SKKN Xây dựng quy trình sử dụng phương pháp đóng vai kết hợp với phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học môn đạo đức ở tiểu học
Cùng với các môn học khác trong trường tiểu học, môn Đạo đức cũng đã góp phần đáng kể thực hiện mục tiêu chung của giáo dục tiểu học. Mục tiêu dạy Đạo đức ở tiểu học nhằm giúp cho học sinh có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn hành vi đạo đức và pháp luật cơ bản , phù hợp với lứa tuổi trong quan hệ của các em với bản thân, gia đình, nhà trường, cộng đồng, xã hội, môi trường tự nhiên và ý nghĩa của việc thực hiện theo các chuẩn mực đó. Từng bước hình thành kỹ năng nhận xét, đánh giá hành vi của bản thân và người xung quanh theo chuẩn mực đã học, kỹ năng lựa chọn và thực hiện các hành vi ứng xử phù hợp chuẩn mực trong các quan hệ và tình huống đơn giản, cụ thể của cuộc sống, biết nhắc nhở bạn bè cùng thực hiện. Từng buớc thực hiện thái độ tự trọng, tự tin vào khả năng của bản thân, có trách nhiệm với hành động của mình; yêu thương tôn trọng con người; mong muốn đem lại niềm vui, hạnh phúc cho mọi người; yêu cái thiện, cái đúng, cái tốt; không đồng tình với cái ác, cái sai, cái xấu. Ba mục tiêu dạy học Đạo đức có mối quan hệ chặt chẽ thống nhất với nhau và đều góp phần tích cực vào việc mục tiêu chung của giáo dục tiểu học trong thời kỳ đổi mới. Song trong đó, mục tiêu về kỹ năng, hành vi là đích cuối cùng và quan trọng nhất của giáo dục đạo đức nói chung và dạy học môn Đạo đức nói riêng. Để thực hiện tốt mục tiêu đó thì việc đổi phương pháp dạy học đóng vai trò quan trọng. Đổi mới phương pháp dạy học nhằm giúp học sinh phát huy tính tích cực, tự giác chủ động, sáng tạo, rèn thói quen và khả năng tự học, tinh thần hợp tác, kỹ năng vận dụng kiến thức vào những tình huống khác nhau trong học tập và trong thực tiễn, có niềm vui hứng thú trong học tập. Trong số những phương pháp dạy học thực hiện tốt mục tiêu đổi mới là phương pháp thảo luận nhóm và phương pháp đóng vai.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ TRUNG --------------***-------------- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: XÂY DỰNG QUY TRÌNH SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP ĐÓNG VAI KẾT HỢP VỚI PHƯƠNG PHÁP THẢO LUẬN NHÓM TRONG DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC Ở TIỂU HỌC --------------***--------------- Người thực hiện: Vũ Thị Hồng Quế Chức vụ: Hiệu trưởng Đơn vị công tác: Trường TH Hà Bình SKKN thuộc lĩnh mực (môn): Đạo đức HÀ TRUNG NĂM 2016 MỤC LỤC Trang PHẦN I: MỞ ĐẦU 1 1.Lý do chọn đề tài 1 2. Mục đích nghiên cứu 2 3. Đối tượng nghiên cứu.. 2 4. Phương pháp nghiên cứu 2 PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 2 1. Cơ sở lí luận 2 1.1. Mục tiêu môn Đạo đức ở tiểu học 2 1.2. Nội dung, chương trình môn Đạo đức ở tiểu học 2 1.3. Phương pháp dạy học môn Đạo đức ở tiểu học 3 1.4. Khái niệm và ý nghĩa phương pháp đóng vai trong dạy học môn Đạo đức ở tiểu học 3 1.5. Khái niệm và ý nghĩa phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học môn Đạo đức ở tiểu học .. 3 2. Thực trạng . 5 2.1. Tình hình chung về việc dạy dạy học môn Đạo đức ở tiểu học 5 2.2. Thực trạng về nhận thức và việc sử dụng phương pháp đóng vai kết hợp thảo luận nhóm trong dạy học môn Đạo đức ở tiểu học ... 