SKKN Vận dụng nguyên tắc dạy học liên môn của các môn học khác vào bài dạy những chuyển biến trong đời sống kinh tế - Lịch sử 6
Dạy học liên môn là một trong những nguyên tắc quan trọng trong dạy học.
Đây được coi là một quan niệm dạy học hiện đại, nhằm phát huy tính tích cực
của học sinh, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục trong các nhà trường. Việc
vận dụng kiến thức liên môn trong một môn học, một giờ học là một biện pháp
rất hữu ích, nó không những giúp cho người thầy có thêm nhiều kiến thức và
phương pháp khác nhau trong một giờ dạy mà còn giúp cho các em học sinh chủ
động trong hoạt động học tập, giải quyết các vấn đề và tích hợp kiến thức các
môn học để thực hiện học tập tốt môn học đó và áp dụng giải quyết 1 vấn đề bất
kỳ có hiệu quả, thông minh với nhiều cách giải quyết khác nhau[1]. Việc sử
dụng kiến thức liên môn, chủ đề tích hợp sẽ giúp học sinh hiểu được sâu sắc các
vấn đề lịch sử, nhận thức được sự phát triển xã hội một cách liên tục, thống nhất,
thấy được mối liên hệ hữu cơ giữa các lĩnh vực của đời sống xã hội[2].Việc sử
dụng kiến thức liên môn còn giúp học sinh củng cố thêm những hiểu biết của
mình ở nhiều môn học khác. HS phải biết đặt các khái niệm đã học trong từng
môn học cũng như giữa các môn học khác nhau, có như vậy thì các em mới thực
sự làm chủ được kiến thức. Đặc biệt từ việc hình thành được những biểu tượng
lịch sử cụ thể, sinh động thông qua vận dụng tích hợp các kiến thức liên môn sẽ
tạo nên những gợi cảm mới, tác động mạnh mẽ đến tư tưởng, tình cảm của học
sinh, sẽ đem lại hiệu quả tích hợp giáo dục sâu sắc trong nhiều chủ đề theo
hướng dẫn của Bộ GD & ĐT. Đổi mới phương pháp dạy học và cải tiến nội
dung sách giáo khoa ở THCS là một bước tiến quan trọng của giáo dục Việt
Nam nhằm đáp ứng nhu cầu kiến thức cũng như sự phát triển của đất nước trong
xã hội ngày nay[3]. Những môn học ở THCS đều cung cấp cho học sinh kiến
thức và kỹ năng nhất định, tạo ra một hệ thống giáo dục toàn diện giúp cho học
sinh nắm vững những tri thức cần thiết để vận dụng vào cuộc sống thực tiễn gần
gũi với cuộc sống hằng ngày cũng như tích luỹ vốn kiến thức cho tương lai.
Tương tự như những môn học khác của THCS, phần Lịch sử và và các môn học
liên quan có một vai trò rất quan trọng trong việc cung cấp cho học sinh về
những mốc son về các sự kiện, hiện tượng, nhân vật Lịch sử tiêu biểu theo dòng
thời gian từ buổi đầu dựng nước tới nay, hay những sự vật, hiện tượng và các
mối quan hệ địa lý đơn giản ở Việt Nam và một số quốc gia trên thế giới. Thông
qua những kiến thức đó môn học Lịch sử và các môn học liên quan rèn luyện
cho học sinh các kỹ năng cơ bản của việc quan sát và nhận biết các sự vật hiện
tượng, các sự kiện Lịch sử để trình bày những hiểu biết của bản thân bằng lời
nói và bài viết, biết vận dụng một cách linh hoạt vào thực tiễn của cuộc sống.3
Qua đó bồi dưỡng và phát triển cho các em thói quen ham học hỏi, tìm hiểu và
xây dựng tình yêu thiên nhiên, yêu tổ quốc. Một trong những mục tiêu trọng
điểm của việc vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống đòi hỏi nội dung
chương trình môn Lịch sử và các môn học liên quan phải cung cấp cho các em
những thông tin, sự kiện hoặc những giá trị về Lịch sử của địa phương, nơi học
sinh đang sinh sống. Nhưng cho đến nay nội dung chương trình môn học Lịch
