Chuyên đề Nâng cao chất lượng phụ đạo cho học sinh yếu kém môn Lịch sử 7

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH VĨNH PHÚC
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ PHÚC YÊN
 TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CAO MINH
 BÁO CÁO
 Chuyên đề:
 NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤ ĐẠO 
 CHO HỌC SINH YẾU KÉM MÔN LỊCH SỬ 7
 Người thực hiện: Trần Thị Thu Hà
 TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CAO MINH
 THÀNH PHỐ PHÚC YÊN - TỈNH VĨNH PHÚC
 Tháng 10 năm 2019 cần đủ điểm là được. Vậy cả học sinh và phụ huynh chưa quan tâm nhiều đến 
môn này. Trong khi đó kiến thức của bộ môm này còn nặng nề, đặc trung cảu bộ 
môn không thể nhìn thấy cái gì đã diễn ra, thiếu các điều kiện để tiếp xúc với 
bảo tàng, di tích lịch sử nên khó có thể tạo được hứng thú với học sinh.
 - Đối với giáo viên: Qua thực tiễn giảng dạy bộ môn lịch sử tôi thấy. Nhiều 
khi giáo viên chúng ta chưa tạo được cho học sinh biết tư duy về kiến thức lịch 
sử, còn thiếu về khuynh hướngdạy bài nào biết bài ấy. Dẫn đến học sinh nhận 
thức tản mạn, lẻ tẻ, rời rạc, cắt đoạn các thời kỳ lịch sử, không tạo thành một 
chuỗi các sự kiện có quan hệ và tác động qua lại lẫn nhau.
 Xuất phát từ những vấn đề trên, theo tôi muốn nâng cao chất lượng giảng 
dạy môn lịch sử chúng ta phải nỗ lực hết sức và thực hiện đổi mới triệt để tất cả 
các khâu trong quá trình dạy học. Vì vậy tôi quyết định chọn đề tài "Một số 
phương pháp nhằm nâng cao chất lượng phụ đạo học sinh yếu kém môn lịch sử 
7" để nghiên cứu và cùng chia sẻ.
 Với việc nghiên cứu đề tài này tôi mong muốn sẽ góp phần nhỏ giúp giáo 
viên tiến hành một giờ dạy học lịch sử đạt hiệu quả cao, học sinh tích cực, chủ 
động trong việc tiếp thu kiến thức của bài học. Từ đó nâng cao chất lượng dạy 
học lịch sử trong trường nói chung và phương pháp phụ đạo cho học sinh yếu 
kém nói riêng. Đó là lý do tôi chọn đề tài này
III. ĐỐI TƯỢNG HỌC SINH
 - Lớp 7
 - Dự kiến số tiết dạy: 1 tiết
IV. HỆ THỐNG PHƯƠNG PHÁP CƠ BẢN ĐẶC TRƯNG TRONG 
CHUYÊN ĐỀ
 Để phụ đạo học sinh yếu kém bộ môn lịch sử lớp 7 ở trường THCS tôi đưa 
vào các giải pháp như sau:
 1. Phương pháp ghi nhớ sự kiện lịch sử của học sinh yếu kém
 - Để học sinh yếu kém ghi nhớ sự kiện một cách thuận lợi nhất, cần hệ 
thống các sự kiện lịch sử theo đúng bài, từng mục, từng chương, từng giai đoạn. 
Đối với dạng này giáo viên cần làm một vài lần cho học sinh quen với cách tổng 
hợp kiến thức, giáo viên giao cho các em làm, sau khi các em làm giáo viên 
kiểm tra, uốn nắn kịp thời những sai sót của các em. Với phương pháp này sẽ 
rèn luyện được cho các em hệ thống hóa kiến thức và nắm vững từng phần kiến 
thức.
 2 Đạo 2: Do Hòa Mâu dẫn đầu theo đường biển.
 + Tháng 1/1077: 30 vạn quân Tống vượt cửa ải Nam Quan qua Lạng Sơn 
tiến vào nước ta. Quân đội nhà Lý đã đánh nhiều trận nhỏ nhằm cản bước tiến 
của chúng.
 + Cuối 1077: Lý Thường Kiệt mở cuộc tấn công lớn vào trận tuyến của 
địch, vượt sông, đánh bất ngờ vào thẳng doanh trại, giặc thua to.
 - Lý thường kiệt chủ động kết thúc chiến tranh bằng biện pháp đề nghị 
"Giảng hòa".
 b. Phương pháp dạy dạng 2: Nguyên nhân thắng lợi ý nghĩa lịch sử
 - Đối với nguyên nhân thắng lợi, giáo viên có thể hình thành cho học sinh 
các điều kiện cần có không thể thiếu được.