5 2.3. Thực trạng học môn Đạo đức của học sinh tiểu học 6 2.4. Kết quả thực trạng 6 3. Xây dựng quy trình sử dụng phương pháp đóng vai kết hợp thảo luận nhóm trong dạy học môn Đạo đức ở Tiểu học 7 3.1 Các nguyên tắc xây dựng quy trình 7 3.2 Quy trình thực hiện chung. 7 3.3. Quy trình cụ thể. 10 3.4. Hiệu quả vận dụng quy trình sử dụng phương pháp đóng vai kết hợp với thảo luận nhóm trong dạy học môn Đạo đức ở tiểu học. 16 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 19 1. Kết luận kết quả nghiên cứu. 19 2. Kiến nghị. 20 PHẦN I : MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Cùng với các môn học khác trong trường tiểu học, môn Đạo đức cũng đã góp phần đáng kể thực hiện mục tiêu chung của giáo dục tiểu học. Mục tiêu dạy Đạo đức ở tiểu học nhằm giúp cho học sinh có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn hành vi đạo đức và pháp luật cơ bản , phù hợp với lứa tuổi trong quan hệ của các em với bản thân, gia đình, nhà trường, cộng đồng, xã hội, môi trường tự nhiên và ý nghĩa của việc thực hiện theo các chuẩn mực đó. Từng bước hình thành kỹ năng nhận xét, đánh giá hành vi của bản thân và người xung quanh theo chuẩn mực đã học, kỹ năng lựa chọn và thực hiện các hành vi ứng xử phù hợp chuẩn mực trong các quan hệ và tình huống đơn giản, cụ thể của cuộc sống, biết nhắc nhở bạn bè cùng thực hiện. Từng buớc thực hiện thái độ tự trọng, tự tin vào khả năng của bản thân, có trách nhiệm với hành động của mình; yêu thương tôn trọng con người; mong muốn đem lại niềm vui, hạnh phúc cho mọi người; yêu cái thiện, cái đúng, cái tốt; không đồng tình với cái ác, cái sai, cái xấu. Ba mục tiêu dạy học Đạo đức có mối quan hệ chặt chẽ thống nhất với nhau và đều góp phần tích cực vào việc mục tiêu chung của giáo dục tiểu học trong thời kỳ đổi mới. Song trong đó, mục tiêu về kỹ năng, hành vi là đích cuối cùng và quan trọng nhất của giáo dục đạo đức nói chung và dạy học môn Đạo đức nói riêng. Để thực hiện tốt mục tiêu đó thì việc đổi phương pháp dạy học đóng vai trò quan trọng. Đổi mới phương pháp dạy học nhằm giúp học sinh phát huy tính tích cực, tự giác chủ động, sáng tạo, rèn thói quen và khả năng tự học, tinh thần hợp tác, kỹ năng vận dụng kiến thức vào những tình huống khác nhau trong học tập và trong thực tiễn, có niềm vui hứng thú trong học tập. Trong số những phương pháp dạy học thực hiện tốt mục tiêu đổi mới là phương pháp thảo luận nhóm và phương pháp đóng vai. So với phương pháp thảo luận nhóm và các phương pháp dạy học khác, phương pháp đóng vai ít được giáo viên quan tâm và sử dụng trong giảng dạy. Mặc dù đã có nhiều quản lý, nhà nghiên cứu quan tâm và đề cập. Song vì nhiều lý do khác nhau mà việc sử dụng phương pháp dạy học này còn nhiều hạn chế. Đặc biệt là trong dạy học môn Đạo đức. Lý luận và thực tiễn dạy học cho thấy : phương pháp thảo luận nhóm kết hợp với phương pháp đóng vai có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong dạy học Đạo đức ở Tiểu học. Do vậy mà việc nghiên cứu đề tài “Xây dựng quy trình sử dụng phương pháp dạy học đóng vai kết hợp với phương pháp thảo lụân nhóm trong dạy học môn Đạo đức” là việc làm hết sức cần thiết. Thiết thực giáo dục đạo đức cho học sinh hiện nay đồng thời nâng cao chất lượng dạy học môn Đạo đức trong trường tiểu học, giáo dục cho học sinh tinh thần hợp tác và kỹ năng ứng xử các hành vi đạo đức phù hợp với chuẩn mực trong các mối quan hệ. 