trò chơi cho trẻ em, chúng ta không thể phủ nhận những trò chơi hiện đại cũng giúp trẻ phát triển nhưng mặt trái của nó vẫn chưa được kiểm soát chặt chẽ. Những trò chơi dân gian có nhiều thế mạnh riêng. Giáo viên có thể sử dụng những vật liệu sẵn có, thậm chí không cần đồ dùng dụng cụ mà chỉ cần trẻ chơi với nhau. Điều này rất phù hợp với tình hình thực tế của cấp học. Trẻ em được tiếp cận và trực tiếp tham gia chơi các trò chơi dân gian sẽ giúp cho trẻ sớm hình thành các thói quen hoạt động có hệ thống, tính tập thể giúp trẻ tự tin mạnh dạn, linh hoạt hơn trong mọi hoạt động. Thông qua trò chơi dân gian trẻ sẽ phát triển được các giác quan như thị giác, khứu giác, thính giác, xúc giác phát triển trí nhớ, phát triển tư duy, trí tưởng tượng, ngôn ngữ [1]. Trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi có tính ham học hỏi, thích tìm tòi, khám phá và tìm hiểu thế giới xung quanh. Chúng thực sự là những chủ thể với những năng lực riêng, có khả năng tư duy, sáng tạo và giao tiếp với mọi người. Chúng có kỹ năng nghe, hiểu lời nói của người khác và nói cho người khác hiểu. Trẻ 5 – 6 tuổi chủ động, độc lập, có sáng kiến, biết tự tìm kiếm các phương thức giải quyết các nhiệm vụ đặt ra, có thể tự kiểm tra kết quả hoạt động học và chơi. Trẻ 5 - 6 tuổi tập chung chú ý và nỗ lực, cố gắng giải quyết và hoàn thành nhiệm vụ đặt ra trong các hoạt động của chúng. Nhiệm vụ của trò chơi dân gian ở trẻ 5 – 6 tuổi rất đa dạng, để giải quyết được nhiệm vụ của trò chơi đòi hỏi trẻ phải dựa vào vốn kinh nghiệm về các sự vật, hiện tượng trong cuộc sống, trẻ phải biết phân tích, biết tổng hợp, biết liên hệ các sự vật, hiện tượng để thực hiện trò chơi của mình. Các hành động chơi của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi đòi hỏi phải có tính liên tục và tuần tự. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải suy nghĩ kỹ trước khi thực hiện động tác chơi như “Ô ăn quan”, “Cờ đi đường”....đây là cơ sở để phát triển tư duy logic của trẻ. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. 2.2.1. Thuận lợi: Được sự quan tâm tạo điều kiện về mọi mặt của Ban giám hiệu nhà trường trong công tác chuyên môn và việc tổ chức trò chơi dân gian, giao lưu các trò chơi dân gian ở từng khối lớp. Bản thân là giáo viên trẻ có tinh thần trách nhiệm trong công việc, tâm huyết với nghề, yêu thương trẻ, nhiều năm liên tục được phân công chủ nhiệm lớp 5 tuổi. Luôn có ý thức phấn đấu vươn lên, thường xuyên tìm tòi nghiên cứu tài liệu, sách báo, thông tin trên mạng Iternet có liên quan đến việc chăm sóc, giáo dục trẻ để áp dụng cho bản thân trong công việc của mình. Tôi đã từng trải qua một tuổi thơ gắn liền với các trò chơi dân gian. Vì vậy, tôi rất thích các trò chơi dân gian Việt Nam và đã sưu tầm được rất nhiều trò chơi dân gian thú vị, đặc sắc phù hợp với trẻ. Trẻ 5 - 6 tuổi khả năng ghi nhớ tốt, nhanh nhẹn, hoạt bát. Lớp học luôn nhận được sự quan tâm ủng hộ của cha mẹ học sinh. Nhiệt tình chia sẻ với giáo viên về tình hình của trẻ và thống nhất kế hoạch chăm sóc và giáo dục trẻ. 2.2.2. Khó khăn: Thời gian tổ chức cho trẻ chơi trò chơi dân gian rất hạn hẹp vì một trò chơi không thể diễn ra trong suốt một hoạt động của trẻ mà chủ yếu là lồng ghép và tích hợp vào các hoạt động khác. Nhiều trẻ do điều kiện sức khỏe nên không thường xuyên tới lớp do vậy còn rất nhút nhát, chưa biết thể hiện suy nghĩ bằng lời nói, chưa tích cực tham gia các trò chơi dân gian, chỉ thích siêu nhân, hoạt hình, lớp có nhiều trẻ hiếu động. Đa số trẻ là con em có bố mẹ làm nghề buôn bán và cán bộ công nhân viên chức, nên thời gian dành để chơi cùng trẻ các trò chơi dân gian là rất ít mà chủ yếu cho trẻ chơi trò chơi hiện đại và xem ti vi, điện thoại. 