SKKN Tích hợp giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước vào giảng dạy tiết thực hành ngoại khóa, môn GDCD tại trường THPT Triệu Sơn 2

 	1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Trong suốt thời gian vừa qua, chúng ta chắc hẳn đã vô cùng bàng hoàng khi không ít những vụ việc đau lòng về tai nạn đuối nước xảy ra với học sinh ở tất cả các cấp học, thậm chí số nhiều lại diễn ra ở học sinh lớn, độ tuổi từ 12 đến 17 tuổi(lứa tuổi học đường).
Giáo dục phòng tránh đuối nước cho học sinh thực chất là giáo dục kỹ năng sống – kỹ năng ứng phó với hiểm họa, thiên tai. Do vậy, nó là trách nhiệm của cả gia đình, nhà trường và xã hội. Tuy nhiên không phải các bậc phụ huynh nào cũng có đủ điều kiện để làm việc này. Đặc biệt ở các gia đình nông thôn, điều kiện kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, bố mẹ còn gánh nặng cơm áo gạo tiền thì việc đề cao và giáo dục các kỹ năng để phòng tránh tai nạn đuối nước cho học sinh là điều gần như không được thực hiện. Về phía xã hội, đặc biệt là dư luận của xã hội, mỗi khi có bất cứ sự việc tiêu cực nào xảy ra đối với lứa tuổi thanh thiếu niên, kể cả các tệ nạn xã hội, thì trách nhiệm đó đều đổ lỗi cho giáo dục – nhà trường – thầy, cô giáo.
Trong trường THPT, giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước có thể được dạy lồng ghép ở các môn học như: Thể dục, Giáo dục thể chất – Quốc phòng, GDCD, sinh học và các hoạt động khác như giáo dục ngoài giờ lên lớp, các buổi học ngoại khóa, các giờ sinh hoạt lớp Môn GDCD là một môn học có vai trò quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, pháp luật và lối sống cho học sinh. Chính vì vậy, môn học này được xác định là có sứ mệnh “góp phần giáo dục con người toàn diện”, do đó có khả năng tích hợp giáo dục nhiều vấn đề thực tiễn xã hội, trong đó có giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước.
Với những lý do trên, tôi xây dựng đề tài: “Tích hợp giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước vào giảng dạy tiết thực hành ngoại khóa, môn GDCD tại trường THPT Triệu Sơn 2”. Thông qua hình thức tích hợp toàn phần trong bài dạy nhằm đạt được hiệu quả cao nhất cho mục tiêu “phòng tránh tai nạn đuối nước ở lứa tuổi học đường”. Do giới hạn của một sáng kiến kinh nghiệm tôi chỉ đưa ra một giáo án minh họa có triển khai thực nghiệm tại trường THPT Triệu Sơn II và thấy có hiệu quả. Tôi hy vọng rằng đây sẽ là một nguồn tài liệu hỗ trợ có ích cho các bạn bè đồng nghiệp.
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Xây dựng cơ sở và các giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước cho học sinh tại trường THPT Triệu Sơn II qua môn học Giáo dục công dân.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước cho học sinh trong nhà trường phổ thông.
- Học sinh lớp 11C5, 11C6, 11C7 trường THPT Triệu Sơn II.
- Thiết kế giáo án dạy học tích hợp giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước.
- Đánh giá tính khả thi và hiệu quả của bài dạy tích hợp giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
 - Phương pháp thống kê, xử lý số liệu.
