Biện pháp Giúp học sinh thực hành tốt môn Tin học Lớp 3
Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng biện pháp
Thực tế qua những năm tôi học tập và được trực tiếp giảng dạy bộ môn tin học cũng như
qua trao đổi với đồng nghiệp tôi nhận thấy: hầu như được nhà trường tạo mọi điều kiện
thuận lợi cả về CSVC trang thiết bị, kế hoạch và con người phục vụ công tác đưa tin học
vào nhà trường. Tuy nhiên chất lượng bộ môn qua các năm học chưa cao, đặc biệt là kĩ năng thực
hành trên máy của học sinh còn yếu, thậm chí một số học sinh còn rất ngại khi sử dụng máy
để rèn luyện các kĩ năng.
Học sinh chưa ý thức được tầm quan trọng của bộ môn vì thế chất lượng học tập còn hạn chế.
Một bộ phận học sinh chưa coi trọng môn học, xem đây là một môn phụ nên chưa có sự đầu
tư thời gian cho việc học. Một thực tế khác là ý thức học tập của một số học sinh không cao,
không hứng thú trong học tập, lười hoạt động, không tích cực tự giác, ý thức tự học, tự rèn
luyện yếu.
CHÚC HỘI THI THÀNH CÔNG TỐT ĐẸP KÍNH CHÀO BGK VÀ QUÝ THẦY CÔ GIÁO VỀ THAM DỰ HỘI THI TÊN BIỆN PHÁP: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH THỰC HÀNH TỐT MÔN TIN HỌC LỚP 3 2. Thực hiện biện pháp 2 Lý do chọn biện pháp 1 Kết luận và đề xuất 4 CẤU TRÚC BIỆN PHÁP 3. Hiệu quả của biện pháp 3 I. MỞ ĐẦU 2. Mục đích nghiên cứu Công nghệ thông tin là một trong các phương tiện quan trọng nhất của sự phát triển, đang làm biến đổi sâu sắc đời sống kinh tế, văn hoá, xã hội, giáo dục của thế giới hiện đại, trong đó có Việt Nam. Phấn đấu thực hiện các mục tiêu cụ thể của ngành là: Tổ chức tốt việc dạy và học tin học ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học nhằm phổ cập tin học trong nhà trường. Năm học 2022 – 2023 nhà trường trang bị phòng máy vi tính mới số lượng 20 máy để giảng dạy. Vấn đề thật khó khăn khi chương trình giáo dục phổ thông 2018 giảm chỉ còn 1 tiết tin trên tuần mà phải đảm bảo vấn đề chất lượng giờ dạy thực hành, tôi nhận thấy rằng cần phải cải tiến việc tổ chức dạy học và học thực hành môn Tin học nói chung và Tin học 3 nói riêng trong nhà trường nhằm đáp ứng đủ yêu cầu chất lượng và số lượng giờ học thực hành cho học sinh giúp các em có được kiến tức cơ bản nền tảng với môn học tạo sự say mê ham thích môn học. Nhằm phát huy khả năng sáng tạo say mê hứng thú hơn đối với môn Tin học, đồng thời trao đổi kinh nghiệm giảng dạy với đồng nghiệp. Đó là mục đích chính khi tôi chọn đề tài này. I. MỞ ĐẦU 3. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là học sinh khối 3 trường .. Việc nghiên cứu và thực hiện nhằm cải tiến việc tổ chức dạy học và học thực hành môn tin học sao cho phù hợp với từng đối tượng học sinh, phân loại được đối tượng và đưa ra các yêu cầu phù hợp với các đối tượng học sinh đó. 4. Phương pháp nghiên cứu Khảo sát thực trạng hiện tại, tiến hành thực nghiệm qua tiết dạy thực tế, có đối chứng kết quả trước và sau khi thực hiện. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 1. Cơ sở lí luận. Trong vài thập kỷ gần đây, đã có sự bùng nổ về thông tin hay gọi là thời đại thông tin. Cùng với việc sáng tạo ra hệ thống công cụ mới, con người cũng đã tập trung trí tuệ từng bước xây dựng ngành khoa học tương ứng để đáp ứng những yêu cầu khai thác tài nguyên thông tin. Trong bối cảnh đó, ngành Tin học được hình thành và phát triển thành một ngành khoa học độc lập với các nội dung, mục tiêu, phương pháp nghiên cứu riêng và ngày càng có nhiều ứng dụng trong hầu hết các lĩnh vực hoạt động của xã hội loài người. Hoạt động nhận thức của con người là từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng. Đối với học sinh môn Tin học cũng không nằm ngoài với nguyên lý nhận thức đó. Việc dạy tin học trong nhà trường hiện nay đối với nước ta không phải là dễ, vì Tin học nó gắn liền với một công cụ riêng của môn học là máy tính. Vậy làm thế nào để cho học sinh dễ hiểu một cách nhanh chóng chính xác và có kĩ năng thực hành là một nhiệm vụ rất quan trọng của người giáo viên dạy Tin học hiện nay. