SKKN Sử dụng yếu tố Văn học trong dạy học Lịch sử: Phần lịch sử Việt Nam ở trường THCS Ba Đình - Nga Sơn

I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong điều kiện nền kinh tế thị trường đang phát triển, trước tác động ngày càng mạnh của xu thế toàn cầu hóa, chúng ta đang gặp nhiều khó khăn trở ngại do chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo còn thấp hơn so với yêu cầu. Hơn thế nữa khi hòa nhập vào nền kinh tế thế giới thì cũng kéo theo đó có nhiều nền văn hóa du nhập vào nước ta, hơn bao giờ hết chúng ta hiểu rằng những tinh hoa, văn hóa dân tộc đang bị lung lay khi bản sắc dân tộc đang dần mất đi. Khi chính những con người Việt Nam lại quên đi nguồn gốc, lịch sử dân tộc. Đặc biệt là những năm gần đây, khi kết quả thi tốt nghiệp Phổ thông và thi vào Đại học của môn Lịch sử quá thấp đã đặt ra cho chúng ta một vấn đề là vì sao lại như vậy? 
Đặc thù của bộ môn Lịch sử là dài, nhiều sự kiện với những mốc lịch sử khác nhau nên khó ghi nhớ, một thực tế đáng buồn là học sinh không thích học môn Lịch sử, xem nhẹ môn Lịch sử. Các em tiếp thu kiến thức một cách hời hợt, thiếu chính xác, thiếu hệ thống, vì đa phần các em cho rằng đó chỉ là môn phụ, không quan trọng, lịch sử phải ghi nhớ quá nhiều sự kiện khô khan. Lịch sử là một môn học nghiên cứu về quá khứ mà quá khứ là cái đã qua không thể thay đổi nên chỉ học cho qua chứ không có gì vận dụng vào thực tế và ngay cả ngoài xã hội cũng không coi trọng đối với môn học này. 
Vậy thì phải làm sao để thu hút được học sinh có hứng thú và chuyên tâm hơn trong môn Lịch sử. Từ năm 2002 Bộ Giáo dục - Đào tạo bắt đầu triển khai chương trình thay sách giáo khoa và đổi mới phương pháp dạy học cấp THCS. Vậy mục tiêu của chương trình đổi mới là gì? Đó là nhằm thay đổi cách học và học theo hướng tích cực hóa hoạt động của học sinh mà một trong những phương pháp để tích cực hóa hoạt động dạy và học là dạy học liên môn. 
Dạy học liên môn là một trong những nguyên tắc quan trọng của dạy học ở trường phổ thông nói chung và môn Lịch sử nói riêng. Phương pháp này góp phần bổ sung lượng kiến thức các môn học khác cho bài học, giúp học sinh hứng thú say mê học tập, góp phần nâng cao hiệu quả bài học. Một trong những cách thực hiện phương pháp dạy học liên môn là lồng ghép thơ, văn vào bài giảng lịch sử nhằm giúp cho bài giảng thêm sinh động, các tri thức khô cứng sẽ được “mềm hóa”hơn và tạo thêm “chất xúc tác”trong hứng thú của người học, đưa đến hiệu quả bất ngờ là học sinh tham gia tiết học sáng tạo, tiết học thêm hấp dẫn hơn và học sinh hứng thú nhiều hơn trong học môn Lịch sử.
Để giúp học sinh ham học môn Lịch sử, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, trong quá trình giảng dạy, với sự tích luỹ kinh nghiệm của bản thân, tôi mạnh dạn đưa ra giải pháp “Sử dụng yếu tố Văn học trong dạy học Lịch sử: Phần lịch sử Việt Nam”ở trường THCS Ba Đình - Nga Sơn. Hy vọng đề tài này sẽ góp phần tích cực giúp giáo viên có thể áp dụng vào giảng dạy môn Lịch sử một cách sinh động, giúp cho học sinh hứng thú hơn với bộ môn Lịch sử trong chương trình Lịch sử cấp THCS.
2. Mục đích nghiên cứu 
Mục đích của tôi nghiên cứu đề tài này nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Lịch sử ở trường THCS Ba Đình - Nga Sơn theo hướng tích cực. Giúp giáo viên biết sưu tầm, nghiên cứu tài liệu, sử liệu trong văn học để lồng ghép nội dung vào bài giảng lịch sử. Đưa các nội dung lồng ghép vào chương trình một cách hợp lí nhằm làm cho bài giảng của mình thêm sinh động, hấp dẫn.