sử ở THCS còn rất ít (ở lớp 6 chỉ có 1 tiết/tuần, lới 7có 2 tiết/tuần, còn ở lớp 8,9
có một tiết rưỡi/ tuần nên không đủ cung cấp hết kiến thức cho cho học sinh)
1 MỤC LỤC Nội dung Trang 1. MỞ ĐẦU 2 1.1. Lí do chọn đề tài 2 1.2. Mục đích nghiên cứu 4 1.3. Đối tượng nghiên cứu 4 1.4. Phương pháp nghiên cứu 4 1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm 5 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 6 2.1. Cơ sở lí luận 6 2.2. Thực trạng vấn đề 7 2.2.1:Thực trạng của dạy học lịch sử hiện nay 7 2.2.2:Thực trạng của dạy học tích hợp hiện nay 8 2.2.3:.Thực trạng của bài dạy những chuyển biến trong đời sống kinh tế hiện nay 9 2.3: Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 11 2.3.1. Các nguyên tắc tích hợp 11 2.3.2: Tìm hiểu chương trình, SGK các môn học khác -> Chọn các nội dung có liên quan đến bộ môn Lịch Sử. 11 2.3: Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 12 2.4. Hiệu quả của SKKN 34 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 35 3.1. Kết luận 35 3.2. Kiến nghị 36 TLTK- Danh mục SKKN 37-38 2 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài Dạy học liên môn là một trong những nguyên tắc quan trọng trong dạy học. Đây được coi là một quan niệm dạy học hiện đại, nhằm phát huy tính tích cực của học sinh, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục trong các nhà trường. Việc vận dụng kiến thức liên môn trong một môn học, một giờ học là một biện pháp rất hữu ích, nó không những giúp cho người thầy có thêm nhiều kiến thức và phương pháp khác nhau trong một giờ dạy mà còn giúp cho các em học sinh chủ động trong hoạt động học tập, giải quyết các vấn đề và tích hợp kiến thức các môn học để thực hiện học tập tốt môn học đó và áp dụng giải quyết 1 vấn đề bất kỳ có hiệu quả, thông minh với nhiều cách giải quyết khác nhau[1].. Việc sử dụng kiến thức liên môn, chủ đề tích hợp sẽ giúp học sinh hiểu được sâu sắc các vấn đề lịch sử, nhận thức được sự phát triển xã hội một cách liên tục, thống nhất, thấy được mối liên hệ hữu cơ giữa các lĩnh vực của đời sống xã hội[2]...Việc sử dụng kiến thức liên môn còn giúp học sinh củng cố thêm những hiểu biết của mình ở nhiều môn học khác. HS phải biết đặt các khái niệm đã học trong từng môn học cũng như giữa các môn học khác nhau, có như vậy thì các em mới thực sự làm chủ được kiến thức. Đặc biệt từ việc hình thành được những biểu tượng lịch sử cụ thể, sinh động thông qua vận dụng tích hợp các kiến thức liên môn sẽ tạo nên những gợi cảm mới, tác động mạnh mẽ đến tư tưởng, tình cảm của học sinh, sẽ đem lại hiệu quả tích hợp giáo dục sâu sắc trong nhiều chủ đề theo hướng dẫn của Bộ GD & ĐT. Đổi mới phương pháp dạy học và cải tiến nội dung sách giáo khoa ở THCS là một bước tiến quan trọng của giáo dục Việt Nam nhằm đáp ứng nhu cầu kiến thức cũng như sự phát triển của đất nước trong xã hội ngày nay[3]... Những môn học ở THCS đều cung cấp cho học sinh kiến thức và kỹ năng nhất định, tạo ra một hệ thống giáo dục toàn diện giúp cho học sinh nắm vững những tri thức cần thiết để vận dụng vào cuộc sống thực tiễn gần gũi với cuộc sống hằng ngày cũng như tích luỹ vốn kiến thức cho tương lai. Tương tự như những môn học khác của THCS, phần Lịch sử và và các môn học liên quan có một vai trò rất quan trọng trong việc cung cấp cho học sinh về những mốc son về các sự kiện, hiện tượng, nhân