2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
2.1. Cơ sở lý luận
 Theo tổ chức y tế thế giới: Đuối nước là hiện tượng mà khí quản của người lớn hay trẻ nhỏ bị một chất lỏng (thường là nước) xâm nhập vào dẫn tới khó thở. Hậu quả của ngạt thở lâu có thể là tử vong (chết đuối) hoặc không tử vong, nhưng gây tổn hại nghiêm trọng cho hệ thần kinh. Ngoài ra, cũng có quan niệm ngắn gọn hơn, đuối nước là tình trạng thiếu oxy do cơ thể bị chìm trong nước. Tổ chức Y tế thế giới cũng cho biết trẻ nhỏ và học sinh là đối tượng dễ bị đuối nước nhất, đặc biệt là trẻ nhỏ và học sinh ở các nước có thu nhập trung bình và thấp. Việt Nam chúng ta là một ví dụ điển hình. [2]    
 Việt Nam là nước có địa hình nằm sát biển, với nhiều ao hồ, sông ngòi, kênh rạch. Do vậy tai nạn sông nước thường xảy ra. Hàng năm, những tổn hại về người do tai nạn và đặc biệt là tai nạn đuối nước là rất lớn, chiếm tỷ lệ lớn trong các nạn nhân là lứa tuổi học sinh. 
Theo báo cáo của Bộ lao động Thương binh và xã hội, trung bình mỗi năm cả nước có khoảng 6400 người bị đuối nước, trong đó hơn 50% là trẻ em và trẻ vị thành niên. Với khoảng gần 3500 trẻ em bị chết đuối mỗi năm, đồng nghĩa với việc cứ mỗi ngày trôi qua, ở nước ta có khoảng 9 trẻ tử vong do đuối nước. Còn theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thì con số này lại cao hơn nhiều. Đó là Việt Nam đứng thứ 2 trên thế giới về tỷ lệ đuối nước ở trẻ em, với con số trên 11500 trẻ bị chết mỗi năm. Năm 2017, theo kết quả điều tra của Quỹ nhi đồng Liên Hợp Quốc tại Việt Nam, trung bình mỗi năm Việt Nam có khoảng trên 7000 trẻ em bị chết đuối (chiểm tỷ lệ 22,6% tai nạn thương tích), chỉ đứng sau tử vong do tai nạn giao thông. [3]
Tai nạn đuối nước xảy ra ở hầu hết các tỉnh thành trong cả nước, từ thành thị đến nông thôn, miền núi cũng như đồng bằng ven biển. Có những vụ tai nạn đau lòng khi có tới 8 học sinh cùng lớp bị đuối nước do rủ nhau đi tắm biển sau giờ học. Phần lớn, các vụ đuối nước xảy ra ở trẻ từ 10 đến 15 tuổi, nhiều vụ việc thương tâm khi nạn nhân là cả hai anh em trong cùng một gia đình. [1]
 Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tai nạn do đuối nước như không biết bơi, chơi ở những khu vực nguy hiểm như: có ao hồ, sông, suối, chơi ở những hố nước các công trình xây dựng, bể, giếng nước có thành quá thấp, không có nắp đậy, tập bơi ở những nơi không có biển báo an toàn tập bơi quá nhiều khi sức khỏe không đảm bảo, đi ra đường khi ngập nước bị sa chân xuống hố sâu, Thậm chí nhiều người lớn, bơi giỏi vẫn có nguy cơ đuối nước nếu như lơ là, chủ quan. Nhưng nguyên nhân chủ yếu vẫn là do nhận thức của gia đình, cộng đồng, xã hội về nguy cơ gây đuối nước ở trẻ em còn hạn chế; trẻ em thiếu sự giám sát của cha mẹ; trẻ em chưa biết bơi, thiếu kỹ năng an toàn trong môi trường nước; môi trường xung quanh vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây đuối nước. [2]
Luật trẻ em năm 2016 đã quy định trách nhiệm của Nhà nước trong việc đảm bảo các biện pháp phòng, chống tai nạn thương tích cho trẻ em, trong đó có tai nạn đuối nước. Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 234/QĐ-TTg phê duyệt chương trình phòng chống tai nạn thương tích trẻ em giai đoạn 2016- 2020. Chương trình đã thể hiện sự liên kết của các ngành nhằm tăng cường nỗ lực chung để phòng chống tai nạn do đuối nước ở trẻ em – học sinh, dạy các kỹ năng an toàn trong môi trường nước cho trẻ em và tạo môi trường an toàn cho trẻ em – học sinh, đặc biệt là trong dịp nghỉ hè. 