 + Tinh thần đoàn kết
 + Sự chuẩn bị chu đáo
 + Truyền thống (Tinh thần yêu nước)
 + Vai trò của người chỉ huy
 Ví dụ: Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Tống của thời 
đại nhà Lý?
 Học sinh có thể hình dung được nguyên nhân cơ bản
 - Ý 1: Tinh thần đoàn kết của nhân dân
 - Ý 2: Sự chuẩn bị đầy đủ, chu đáo của nhà Lý
 - Ý 3: Tinh thần đấu tranh kiên cường của dân tộc ta.
 - Ý 4: Đường lối kháng chiến đúng đắn
 - Ý 5: Vai trò lãnh đạo sáng suốt, tuyệt với của Lý Thường Kiệt.
 * Về ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến học sinh cần nắm được các ý cơ 
bản
 - Đối với đất nước bài học lịch sử.
 - Đối với kẻ thù
 Ví dụ: Ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống Tống của thời đại nhà 
Lý. Học sinh có thể trình bày các ý cơ bản như sau:
 - Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi vẻ vang
 4 TRUNG ƯƠNG
 VUA
 ĐẠI THẦN
 VĂN VÕ
 ĐỊA PHƯƠNG
 LỘ
 PHỦ
 HUYỆN
 HƯƠNG, XÃ
 Yêu cầu học sinh phải phân tích được các điểm cơ bản sau:
 Tổ chức bộ máy nhà nước thời Lý theo chế độ quân chủ Trung ương tập 
quyền, gồm 2 cấp: Trung ương (Triều đình), cấp địa phương (từ Lộ đến Phủ, 
huyện châu, hương, xã). Sau khi học sinh đã phân tích được sơ đồ giáo viên cần 
đặt câu hỏi củng cố kiến thức cho học sinh.
 Ví dụ: Để quản lý được đất nước cần có bộ máy quan lại dựa vào kiến 
thức đã học em hãy cho biết bộ máy quan lại thời Lý có tiến bộ hơn so thời Tiền 
Lê không?
 Khi kết thúc một vấn đề giáo viên phải dẫn dắt học sinh sang câu hỏi khác 
một cách khéo léo, cuốn hút gây hứng thú cho học sinh bằng cách nêu hỏi 
nhanh.
 Ví dụ: Muốn xã hội ổn định để phát triển kinh tế, bảo vệ chính quyền có 
cần phải xây dựng pháp luật không? Khi đất nước có ngoại xâm lực lượng nào 
đóng vai trò chủ yếu?
 Câu hỏi không khó đối với học sinh nhưng là cơ sở để giáo viên chuyển 
sang ôn tập ý hai của vấn đề.
 2. Pháp luật và quân đội thời Lý :
 a. Pháp luật:
 6 II. Các cuộc kháng chiến vệ quốc vĩ đại thời lý:
 Khi ôn tập phần này giáo viên không những giúp cho học sinh củng cố 
kiến thức đã học mà còn củng cố kỹ năng lập biểu bảng sử dụng lược đồ để trình 
bày một sự kiện lịch sử. Giáo viên cho học sinh lập niên biểu tổng hợp theo mẫu 
sau. Hình thức phát phiếu học tập. 
 Lập bảng thống kê các sự kiện chính về cuộc kháng chiến chống quân 
xâm lược Tống (1075 - 1077)
 Thời gian Âm mưu của Cuộc chiến đấu Người lãnh đạo
 quân Tống của nhà Lý
Giữa thế kỷ XI - Muốn xâm lược - Tháng 10/1075 - Lý Thường Kiệt, 
 Đại Việt để giải nhà Lý chủ động Tông Đản, Thân 
 quyết tình trạng tấn công vào đất Cảnh Phúc
 khủng hoảng Tống để tự vệ
 trong nước.
Từ cuối năm 1076 - Quân Tống đem - Chiến đấu trên 
đến đầu năm 1077 quân vào xâm phòng tuyến Như 
 lược nước ta. Nguyệt.
Cuối 1077 - Quân Tống thua - Nhà Lý chủ - Lý Thường Kiệt
 động kết thúc 
 chiến tranh bằng 
 "Giảng hòa".
 Yêu cầu: Học sinh phải liệt kê đúng các sự kiện lớn trong một thời gian nhất 
định không những để các em nhớ kiến thức mà còn nắm chắc các mốc thời gian.