2.2.3. Khảo sát thực trạng: Tổng số học sinh của lớp: 30 trẻ. Qua quan sát, nắm bắt tâm lý, khả năng nhận biết của trẻ về trò chơi dân gian tôi đưa ra một số tiêu chí để đánh giá như sau: TT Tiêu chí đánh giá Đạt Chưa đạt SL Tỷ lệ % SL Tỷ lệ % 1 Trẻ yêu thích, hứng thú tham gia trò chơi dân gian. 11 36,6 19 63.4 2 Trẻ có hiểu biết về trò chơi dân gian. 5 16,6 25 83,4 3 Trẻ có kỹ năng tự tổ chức trò chơi dân gian. 4 13,3 26 86,7 Xuất phát từ đặc điểm chung của trường, của lớp và tầm quan trọng của việc tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ tôi đã nghiên cứu, đưa ra một số biện pháp tổ chức một số trò chơi dân gian nhằm phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ, ngôn ngữ và tình cảm xã hội cho trẻ 5 - 6 tuổi như sau: 2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề. 2.3.1. Biện pháp 1: Tự học để nâng cao hiểu biết, mở rộng kiến thức, tích luỹ kinh nghiệm trong tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 - 6 tuổi. Để có thể tổ chức tốt các trò chơi dân gian cho trẻ 5 - 6 tuổi tôi đã tự học thông qua sách, báo, tạp chí giáo dục mầm non, mạng Internet nhằm nâng cao kiến thức về các trò chơi cũng như cách tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ. Tham dự các ngày hội ngày lễ truyền thống của địa phương trong đó tham gia vào các trò chơi dân gian. Qua đó, sẽ nắm được ý nghĩa, kỹ năng khi chơi trò chơi. Thường xuyên tổ chức và dự các hoạt động vui chơi của đồng nghiệp về tổ chức trò chơi dân gian. 2.3.2. Biện pháp 2: Chuẩn bị các điều kiện trước khi tổ chức cho trẻ tham gia vào các trò chơi dân gian. Để có thể tổ chức cho trẻ tham gia vào các trò chơi dân gian đạt hiệu quả tôi đã chú trọng đến công tác chuẩn bị các yếu tố sau: * Người chơi: Bất kì trò chơi nào muốn tiến hành đều phải có điều kiện đầu tiên quyết định là người chơi. Với trò chơi dân gian thường là trò chơi tập thể, vui nhộn đòi hỏi người chơi phải tích cực trong suốt quá trình chơi, chơi hết mình với tinh thần phối hợp đồng đội. Trẻ mầm non có đặc điểm thường dễ chơi, nhưng nhanh chán (khả năng tập chung chưa được bền). Vì vậy, tôi đã làm công tác tư tưởng và động viên trẻ trước khi tổ chức chơi, gợi ý trẻ khám phá ý nghĩa hấp dẫn trong trò chơi, tạo sự hứng thú khi chơi. * Phổ biến luật chơi, cách chơi: Để tổ chức tốt trò chơi dân gian cho trẻ mầm non thì công tác hướng dẫn giúp trẻ hiểu cách chơi, luật chơi và hứng thú chơi là điều rất quan trọng. Khi phổ biến luật chơi, tôi luôn đứng ở vị trí thuận lợi, để đảm bảo tất cả trẻ đều nhìn thấy, sử dụng ngôn từ ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu. * Địa điểm: Mỗi trò chơi dân gian có một cách chơi và luật chơi khác nhau có những trò chơi tĩnh, trẻ hay chơi theo các nhóm nhỏ như “Chi chi chành chành”, “Tập tầm vông”, “Chuyền thẻ”, “Ô ăn quan”.... Nhưng lại cũng có những trò chơi vận động mang tính tập thể rất cao, thường có số lượng người tham gia chơi đông đòi hỏi địa điểm chơi phải có diện tích rộng