Tuy nhiên, với hàng loạt các vụ tử vong do tai nạn đuối nước trong thời gian vừa qua thực sự vẫn là nỗi đau, nỗi ám ảnh và day dứt cảu các bậc phụ huynh có con em bị tử vong, là nỗi lo với bất cứa ai khi chưa kịp trang bị cho con em mình những kỹ năng phòng chống tai nạn do đuối nước.
2.2. Thực trạng về giáo dục phòng tránh đuối nước ở trường THPT Triệu Sơn II	
Giáo dục phòng tránh tai nạ do đuối nước thực chất cũng là giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Qua 10 năm đảm nhiệm vai trò là một giáo viên dạy môn GDCD, trong đó có 6 năm tại trường THPT Triệu Sơn II, qua trao đổi kinh nghiệm cùng các đồng nghiệp, tôi nhận thấy thực trạng giáo dục kỹ năng sống nói chung và giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước nói riêng cho học sinh trong những năm qua có những thuận lợi và khó khăn như sau:
2.2.1. Thuận lợi	
Trong những năm gần đây vấn đề giáo dục kỹ năng sống cho học sinh qua các môn học nói chung và môn GDCD nói riêng đang được đề cao và ngày càng xem trọng. Chính vì vậy chúng tôi luôn nhận được sự ủng hộ và quan tâm sâu sắc từ phía Ban giám hiệu và lãnh đạo nhà trường. Đội ngũ giáo viên trẻ, năng động, được đào tạo đúng chuyên môn, có tâm huyết và làm việc hiệu quả. Các em được rèn luyện sức khỏe, thể chất, được trang bị những hiểu biết cơ bản về môn bơi lội thông qua môn Giáo dục thể chất – Quốc phòng.
Do đó, việc giáo dục các kỹ năng sống cho học sinh trong đó có giáo dục phòng tránh đuối nước tại trường THPT Triệu Sơn II tương đối thuận lợi. Đa số học sinh ngoan, có ý thức phấn đấu trong học tập và rèn luyện, biết nghe lời cha mẹ, thầy cô, có ý thức bảo vệ bản thân trước những rủi ro do tai nạn đuối nước.
 Là trường THPT luôn đứng đầu về thành tích học tập của huyện và đứng trong tốp 10 của tỉnh. Nhà trường có cơ sở vật chất khá đồng bộ, hầu hết các phòng học được lắp máy chiếu, loa, các giáo viên đều có máy tính xách tay nên rất thuận tiện cho việc giảng dạy của giáo viên và học tập của học sinh.
	2.2.2. Khó khăn	
Một khó khăn lớn nhất trong việc giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước cho học sinh tại trường THPT Triệu Sơn II là nhà trường chưa có bể bơi, do vậy học sinh chỉ học về lý thuyết môn bơi lội mà chưa có điều kiện để học thực hành. Do đó, kỹ năng bơi lội ở học sinh còn kém, và không phải học sinh nào cũng có đủ điều kiện kinh tế để được đến các bể bơi tư nhân học tập.
	Do vậy, việc đưa nội dung giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước cho học sinh vào giảng dạy ở tiết thực hành ngoại khóa thông qua dự án học tập là biện pháp giáo dục hiệu quả nhất. Qua đó chính các em sẽ chủ động tự tìm kiếm thông tin, trao đổi với nhau để tự trang bị cho mình những kỹ năng, hiểu biết cơ bản về các nguy cơ có thể bị đuối nước, cách phòng tránh và cấp cứu kịp thời khi xảy ra tai nạn. Từ đó các em có thể bảo vệ bản thân mình và tuyên truyền đến những người thân xung về vấn đề này một cách hiệu quả và có trách nhiệm.