Giúp học sinh biết sưu tầm thơ, văn có sử liệu để phục vụ bài học, vận dụng hợp lí thơ, văn có sử liệu vào minh họa lịch sử, giúp các em có hứng thú trong học tập môn Lịch sử và lĩnh hội kiến thức tốt hơn, nhớ lâu hơn các sự kiện, một thời kì lịch sử của dân tộc ta.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu giảng dạy và học tập xoay quanh việc “Sử dụng yếu tố Văn học trong dạy học Lịch sử: Phần lịch sử Việt Nam” ở trường THCS Ba Đình - Nga Sơn. Nên đối tượng nghiên cứu mà tôi áp dụng cho đề tài này là: học sinh trường THCS Ba Đình - Nga Sơn, tiếp nhận tri thức lịch sử thông qua việc sưu tầm và tổ chức dạy học có sử dụng yếu tố Văn học của giáo viên.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài tôi áp dụng các phương pháp sau:
4.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận
Nghiên cứu một số tài liệu về phương pháp dạy học, đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS và dạy học tích hợp của Sở GD&ĐT, Bộ GD&ĐT.
4.2. Phương pháp điều tra sưu tầm
Điều tra những thuận lợi, khó khăn của giáo viên, học sinh trong quá trình giảng dạy và học tập môn Lịch sử, sinh hoạt chuyên môn của giáo viên. Chất lượng giảng dạy môn Lịch sử của giáo viên như thế nào, đạt hiệu quả ra sao? Tìm hiểu kĩ việc sử dụng yếu tố tích hợp liên môn trong dạy học môn Lịch sử ở nhà trường, đặc biệt là dạy phần Lịch sử Việt Nam
4.3. Phương pháp phỏng vấn
Trao đổi với giáo viên dạy bộ môn, đặt câu hỏi với đồng nghiệp cùng dạy, học sinh học tập để có những câu trả lời, giải pháp tốt nhất trong quá trình nghiên cứu, thực hiện đề tài.
4.4. Phương pháp tổng hợp
Đây là khâu cuối cùng thu lượm tất cả các vấn đề, các ý kiến tham gia của giáo viên, học sinh tổng hợp lại. Nghiên cứu và đưa ra kết luận về đề tài nghiên cứu khoa học “Sử dụng yếu tố Văn học trong dạy học Lịch sử: Phần lịch sử Việt Nam” ở trường THCS Ba Đình - Nga Sơn.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến 
1.1. Cơ sở khoa học
Văn học và Lịch sử có mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhau. Vì thế trong dạy học lịch sử, tài liệu văn học rất cần thiết cho việc tiếp thu tri thức học tập cho học sinh, đồng thời làm cho bài giảng thêm sinh động hấp dẫn hơn.
Văn học là một tài liệu tham khảo quan trọng trong dạy học lịch sử ở trường phổ thông. Do đặc trưng của việc học tập lịch sử, các loại tài liệu tham khảo nói chung và tài liệu văn học nói riêng góp phần nhất định vào việc khôi phục, tái hiện hình ảnh quá khứ.
Tuy nhiên, một vấn đề đặt ra song song với việc xác định tầm quan trọng của tài liệu văn học là cần phải có quan niệm đúng đắn về việc sử dụng tài liệu văn học trong dạy học lịch sử. Một số người cho rằng, trong dạy học lịch sử chỉ cần cung cấp cho học sinh những kiến thức đã có trong sách giáo khoa, việc sử dụng tài liệu tham khảo nói chung và tài liệu văn học nói riêng không cần thiết, không phù hợp với trình độ và yêu cầu về trình độ của học sinh. Nhiều người lại sử dụng quá nhiều tài liệu tham khảo này trong việc cụ thể hoá, làm sâu sắc thêm kiến thức lịch sử. Điều đó đã dẫn đến tình trạng quá tải. Do vậy, việc xác định đúng mức của việc sử dụng tài liệu văn học trong dạy học lịch sử cũng là một việc làm hết sức quan trọng. Các tác phẩm văn học rất gần gũi với lịch sử vì mọi sáng tác văn học đều phản ánh trực tiếp hay gián tiếp cuộc sống, số phận con người và hiện thực xã hội. Nhưng văn học cũng có những đặc trưng khác biệt so với lịch sử. Nói tới văn chương, người ta thường thiên về giá trị nghệ thuật. Vì thế không phải tất cả mọi sự kiện, nhân vật lịch sử được phản ánh trong văn học đều chân thực, khách quan mà đôi khi còn có yếu tố hư cấu, hoang đường để tạo nên sự hấp dẫn, cuốn hút, thể hiện giá trị văn chương cho các tác phẩm đó. Cho nên khi sử dụng các tác phẩm văn học trong dạy học lịch sử, giáo viên phải biết chắt lọc những tác phẩm, chi tiết văn học phản ánh khách quan nhất, chân thực nhất hiện thực xã hội để minh họa cho bài giảng thêm sinh động, hấp dẫn.