như: “Kéo co”, “Rồng rắn lên mây”, “Chồng nụ chồng hoa”.... Chính vì vậy, giáo viên cần nắm vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm của từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp trước khi tổ chức cho trẻ chơi. * Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi: Đồ dùng đồ chơi của các trò chơi dân gian vô cùng đa dạng và phong phú thường là đồ chơi tự tạo mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi của từng trò chơi. Mỗi trò chơi dân gian có một hoặc nhiều đồ dùng đồ chơi tương ứng mà thiếu nó thì trò chơi không thể tiến hành được. Ví dụ: Khi chơi “Ô ăn quan” Tôi cho trẻ sử dụng các hòn sỏi, hòn gạch nhỏ, hay dùng hạt đậu tương, hạt ngô để thay thế nhưng vẫn đảm bảo nội dung và ý nghĩa của trò chơi. Ảnh: Trò chơi Ô ăn quan Ví dụ: Trò chơi “Chọi cỏ gà” phải có cỏ gà, trò chơi “Ném còn” không thể diễn ra nếu thiếu quả còn, hay đơn giản trò chơi“Bịt mắt bắt dê” cũng không thể tổ chức được nếu thiếu dải vải hoặc khăn bịt mắt Trò chơi dân gian thường có dị bản về cách chơi luật chơi. Từ đó, đồ chơi sử dụng trong trò chơi cũng linh hoạt thay đổi cho phù hợp với hoàn cảnh và địa phương cụ thể. Do vậy, khi tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ chúng ta có thể sáng tạo đồ chơi thay thế phù hợp với điều kiện lớp học lứa tuổi mà vẫn đảm bảo luật chơi mà không ảnh hưởng đến ý nghĩa trò chơi. * Thuộc lời ca: Hầu hết các trò chơi dân gian đều có lời ca riêng đặc trưng cho từng trò chơi, đó cũng là đặc điểm nổi bật thu hút người chơi tham gia. Những lời ca gần gũi với cách nói vần vè, giàu nhịp điệu. Nhiều lời ca có lối kết cấu vòng tròn, trẻ có thể đọc đi đọc lại không chán. Chính sự ngẫu nhiên ngẫu hứng dí dỏm đó lại rất phù hợp với tính hồn nhiên của trẻ con. Lời ca thường là bài hát hoặc bài ca dao, đồng dao ngộ nghĩnh . Ví dụ: Lời ca trong trò chơi “Nu na nu nống” Nu na nu nống Con cóc nhảy ra Cái trống nằm trong Con gà ú ụ Con ong nằm ngoài Bà mụ thổi xôi Củ khoai chấm mật Ông tôi nấu chè Phật ngồi phật khóc Tay xòe chân rụt. Có thể thấy rằng trò chơi dân gian còn mang đặc trưng của vùng, miền phù hợp với phong tục tập quán của địa phương. Do đó, lời ca của trò chơi dân gian có tính dị bản. Lựa chọn phiên bản nào cho trẻ đọc khi tham gia trò chơi tùy thuộc vào mục đích giáo dục. Lời ca cũng có thể do cô sáng tác theo vần của lời ca cũ hoặc thêm bớt ít nhiều cho phù hợp. Việc sáng tác hay thêm bớt lời ca không làm giảm tính hấp dẫn của trò chơi mà còn tăng thêm ý nghĩa giáo dục mà giáo viên muốn truyền thụ. Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì vậy tôi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian trước khi hướng dẫn trẻ chơi. Để giúp trẻ đọc thuộc lời ca trước khi tham gia trò chơi, tôi cho trẻ thi đua đọc, hát đồng dao qua các hoạt động trong ngày ở lớp cũng như các hoạt động mọi lúc mọi nơi. Khi trẻ đã thuộc lời đồng dao, tôi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế trẻ chơi rất hứng thú và tích cực tham gia trò chơi. 2.3.3. Biện pháp 3: Tạo hứng thú cho trẻ tham gia chơi. Như chúng ta đã biết trò chơi dân gian có tính chất vui nhộn, mang tính cộng đồng, tập thể. Trò chơi có luật nhưng thoải mái với người chơi và phù hợp với từng lứa tuổi. Vì vậy, có thể nói trò chơi dân
Tài liệu đính kèm:
- mot_so_bien_phap_to_chuc_tro_choi_dan_gian_cho_tre_5_6_tuoi.doc