2.3. Các giải pháp để thực hiện giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước qua môn GDCD
2.3.1. Thiết kế giáo án dạy học tích hợp giáo dục phòng tránh tai nạn đuối nước với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin
Trong phạm vi của đề tài này tôi chọn thiết kế một tiết học thực hành ngoại khóa các vấn đề chính trị - xã hội ở địa phương, chương trình GDCD lớp 11 học kỳ II theo phương pháp dự án kết hợp với một số kỹ thuật dạy học tích cực để làm minh chứng cho phần cơ sở lý luận đã trình bày.
Tên dự án: Tai nạn đuối nước và phòng tránh tai nạ đuối nước đối với lứa tuổi học đường.
* Phân công nhiệm vụ
Lớp học được chia làm 4 nhóm dựa trên sự đồng đều về lực học và nhận thức của học sinh. Giáo viên giao nhiệm vụ cụ thể cho học sinh trước 1 tuần. Sau khi tìm kiếm và xử lý thông tin cá nhân trong các nhóm, học sinh tập hợp trên lớp để tổng hợp sản phẩm vào giấy A0 hoặc phần mềm powrpoint để chuẩn bi báo cáo.
Nhóm 1: Đuối nước là gì? Vì sao đuối nước thường dẫn đến tử vong?
Nhóm 2: Nguyên nhân dẫn đến tai nạn đuối nước? Những nguyên tắc cấp cứu tại chỗ đối với người bị đuối nước?
Nhóm 3: Những việc cần chú ý trong quá trình cấp cứu người bị đuối nước?
Nhóm 4: Các biện pháp góp phần bảo vệ bản thân và những người xung quanh phòng tránh bị đuối nước?
Bảng phân công nhiệm vụ đối với học sinh lớp 11C5 (các lớp khác giáo viên làm tương tự) [1]
Nhóm
Tên thành viên
Nhiệm vụ
Thời gian hoàn thành
1
Lê Thị Quỳnh Anh (nhóm trưởng)
Tham gia góp ý nội dung, tổng hợp và trực tiếp báo cáo
1 tuần
Vũ An, Kim Anh, Diệu Hương, Khánh Linh, Lê Mai, Đoàn Minh
Tra cứu thông tin trên mạng internet, sưu tầm các bài báo, tranh ảnh
1 tuần
Nguyễn Xuân, Đình Vũ, Vũ Yến
Sưu tầm kiến thức liên quan, đóng góp ý kiến hoàn thiện nội dung của dự án
1 tuần
2
Hoàng Thị Hà (nhóm trưởng)
Tham gia góp ý nội dung, tổng hợp và trực tiếp báo cáo
1 tuần
Nguyễn Hương a, Khánh Linh, Nguyễn Hải
Tra cứu thông tin trên mạng internet, sưu tầm các bài báo, tranh ảnh
1 tuần
Chi Mai, Diễm Quỳnh a, Nguyễn Phượng, Thiều Huyên
Sưu tầm kiến thức liên quan, đóng góp ý kiến hoàn thiện nội dung của dự án
1 tuần
Nguyễn Thủy, Nguyễn Thương, Vũ Thủy
Đóng góp ý kiến hoàn thiện nội dung của dự án
1 tuần
3
Đinh Thị Phương Thảo (nhóm trưởng)
Tham gia góp ý nội dung, tổng hợp và trực tiếp báo cáo
1 tuần
Bùi Nhi, Đào, Huệ, Hoàng Quyết, Nguyễn Cường, Hải
Tìm kiếm và xử lý thông tin nộp về cho nhóm trưởng
1 tuần
Cương, Thảo, Bình, Quách Trang
Thu thập các tài liệu có liên quan hoàn thiện dự án
1 tuần
4
Nguyễn Thị Xuân (nhóm trưởng)
Tham gia góp ý nội dung, tổng hợp và trực tiếp báo cáo
1 tuần
Phương, Phạm Hà, Thu, Toản, Phạm Hoàng
Tìm kiếm thông tin trên mạng internet
1 tuần
Cương, Thảo, Bình, Quách Trang, Phạm Hùng, Phạm Tâm
Tìm các bài báo có liên quan, thu thập thông tin, đóng góp ý kiến hoàn thành báo cáo
1 tuần
* Thực hiện
Tiết 33: Thực hành các vấn đề chính trị - xã hội của địa phương và những nội dung đã học
Chủ đề: I. Tai nạn đuối nước và phòng tránh tai nạn đuối nước đối với lứa tuổi học đường.
