SKKN Tổ chức hoạt động học bài Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp xâm lược (Từ năm 1858 đến trước năm 1873) - Lịch sử 11 bằng phương pháp tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh
Nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học luôn là một trong những vấn đề quan trọng của các GV đứng lớp trong đó có GV giảng dạy môn Lịch sử. Dạy như thế nào, học như thế nào để đạt được hiệu quả tốt nhất là điều mong muốn của tất cả thầy cô chúng ta. Muốn thế phải “Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học tập theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và năng lực tự học của người học” [1;5]. Đồng thời, người GV còn phải tổ chức một cách linh hoạt các khâu trong chuỗi hoạt động học nhằm giúp HS tái hiện các sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử, lĩnh hội kiến thức, bản chất lịch sử một cách tự giác, chủ động, tích cực, sáng tạo, khơi dậy sự yêu thích, say mê đối với môn học cũng như hình thành và phát triển các năng lực tự học. Trên thực tế, việc dạy học lịch sử hiện nay vẫn còn nhiều GV coi nhẹ việc hình thành, phát triển các năng lực cho HS. Vì vây, làm thế nào để đổi mới phương pháp, hình thành và phát triển các năng lực của học sinh trong dạy- học lịch sử là vấn đề được nhiều GV dạy môn Lịch sử hết sức quan tâm và trăn trở.
Trong quá trình giảng dạy, tôi nhận thấy một trong những phương pháp đổi mới đem lại hiệu quả khá cao trong nhà trường hiện nay đó là phương pháp tích hợp. “Phương pháp tích hợp làm cho giờ học lịch sử trở nên sinh động hơn vì không chỉ có giáo viên là người trình bày mà cả học sinh cũng tham gia vào quá trình nhận thức kiến thức, phát huy tính tích cực của HS đồng thời góp phần phát triển tư duy liên hệ, liên tưởng ở HS. Tạo cho HS có một thói quen tư duy, lập luận trong lịch sử, tức là khi xem xét một sự kiện, một hiện tượng, một quá trình lịch sử phải đặt chúng trong một hệ quy chiếu thì mới nhận thức vấn đề thấu đáo” [4;3].
Với các kinh nghiệm hướng dẫn học sinh tham gia những cuộc thi theo định hướng phát huy năng lực học sinh của Bộ Giáo dục và Đào tạo và đã đạt nhiều giải cao như Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo viên; Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn;. Tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Tổ chức hoạt động học bài Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp xâm lược (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)- Lịch sử 11 bằng phương pháp tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh” làm sáng kiến kinh
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ TRƯỜNG THCS VÀ THPT THỐNG NHẤT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC BÀI NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (TỪ NĂM 1858 ĐẾN TRƯỚC NĂM 1873) – LỊCH SỬ 11 BẰNG PHƯƠNG PHÁP TÍCH HỢP NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Người thực hiện: Nguyễn Thị Trang Chức vụ: Giáo viên SKKN thuộc lĩnh mực (môn): Lịch sử THANH HOÁ NĂM 2018 MỤC LỤC 1.MỞ ĐẦU.............1-2 1.1.Lí do chọn tài............1 1.2.Mục đích nghiên cứu1 1.3.Đối tượng nghiên cứu.......1-2 1.4. Phương pháp nghiên cứu..2 2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN.. 2-27 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến 2-3 2.2. Thực trạng của sáng kiến 3-4 2.3. Xây dựng bài học môn Lịch sử theo định hướng phát triển năng lực.5-10 2.4. Thiết kế bài Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp xâm lược (Từ 1858 đến trước năm 1873) bằng phương pháp tích hợp nhằm phát triển năng lực học sin.10-25 2.5. Hiệu quả của sáng kiến25-26 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ28-29 3.1.Kết luận28 3.2.Kiến nghị..28-29 Mục lục MỤC LỤC 1. Mở đầu....1-2 1.1. Lí do chọn đề tài...1 1.2. Mục đích nghiên cứu................................................................................1 1.3. Đối tượng