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Nghiên cứu việc sử dụng phương pháp đóng vai kết hợp thảo luận nhóm nhằm nâng cao chất lượng trong dạy học môn Đạo đức ở Tiểu học. 3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Việc dạy và học môn Đạo đức của GV, HS Trường tiểu học Hà Bình Quy trình sử dụng phương pháp đóng vai kết hợp thảo luận nhóm trong dạy học môn Đạo đức ở tiểu học. 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 4.1.Các phương pháp nghiên cứu lí luận: 4.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp Anket: - Phương pháp quan sát: - Phương pháp thực nghiệm: 4.3- Phương pháp thống kê: PHẦN II : NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1.Mục tiêu Môn Đạo đức ở Tiểu học: Nhằm giúp học sinh: * Về nhận thức: Có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn hành vi đạo đức và pháp luật cơ bản, phù hợp với lứa tuổi trong quan hệ của các em với bản thân, gia đình, nhà trường, cộng đồng, xã hội, môi trường tự nhiên và ý nghĩa của việc thực hiện theo các chuẩn mực đó. */ Về kĩ năng, hành vi: Từng bước hình thành kĩ năng nhận xét, đánh giá hành vi của bản thân và những người xung quanh theo chuẩn mực đã học, kĩ năng lựa chọn và thực hiện hành vi ứng xử phù hợp với chuẩn mực trong các quan hệ tình huống đơn giản, cụ thể của cuộc sống; biết nhắc nhở bạn bè cùng thực hiện. */ Về thái độ: Từng bước hình thành thái độ tự trọng, tự tin vào khả năng của bản thân, có trách nhiệm với hành động của mình, yêu thương, tôn trọng con người, mong muốn đem lại niềm vui, hạnh phúc cho mọi người, yêu cái thiện, cái đúng, cái tốt; không đồng tình với cái ác, cái sai, cái xấu. 1.2. Nội dung chương trình của môn Đạo đức ở Tiểu học. Chương trình Đạo đức ở tiểu học gồm những chuẩn mực hành vi đạo đức và những chuẩn mực hành vi mang tính pháp luật phù hợp với lúa tuổi học sinh tiểu học trong các mối quan hệ của HS với bản thân, với người khác, với công việc, với cộng đồng, đất nước, nhân loại và với môi trường tự nhiên. Giai đoạn thứ nhất ( lớp 1,2 và 3): chủ yếu giáo dục học sinh các chuẩn mực hành vi đối với bản thân, đối với gia đình và nhà trường. Nội dung dạy học được thể hiện trên kênh hình và kênh chữ; đơn giản, dễ hiểu. Giai đoạn thứ hai( lớp 4,5): Nội dung các chuẩn mực được mở rộng về phạm vi ( quê hương, đất nước, nhân loại ) bước đầu giáo dục cho học sinh ý thức, hành vi của người công dân, các phẩm chất đạo đức đặc trưng của người lao động mới..., phù hợp với lứa tuổi. 1.3. Phương pháp dạy học Đạo đức ở Tiểu học. Trên cơ sở hệ thống các phương pháp dạy học ở Tiểu học, căn cứ vào đặc điểm nhận thức của HSTH và đặc điểm môn Đạo đức các tác giả Lưu Thu Thuỷ, Đặng Vũ Hoạt, Nguyễn Hữu Hợp, Nguyễn Việt Bắc, Trần Thị Tố Oanh, Mạc Văn Trang và một số tác giả khác đã đưa ra hệ thống phương pháp dạy học phù hợp với đặc thù của bộ môn: Phương pháp động não; Phương pháp kể chuyện.; Phương pháp đàm thoại; Phương pháp thảo luận nhóm; Phương pháp đóng vai.; Phương pháp trò chơi; Phương pháp dự án. Các