vật Lịch sử tiêu biểu theo dòng thời gian từ buổi đầu dựng nước tới nay, hay những sự vật, hiện tượng và các mối quan hệ địa lý đơn giản ở Việt Nam và một số quốc gia trên thế giới. Thông qua những kiến thức đó môn học Lịch sử và các môn học liên quan rèn luyện cho học sinh các kỹ năng cơ bản của việc quan sát và nhận biết các sự vật hiện tượng, các sự kiện Lịch sử để trình bày những hiểu biết của bản thân bằng lời nói và bài viết, biết vận dụng một cách linh hoạt vào thực tiễn của cuộc sống. 3 Qua đó bồi dưỡng và phát triển cho các em thói quen ham học hỏi, tìm hiểu và xây dựng tình yêu thiên nhiên, yêu tổ quốc. Một trong những mục tiêu trọng điểm của việc vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống đòi hỏi nội dung chương trình môn Lịch sử và các môn học liên quan phải cung cấp cho các em những thông tin, sự kiện hoặc những giá trị về Lịch sử của địa phương, nơi học sinh đang sinh sống. Nhưng cho đến nay nội dung chương trình môn học Lịch sử ở THCS còn rất ít (ở lớp 6 chỉ có 1 tiết/tuần, lới 7có 2 tiết/tuần, còn ở lớp 8,9 có một tiết rưỡi/ tuần nên không đủ cung cấp hết kiến thức cho cho học sinh). Vậy chúng ta phải làm gì để cung cấp thêm cho học sinh những kiến thức về Lịch sử. Nếu xét về góc độ chương trình chính khoá thì các tiết học về lịch sử đã được phân bổ sát với thời gian học tập, không có nội dung trống để giáo viên tiến hành dạy bổ sung. Xét về góc độ hoạt động ngoài giờ thì thời gian cũng không nhiều hoặc một số trường có điều kiện không thuận lợi cho việc triển khai hoạt động ngoại khoá về lịch sử. Ngoài ra học sinh cũng không yêu thích môn học này bởi sự khô khan của môn Lịch sử. Chính vì thế trong quá trình dạy và học về môn Lịch sử tôi đã vận dụng các kiến thức môn học khác để các em yêu thích môn học Lịch sử hơn và đó cũng là lý do mà tôi chọn đề tài “Vận dụng nguyên tắc dạy học liên môn của các môn học khác vào bài dạy những chuyển biến trong đời sống kinh tế- Lịch sử 6” làm sáng kiến kinh nghiệm áp dụng cho mình. - Về nội dung : Lịch sử, Ngữ văn, Địa lý, Giáo dục công dânđều có những nội dung thuộc nhóm Khoa học xã hội nhân văn, đều nghiên cứu những vấn đề của con người, xem xét các mối quan hệ mang tính qui luật trong lĩnh vực kinh tế, xã hội, tuy rằng mỗi môn học có mục tiêu riêng (Lịch sử chú ý đến quá trình hình thành và phát triển của xã hội, địa lí chú ý đến tính không gian lãnh thổ của các sự vật hiện tượng đang diễn ra hiện nay, Ngữ văn hình thành các kỹ năng cho con người về cả tâm hồn lẫn nhân cách, Giáo dục công dân giáo dục cho các em các đức tính, lòng yêu nướccủa con người). Tuy vậy, giữa chúng có mối quan hệ tác động qua lại với nhau bởi các sự kiện lịch sử bao giờ cũng diễn ra trong một khoảng không gian nhất định với các điều kiện cụ thể, trong đó có các điều kiện địa lí,ngay cả lòng tự hào dân tộc, những sự kiện lịch sử được đưa vào văn chương một cách bóng bẩy, tinh tuý. Bên cạnh đó qua môn Giáo dục công dân giúp các em những đức tính tốt đẹp của con người, qua đó các em biết trân trọng giữ gìn, biết ơn công lao của các bậc cha anh đi trước . Lịch sử thế giới và lịch sử dân tộc (kể cả phần lịch sử địa phương) đều gắn với những điều kiện tự nhiên mà con người sinh sống, gắn với nền văn học của dân tộc cho nên khi học tập lịch sử xã hội phải phân tích đến các yếu tố của môi trường tự nhiên, biết