Chuyên đề Một số giải pháp nâng cao chất lượng học sinh yếu, kém môn Lịch sử 7

 Bồi dưỡng học sinh yếu, kém Lịch sử 7: Một số giải pháp để nâng cao chất lượng học sinh yếu, kém môn Lịch sử 7
 PHÒNG GD&ĐT LẬP THẠCH
 TRƯỜNG THCS TRIỆU ĐỀ
 CHUYÊN ĐỀ
 PHỤ ĐẠO HỌC SINH YẾU, KÉM 
 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
 HỌC SINH YẾU, KÉM MÔN LỊCH SỬ 7
 Giáo viên: Trần Thu Phương
 Môn: Lịch sử
 Đơn vị: Trường THCS Triệu Đề 
 Vĩnh Phúc, năm 2019
 1
Giáo viên: Trần Thu Phương Trường THCS Triệu Đề Bồi dưỡng học sinh yếu, kém Lịch sử 7: Một số giải pháp để nâng cao chất lượng học sinh yếu, kém môn Lịch sử 7
 PHẦN I: MỞ ĐẦU
 I. Lí do chọn đề tài
 Nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo 
học sinh yếu kém là mục tiêu cơ bản hàng đầu, là mối quan tâm lớn đối với sự 
nghiệp giáo dục hiện nay. Muốn thực hiện tốt nhiệm vụ đó cần phải tổ chức các 
hoạt động tích cực cho người học, từ đó khơi dậy và thúc đẩy lòng ham muốn, 
phát triển nhu cầu tìm tòi, khám phá, chiếm lĩnh kiến thức của người học để 
phát huy khả năng tự học của họ.
 Có thể nói, vấn đề học sinh yếu kém hiện nay đang được xã hội quan tâm 
và tìm giải pháp để khắc phục tình trạng này. Muốn vậy, người giáo viên không 
chỉ biết dạy mà còn phải biết tìm tòi phương pháp nhằm phát huy tính tích cực 
của học sinh và hạ thấp dần tỉ lệ học sinh yếu, kém.
 Vấn đề nêu trên cũng là khó khăn với không ít giáo viên nhưng ngược lại, 
giải quyết được điều này là góp phần xây dựng trong bản thân mỗi giáo viên 
một phong cách và phương pháp dạy học hiện đại, giúp cho học sinh có hướng 
tư duy mới trong việc lĩnh hội kiến thức. Để nâng dần chất lượng học sinh 
không phải là chuyện một sớm một chiều mà đòi hỏi phải có sự kiên nhẫn và 
lòng quyết tâm của người giáo viên. Phụ đạo học sinh yếu, kém phải được giáo 
viên quan tâm , nhất là trong tình hình học tập hiện nay của học sinh, nhưng phụ 
đạo như thế nào, phương pháp ra sao thì đó cũng là một vấn đề đòi hỏi giáo viên 
cần phải không ngừng tìm hiểu.
 Đối với bộ môn Lịch sử rất cần phụ đạo cho một số học sinh chưa có ý thức học tập 
đối với bộ môn, không hứng thú, yêu thích,“ chán, ngán” học lịch sử dẫn đến tình trạng 
yếu, kém về kiến thức, kĩ năngbộ môn. 
 Trong thời gian gần đây, các cơ quan truyền thông đang nêu lên một thực trạng mà 
cả xã hội quan tâm, đó là sự thái độ thờ ơ của học sinh đối với môn Lịch sử và kết quả 
trong các kì tuyển sinh, thi cử quá thấp, hàng ngàn bài thi môn Lịch sử của học sinh chỉ 
đạt điểm 0 và nhiều bài có điểm dưới trung bình (điểm dưới 5), môn Lịch sử có điểm 
trung bình gần như thấp nhất trong kì thi THPT quốc gia, có rất ít học sinh đăng kí thi 
môn Lịch sử, các trường Cao đẳng, Đại học rất ít tuyển sinh được sinh viên môn Lịch sử, 
những bài thi “cười ra nước mắt”... Với thực trạng đáng lo ngại đó, là một người giáo 
viên giảng dạy môn Lịch sử, tôi cảm thấy chạnh lòng và thấy mình cũng phải có trách 
nhiệm bồi dưỡng nâng cao chất lượng học sinh. 
 3
Giáo viên: Trần Thu Phương Trường THCS Triệu Đề Bồi dưỡng học sinh yếu, kém Lịch sử 7: Một số giải pháp để nâng cao chất lượng học sinh yếu, kém môn Lịch sử 7
 PHẦN II. NỘI DUNG
 CHƯƠNG I: THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
 I. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC CỦA ĐƠN VỊ NĂM HỌC 
2018- 2019
 1. Chất lượng chung trong toàn huyện
 - Tình hình đội ngũ : Hiện nay có 27 giáo viên trên tổng số 21 trường, trong đó số 
giáo viên chuyên môn đào tạo chuyên ngành lịch sử 24. Số giáo viên giảng dạy ở trong 
các trường trên toàn huyện chưa đồng đều, một số trường vẫn không có giáo viên được 
đào tạo chuyên ngành lịch sử giảng dạy.