Quan niệm đúng đắn về tài liệu văn học trong dạy học lịch sử là một vấn đề vô cùng quan trọng. Từ đó, tài liệu văn học mới phát huy được vai trò to lớn của nó trong dạy học lịch sử, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng dạy học bộ môn. 
1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Về phía giáo viên
Hiện nay chất lượng dạy và học bộ môn lịch sử ở trường phổ thông đang là một vấn đề đáng báo động. Thể hiện rõ nhất ở kết quả thi tốt nghiệp Phổ thông cũng như thi tuyển sinh vào các trường Cao đẳng và Đại học trong những năm gần đây. Những bài thi môn lịch sử điểm dưới trung bình trở nên phổ biến, đồng thời điểm 8 trở lên đối với bộ môn này thì lại vô cùng hiếm. Vì thế hơn lúc nào hết, ngành giáo dục đang rất quan tâm tới việc nâng cao chất lượng dạy học bộ môn nói chung và môn lịch sử nói riêng.
Khi đi dự giờ một số đồng nghiệp ở các trường, tôi nhận thấy có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng học tập lịch sử nói trên, trong đó không thể không nhắc đến nguyên nhân từ phía giáo viên. Giáo viên rất ít sử dụng các phương tiện dạy học nói chung và các loại tài liệu tham khảo trong đó có tài liệu văn học nói riêng trong dạy học lịch sử. Đây cũng là một nguyên nhân làm ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học bộ môn như hiện nay. Vấn đề đặt ra là giáo viên cần phải không ngừng nâng cao năng lực bản thân, suy nghĩ tìm tòi ra những biện pháp để nâng cao chất lượng bài giảng theo hướng phát huy tính tích cực, độc lập, sáng tạo của học sinh. Trong đó việc sử tài liệu văn học vào trong dạy học lịch sử cũng cần phải được quan tâm hơn nữa.
1.2.2. Về phía học sinh
Đa số các em học sinh rất thích giáo viên sử dụng tài liệu văn học trong dạy học lịch sử. Điều này thể hiện tài liệu văn học có tác dụng rất lớn trong dạy học lịch sử ở trường phổ thông. Việc giáo viên sử dụng loại tài liệu tham khảo này trong bài giảng làm cho học sinh tiếp thu bài học tốt hơn, học sinh hứng thú học bộ môn, tiết học trở nên nhẹ nhàng không mệt mỏi. 
Tuy nhiên có nhiều học sinh lại cho rằng, môn lịch sử là một môn phụ nên không cần thiết phải học nhiều và cũng không cần thiết phải sử dụng tài liệu văn học trong dạy học lịch sử.
Xuất phát thực tiễn dạy và học ở cả phía giáo viên và học sinh, chúng ta càng thấy sự cần thiết phải sử dụng tài liệu văn học trong dạy học lịch sử để nâng cao chất lượng dạy học của bộ môn.
Qua giảng dạy môn Lịch sử nhiều năm ở trường THCS Ba Đình, tôi đã rút ra được một kinh nghiệm mà bản thân tôi cho là rất quý. Đó là: khi sử dụng thơ, văn vào bài giảng Lịch sử sẽ gây hứng thú cho học sinh trong việc tiếp thu bài. Khi tôi đọc thơ minh họa, cả lớp chăm chú lắng nghe và tỏ ra rất thích thú. Những tiết học như vậy lớp học trở nên hấp dẫn hơn, các em có ấn tượng lâu hơn, nắm bài tốt hơn so với những tiết học không sử dụng thơ, văn trong bài giảng. 
2. Thực trạng của vấn đề 
2.1. Thuận lợi
Nhà trường: Năm học 2017 - 2018, trường THCS Ba Đình có 232 học sinh ở 4 khối, trong đó khối lớp 6 có 50 học sinh, khối lớp 7 có 66 học sinh, khối lớp 8 có 50 học sinh và khối lớp 9 có 66 học sinh. Đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên và nhân viên là 24, trong đó CBQL có 2, thầy cô trực tiếp đứng lớp là 18 giáo viên.
Đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên, công nhân viên trẻ, phẩm chất đạo đức tốt, lối sống lành mạnh, trình độ chuyên môn vững vàng, có tinh thần trách nhiệm cao, năng động, nhiệt tình công tác, thực hiện và chấp hành tốt các quy định của ngành, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Bản thân là một giáo viên có nhiều năm tham gia giảng dạy môn Lịch sử nên nắm bắt rất rõ đặc điểm của bộ môn, mục đích, yêu cầu của chương trình và nắm bắt rất rõ những khó khăn mà các em gặp phải khi lĩnh hội kiến thức Lịch sử.
Từ năm học 2017- 2018 trường THCS Ba Đình có 2 giáo viên giảng dạy bộ môn Lịch sử với trình độ trên chuẩn, đó là điều kiện để chúng tôi thường xuyên thực hiện các chuyên đề, dự giờ, thao giảng và rút kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng bộ môn.
Học sinh: Năm học 2017 - 2018 Trường THCS Ba Đình có 232 học sinh, đa số các em đều ngoan, được trang bị đầy đủ sách giáo khoa, sách bài tập và có thư viện với các đầu sách để các em tham khảo.
2.2. Khó khăn
Thứ nhất: Học sinh trường THCS Ba Đình có đến 99% là con em nông dân có bố mẹ làm ruộng, đời sống vật chất khó khăn, trình độ không đồng đều nên chất lượng bộ môn thấp.
Thứ hai: Chưa có phòng học bộ môn, các trang thiết bị phục vụ dạy học vẫn còn thiếu, xuống cấp. Nguồn tài liệu tham khảo còn hiếm, khó sưu tầm.
Thứ ba: Đa số các em chưa biết khai thác các kênh thông tin để nâng cao hiệu quả lĩnh hội kiến thức Lịch sử.
Thứ tư: Tâm lí học sinh vẫn xem nhẹ bộ môn Lịch sử và coi lịch sử là môn phụ, các em chưa thực sự tập trung tìm hiểu sâu bài học mà chỉ dừng lại ở mức độ học thuộc những gì thầy cô cho ghi. Mặt khác bộ môn Lịch sử vốn khô khan, dễ nhàm chán, nhiều giáo viên chưa có phương pháp phù hợp nên các em không ưa thích, không hứng thú.
Đầu năm học 2017- 2018 để phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài tôi có làm một bài tập trắc nghiệm để tìm hiểu động cơ và thái độ học tập của học sinh khối lớp 6,7,8, 9 trường THCS Ba Đình như sau:
Hãy chọn phương án mà em cho là phù hợp với bản thân em?
Câu
Phương án
Đúng
Sai
1
Lịch sử chỉ là môn học phụ
2
Môn Lịch sử rất khô khan và dài dòng
3
Học Lịch sử rất thú vị vì nó giúp em tìm hiểu được Lịch sử loài người và Lịch sử dân tộc
4
Học Lịch sử chỉ cần học những gì thầy cô cho ghi là được, không cần phải tìm tòi thêm
Kết qủa thu được như sau
Câu 1: 10 học sinh trả lời đúng, 34 học sinh trả lời sai
Câu 2: 30 học sinh trả lời đúng, 14 học sinh trả lời sai
Câu 3: 35 học sinh trả lời đúng, 9 học sinh trả lời sai
Câu 4: 34 học sinh trả lời đúng, 10 học sinh trả lời sai
Qua kết quả thu được từ bài tập trắc nghiệm tôi có thể kết luận: Đa số học sinh vẫn coi lịch sử là môn phụ, khô khan, dài dòng và chỉ cần học những gì mà thầy cô cho ghi là được.
Trong những năm gần đây kết quả các kì thi đại học, cao đẳng cho thấy đa số học sinh không nắm được những kiến thức của lịch sử dân tộc, tỉ lệ điểm môn Lịch sử đạt trên điểm trung bình rất thấp, điều đó làm cho chúng ta không khỏi băn khoăn và càng thấy sự cấp bách của việc thay đổi phương pháp dạy học. Từ những thực trạng trên và nhiều năm giảng dạy bộ môn Lịch sử tôi muốn chia sẻ với đồng nghiệp những kinh nghiệm ”Sử dụng yếu tố Văn học trong dạy học Lịch sử: Phần lịch sử Việt Nam” ở trường THCS Ba Đình - Nga Sơn.