 Trọng tâm của phần này là ôn tập diễn biến cuộc kháng chiến
 * Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử:
 Ôn tập phần nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử không yêu cầu học 
sinh phải học thuộc lòng như sách giáo khoa mà giáo viên dùng phương pháp 
gợi mở, học sinh dựa vào đó trình bày để khắc sâu trong trí óc của các em.
 Ví dụ: Nguyên nhân thắng lợi của các cuộc kháng chiến chống Tống của 
thời đại Lý không thể thiếu các điều kiện cần có:
 - Tinh thần đoàn kết.
 - Sự chuẩn bị chu đáo.
 8 - Cấm giết hại trâu bò, bảo vệ xây dựng đền đài ngoài nước được 
 sức kéo cung điện phát mở mang
 triển - Nhiều chợ ra đời
 - Nghề làm đồ - Lập cảng biển 
 trang sức vàng cho thương nhân 
 bạc, làm giấy, in nước ngoài vào 
 bản gỗ, đúc đồng, buôn bán
 rèn sắt phát triển 
 mở rộng
 2. Văn hóa giáo dục:
Triều 
 Văn hóa Giáo dục - Văn học
 đại
 - Tín ngưỡng chuộng Phật giáo * Về giáo dục:
 (Phật giáo là Quốc giáo) - Trú trọng học đường, nâng cao dân trí.
 - Kế thừa truyền thống thờ cúng - Mở khoa thi tuyển chọn nhân tài
 tổ tiên, các anh hùng dân tộc
 - Tổ chức thi cử chưa thường xuyên chặt 
 * Sinh hoạt văn hóa: Ưa thích chẽ
 Nhà ca hát, nhảy múa, đấu vật, đua 
 * Về văn học:
 lý thuyền
 - Đã ra đời văn học viết (bằng chữ Hán)
 * Tập quán: Thích làm nhà 
 hướng Đông và Nam - Chưa xuất hiện nhiều cây bút tiêu biểu
 - Ăn mặc giản dị, đi chân đất - Thể loại văn học còn hạn chế (chủ yếu là 
 thơ).
 - Mở hội vào ngày xuân
 3. Về khoa học nghệ thuật:
 Triều Khoa học Nghệ thuật
 đại
 Chưa để lại dấu ấn rõ nét Kiến trúc và điêu khắc rất phát triển với 
 các công trình kiến trúc như chùa một 
 cột, Hoàng Thành, Tháp báo thiên, 
 Nhà 
 chuông chùa Quang Trung, tượng phật, 
 Lý
 hình rồng, linh hoạt độc đáo đánh dấu 
 sự ra đời một nền văn hóa riêng biệt của 
 dân tộc - văn hóa Thăng Long
 10 VI. KẾT LUẬN:
Chuyên đề "Nâng cao chất lượng phụ đạo cho học sinh yếu kém môn lịch sử 7" 
của trường THCS Cao Minh được xây dựng nhằm mục đích nâng cao chất 
lượng kiến thức cho học sinh yếu kém, hình thành cho các em những hiểu biết 
về khoa học lịch sử và tính quy luật của sự phát triển lịch sử dân tộc, nước nhà, 
bồi dưỡng và rèn luyện các kỹ năng được quy định trong chương trình lịch sử 
của trường phổ thông.
 Chuyên đề mang tính trao đổi về phương pháp nâng cao chất lượng phụ 
đạo cho học sinh yếu kém. Đây là một loại bài khó, là một giáo viên dạy sử tôi 
luôn trăn trở suy nghĩ làm sao để có một tiết dạy lịch sử có hiệu quả. Bởi vì phụ 
đạo đối tượng này đã khó,tìm ra phương pháp hợp lí cho đối tượng này còn khó 
hơn bởi lực học của các em là rất thấp, cộng thêm động lực, mục đích học tập 
của các em không có nên học lịch sử đối với các em là hết sức khó khăn.
 Với những lý do trên, chúng tôi mạnh dạn tập kết tài liệu viết chuyên đề 
này để được trao đổi với đồng nghiệp cùng tìm ra những phương pháp tối ưu để 
nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Lịch sử đối với học sinh yếu kém.
 Tuy nhiên, dù cố gắng đến bao nhiêu cũng khó tránh được những thiếu 
sót, tôi thành thật đón nhận và tiếp thu những đóng góp xây dựng cho chuyên đề 
này được toàn diện hơn.
 CHỦ ĐỀ TÀI
 Trần Thị Thu Hà
 12