Mục tiêu bài học:
1. Về kiến thức:
- Học sinh hiểu được thế nào là tai nạn đuối nước? Hậu quả của tai nạn đuối nước, từ đó rút ra bài học cho bản thân, đặc biệt biết cách phòng tránh cho bản thân và những người xung quanh.
- Biết được một số nguyên tắc cấp cứu tại chỗ cho người bị đuối nước và những việc cần chú ý trong quá trình cấp cứu người bị đuối nước.
- Biết và hiểu về một số quy định của Nhà nước về các chương trình phòng tránh đuối nước cho trẻ em nói chung và lứa tuổi học đường nói riêng.
 2. Về kỹ năng:
- Biết tìm kiếm, xử lý các thông tin liên quan đến tai nạn đuối nước đối với lứa tuổi học đường.
- Biết cách phòng tránh cho bản thân trước những nguy cơ có thể dẫn đến tai nạn đuối nước.
- Viết được báo cáo, trình bày trước lớp
- Sử dụng được các phương tiện để hỗ trợ thực hiện dự án
3. Về thái độ:
- Tự giác tích cực góp phần xây dựng một cộng đồng có lối sống tích cực, đẩy lùi nguy cơ tai nạn đuối nước với trẻ em.
- Tuyên truyền cho bạn bè, người thân biết cách phong tránh, sơ cứu, cấp cứu tại chỗ khi gặp tai nạn đuối nước.
- Tích cực tham gia các hoạt động phong trào của nhà trường, địa phương và cộng đồng góp phần xây dựng “trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Đồ dùng học tập
GV: - Giao nhiệm vụ cho học sinh từ trước buổi học 1 tuần (các nhiệm vụ giao cho học sinh phân loại theo nhóm, hình thức theo một dự án)
 - Máy tính, máy chiếu và các công cụ hỗ trợ khác
HS: - Nghiên cứu, tổng hợp trên giấy A0 và phần mềm powerpoint để báo cáo trước lớp ( nhóm trưởng đại diện báo cáo)
2. Phương pháp:
- Phương pháp dạy học theo dự án kết hợp với sử dụng công nghệ thông tin
- Phương pháp thuyết trình, nêu vấn đề, vấn đáp
- Phương pháp thảo luận kết hợp kỹ thuật khăn phủ bàn, hợp tác nhóm,
III. Các hoạt động học tập:
(Các nhóm đã được phân công dự án và nhận nhiệm vụ từ trước).
Hoạt động 1: (10p)
GV khời động tiết học bằng việc cho HS xem vi deo về tai nạn đuối nước với học sinh. Từ đó dẫn HS vào nhiệm vụ đã được giao.: (4 phút)
 HS chuẩn bị sản phẩm để báo cáo: (6p)
Các nhóm tổng hợp sản phẩm vào giấy A0 theo nội dung đã chuẩn bị từ trước, riêng nhóm 2 đã chuẩn bị trước trên phần mềm powpoint dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
Hoạt động 2: (25p)
Mỗi nhóm trình bày, báo cáo sản phẩm của mình trên giấy A0 và phần mềm powpoint với thời gian mỗi nhóm là 6p.
Hoạt động 3: (10 phút)
GV: - Nghiệm thu, nhận xét và đánh giá bài báo cáo sản phẩm của từng nhóm.