đến sự phát triển của văn học dân tộc cũng như bản tính tốt đẹp của dân tộc Viêt Nam qua các thời kì lịch sử để rồi thông qua nội dung lịch 4 sử để hiểu rõ hơn môi trường tự nhiên, thực hiện giáo dục môi trường, tạo cơ hội cho văn học Việt Nam phát triển. - Về mặt kỹ năng : Sử dụng các phương tiện trực quan như bản đồ, Atlat, tranh ảnh, thơ văn, giáo dục tình cảm con người - Về mặt phương pháp dạy học: Trong quá trình dạy học, giáo viên Lịch sử, Địa lí, Ngữ văn, Giáo dục công dân vận dụng phương pháp dạy học theo con đường qui nạp, đi từ phân tích các hiện tượng, sự kiện cụ thể, đơn lẻ để dẫn tới những nhận xét, kết luận mang tính khái quát. Đó là lý do mà tôi chọn đề tài “Vận dụng nguyên tắc dạy học liên môn của các môn học khác vào bài dạy những chuyển biến trong đời sống kinh tế- Lịch sử 6” làm sáng kiến kinh nghiệm 1.2: Mục đích nghiên cứu Trong thực tế giảng dạy đa phần học sinh xem môn học này là phụ. Do đó thái độ học sinh chưa tích cực, các em ít chịu khó lắng nghe khi ngồi học dẫn đến kết quả học tập chưa cao. Vì vậy việc giúp các em có thái độ học tập đúng đắn, yêu thích môn học, xóa bỏ khoảng cách môn học chính-phụ là nhiệm vụ rất quan trọng của giáo viên. Xuất phát từ thực tiễn trên cùng với yêu cầu cấp thiết về đổi mới dạy học lịch sử, kết hợp những thử nghiệm trên lớp học ở THCS, tôi nhận thấy nghiên cứu cách thức vận dụng nguyên tắc dạy học liên môn trong dạy học lịch sử để nâng cao hiệu quả bài học là vấn đề có ý nghiã thực tiễn rất cần thiết hiện nay. Trong qua trình giảng dạy lịch sử lớp 6 tôi đã mạnh dạn áp dụng phương pháp dạy học này để đưa lại hiệu quả học tập cao đồng thời phát huy được tính tích cực trong nhận thức của học sinh Đề tài của tôi là“Vận dụng nguyên tắc dạy học liên môn của các môn học khác vào bài dạy những chuyển biến trong đời sống kinh tế- Lịch sử 6” Qua đề tài này tôi muốn làm rõ những vấn đề; -Những tư liệu liên môn cần thiết khi dạy tiết của bài những chuyến biến trong đời sống kinh tế -Phương pháp vận dụng nguyên tắc dạy học lien môn cụ thể qua từng phần trong bài để đạt hiệu quả bài học lịch sử -Phân tích tác dụng của phương pháp vận dụng nguyên tắc dạy học liên môn trong bài để phát huy tính độc lập nhận thức học sinh trên cả mặt: giáo dục, giáo dưỡng, phát triển 1.3: Đối tượng nghiên cứu - Học sinh lớp 6 trường THCS Đông Quang - Đề tài của tôi được nghiên cứu trong thời gian trực tiếp giảng dạy lịch sử lớp 6. 1.4: Phương pháp nghiên cứu Đề tài của tôi được nghiên cứu trong thời gian trực tiếp giảng dạy lịch sử lớp 6. Đồng thời làm phương pháp so sánh, thực nghiệm tính hiệu quả của bài dạy bằng phương pháp dạy học truyền thống với bài dạy vận dụng nguyên tắc dạy học liên môn, cũng khảo sát qua các bài kiểm tra 15 phút, 1 tiết. Kết quả học 5 sinh hứng thú hơn với cách dạy mới: Vận dụng nguyên tắc dạy liên môn và tỉ lệ học lực khá, giỏi tăng lên Đề tài của tôi chỉ đưa ra cách tiếp cận mới về phương pháp dạy học bằng cách vận dụng nguyên tắc dạy học liên môn trong bài dạy Những chuyển biến trong đời sống kinh tế. Mặc dù cố gắng nhưng còn nhiều hạn chế, tôi mong nhận được đóng góp của đồng nghiệp để đạt hiệu quả cao hơn 1.5: Những điểm mới của SKKN Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực trong độc lập nhận thức của học sinh hiện nay đang là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Đặc