nghiên cứu...............................................................................1-2 1.4. Phương pháp nghiên cứu...........................................................................2 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm...............................................................2-22 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm...................................................2-3 2.2. Thực trạng của sáng kiến kinh nghiệm......................................................3-4 2.3. Giải pháp xây dựng bài học môn Lịch sử theo định hướng phát triển năng lực.................................................................................................................4-8 2.4. Thiết kế bài Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp xâm lược (Từ năm 1858 đến trước năm 1873) – Lịch sử 11 bằng phương pháp tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh.....................................................................................8-21 2.5. Hiệu quả của sáng...................................................................................21-22 3. Kết luận, kiến nghị...................................................................................23-24 3.1. Kết luận....................................................................................................23 3.2. Kiến nghị................................................................................................23-24 Tài liệu tham khảo Danh mục đề tài SKKN đã được Hội đồng khoa học ngành xếp loại Danh mục viết tắt 1.MỞ ĐẦU 1.1. Lí do chọn đề tài Nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học luôn là một trong những vấn đề quan trọng của các GV đứng lớp trong đó có GV giảng dạy môn Lịch sử. Dạy như thế nào, học như thế nào để đạt được hiệu quả tốt nhất là điều mong muốn của tất cả thầy cô chúng ta. Muốn thế phải “Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học tập theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và năng lực tự học của người học” [1;5]. Đồng thời, người GV còn phải tổ chức một cách linh hoạt các khâu trong chuỗi hoạt động học nhằm giúp HS tái hiện các sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử, lĩnh hội kiến thức, bản chất lịch sử một cách tự giác, chủ động, tích cực, sáng tạo, khơi dậy sự yêu thích, say mê đối với môn học cũng như hình thành và phát triển các năng lực tự học. Trên thực tế, việc dạy học lịch sử hiện nay vẫn còn nhiều GV coi nhẹ việc hình thành, phát triển các năng lực cho HS. Vì vây, làm thế nào để đổi mới phương pháp, hình thành và phát triển các năng lực của học sinh trong dạy- học lịch sử là vấn đề được nhiều GV dạy môn Lịch sử hết sức quan tâm và trăn trở. Trong quá trình giảng dạy, tôi nhận thấy một trong những phương pháp đổi mới đem lại hiệu quả khá cao trong nhà trường hiện nay đó là phương pháp tích hợp. “Phương pháp tích hợp làm cho giờ học lịch sử trở nên sinh động hơn vì không chỉ có giáo viên là người trình bày mà cả học sinh cũng tham gia vào quá trình nhận thức kiến thức, phát huy tính tích cực của HS đồng thời góp phần phát triển tư duy liên hệ, liên tưởng ở HS. Tạo cho HS có một thói quen tư duy, lập luận trong lịch sử, tức là khi xem xét một sự kiện, một hiện tượng, một quá trình lịch sử phải đặt chúng trong một hệ quy chiếu thì mới nhận thức vấn đề thấu đáo” [4;3]. Với các kinh nghiệm hướng dẫn học sinh tham gia những cuộc thi theo định hướng phát huy năng lực học sinh của Bộ Giáo dục và Đào tạo và đã đạt nhiều giải cao như Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo viên; Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn;... Tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Tổ chức hoạt động học bài Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp xâm lược (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)- Lịch sử 11 bằng phương pháp tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh” làm sáng kiến kinh nghiệm. 