phương pháp này được sử dụng phổ biến trong quá trình dạy môn Đạo đức. Trong đó, phương pháp đóng vai và thảo luận nhóm là hai trong các phương pháp dạy học chủ đạo trong quá trình dạy môn Đạo đức ở Tiểu học. 1.4. Khái niệm và ý nghĩa phương pháp đóng vai trong dạy học Đạo đức ở tiểu học Phương pháp đóng vai là cách thức tổ chức cho HS tham gia giải quyết một tình huống của nội dung học tập, gắn liền với thực tế cuộc sống, bằng cách diễn xuất một cách ngẫu hứng mà không cần kịch bản hoặc luyện tập trước nhằm giải quyết tình huống này trên cơ sở óc tưởng tượng và ý nghĩ sáng tạo của các em. Phương pháp đóng vai thường được thực hiện như sau : - Nêu chủ đề tình huống gần như tình huống có thật trong cuộc sống. - Lựa chọn các vai cho phù hợp. - Hướng dẫn “diễn viên” chuẩn bị . - Bắt đầu “biểu diễn” trong khi đó, các em khác theo dõi “các vai diễn” xem họ suy nghĩ hành động như thế nào để giải quyết tình huống. - Hướng dẫn học sinh thảo luận và đánh giá. Như vậy, mục đích của phương pháp đóng vai là cụ thể hoá bài học bằng sự diễn xuất để phân tích nội dung bài giảng chi tiết hơn, sâu sắc hơn; Làm cho giờ học sinh động; Học sinh dễ dàng nắm bắt được nội dung bài học; Phù hợp với đặc điểm tâm lí lứa tuổi HS tiểu học; Hình thành và phát triển các kĩ năng cho các em. 1.5 Khái niệm và ý nghĩa phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học Đạo đức ở Tiểu học. Thảo luận nhóm là một dạng tương tác đặc biệt trong đó các thành viên cùng giải quyết một vấn đề cùng quan tâm, trao đổi các quan điểm khác nhau nhằm đạt tới một sự hiểu biết chung về một vấn đề nào đó. Dạng thảo luận này còn gọi là “cộng đồng tìm hiểu” có những đặc điểm hoặc điều kiện lôgic nhất định xác định cuộc thảo luận đó là : Trẻ có nói với nhau không? Chúng có lắng nghe lẫn nhau không? Chúng có đáp lại những những gì trẻ khác nói không ? Chúng có xem xét những quan điểm khác không ? Chúng có thể hiện một sự tăng lên về kiến thức, hiểu biết hay cách đánh giá không? Các nghiên cứu về thảo luận nhóm đã chứng minh rằng, nhờ việc thảo luận nhóm nhỏ mà: Kiến thức của HS sẽ giảm bớt phần chủ quan, phiến diện, làm tăng thêm tính khách quan khoa học; Qua việc học bạn, hợp tác với bạn mà tri thức trở nên sâu sắc, bền vững, dễ nhớ và nhớ nhanh hơn; Nhờ không khí thảo luận cởi mở nên HS, đặc biệt là những em nhút nhát, trở nên bạo dạn hơn, các em học được cách trình bày ý kiến của mình, biết lắng nghe có phê phán ý kiến của bạn; từ đó giúp trẻ dễ hoà nhập vào cộng đồng nhóm, tạo cho các em sự tự tin, hứng thú trong học tập và sinh hoạt. - Nội dung thảo luận nhóm là rất đa dạng: + Ở tiết 1, HS có thể thảo luận truyện kể, nêu cách xử lí tình huống, phân tích tranh ảnh, tư liệu để rút ra bài học đạo đức + Ở tiết 2, HS có thể thảo luận và nhận xét hành vi, cách giải quyết tình huống, bày tỏ thái độ Dạy học theo phương pháp thảo luận nhóm không làm lu mờ vị trí vai trò của giáo viên mà trái lại giáo viên có vai trò rất quan trọng trong việc hướng dẫn học sinh thảo luận nhóm. Giáo viên với tư cách là chuyên gia Có nhiều tình huống mà ở đó giáo viên cần phải đóng vai trò chuyên gia, duy trì sự chú ý của các cá nhân hay các nhóm, dẫn dắt HS đến những cấp độ hiểu biết cao hơn thông qua các phương