 - Chất lượng học sinh : Qua kì thi vào lớp 10THPT năm 2018- 2019, điểm trung 
bình của học sinh huyện Lập Thạch là 5,88 ; xếp thứ 4 trong tỉnh.
 2. Chất lượng chung của nhà trường
 2.1. Kết quả xếp loại hai mặt giáo dục cả năm: 
 - Hạnh kiểm:
 + Xếp loại Tốt 378/445bằng 84,9% giảm 3,2% so với cùng kì năm trước
 + Loại khá 59/445 bằng 13,3% tăng 2,1% so với cùng kì năm trước
 + Loại TB 8/445 bằng 1,8% tăng 1,1% so với với cùng kì năm trước
 - Học lực:
 + Xếp loại giỏi: 26/445 bằng 5, 8% giảm 0,4% so với cùng kì năm trước
 + Xếp loại khá: 179/445 bằng 40,2% giảm 6,6% so với cùng kì năm trước
 + Xếp loại TB: 205/445 bằng 46,1% tăng 4,0% so với cùng kì năm trước
 + Xếp loại yếu : 33/445 bằng 7,4% tăng 2,6% so với cùng kì năm trước
 + Loại kém: 2/445 bằng 0,45% tăng 0,45% so với cùng kì năm trước
 - Tốt nghiệp THCS: Đạt 74/77 bằng 96,1%
 2.2. Các cuộc thi và các sân chơi trí tuệ
 Học sinh gỏi:
 Cấp tỉnh:
 - Học sinh giỏi VH cấp tỉnh: 03 giải (Nhì 01, Ba 01, KK 01) đứng thứ Năm toàn 
huyện cả về số lượng và chất lượng
 - Thi KHTN- KHXH cấp tỉnh: đạt 04 giải KK 
 5
Giáo viên: Trần Thu Phương Trường THCS Triệu Đề Bồi dưỡng học sinh yếu, kém Lịch sử 7: Một số giải pháp để nâng cao chất lượng học sinh yếu, kém môn Lịch sử 7
 - Tài liệu tham khảo về môn Lịch sử còn quá ít. Đa số các thư viện trong nhà 
trường còn thiếu sách tham khảo môn Lịch sử. Muốn tìm hiểu thêm một số thông 
tin khác về nhân vật lịch sử mình đang nghiên cứu thì ngoài sách giáo khoa, sách 
tham khảo ra, giáo viên khó tìm thêm tư liệu nào khác. Nếu có tài liệu giá trị thì giá 
thành lại quá cao, lương nhà giáo không đủ đáp ứng.
 - Tuy đã được cải thiện nhiều nhưng một bộ phận giáo viên dạy sử còn có 
hoàn cảnh kinh tế rất khó khăn nên động lực dạy học có phần suy giảm, chưa yên 
tâm để sống với nghề.
 2.3.3. Điều tra cụ thể:
 Trước những đòi hỏi của môn học và thực tế của việc học lịch sử trong 
Trường THCS tôi luôn trăn trở làm thế nào để việc dạy học môn Lịch sử (nhất 
là môn Lịch sử 7) có hiệu quả hơn, việc học mang tính giao tiếp hơn. Vì vậy 
tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng đầu năm học 2019- 2020 ( lớp 7) và có kết 
quả như sau: 
 Điểm 9-10 Điểm 7-8 Điểm 5-6 Điểm dưới 5
 Tổng số HS: 149
 TS % TS % TS % TS %
 Kết quả 2 1,34 27 18,12 78 52.36 42 28,18
 II. NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN HỌC SINH HỌC YẾU KÉM
 Môn Lịch sử vốn được coi là môn phụ, cả gia đình, nhà trường và xã hội đều coi 
nhẹ. Trong khi nhiều quốc gia phát triển coi môn Lịch sử là môn thi bắt buộc trong các 
kỳ thi tú tài.
 Một chuyên gia Lịch sử của ĐH KHXH&NV (ĐH QG Hà Nội) lại khẳng định, 
chương trình SGK môn Lịch sử phổ thông của ta quá nặng nề, khô khan và không hấp 
dẫn, đến một số thầy còn không nhớ nổi, khiến cho học trò cảm thấy không hứng thú và 
không nhập tâm được vấn đề.
 Một nguyên nhân nữa là do cách nhìn nhận của xã hội về bộ môn này còn phiến 
diện dẫn đến những quan niệm lệch lạc. Quan niệm hiện nay của không ít phụ huynh, học 
sinh, và thậm chí là cả giáo viên là học Lịch sử không có tương lai.