1.2. Mục đích nghiên cứu - Góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Lịch sử nói chung và dạy học bài Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp xâm lược (Từ năm 1858 đến trước năm 1873) nói riêng. - Giúp học sinh nâng cao hứng thú học tập môn Lịch sử và phát triển năng lực. - Giúp học sinh vận dụng kiến thức đã học để giải quyết các tình huống trong thực tiễn. 1.3. Đối tượng nghiên cứu - Lí thuyết về dạy học tích hợp, kĩ thuật tổ chức hoạt động học. - Thiết kế bài dạy Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp xâm lược (Từ năm 1858 đến trước năm 1873) theo phương pháp tích hợp. - Biện pháp tổ chức hoạt động học khi dạy bài Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp xâm lược (Từ năm 1858 đến trước năm 1873) 1.4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp điều tra, thu thập thông tin, quan sát (thông qua dự giờ), trao đổi ý kiến, thăm dò giáo viên và học sinh. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. - Phương pháp nghiên cứu tài liệu. - Phương pháp phân tích - tổng hợp, thống kê, đối chiếu, so sánh, xử lí số liệu.... - Phương pháp thực nghiệm sư phạm. 2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN 2.1.Cơ sở lí luận của sáng kiến Tích hợp là một khái niệm rộng, không chỉ dùng trong lĩnh vực lí luận dạy học mà còn được sử dụng trong nhiều lĩnh vực. Theo từ điển Tiếng Việt: “Tích hợp là sự kết hợp những hoạt động, chương trình hoặc các thành phần khác nhau thành một khối chức năng. Tích hợp có nghĩa là sự thống nhất, sự hòa hợp, sự kết hợp”[2]. Theo từ điển Giáo dục học: “Tích hợp là hành động liên kết các đối tượng nghiên cứu, giảng dạy, học tập của cùng một lĩnh vực hoặc vài lĩnh vực khác nhau trong cùng một kế hoạch dạy học”[2]. Trong tiếng Anh, tích hợp được viết là “integration” một từ gốc Latinh (integer) có nghĩa là “whole” hay “toàn bộ, toàn thể”. Có nghĩa là sự phối hợp các hoạt động khác nhau, các thành phần khác nhau của một hệ thống để bảo đảm sự hài hòa chức năng và mục tiêu hoạt động của hệ thống ấy ”[2]. Tích hợp có hai tính chất cơ bản, liên hệ mật thiết với nhau và quy định lẫn nhau, đó là tính liên kết và tính toàn vẹn. Tính liên kết có thể tạo ra một thực thể toàn vẹn, tính toàn vẹn dựa trên sự thống nhất nội tại các thành phần liên kết chứ không phải sự sắp đặt các thành phần bên cạnh nhau. Không thể gọi là tích hợp nếu các tri thức, kĩ năng không có sự liên kết, phối hợp với nhau trong lĩnh hội nội dung hoặc giải quyết một vấn đề tình huống. Dạy học tích hợp là một quan niệm dạy học nhằm hình thành ở học sinh những năng lực giải quyết hiệu quả các tình huống thực tiễn dựa trên sự huy động nội dung, kiến thức, kĩ năng thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau. Điều đó cũng có nghĩa là đảm bảo để mỗi học sinh biết cách vận dụng kiến thức học được trong nhà trường vào các hoàn cảnh mới lạ, khó khăn, bất ngờ, qua đó trở thành một người công dân có trách nhiệm, một người lao động có năng lực. Dạy học tích hợp đòi hỏi việc học tập trong nhà trường phải được gắn với các tình huống của cuộc sống mà sau này học sinh có thể đối mặt vì thế nó trở nên có ý nghĩa đối với các em. Với cách hiểu như vậy, dạy học tích hợp phải được thể hiện ở cả nội dung chương trình, phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra đánh giá, hình thức tổ chức dạy học Thực hiện dạy học tích hợp sẽ phát huy tối đa sự trưởng thành và phát triển cá nhân mỗi học sinh, giúp các em thành công trong vai trò của người chủ gia đình, người công dân, người lao động tương lai. Dạy học tích hợp là định hướng về nội dung và phương pháp dạy học, trong đó giáo viên tổ chức, hướng dẫn để học sinh biết huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau nhằm giải quyết các nhiệm vụ học tập, thông qua đó