- Tóm tắt ngắn gọn trọng tâm của bài học trên máy chiếu, cho học sinh xem 1 video về kỹ năng cấp cứu người bị đuối nước. Qua đó để các em có thể hình dung và thực hành các kỹ năng này khi tình huống rủi ro xảy đến.
- Nhắc nhở HS lưu ý kiến thức trọng tâm và học bài.
2.3.2. Một số nội dung kiến thức trọng tâm của bài học
 * Vì sao đuối nước thường dẫn đến tử vong?
 Đuối nước là tình trạng nước tràn vào đường hô hấp làm cho các cơ quan bị thiếu oxy và các chức năng sống của cơ thể ngừng hoạt động.
 - Người ta thống kê thấy khoảng 4/5 trường hợp chết đuối mà trong phổi có nước và 1/5 còn lại chết đuối nhưng phổi không có nước.
 - Sở dĩ có tình trạng chết đuối mà trong phổi không có nước là do người không biết bơi bất ngờ bị chìm trong nước, nạn nhân hoảng sợ khiến các phản xạ bị rối loạn làm cơ thể bị chìm, phản xạ co cơ nắp thanh quản và đóng khí quản lại làm nạn nhân không thở được dẫn đến thiếu oxy não và bất tỉnh. Từ chỗ nắp thanh quản bị đóng nên nước cũng không vào phổi được. Đó cũng được gọi là chết đuối khô.
 Vì vậy khi gặp trường hợp đuối nước cần xử trí khẩn trương, kiên trì, ngay tại chỗ để giải phóng đường hô hấp.
 * Nguyên tắc cấp cứu tại chỗ
 Nguyên tắc này cần khẩn trương, đúng phương pháp với mục đích cấp cứu là giải phóng đường thở và cung cấp oxy cho nạn nhân. Do vậy việc làm đầu tiên cần đưa nạn nhân ra khỏi nước:
 - Nếu nạn nhân còn tỉnh giãy giụa dưới nước ta cần khẩn trương tìm cách đưa họ nên bờ. Nếu không biết bơi ta phải tìm khúc gỗ, phao lém xuống cho họ bám vào để lên bờ hoặc chạy ngay đi tìm người lớn đến cứu.
 - Tuyệt đối Không nhảy xuống nước nếu không biết bơi. Vì nạn nhân lúc này trong tình trạng hoảng loạn, dễ níu chặt lấy bất cứ thứ gì với được, kể cả người cứu nạn. Khi cấp cứu nạn nhân ngay ở dưới nước cần phải nâng đầu nạn nhân nhô lên khỏi mặt nước, có động tác để giúp cho nạn nhân trấn tĩnh và thở.
 - Nếu nạn nhân bất tỉnh dưới nước (chỉ xuống cứu khi người cứu biết bơi). Nếu không thì gọi người hỗ trợ hoặc dùng thuyền nếu có để ra cứu.
Ngay sau khi đưa được nạn nhân vào bờ, cần tiến hành cấp cứu tại chỗ:
Với trẻ lớn và người lớn:
 - Đặt nạn nhân ở tư thế nằm ngửa trên mặt phẳng cứng. Nếu bệnh nhân tím tái, không thể tự thở, tim ngừng đập (sờ mạch không có) và không có bất cứ phản xạ nào thì phải ấn tim ngoài lồng ngực: Dùng hai tay chồng lên nhau đặt ngay vào vị trí một nửa dưới xương ức và ấn tim với tần số ép khoảng 100 lần/1 phút, đồng thời phải khai thông đường thở bằng cách dùng gạc hay khăn vải móc đờm dãi, dị vật khỏi miệng nạn nhân và hà hơi thổi ngạt, hô hấp nhân tạo với phương pháp miệng thổi miệng cho nạn nhân.