3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Như ta đã biết: Văn học và sử học có mối quan hệ mật thiết với nhau, trước đây người ta cho rằng “Văn, Sử, Triết bất phân”bởi lúc đó Văn học, Sử học, Triết học chưa trở thành những môn khoa học độc lập, còn ngày nay chúng đã trở thành các môn khoa học độc lập, nhưng giữa chúng vẫn có mối quan hệ mật thiết với nhau. Do đó, Văn học bổ trợ cho Sử học, ngược lại Sử học bổ trợ cho Văn học, vì vậy nếu chúng ta biết vận dụng yếu tố văn học trong dạy học lịch sử thì hiệu quả dạy học lịch sử sẽ được nâng lên.
Qua tìm hiểu thực tế và sử dụng yếu tố Văn học trong dạy và học môn Lịch sử ở trường THCS nói chung và trường THCS Ba Đình nói riêng, bản thân đã thực hiện các giải pháp sau.
3.1. Sử dụng tài liệu văn học trong dạy học Lịch sử
3.1.1. Các loại tài liệu văn học và cách sử dụng
Trong việc dạy học lịch sử ở trường phổ thông tuỳ vào từng khoá trình, nội dung từng bài, từng phần mà giáo viên có thể đưa vào bài giảng các loại tài liệu văn học khác nhau như: Văn học dân gian; tác phẩm văn học ra đời vào thời kì xảy ra sự kiện lịch sử; Tiểu thuyết lịch sử; Hồi kí cách mạng...Mỗi loại lại có ý nghĩa khoa học riêng, do đó khi sử dụng phải phù hợp với yêu cầu bài giảng, với từng sự kiện, nhân vật lịch sử mà giáo viên lựa chọn đưa vào.
Văn học dân gian ra đời sớm và rất phong phú, bao gồm nhiều loại: thần thoại, truyền thuyết, truyện cổ tích, ca dao, dân ca...Đây là những tài liệu có giá trị, phản ánh nhiều nội dung lịch sử quan trọng trong lịch sử dân tộc. Nếu gạt bỏ những yếu tố thần bí, hoang đường chúng ta có thể tìm thấy nhiều yếu tố hiện thực về lịch sử dân tộc. Các loại hình văn học dân gian không chỉ góp phần minh họa những sự kiện lịch sử mà còn làm cho bài giảng thêm sinh động, tạo không khí gần gũi với bối cảnh lịch sử, góp phần quan trọng vào việc giáo dục tư tưởng đạo đức cho học sinh.
Tiểu thuyết lịch sử có vai trò không nhỏ trong việc dạy học lịch sử vì các tiểu thuyết lấy chủ đề từ các sự kiện của lịch sử dân tộc, giúp học sinh khôi phục lại bối cảnh lịch sử, hình ảnh các sự kiện và nhân vật của quá khứ. Xong cần lựa chọn và xác định những tiểu thuyết những yêu cầu của dạy học, loại bỏ yếu tố hư cấu và những yếu tố ảnh hưởng xấu đến nhận thức của học sinh. 
Hồi kí cách mạng là một thể loại văn học ra đời không trùng với thời kì xảy ra các sự kiện lịch sử nhưng lại có giá trị lịch sử rất lớn. Người viết hồi kí ghi lại phần hiện thực mà tác giả chứng kiến dựa trên cơ sở những ấn tượng và hồi ức riêng, trực tiếp mình trải qua. 
Thơ ca cách mạng là những sáng tác văn học ra đời cùng thời với tiến trình phát triển của cách mạng Việt Nam, trực tiếp hoặc gián tiếp phản ánh các sự kiện lịch sử nên phần lớn phục vụ nhiệm vụ cách mạng. Tuy nhiên khi sử dụng thơ ca, giáo viên cần chọn lọc những bài thơ, câu thơ dễ hiểu, phản ánh trực tiếp tình hình lịch sử, tránh sử dụng các tác phẩm, đoạn trích mang ý nghĩa trừu tượng làm cho bài giảng không đạt hiệu quả. 
Các loại tài liệu văn học đều có ưu thế nhất định trong dạy học lịch sử, nhưng giáo viên cần phải biết kết hợp hài hoà các thể loại văn học. Trong một bài học, một chương mục, giáo viên không nên sử dụng lặp đi lặp lại một tác phẩm văn học, dễ gây nhàm chán cho học sinh, hiệu quả sử dụng tài liệu tham khảo trong dạy học lịch sử không cao.