hình thành những kiến thức, kĩ năng mới, phát triển được những năng lực cần thiết, nhất là năng lực giải quyết vấn đề trong học tập và trong thực tiễn cuộc sống. Quan điểm tích hợp và phương pháp dạy học theo hướng tích hợp đã được GV tiếp nhận nhưng ở mức độ thấp. Phần lớn GV lựa chọn mức độ tích hợp “liên môn” hoặc tích hợp “nội môn”. Các bài dạy theo hướng tích hợp sẽ làm cho nhà trường gắn liền với thực tiễn cuộc sống, với sự phát triển của cộng đồng. Thiết kế bài dạy học Lịch sử theo quan điểm tích hợp không chỉ chú trọng nội dung kiến thức tích hợp mà cần thiết phải xây dựng một hệ thống việc làm, thao tác tương ứng nhằm tổ chức, dẫn dắt HS từng bước thực hiện để chiếm lĩnh đối tượng học tập, nội dung môn học, đồng thời hình thành và phát triển năng lực, kĩ năng tích hợp, tránh áp đặt một cách làm duy nhất. Giờ học Lịch sử theo quan điểm tích hợp phải là một giờ học hoạt động phức hợp đòi hỏi sự tích hợp các kĩ năng, năng lực liên môn để giải quyết nội dung tích hợp, chứ không phải sự tác động các hoạt động, kĩ năng riêng rẽ lên một nội dung riêng rẽ thuộc “nội bộ phân môn”. 2.2.Thực trạng của sáng kiến 2.1. Đối với GV Trong những năm học vừa qua, nhận thức của đội ngũ giáo viên về tính cấp thiết phải đổi mới phương pháp dạy học đã thay đổi và có nhiều chuyển biến. Việc áp dụng những phương pháp dạy học tích cực đã được thực hiện, song không thường xuyên và còn mang nặng tính hình thức vì thế tính hiệu quả khi sử dụng một số phương pháp còn nhiều hạn chế. Dạy học vẫn nặng về truyền thụ kiến thức. Việc sử dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực nhằm rèn luyện các kỹ năng sống, kỹ năng giải quyết các tình huống thực tiễn cho học sinh chưa được thực sự quan tâm. Việc ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng các phương tiện, thiết bị dạy chưa được thực hiện rộng rãi và hiệu quả (chủ yếu khi có giáo viên dự giờ). Qua thực tiễn giảng dạy bản thân tôi cũng nhận thấy phương pháp dạy học truyền thống giữa các phân môn chưa có sự liên kết chặt chẽ với nhau, tách rời từng phương diện kiến thức, học sinh hoạt động chưa tích cực, hiệu quả đem lại cũng chưa cao. Tôi quyết định tổ chức hoạt động dạy học theo phương pháp tích hợp trong các bài giảng của mình. Việc soạn bài có kết hợp các kiến thức của các môn học khác đã giúp tôi tiếp cận tốt hơn, hiểu rõ hơn, sâu hơn những vấn đề đặt ra. Tổ chức hướng dẫn học sinh linh hoạt và sinh động hơn. Học sinh có hứng thú học tập, tìm tòi, khám phá nhiều kiến thức và được suy nghĩ, sáng tạo nhiều hơn. Từ đó góp phần phát triển được một số năng lực cho HS như tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo, hợp tác, giao tiếp, thực hành bộ môn,..cũng như giúp các em vận dụng được kiến thức đã học để giải quyết các tình huống nảy sinh trong thực tiễn. 2.2. Đối với HS Hiện nay nhiều HS chưa có sự say mê với môn Lịch sử, thậm chí “thờ ơ”, thụ động và máy móc trong việc học tập, không nắm được mối quan hệ hữu cơ giữa các tri thức thuộc lĩnh vực đời sống xã hội, khả năng sáng tạo và năng lực vận dụng tri thức đã học để giải quyết các tình huống thực tiễn cuộc sống còn hạn chế. Tuy nhiên qua các tiết dạy được thực hiện với lớp 11A1, 11A2, 11A3, 11A4 Trường THCS&THPT Thống Nhất, tôi nhận thấy các em sau khi tiếp cận với phương pháp tích hợp kiến thức liên môn chẳng hạn như tích hợp với công nghệ thông tin, cho học sinh xem vi deo, xem hình ảnh, phóng sự về những địa danh, sự kiện, thông tin liên quan đến bài học HS đã tỏ ra rất hào hứng với nội dung bài học, phấn khởi và tự các em đã có thêm những cảm nhận, những trải nghiệm mới. Không những thế nhiều HS còn cảm thấy bài học Lịch sử trở nên thú vị hơn, có em reo lên như vừa khám phá ra một điều mới mẻ. Chính vì lẽ đó, dạy học theo quan điểm tích hợp là một xu hướng tất yếu của dạy học hiện đại, là biện pháp để tích cực hoá hoạt động nhận thức của học sinh. Học