 - Nếu chỉ có một người tiến hành sơ cấp cứu, thì ấn tim ngoài lồng ngực 15 - 30 nhịp, sau đó hà hơi thổi ngạt 2 lần và tiếp tục lặp lại việc ấn tim ngoài lồng ngực với chu kỳ 15 - 30 lần ấn tim, 2 lần hà hơi thổi ngạt.
 - Nếu có hai người cấp cứu thì một người ấn tim ngoài lồng ngực, một người hà hơi thổi ngạt, kiên trì thực hiện cho đến khi nạn nhân hồi tỉnh trở lại hoặc cho đến khi nạn nhân được đưa đến cơ sở y tế gần nhất.
Với trẻ nhỏ:
 - Đặt trẻ nằm ở chỗ khô ráo, thoáng khí. Nếu trẻ bất tỉnh, hãy kiểm tra xem có còn thở không bằng cách quan sát sự di động của lồng ngực. Nếu lồng ngực không di động tức là trẻ đã ngưng thở; thổi ngạt miệng qua miệng 2 cái chậm. Nếu sau đó trẻ vẫn chưa thở lại được hoặc còn tím tái và hôn mê thì xem như tim đã ngưng đập, cần ấn tim ngoài lồng ngực ngay. Ấn vào vùng nửa dưới xương ức theo cách như sau:
 + Dùng 2 ngón tay cái (đối với trẻ dưới 1 tuổi) ấn ở vị trí giữa và dưới đường nối hai đầu vú 1 đốt ngón tay (tức khoảng bằng bề ngang một ngón tay).
 + Dùng 1 bàn tay (đối với trẻ từ 1-8 tuổi) hoặc 2 bàn tay đặt chồng lên nhau (đối với trẻ hơn 8 tuổi và người lớn) ấn vào phía trên mỏm ức 2 đốt ngón tay. Phối hợp ấn tim và thổi ngạt theo tỷ lệ 5/1 (đối với trẻ dưới 8 tuổi) hoặc 15/2 (đối với trẻ trên 8 tuổi).
 - Vẫn phải tiếp tục thực hiện các động tác cấp cứu này cho đến khi nạn nhân tự thở lại được hoặc có sự giúp đỡ của nhân viên y tế. Việc cấp cứu này đôi khi phải mất hàng giờ hoặc lâu hơn.
 - Nếu sơ cứu có kết quả, nạn nhân thở lại, cử động giãy giụa, hay nạn nhân vẫn còn mê nhưng đã có mạch và nhịp thở thì gọi xe cấp cứu hay dùng mọi phương tiện sẵn có chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế có trang bị hồi sức cấp cứu. Quá trình vận chuyển vẫn phải tiếp tục cấp cứu và đắp giữ ấm cho nạn nhân.
 - Khi tỉnh lại, nạn nhân sẽ nôn ra nước, nên phải để nạn nhân ở tư thế an toàn, đầu nằm nghiêng, kê gối dưới hai vai, nới rộng quần áo, phòng cho nạn nhân không bị ngạt trở lại vì sặc chất nôn. Chỉ bỏ cuộc khi đã hô hấp nhân tạo và ép tim được 2 tiếng mà không thấy nạn nhân phục hồi.
 * Những việc cần chú ý trong quá trình cấp cứu đuối nước:
 - Không được chậm trễ trong cấp cứu người bị đuối nước, thay vì tìm cách gọi xe cấp cứu, tìm cho được và đầy đủ các phương tiện cấp cứu . v.v... thì phải bằng mọi cách và khả năng hiểu biết cấp cứu nạn nhân ngay
 - Không nên cố tìm cách cho nước trong phổi nạn nhân chảy hết ra ngoài bằng cách xốc nước (vác nạn nhân chạy vòng vòng cho nước chảy ra) vì như thế sẽ bỏ lỡ thời gian vàng cho việc làm hồi sức cấp cứu tim phổi mà chỉ cần chậm trễ 4 phút thôi là não có nguy cơ bị chết! Trong quá trình hồi sức cấp cứu tim phổi