pháp dạy học trực tiếp. Làm như vậy tạo cơ hội, những bước đến với học tập và hiểu biết để HS phát huy được tối đa tiềm năng của mình thông qua học tập hay thực hành có sự trợ giúp. Có thể đạt được điều này thông qua những cách chẳng hạn như giải thích, đặt câu hỏi ... Giáo viên với tư cách người tạo điều kiện Giáo viên thường tổ chức các tình huống cho HS làm việc theo nhóm. Trong vai trò này, người giáo viên có chức năng điều khiển hơn là vai trò trực tiếp giảng dạy. Trẻ có thể tự do tìm hiểu các ý tưởng và cộng tác giúp nhau mà không cần phải thường xuyên tham vấn giáo viên, mặc dù giáo viên vẫn có thể can thiệp khi HS tự mình không giải quyết được. Học sinh trở nên có KN hơn trong việc điều hành hoạt động nhóm như đảm bảo mỗi người trong nhóm đều đến lượt được nói, các nhóm có cơ hội thiết lập và nhất trí với nhau trước về các qui định thảo luận. Giáo viên với tư cách là người tham gia. Giáo viên với tư cách là người tham gia hướng dẫn HS thảo luận bao gồm những yếu tố dẫn dắt sau đây: Tập trung bằng cách hướng sự chú ý vào những điểm, những vấn đề, nhân tố quan trọng; Tìm tòi ý nghĩa bằng cách hỏi về những lí do, yêu cầu giải thích, làm rõ; Mở rộng bằng cách chỉ ra mối liên hệ giữa các ý tưởng và những ý tưởng mới; Khen ngợi qua những biểu hiện hưởng ứng tích cực bằng lời hoặc không bằng lời. Như vậy, thảo luận nhóm là một phương pháp dạy học tích cực, phát huy cao độ vai trò chủ thể của người học. Đây là phương pháp thoả mãn nhu cầu hoạt động, nhu cầu xã hội của trẻ. Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học ở trường tiểu học nói chung, trong dạy học môn Đạo đức nói riêng là góp phần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá hoạt động học tập của người học. Trong dạy học môn Đạo đức HS sẽ học tập tích cực hơn, hứng thú hơn. Trong quá trình thảo luận nhóm các em rút ra được những nội dung kiến thức, những chuẩn mực đạo đức cần đạt đồng thời rèn luyện cho các em các KN cơ bản như kỹ năng nhận xét đánh giá, kỹ năng lựa chọn, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hợp tác, kỹ năng ứng của các em được bộc lộ và phát triển. Việc tổ chức cho HS đóng vai kết hợp với thảo luận nhóm như vậy phần nào thoả mãn được nhu cầu hoạt động, nhu cầu hợp tác, nhu cầu khám phá, chiếm lĩnh những tri thức khoa học, xã hội.... đối với các em HSTH. II. THỰC TRẠNG 2.1. Tình hình chung về việc dạy học môn Đạo đức ở tiểu học. Trong những năm gần đây việc đổi mới phương pháp dạy học đã được các nhà trường quan tâm, tuy nhiên với môn Đạo đức thì việc đổi mới phương pháp dạy học vẫn còn khiêm tốn. Việc sử dụng các phương pháp dạy học hiện đại vào các tiết dạy học môn Đạo đức chưa được nhiều và hiệu quả chưa cao . Các phương pháp dạy học như phương pháp đóng vai, phương pháp luyện tập, phương pháp trò chơi.....chưa được sử dụng thường xuyên và sử dụng chưa có hiệu quả.Phương pháp đóng vai vẫn còn là phương pháp mới lạ đối với giáo viên. Giáo viên vẫn bị chi phối bởi các phương pháp dạy học chỉ thiên về thuyết trình, giảng giải, đàm thoại là chủ yếu.Giáo viên chưa mạnh dạn, tự tin áp dụng một số phương pháp hiện đại, tích cực vào giảng dạy mà trong đó có phương pháp đóng vai và nhất là việc sử dụng phương pháp đóng vai kết hợp với