sinh được rèn luyện thói quen tư duy, nhận thức vấn đề một cách có hệ thống và lôgic. Qua đó học sinh cũng thấy được mối quan hệ biện chứng giữa các kiến thức được học trong chương trình, vận dụng các kiến thức của nhiều môn học khác nhau vào thực tiễn một cách hiệu quả. 2.3. Giải pháp xây dựng bài học môn Lịch sử theo định hướng phát triển năng lực 2.3.1. Quan niệm về “bài học” Theo nghĩa hẹp, bài học là một tên bài cụ thể, thuộc một phân môn trong SGK, chẳng hạn Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 - 1945), Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX,... nhằm cung cấp một đơn vị kiến thức hoặc góp phần hình thành một kĩ năng cho HS. Các bài học trong SGK Lịch sử hiện hành đang được biên soạn theo hướng này. Theo nghĩa rộng, “bài học là một chủ đề hoặc chuyên đề. Trong một bài học theo nghĩa rộng sẽ có nhiều đơn vị kiến thức và kĩ năng, thuộc một hoặc nhiều phân môn nhằm hướng tới giải quyết một hoặc một số vấn đề để hình thành một kĩ năng/năng lực cho HS”. Đây là dạng bài học (unit) xuất hiện trong SGK của nhiều nước trên thế giới. Để đổi mới phương pháp dạy học Lịch sử, cần rà soát CT và SGK hiện hành, sắp xếp lại các nội dung dạy học để biên soạn thành các chủ đề/chuyên đề nhằm phát triển năng lực học sinh. 2.3.2. Đổi mới mô hình tổ chức dạy học theo tiến trình hoạt động học của học sinh Để phát triển năng lực của học sinh trong giờ học Lịch sử cấp THPT, cần đổi mới mạnh mẽ mô hình tổ chức dạy học trong việc thiết kế bài học từ phía GV. Trong thiết kế, GV phải cho thấy rõ các hoạt động của HS chiếm vị trí chủ yếu trong tiến trình tổ chức dạy học. Bằng việc “vận dụng thuyết kiến tạo vào dạy học, các bài học trong sách hướng dẫn học sinh được thiết kế theo định hướng hình thành và phát triển năng lực của học sinh theo tiến trình của hoạt động học, với các bước: Tạo tình huống học tập / Khởi động/ Giới thiệu/ Dẫn dắt/ Nêu vấn đề – Hình thành kiến thức – Luyện tập – Vận dụng – Mở rộng, bổ sung / phát triển ý tưởng sáng tạo, giáo viên cấp THPT có thể tham khảo và vận dụng cách làm này để đổi mới phương pháp dạy học Lịch sử, góp phần phát triển năng lực cho học sinh” [3]. Mô hình tổ chức dạy học này có thể áp dụng cho cả hai loại bài học (theo nghĩa rộng và hẹp) như đã nêu ở các phần Lịch sử thế giới, Lịch sử Việt Nam trong CT và SGK Lịch sử THPT cũng như và khi biên soạn Lịch sử địa phương. Mục đích, nội dung và cách thức tiến hành của mỗi bước như sau: a.Hoạt động tạoTình huống học tập/Khởi động/Giới thiệu/Dẫn dắt/Nêu vấn đề Tạo Tình huống học tập/Khởi động/ Giới thiệu/ Dẫn dắt/ Nêu vấn đề là hoạt động được đặc biệt quan tâm trong chuỗi hoạt động học. Hoạt động này được tổ chức khi bắt đầu một bài học. Tình huống học tập phải gần gũi với đời sống mà HS dễ cảm nhận. Mục đích của hoạt động này nhằm giúp học sinh “huy động vốn kiến thức và kĩ năng đã có để chuẩn bị tiếp nhận kiến thức và kĩ năng mới, dựa trên quan điểm rằng: việc tiếp thu kiến thức mới bao giờ cũng dựa trên những kinh nghiệm đã có trước đó của người học” [1]. Đồng thời, hoạt động này cũng giúp giáo viên tìm hiểu xem học sinh có hiểu biết như thế nào về những vấn đề trong cuộc sống có liên quan đến nội dung của bài học. Bên cạnh đó, hoạt động này còn nhằm tạo ra hứng thú và một tâm thế tích cực để học sinh bước vào bài học mới. Để tổ chức hoạt động này, có thể sử dụng một số nội dung và hình thức sau: - Câu hỏi, bài tập: Trong mỗi bài học, hoạt động khởi động thường gồm 1-3 câu hỏi, bài tập. Các bài tập này thường là quan sát tranh/ảnh tư liệu để trao đổi với nhau về một vấn đề nào đó có liên quan đến bài học. Cũng có một số bài tập không sử dụng tranh/ảnh mà trực tiếp ôn lại kiến thức đã học ở cấp/lớp dưới, nhưng thiết kế dưới dạng nhiệm vụ kết nối hoặc những câu hỏi. Tuy nhiên, các câu hỏi không nên mang nhiều tính lý thuyết mà nên huy động những kinh nghiệm thực tiễn có liên