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng biện pháp Thực tế qua những năm tôi học tập và được trực tiếp giảng dạy bộ môn tin học cũng như qua trao đổi với đồng nghiệp tôi nhận thấy: hầu như được nhà trường tạo mọi điều kiện thuận lợi cả về CSVC trang thiết bị, kế hoạch và con người phục vụ công tác đưa tin học vào nhà trường. Tuy nhiên chất lượng bộ môn qua các năm học chưa cao, đặc biệt là kĩ năng thực hành trên máy của học sinh còn yếu, thậm chí một số học sinh còn rất ngại khi sử dụng máy để rèn luyện các kĩ năng. Học sinh chưa ý thức được tầm quan trọng của bộ môn vì thế chất lượng học tập còn hạn chế. Một bộ phận học sinh chưa coi trọng môn học, xem đây là một môn phụ nên chưa có sự đầu tư thời gian cho việc học. Một thực tế khác là ý thức học tập của một số học sinh không cao, không hứng thú trong học tập, lười hoạt động, không tích cực tự giác, ý thức tự học, tự rèn luyện yếu. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng biện pháp Qua những tiết học đầu tiên tôi tiến hành khảo sát đã thu được kết quả như sau: Kết quả khảo sát đầu năm học 2022 - 2023 Loại Giỏi Khá Kết quả kiểm tra lí thuyết (%) Kết quả kiểm tra thực hành (%) 1% 5% 3% 7% Đạt Chưa đạt 15% 25% 20% 30% Kết quả khảo sát đầu năm học 2022 - 2023 (phần thực hành) Kết quả kiểm tra đầu năm HS tự thao tác Cần hướng dẫn Không biết thao tác TT Lớp Sĩ số SL 5 3 % 12,8 8,1 SL 10 8 % 25,6 21,6 SL 24 26 % 61,5 70,2 1 2 3A 3B 39 37 II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng biện pháp Qua khảo sát cho thấy kết quả kiểm tra lý thuyết học sinh hiểu bài và làm được bài. Còn về kết quả kiểm tra thực hành trên lớp của học sinh thì tỉ lệ thực hành đạt yêu cầu không cao (chiếm khoảng hơn 80%) con số đó đã chứng tỏ khi kiểm tra thực hành học sinh còn lúng túng, còn thiếu kỹ năng thực hành máy tính do quá trình tham gia các tiết học thực hành trên lớp học sinh phải ngồi ghép hoặc không có máy. Là một giáo viên dạy bộ môn Tin học tôi luôn suy nghĩ phải đưa ra những giải pháp như thế nào để các em thực hành đạt được hiệu quả cao và tạo được sự thích thú trong giờ học thực hành. Sau một thời gian suy nghĩ tiến hành thực nghiệm tôi đã thu được những kết quả rất tốt sau đây tôi xin đưa ra một số giải pháp trong việc nâng cao chất lượng giờ học thực hành tin học 3. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 3. Mô tả các giải pháp 3.1. Biện pháp 1: Thiết kế giáo án phù hợp Đây là công việc bắt buộc của tất cả các tiết học, môn học. Tuy nhiên với tiết thực hành Tin học, ngoài việc soạn giảng bình thường theo quy định, giáo viên cần phải nêu rõ các yêu cầu cho từng bài thực hành, trong đó nêu rõ các yêu cầu từ thấp đến cao và yêu cầu cho từng đối tượng học sinh. Thiết kế bài dạy thực hành phù hợp với nhiều đối tượng học sinh là nội dung quan trọng cần lưu ý, bởi việc này sẽ giúp giáo viên chuẩn bị chu đáo hơn về kiến thức, kỹ năng, phương pháp, tiến trình của một tiết dạy thực hành. Xác định được mục tiêu trọng tâm của bài học về kiến thức, kỹ năng. Tìm ra được những kỹ năng cơ bản dành cho học sinh chưa đạt chuẩn và những kiến thức kỹ năng dành cho học sinh năng khiếu; tham khảo thêm tài liệu để mở rộng, đi sâu hơn vào bài giảng, giúp giáo viên nắm tổng thể, giải thích cho học sinh khi cần thiết. Giáo viên cũng cần nắm được mục đích yêu cầu, chuẩn kiến thức của chương trình, của bài để thiết kế các hoạt động học tập phù hợp với trình độ học sinh và điều kiện dạy và học; đồng thời, hoàn chỉnh tiến trình của một giờ dạy học với đầy đủ các hoạt động cụ thể. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 3. Mô tả các giải pháp 3.2. Biện pháp 2: Kiểm tra phòng máy trước giờ dạy Trước mỗi giờ thực hành, giáo viên cần đến trước để kiểm tra phòng máy, các thiết bị điện, màn hình, cây máy tính, sự hoạt động của máy tính, máy chiếu, các bàn ghế ngồi học đảm bảo cho một tiết dạy thực hành được ổn định, an toàn với tất cả học sinh. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 3. Mô tả các giải pháp 3.3. Biện pháp 3: Điều hành tổ chức hoạt động của học sinh trên lớp Trong điều kiện hiện nay cơ sở vật chất nhà trường không đảm bảo 1 máy/1 học sinh, giáo viên nên chia lớp thành hai nhóm thực hành. Bước này vô cùng quan trọng, bởi vì học sinh thường hay mất trật tự trong các giờ thực hành. Với việc chia nhóm, học sinh nhóm sau có thể quan sát các bạn nhóm trước thực hành và rút ra kinh nghiệm cho bản thân mà không cần đến sự giúp đỡ của giáo viên. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 3. Mô tả các giải pháp 3.4. Biện pháp 4: Ứng dụng phần mềm NetSupport School Để nâng cao hiệu quả của giờ thực hành trên máy, việc quản lý tới từng máy của từng học sinh được chặt chẽ, để việc giảng dạy đạt hiệu quả tốt nhất giáo viên có thể sử dụng kết hợp các chức năng của phần mềm NetSupport School. Phần mềm NetSupport School là một phần mềm hỗ trợ giảng dạy trong trường học có chức năng nối nhiều máy tính với nhau trong một lớp học để tạo nên sự tương tác qua lại giữa máy tính của học sinh, giáo viên. Đây là công cụ giảng dạy hiệu quả, giúp việc truyền đạt trở nên sinh động, trực quan và dể hiểu hơn. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 3. Mô tả các giải pháp 3.4. Biện pháp 4: Ứng dụng phần mềm NetSupport School Đặc điểm * Các chức năng dành cho giáo viên: + Các chức năng giảng bài + Các chức năng điều khiển lớp học + Các chức năng cho làm bài kiểm tra + Các chức năng quản lý lớp học * Các chức năng dành cho học sinh + Làm bài kiểm tra + Yêu cầu giúp đỡ + Thực hiện cùng với giáo viên II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 3. Mô tả các giải pháp Tại máy chủ giáo viên chiếu bài giảng thông qua chức năng màn hình quảng bá của NetSupport School xuống máy tính học sinh. Toàn bộ học sinh sẽ nhìn thấy bài giảng từ máy chủ giáo viên truyền đến, máy học sinh chỉ xem mà không sử dụng chuột hay bàn phím tác động vào bài giảng được. Từ đó giáo viên sẽ hướng dẫn nội dung bài học đến các em học sinh một các trực quan. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 3. Mô tả các giải pháp Tại máy chủ giáo viên có thể theo dõi các máy học sinh đang thực hành để từ đó có thể giúp đỡ trực tiếp các em trong quá trình thực hành hoặc phát hiện những học sinh làm việc riêng như chơi Game hay mở chương trình khác không liên quan đến bài học. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 3. Mô tả các giải pháp 3.5. Biện pháp 5: Chia nhỏ nội dung bài tập thực hành Một số bài thực hành gồm nhiều yêu cầu khác nhau, giáo viên có thể chia nhỏ ra thành nhiều yêu cầu với mức độ từ dễ đến khó, cho học sinh thực hành theo những yêu cầu đã nêu. Giáo viên phải đặt ra mỗi yêu cầu hoàn thành trong khoảng thời gian nhất định nào đó với mỗi nhóm đối tượng. Điều đó có thể thúc đẩy sự cố gắng hoàn thành nhiệm vụ của học sinh; học sinh năng khiếu có thể thực hiện theo nhiều cách để có thể hoàn thành nhiệm vụ trong khoảng thời gian nhanh nhất. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 3. Mô tả các giải pháp 3.6. Biện pháp 6: Phát động phong trào “đôi bạn cùng tiến” Học sinh hỗ trợ lẫn nhau là phương pháp thu hút sự tham gia của học sinh. Với phương pháp này thì giáo viên chia mỗi máy tính một học sinh năng khiếu kèm một học sinh thực hành chưa tốt, để các học sinh này hỗ trợ giáo viên kèm cặp, giúp đỡ bạn thực hành. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 3. Mô tả các giải pháp 3.7. Biện pháp 7: Có phần thưởng để khuyến khích học sinh Trong môn Tin học giáo viên có thể sử dụng các phần mềm, các trò chơi để treo thưởng, khuyến khích cho học sinh có động lực học tập. Ví dụ nhóm nào hoàn thành bài trước thời gian quy định thì sẽ được chơi các phần mềm trong máy tính hoặc vào xem mạng internet Làm như vậy sẽ khuyến khích học sinh tập trung vào làm bài và hoàn thành sớm yêu cầu của giáo viên. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 4. Phân tích tình trạng của giải pháp đã biết Hiện nay thực trạng học sinh chưa đạt chuẩn kiến thức, kĩ năng đối với môn Tin học trong trường Tiểu học là ở bất cứ đâu, bất cứ địa phương nào, năm học nào, khối lớp nào cũng có. Nguyên nhân thì rất nhiều, có em do khả năng hạn chế của bản thân; có em do sự lười học lâu ngày mà thành ra hỏng kiến thức; có em do không đủ kiến thức, kĩ năng về tin học mà các em đã được tiếp thu từ lớp 3 và còn nhiều nguyên nhân khác. Vậy làm thế nào để học sinh vừa lấy lại được kiến thức cơ bản ở lớp dưới, vừa hình thành những kĩ năng tin học và cao hơn là đem lại sự tự tin cho các em trong học tập. Do đó, việc có phương pháp đúng đắn để giúp các em học sinh chưa có đủ kiến thức, kĩ năng trong Tin học có thể thực hành máy tính nhanh và hiệu quả để nâng cao chất lượng học tập của bộ môn là rất cần thiết. Tuy nhiên, nhiều giáo viên dạy bộ môn Tin học thường gặp nhiều khó khăn khi dạy đối tượng học yếu; phương pháp giảng dạy hạn chế, kết quả giảng dạy chưa theo ý muốn, chưa đáp ứng yêu cầu chung của bộ môn và của nhà trường. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 5. Đánh giá biện pháp 5.1. Điểm mới của biện pháp Giáo viên giúp học sinh chưa biết thao tác hoặc thao tác còn chậm khi thực hành trên máy tính đã có sự tiến bộ thông qua một số hoạt động rất bình thường và gần gũi với học sinh như: Đôi bạn cùng tiến, tạo thi đua trong học tập, trao phần thưởng để tạo động lực cho các em. Ngoài ra kĩ năng tổ chức giờ dạy của một người giáo viên là hết sức quan trọng, người giáo viên phải quan sát phân chia các loại bài tập phù hợp với từng đối tượng học sinh. Đặc biệt, biện pháp đã ứng dụng được sản phẩm tin học vào quản lý phòng máy như phần mềm NetSupport School. biện pháp kinh nghiệm này đã hệ thống các phương pháp có thể áp dụng trong tiết dạy nhằm rèn luyện cho học sinh tính tự tin và chủ động, tạo hứng thú học tập của các em, từ đó giúp các em tiếp thu và vận dụng tốt kiến thức đã học để nâng cao tiết thực hành. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 5. Đánh giá biện pháp 5.2. Khả năng áp dụng của biện pháp. Trước khi áp dụng biện pháp này, các học sinh thực hành tin học chưa mấy hứng thú, vừa làm vừa chơi, đa phần các em làm cho có bài. Từ sau khi áp dụng tôi nhận thấy nhiều học sinh đã có thái độ yêu thích môn học hơn, thao tác thành thạo, đúng chuẩn đặc biệt hơn là xây dựng cho các em tác phong hoạt động nhóm. Việc dạy học với các biện pháp đã nêu đòi hỏi người giáo viên phải luôn tìm tòi, đổi mới phương pháp dạy học phù hợp và hiệu quả. Tôi tin rằng nếu áp dụng biện pháp này ở những giờ học bộ môn của các khối lớp khác thì cũng sẽ đem lại những hiệu quả rõ rệt, áp dụng được nhiều kiến thức đã học vào cuộc sống hàng ngày, góp phần không nhỏ nâng cao chất lượng môn học. Các điều kiện cần thiết để áp dụng: Muốn có giờ dạy đạt hiệu quả, bản thân mỗi giáo viên dạy Tin học nhận thức được cần phải có kế hoạch bồi dưỡng Tin học cho bản thân bằng cách tự tìm tòi, tham khảo các tài liệu có liên quan và có thể học hỏi từ các đồng nghiệp của trường. Bên cạnh đó, nhà trường cần quan tâm đầu tư chất lượng phòng Tin học ở cả số lượng máy tính đảm bảo hướng đến 1 học sinh/ 1 máy tính, cấu hình máy ổn định để có thể cài đặt các phần mềm hỗ trợ việc học cho học sinh. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 5. Đánh giá biện pháp 5.3. Hiệu quả sáng kiến mang lại. So với năm học trước thì số học sinh thao tác nhanh, thao tác đúng đã tăng rõ rệt, số học sinh thao tác chậm, chưa biết thao tác giảm đáng kể. Qua quá trình áp dụng vào giảng dạy Tin học khối 3, so sánh với bảng tổng hợp trước đó đã thu được kết quả như sau: Trước khi thực hiện đề tài Sau khi thực hiện đề tài Mức độ tăng giảm Mức độ thao tác Số học sinh Tỷ lệ Số học sinh Tỷ lệ Thao tác đúng, nhanh Thao tác nhanh 10/56 17,9% 18/56 27/56 11/56 0/56 32,2% Tăng: 14,3% Tăng: 21,4% Giảm: 19,7% Giảm: 16% 15/56 26,8% 39,3% 16% 48,2% 19,6% 0% Thao tác chậm 22/56 Chưa biết thao tác 9/56 III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 1. Kết luận. Qua quá trình thử nghiệm, áp dụng SKKN tôi nhận thấy SKKN này phù hợp với nhu cầu thực tiễn trong quá trình giảng dạy thực hành môn Tin học. Khi áp dụng SKKN cũng đòi hỏi người sử dụng phải luôn biết tự nghiên cứu, tạo cảm hứng và khơi gợi sự sáng tạo cho họ. Đồng thời nó có sức ảnh hưởng đến HS qua các bài kiểm tra, mang tính đặc trưng; Giáo dục trực quan, phong phú, đẹp mắt, sinh động. Sáng kiến là sự kết hợp hoàn hảo của việc dạy và học, học phải đi đôi với hành. Như ta đã biết, giáo dục ngày nay được xem là quốc sách hàng đầu của nước ta. Xã hội ngày càng chăm lo cho giáo dục, nhà nhà, người người đều đi học và có con em đến trường, do đó, nhu cầu về giảng dạng môn Tin học tại các trường là rất cần thiết. Do vậy giúp được học sinh tăng khả năng thực hành là đều hết sức phấn khởi đối với các bậc giáo viên cũng như phụ huynh học sinh trong việc chăm lo cho con em của mình. Tôi đã áp dụng sáng kiến kinh nghiệm của mình trong năm học 2022 - 2023, kết quả đạt được rất tốt. Tôi cũng đã chia sẻ SKKN này với một số đồng nghiệp giảng dạy ở các trường khác. III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 2. Kiến nghị: Để nâng cao được chất lượng giờ học thực hành tốt hơn tôi xin đề xuất một số vấn đề sau: - Phòng máy phải được trang bị đầy đủ thiết bị cho việc dạy học và thực hành. - Số lượng máy phải trang bị đủ cho từ 1- 2 em HS/1 máy. Trên đây là những điều tôi rút ra khi dạy học bộ môn tin học 3, tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các đồng chí để đề tài của tôi đạt kết quả cao hơn. XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN BGK VÀ CÁC BẠN ĐỒNG NGHIỆP ĐÃ LẮNG NGHE
Tài liệu đính kèm:
- bien_phap_giup_hoc_sinh_thuc_hanh_tot_mon_tin_hoc_lop_3.pptx