phương pháp thảo luận nhóm chưa được sử dụng nhiều trong thực tế giảng dạy. Các tiết học vẫn đơn thuần diễn ra với các hoạt động như kể chuyện đạo đức -> đàm thoại, giảng giải -> rút ra kiến thức, nội dung bài học ( chuẩn hành vi đạo đức). Do đó các tiết học đạo đức vẫn chưa thực sự gây hứng thú học tập cho học sinh, học sinh tiếp thu bài một cách thụ động, không tích cực trong các hoạt động học tập để chủ động tìm hiểu kiến thức khiến cho hiệu quả các tiết dạy đạo đức chưa cao. Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến sự hình thành và phát triển kĩ năng ứng xử trong các mối quan hệ của học sinh. 2.2. Thực trạng về nhận thức và việc sử dụng phương pháp đóng vai kết hợp với thảo luận nhóm của giáo viên trong dạy học môn Đạo đức ở tiểu học. Đa số giáo viên tiểu học đánh giá cao tầm quan trọng và sự cần thiết việc sử dụng phương pháp đóng vai kết hợp với thảo luận nhóm trong quá trình dạy học môn Đạo đức cho HSTH. Nhưng nhìn chung đa số giáo viên còn lúng túng trong việc tổ chức cho HS đóng vai. Giáo viên thường căn cứ vào nội dung bài dạy, yêu cầu học sinh đóng vai, đặt câu hỏi cho HS trả lời. Vì vậy, hệ thống câu hỏi thường lộn xộn, chưa hướng cho HS vào mục đích đóng vai, quan sát các tình tiết trong vai diễn: cử chỉ, hành động, lời thoại, cách trang phục ... để rút ra tri thức nội dung bài học, các chuẩn mực hành vi đạo đức, đồng thời hình thành và phát triển các kỹ năng nhận xét đánh giá hành vi của bản thân và những người xung quanh, kỹ năng lựa chọn và lựa chọn và thực hiện các hành vi ứng xử phù hợp với chuẩn mực đạo đức cho HS thông qua các tình huống. Một số giáo viên cho HS về nhà chuẩn bị lời thoại sẵn, hoặc giáo viên viết sẵn lời thoại cho HS, nhiều nhóm HS cùng sử dụng một lời thoại để diễn xuất. Vì vậy, giờ dạy trở nên buồn tẻ, mờ nhạt, không phát huy được vai trò chủ thể của HS. Có những tiết giáo viên quá chú trọng đến phần diễn xuất kéo dài thời gian xem đây là phần nội dung chính của giờ học, cách trang phục ở một số tiết quá cầu kỳ như diễn kịch, vì vậy hiệu quả giờ dạy thấp giáo viên chưa xác định đúng được mục tiêu của bài học. Qua dự giờ Đạo đức của một số GVTH lớp 4 trường tiểu học Hà Bình- Hà Trung – Thanh Hoá chúng tôi nhận thấy khi tổ chức cho HS đóng vai theo từng nhóm nhỏ giáo viên thường tiến hành như sau: - Giáo viên chia HS thành các nhóm nhỏ (4 – 5 em), giáo viên nêu nội dung tình huống để các em thảo luận (thường là các tình huống có sẵn trong SGK, SGV), các nhóm tiến hành thảo luận theo yêu cầu của GV, sau đó giáo viên yêu cầu HS lên trình diễn, GV yêu cầu các nhóm trả lời câu hỏi của mình, GV ghi các ý lên bảng. 2.3. Thực trạng học môn Đạo đức của học sinh tiểu học. Do cách tổ chức chưa chặt chẽ, GV chưa giao nhiệm vụ cụ thể qua phiếu giao việc cho HS, trong quá trình HS theo dõi các nhóm diễn xuất HS chỉ chú ý đến phần diễn, không quan tâm đến nội dung (diễn nhằm mục đích gì ?, Tại sao lại như vậy?). Trong quá trình thảo luận nhóm, nhiều đối tượng HS không tham gia tích cực vào hoạt động chung của nhóm, có những cá nhân làm việc riêng, không chịu suy nghĩ chính vì vậy HS chưa thực sự tích cực hoạt động, chưa tập trung vào bài học, giờ học còn ồn hiệu quả thấp. Nguyên nhân do: Phần lớn GVTH chưa