quan đến nội dung bài học để tạo sự hứng thú và suy nghĩ tích cực cho người học. - Sử dụng phim tư liệu lịch sử: Thông qua các đoạn phim tư liệu lịch sử HS sẽ có sự nhận biết, so sánh, đối chiếu để rút ra được các kiến thức liên quan đến bài học. - Thi đọc thơ, kể chuyện, hát: Một số hoạt động yêu cầu HS đọc các bài thơ, kể những câu chuyện hoặc hát về chủ đề liên quan đến bài học. Các hoạt động này trong một số trường hợp được thiết kế thành các cuộc thi, nhằm tạo ra không khí sôi nổi, hứng thú trước khi tiến hành học bài mới. - Trò chơi: Một số trò chơi trong hoạt động khởi động giúp tạo ra hứng thú trước khi vào bài học mới. Các trò chơi này cũng có nội dung gắn với mỗi bài học. b. Hoạt động hình thành kiến thức Mục đích của hoạt động này nhằm giúp học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức mới thông qua hệ thống các bài tập/ nhiệm vụ. Nội dung tri thức ở hoạt động này thuộc các phần kiến thức được sắp xếp trong từng bài của SGK. Với mỗi phần, HS sẽ được thu nhận những kiến thức của bài học để kết nối những gì đã biết với những gì chưa biết. Từng nội dung kiến thức của mỗi phần sẽ được tiến hành theo một số định hướng sau: * Làm việc với SGK Lịch sử SGK là nguồn tri thức quan trọng cho học sinh, nó là một hướng dẫn cụ thể để đạt liều lượng kiến thức cần thiêt của môn học, là phương tiện phục vụ đắc lực cho GV và học sinh. Do đó tự học qua SGK là vô cùng quan trọng để học sinh tham gia vào quá trình nhận thức trên lớp và củng cố khắc sâu ở nhà. Nội dung SGK Lịch sử cung cấp cho HS hệ thống tri thức về tiến trình phát triển hợp quy luật của lịch sử loài người và lịch sử dân tộc, qua đó rèn luyện khả năng tư duy lôgic, giáo dục thế giới quan khoa học và tư tưởng tình cảm đúng đắn cho các em. Hoạt động làm việc với SGK được tiến hành đồng thời với hoạt động tìm kiếm kiến thức. Để HS phát triển kĩ năng tự học với SGK Lịch sử, GV không nên chỉ đơn giản là nhắc các em đọc trước bài mới, giáo viên cần thiết kế những hoạt động hướng dẫn học sinh tìm hiểu SGK bằng việc sử dụng một số câu hỏi tập hợp thành một bài tập/nhiệm vụ lớn hơn; thiết kế các bài tập trắc nghiệm, kết hợp tự luận; thiết kế các hoạt động kích thích khám phá, sáng tạo Nội dung các bài tập/ nhiệm vụ trong mục này nhằm rèn luyện hệ thống kĩ năng liên quan như kĩ năng đọc và phát hiện kiến thức cơ bản trong SGK; kĩ năng lập dàn ý SGK; kĩ năng khai thác kiến thức qua kênh hình trong SGK; kĩ năng khai thác kiến thức qua đoạn chữ in nhỏ trong SGK; kĩ năng tìm ý để trả lời câu hỏi, bài tập SGK; kĩ năng kết hợp nghe giảng và tự ghi chép * Tích hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học liên quan Việc hình thành kiến thức mới của môn Lịch sử cần tích hợp với kiến thức của Ngữ văn, Địa lý, Âm nhạc, Giáo dục quốc phòng, Giáo dục công dân, tin học... Cách thức này giúp khắc phục được tình trạng khô cứng, nặng nề, tản mạn, rời rạc trong dạy học, gắn kết việc dạy học với thực tiễn cuộc sống , làm cho HS hứng thú và say mê hơn với môn học Lịch. Chẳng hạn: Tích hợp kiến thức môn Ngữ Văn Kiến thức văn học giúp HS giảm bớt sự khô cứng của bộ môn và tạo ra sự hứng thú cho HS. Ngược lại, thông qua việc liên hệ kiến thức văn học trong các hoàn cảnh lịch sử cụ thể cũng góp phần bổ trợ kiến thức, giúp học sinh hiểu rõ hơn về hoàn cảnh ra đời của tác phẩm văn học từ đó có thể cảm thụ tốt nhất tác phẩm, phát huy được hiệu quả của phương pháp dạy học tích hợp liên môn. Theo các nội dung của bài học, giáo viên đưa ra một số bài tập/ nhiệm vụ yêu cầu HS thu nhận kiến thức Lịch sử theo hướng sử dụng kiến thức Ngữ văn để minh hoạ sự kiện hoặc sử dụng kiến thức Ngữ văn để khai thác kiến thức. Các phần kiến thức trùng lặp cần được giảm tải, chuyển hóa thành dạng kĩ năng, giúp học sinh dễ tiếp nhận hơn.
Tài liệu đính kèm:
- skkn_to_chuc_hoat_dong_hoc_bai_nhan_dan_viet_nam_khang_chien.doc
- PHỤ LỤC SKKN-2018.doc