3.1.2. Vai trò, ý nghĩa của việc sử dụng tài liệu văn học 
Các tác phẩm văn học từ xưa đến nay, trong lịch sử dân tộc cũng như lịch sử thế giới, có vai trò to lớn đối với việc dạy học lịch sử ở trường trung học phổ thông. Tài liệu văn học là một trong những nguồn tài liệu tham khảo rất cần thiết cho việc nâng cao hiệu quả dạy và học bộ môn Lịch sử ở trường phổ thông, nhằm phát huy tính tích cực, tư duy độc lập, sáng tạo của học sinh. Tài liệu văn học cũng là một bằng chứng về tính chính xác, tính cụ thể, phong phú của sự kiện lịch sử, nó giúp học sinh khắc phục việc hiện đại hoá lịch sử hoặc hư cấu sai sự thật lịch sử. Việc sử dụng tài liệu văn học còn giúp học sinh có thêm cơ sở để nắm vững bản chất các sự kiện, hình thành khái niệm, hiểu rõ những quy luật, bài học quan trọng của lịch sử, rèn luyện cho học sinh say mê tìm hiểu lịch sử, phát triển tư duy lịch sử cho các em. Đặc biệt tài liệu văn học góp phần quan trọng làm cho bài giảng lịch sử mềm mại, hấp dẫn, sinh động gây hứng thú học tập cho học sinh. Điều này lại có tác dụng to lớn trong việc giáo dục tư tưởng tình cảm cho học sinh trong dạy học lịch sử. Vì thế tài liệu văn học cũng thể hiện vai trò, ý nghĩa to lớn, đáp ứng được mục tiêu giáo dục đề ra theo tư tưởng Hồ Chí Minh. 
Như vậy, tài liệu văn học rất cần thiết cho việc dạy học lịch sử nói chung và lịch sử Việt Nam nói riêng ở trường phổ thông. Nếu biết khai thác và sử dụng một cách hợp lí thì hiệu quả bài học nâng cao rõ rệt, học sinh sẽ nhớ và hiểu sâu sắc về sự kiện lịch sử đang học. Đồng thời học sinh rèn luyện kĩ năng tư duy, đặc biệt là làm cho bài giảng lịch sử của giáo viên thêm sinh động, hấp dẫn, góp phần nâng cao chất lượng học tập bộ môn.
3.1.3. Phương pháp sử dụng tài liệu Văn học trong dạy học Lịch sử	
Theo Trịnh Tùng, trong cuốn Phương pháp dạy học lịch sử (trang 164. NXB Giáo Dục 1999) để sử dụng tài liệu văn học trong giờ dạy lịch sử, có thể tiến hành theo cách sau:
Thứ nhất: Đưa vào bài giảng một đoạn thơ, đoạn văn ngắn nhằm minh hoạ những sự kiện đang học làm cho nội dung bài học được phong phú và giờ học thêm sinh động.
Thứ hai: Dùng một đoạn trích để cụ thể hoá sự kiện, nêu ra kết luận khái quát giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn một thời kì, một sự kiện lịch sử.
Thứ ba: Tài liệu văn học được sử dụng để tổ chức những buổi ngoại khoá.
Tuỳ vào nội dung bài học, tiết dạy và năng lực của mỗi giáo viên mà chúng ta có thể sử dụng một trong những cách trên sao cho phù hợp.
3.1.4. Một số yêu cầu khi sử dụng tài liệu Văn học trong dạy học Lịch sử
Thứ nhất: Tài liệu văn học đó phải đảm bảo cả giá trị giáo dưỡng, giáo dục và giá trị văn học.
Thứ hai: Tài liệu ấy phải là một bức tranh sinh động về những sự kiện, nhân vật lịch sử đang học phải phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh.
Thứ ba: Đối với giáo viên, trước khi sử dụng, cần có sự lựa chọn kĩ càng, phải loại bỏ những yếu tố không phù hợp. Đặc biệt đối với tài liệu văn học dân gian như thần thoại, cổ tích, ca dao, dân ca...giáo viên cần loại bỏ những yếu tố thần bí hoang đường giữ lại những điểm cơ bản, khoa học phục vụ bài giảng.
Nói tóm lại, việc sử dụng tài liệu Văn họ