biệt đối với giáo viên dạy lịch sử hiện nay thực trạng chất lượng môn sử qua các kì thi đạt kết quả thấp. Môn sử được đưa lên bàn cân, là đề tài tranh luận sôi nổi về nguyên nhân dẫn đến chất lượng môn sử thấp? Vấn đề đó trở thành nỗi trăn trở trong nhiều giáo viên dạy lịch sử, vì vậy đổi mới phương pháp dạy học để nâng cao hiệu quả bài học, tăng tính hấp dẫn đối với học sinh dược nhiều giáo viên đặc biệt quan tâm. Nhiều phương pháp dạy học mới được thử nghiệm và đã góp phần nâng cao hiệu quả trong bài học như: dạy học nêu vấn đề, dạy học đàm thoại, sử dụng đồ dùng trực quan, tổ chức hoạt động ngoại khóaNhưng đổi mới phương pháp dạy học bằng cách vận dụng nguyên tắc dạy học liên môn trong dạy học lịch sử đang còn là phương pháp mới mẻ, chưa phổ biến. Sở dĩ như vậy là do phương pháp dạy học đạt hiệu quả trong bài cao nhưng lại khó với giáo viên. Vì vậy xuất phát từ yêu cầu của nguyên nhân vận dụng dạy học liên môn khá cao, giáo viên vừa vững vàng chuyên môn vừa có kiến thức uyên thâm vững chắc cùng với kĩ năng dạy học các môn lien quan lịch sử như địa lý, văn học, giáo dục công dânPhương pháp dạy học lịch sử phải đạt tới kĩ năng, kĩ xảo mới kết hợp nhuần nhuyễn với phương pháp dạy học đặc trưng của các môn học liên quan khác Nhận thức dạy học lịch sử không chỉ đơn thuần là cung cấp sự kiện khô khan, rời rạc, không phải là vấn đề chính trị hay một cuộc chiến tranh thì giáo viên nào cũng nhận thức được nhưng biến nó thành một sự kiện hấp dẫn đặt nó trong cái nhìn tổng thể thì không phải ai cũng làm được. Vận dụng nguyên tắc dạy học liên môn trong dạy học Lịch sử đố với bài dạy về văn hóa, kinh tế, ôn tập, tổng kếtsẽ góp phần nâng cao hiệu quả bài học và phát huy tính tích cực trong độc lập nhận thức của học sinh Khác với chương trình hiện tại, nội dung Lịch sử trong chương trình mới ở bậc THCS sẽ lấy trục lịch đại (thời gian 0) làm trục xuyên suốt, vì thế, ở mỗi giai đoạn lịch sử đều cố gắng thiết kế nội môn theo mô hình: thế giới – khu vực - Việt Nam - lịch sử địa phương, trong đó lấy lịch sử Việt Nam làm trọng tâm, chiếm 60% thời lượng của chương trình. Đây là điểm mới trong cấu trúc, trong tích hợp của phân môn lịch sử. Còn với riêng sáng kiến này bản thân tôi áp dụng và nhận thấy khi áp dụng vào bài dạy “Những chuyển biến trong đời sống kinh tế” học sinh đã biết huy động tổng hợp các kiến thức và kĩ năng từ nhiều lĩnh 6 vực khác nhau, học sinh để họ có thể đối mặt với những thách thức của cuộc sống, sẽ giảm bớt, tránh được sự trùng lặp không cần thiết về nội dung giữa các môn học, học sinh biết huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau nhằm giải quyết các nhiệm vụ học tập, đời sống; thông qua đó hình thành những kiến thức, kĩ năng mới; phát triển được những năng lực cần thiết, nhất là năng lực giải quyết vấn đề trong học tập và trong thực tiễn cuộc sống. Qua đó hình thành ở học sinh những năng lực giải quyết hiệu quả các tình huống thực tiễn dựa trên sự huy động nội dung, kiến thức, kĩ năng thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau. Điều đó cũng có nghĩa là đảm bảo để mỗi học sinh biết cáchvận dụng kiến thức học được trong nhà trường vào các hoàn cảnh mới lạ, khó khăn, bất ngờ, qua đó trở thành một người công dân có trách nhiệm, một người lao động có năng lực. 