nắm vững được qui trình tổ chức cho HS đóng vai trong quá trình dạy học môn Đạo đức. Đặc biệt, khi tổ chức cho HS đóng vai theo các nhóm nhỏ GV còn gặp nhiều khó khăn như việc theo dõi hướng dẫn chưa chặt chẽ khoa học, do đó HS chưa tích cực, chủ động trong giờ học. Nhiều HS còn e thẹn, rụt rè không dám tham gia diễn xuất, hiệu quả giờ dạy thấp. 2.4. Kết quả thực trạng Với thực trạng sử dụng phương pháp đóng vai kết hợp với thảo luận nhóm như trên, để đánh giá kết quả nhận thức của HS khi kết thúc một bài dạy chúng tôi đã tiến hành kiểm tra đối với HS lớp 4 của trường Tiểu học Hà Bình – Hà Trung – Thanh Hoá với 50 HS kết quả như sau : Bảng 1: Chất lượng học tập môn Đạo đức của học sinh Tiểu học. Bài 5: Tiết kiệm thời giờ ( lớp 4A) Bài 8: Yêu Lao động (lớp 4B) Kết quả thu được như sau: Lớp Tên bài Số HS Kết quả học tập ĐẠT CHƯA ĐẠT 4 Bài 5 25 21 4 5 Bài 4 25 22 3 Tổng 50 43em = 86% 7em=14 % Qua hai bài kiểm tra với 50 học sinh lớp 4 cho thấy chất lượng học tập chưa cao, kết quả học tập bình của hai bài là: ĐẠT là 86%. CHƯA ĐẠT là 14%. Nhìn chung, thực tế dự giờ học cho thấy: giờ học chưa phát huy được tính chủ động sáng tạo của học sinh, học sinh chưa được tham gia vào các hoạt động học tập, việc giải quyết các vấn đề, các tình huống học tập còn dựa dẫm vào tài liệu học tập, vở bài tập Đạo đức, phụ thuộc vào sự giảng giải thuyết trình của giáo viên. Gìơ học ồn ào, học sinh còn nói chuyện. Chất lượng học tập chưa cao, số học sinh xếp loại B (chưa hoàn thành) còn nhiều 5/50 em. Như vậy, chúng ta khẳng định rằng phương pháp dạy học của giờ học này có rất nhiều hạn chế, cần thiết phải được điều chỉnh và đổi mới làm cho giờ học chỉ sinh động hơn, học sinh học tập tích cực hơn và chủ động lĩnh hội tri thức bài học bằng các hoạt động học tập dưới sự tổ chức của thầy. III. XÂY DỰNG QUI TRÌNH SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP ĐÓNG VAI KẾT HỢP THẢO LUẬN NHÓM TRONG DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC Ở TIỂU HỌC. 3.1. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG QUY TRÌNH . - Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống. - Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn.. - Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả. 3.2. QUY TRÌNH THỰC HIỆN CHUNG . Qui trình tổ chức dạy học theo phương pháp đóng vai kết hợp với thảo luận nhóm là sự kết hợp chặt chẽ giữa qui trình dạy của thầy và qui trình học của trò. Nó là trật tự tuyến tính các giai đoạn, các bước, các thao tác dạy và học từ khi bắt đầu và cho đến khi kết thúc. Ở mỗi giai đoạn, mỗi bước các thao tác tác động sư phạm của thầy và thao tác tự học của trò luôn luôn phù hợp với nhau giúp HS tích cực tự học tự chiếm lĩnh tri thức bằng chính các hành động của mình theo các bước sau: Giai đoạn 1: Chuẩn bị cho học sinh đóng vai kết hợp thảo luận nhóm * Công việc chuẩn bị của giáo viên. Bước 1 : Xác định mục đích, yêu cầu, nội dung của bài học. Bước 2 : Lựa chọn nội dung. Bước3: Xác định mục đích đóng vai. Bước 4: Lập kế hoạch tổ chức cho học sinh đóng vai kết hợp thảo luận nhóm. * Công việc chuẩn bị của học sinh . Học sinh tìm hiểu trước nội dung
Tài liệu đính kèm:
- skkn_xay_dung_quy_trinh_su_dung_phuong_phap_dong_vai_ket_hop.doc