 Chính vì vậy mà người thầy chẳng dám đi xa hơn những gì đã có trong sách, không 
thể phân tích cặn kẽ vì sợ cháy giáo án. Học sinh thì bị nhiễu loạn thông tin khi tiếp thu 
kiến thức qua phim ảnh, trên mạng một cách thiếu chọn lọc. Chính điều đó dẫn các em 
đến hệ quả là học vẹt, học thuộc lòng nên không thể hệ thống hóa kiến thức và sự kiện là 
điều đương nhiên.
 Tuy nhiên, dù có nói thế nào đi chăng nữa thì yếu tố người thầy vẫn cần phải được 
đặt lên hàng đầu. Đổ lỗi đa phần cho các em chưa chú trọng học môn Lịch sử có thể 
không công bằng.
 7
Giáo viên: Trần Thu Phương Trường THCS Triệu Đề Bồi dưỡng học sinh yếu, kém Lịch sử 7: Một số giải pháp để nâng cao chất lượng học sinh yếu, kém môn Lịch sử 7
 CHƯƠNG II:
 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
 HỌC SINH YẾU MÔN LỊCH SỬ 7
 I. Thế nào là học sinh yếu, kém môn lịch sử?
 - Có rất nhiều nghiên cứu của các nhà khoa học, các chuyên gia, giáo viên về 
nguyên nhân dẫn tới tình trạng học sinh yếu, kém môn lịch sử. Nhưng định nghĩa, khái 
niệm để trả lời chính xác cho câu hỏi: “ Thế nào là học sinh yếu, kém môn lịch sử ?” thì 
hoàn toàn không tìm thấy. Theo chúng tôi cần phải trả lời được câu hỏi này, mới tìm 
được các giải pháp thích hợp nâng cao chất lượng bộ môn lịch sử, giảm tỉ lệ học sinh yếu, 
kém.
 - Theo nghiên cứu tham khảo của chúng tôi, nhiều người cho rằng học sinh yếu, 
kém môn lịch sử là học sinh có kết quả học tập bộ môn (tính bằng điểm số, điểm trung 
bình tổng kết) yếu, kém theo thang đánh giá được qui định trong thông tư 58 của Bộ 
GD& ĐT. Câu trả lời này chưa thỏa mãn, chưa hoàn đúng. Vì điểm số chỉ là một mặt của 
quá trình đánh giá, xếp loại học sinh.
 - Theo chúng tôi, học sinh yếu,kém môn lịch sử bao gồm các mặt sau:
 + Kiến thức: chưa trình bày, chưa hiểu được các sự kiện lịch sử ở mức độ nhận 
biết, thông hiểu; không thể vận dụng kiến thức lịch sử để giải quyết yêu cầu của đề bài... 
 + Thái độ: chưa nhận thức được tầm quan trọng của bộ môn lịch sử nên có thái độ 
thờ ơ, không hứng thú, không quan tâm đến việc học...
 + Kĩ năng : Không thực hiện được các kĩ năng cơ bản của bộ môn. 
 + Điểm số: Các lần, các hình thức, các bài kiểm tra... đều dưới trung bình (dưới 5).
 II. Vị trí ,vai trò của lịch sử 7 trong chương trình lịch sử THCS.
 Theo phân phối chương trình, phần lịch sử lớp 7 gồm có : Khái quát lịch sử thế giới 
Trung đại và lịch sử Việt Nam từ thế kỉ X đến thế kỉ XIX được dạy trong 37 tuần với 70 tiết. 
Lịch sử 7 chiếm thời lượng nhiều nhất trong chương trình lịch sử THCS.
 Dạy học lịch sử 7 cung cấp cho HS những kiến thức quan trọng về thời kỳ phong 
kiến ở châu Âu cũng như một số nước phương Đông như Trung Quốc , Ấn Độ, Đông 
Nam Á. Đồng thời cung cấp cho học sinh kiến thức lịch sử dân tộc ở giai đoạn từ thế kỉ X 
đến thế kỉ XIX đó là quá trình xây dựng nền độc lập tự chử qua các triều đại, xây dựng văn 
hóa, kinh tế của dân tộc , các cuộc đấu tranh hào hùng của dân tộc ta chống quân xâm 
lược để giành và bảo vệ nền độc lập dân tộc. Cùng với điều đó là cung cấp cho HS cái 
nhìn xuyên suốt về lịch sử dân tộc từ đó bồi dưỡng tư cách đạo đức HS, hình thành ý thức 
trách nhiệm công dân để các em có hành trang bước vào đời. 
 9
Giáo viên: Trần Thu Phương Trường THCS Triệu Đề