2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1: Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm Hiện nay, dạy học tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục đang được quan tâm. Thực hiện tích hợp trong dạy học sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho việc góp phần hình thành và phát triển các năng lực hành động, năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh[4]. Tích hợp theo nghĩa chung nhất được hiểu là sự liên kết các thành phần, các bộ phận khác nhau một cách hòa hợp, tương thích trong một tổng thể[5]. Dạy học tích hợp được hình thành trên cơ sở của những quan niệm tích cực về quá trình học tập và quá trình dạy học, thực hiện quan điểm tích hợp trong giáo dục sẽ góp phần phát triển tư duy tổng hợp, năng lực giải quyết vấn đề và làm cho việc học tập trở nên ý nghĩa hơn đối với học sinh so với việc học và thực hiện các mặt giáo dục một cách riêng rẽ[6]. Các sự vật, hiện tượng tự nhiên, xã hội vốn không tồn rại một cách rời rạc, đơn lẻ, chúng là những thể tổng hợp, hoàn chỉnh và có mối quan hệ chặt chẽ với nhau[7] Trong những năm gần đây Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức các cuộc thi: Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh và cuộc thi Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo viên trung học. Mục đích: - Khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức tổng hợp của các môn học khác nhau để giải quyết các tình huống thực tiễn; tăng cường khả năng vận dụng tổng hợp, khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh; - Thúc đẩy việc gắn kiến thức lý thuyết và thực hành trong nhà trường với thực tiễn đời sống; đẩy mạnh thực hiện dạy học theo phương châm "học đi đôi với hành"; - Góp phần đổi mới hình thức, phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập; thúc đẩy sự tham gia của gia đình, cộng đồng vào công tác giáo dục - Khuyến khích giáo viên sáng tạo, thực hiện dạy học theo chủ đề, chủ điểm có nội dung liên quan đến nhiều môn học và gắn liền với thực tiễn; 7 - Góp phần đổi mới hình thức tổ chức dạy học, đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập; tăng cường ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin trong dạy học. Thực trạng việc dạy bộ môn nói chung, môn Lịch sử lớp 6 nói riêng mặc dù quan niệm dạy học tích hợp đã được vận dụng vào giảng dạy, song hiệu quả đạt được là chưa cao. Do đó phần lớn học sinh hiện nay có thái độ bình thường, chưa phát huy được tính tích cực trong học tập. Giáo viên trong các nhà trường chưa thực sự hiểu hết ý nghĩa, tầm quan trọng của việc dạy học liên môn, đặc biệt là việc dạy học liên môn trong môn Lịch sử. Quá trình vân dụng tích hợp liên môn vào trong bài dạy còn gặp nhiều lúng túng nên trong quá trình giảng dạy thường chỉ tập trung vào kiến thức đặc thù của bộ môn mà thiếu sự quan tâm, liên hệ với các bộ môn khác. Về phía học sinh xuất hiện tâm lí coi nhẹ, chủ quan trong bộ môn. Các em thường cho rằng kiến thức của bộ môn nhẹ, không có tác dụng nhiều trong việc học tập nên thiếu quan tâm, thậm chí bỏ rơi bộ môn khi thấy mình đã có đủ cơ số điểm cần thiết. Vì vậy nên khi được hỏi, khai thác sâu vào vấn đề các em thường tỏ ra lúng túng hoặc không thể trả lời câu hỏi.Mỗi một bài dạy và học Lịch sử có vai trò quan trọng đối với cả thầy và trò. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy học, tôi lựa chọn đề tài“Vận dụng kiến thức liên môn của các môn học khác vào bài dạy những chuyển biến trong đời sống kinh tế - Lịch sử 6” 2.2: Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng SKKN 2.2.1:Thực trạng của dạy học lịch sử hiện nay Hiện nay việc dạy và học lịch sử trong nhà trường phổ thông hiện còn những tồn tại là nội dung của nhiều bài giảng lịch sử rất khô khan, nhiều sự kiện nên chưa tạo được hứng thú học lịch sử đối với học sinh. Học sinh hiểu một cách rời tạc, nông cạn về kiến thức lịch sử, không nắm được mối liên hệ hữu cơ giữa các tri thức thuộc lĩnh vực đời sống xã hội, về kiến thức liên môn Cụ thể của thực trạng dạy học Lịch sử hiện nay thông qua sơ đồ sau: 8 THỰC TRẠNG DẠY HỌC LỊCH SỬ HIỆN NAY 1.CHƯƠNG TRÌNH, SGK - Chương trình : Thiết kế nặng, không liên thông giữa các môn học, cấp học, dẫn đến sự trùng lắp một số kiến thức giữa các cấp học. - SGK : + Biên soạn theo hướng nặng về cung cấp kiến thức để thi cử, ít chú trọng vấn đề bồi dưỡng năng lực cho học sinh. + Thể hiện dưới hình thức một môn khoa học, nên một số kiến thức hàn lâm không thực sự cần thiết cho thực tế vẫn được đưa vào. + Nội dung nhiều bài rất khô khan về kiến thức, thiên về nhiều sự kiện lịch sử, chiến tranh cách mạng, ít đề cập về lịch sử văn hóa, nghệ thuật, chưa xen kẽ với văn học, khoa học 2.GIÁO VIÊN - Coi nặng việc truyền thụ kiến thức có trong SGK (lối dạy nhồi nhét kiến thức để thi cử). - Ít vận dụng kiến thức liên môn, chủ đề tích hợp giáo dục (xem nhẹ việc dạy để giúp HS phát triển những năng lực cần thiết nhằm giải quyết những vấn đề trong thực tiển). -> Hệ quả: dẫn đến tiết dạy khô khan, kém hấp dẫn, nặng về cung cấp kiến thức, liệt kê sự kiện. Điều này dễ sa vào lối dạy đọc chép. 3. HỌC SINH - Ghi nhớ bài học một cách rời rạc, máy móc. - Không nắm được mối qu an hệ giữa các tri thức thuộc lĩnh vực đời sống xã hội, về kiến thức liên môn. -> Hệ quả: nhàm chán, không yêu thích bộ môn Lịch Sử. 2.2.2: Thực trạng của dạy học liên môn hiện nay *Thuận lợi: - Đối với giáo viên: +Trong quá trình dạy học môn học của mình, giáo viên vẫn thường xuyên phải dạy những kiến thức có liên quan đến các môn học khác và vì vậy đã có sự am hiểu về những kiến thức liên môn đó hay nói cách khác đội ngũ giáo viên chúng ta đã dạy tích hợp liên môn từ lâu rồi nhưng chúng ta chưa đi sâu và chưa có khái niệm tên gọi cụ thể mà thôi . + Với việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, vai trò của giáo viên không còn là người truyền thụ kiến thức mà là người tổ chức, kiểm tra, định hướng hoạt động học của học sinh cả ở trong và ngoài lớp học; vì vậy, giáo viên các bộ môn liên quan có điều kiện và chủ động hơn trong sự phối hợp, hỗ trợ nhau trong dạy học. + Trong những năm qua giáo viên cũng đã được trang bị thêm nhiều kiến thức mới về phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực: như phương pháp bàn tay nặn bột hoặc kĩ thuật khăn trải bàn, dạy học theo dự án .. 9 + Môi trường " Trường học kết nối rất thuận lợi để giáo viên đổi mới trong dạy tích hợp, liên môn. + Nhà trường đã đầu tư nhiều phương tiện dạy học có thể đáp ứng một phần đổi mới phương pháp dạy học hiện nay. + Sự phát triển của CNTT, sự hiểu biết của đội ngũ giáo viên của nhà trường là cơ hội để chúng ta triển khai t
Tài liệu đính kèm:
- skkn_van_dung_nguyen_tac_day_hoc_lien_mon_cua_cac_mon_hoc_kh.pdf