SKKN Sử dụng tích hợp liên môn trong dạy học Địa lí ở THPT

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
TRƯỜNG THPT NGUYỄN QUÁN NHO
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
SỬ DỤNG TÍCH HỢP LIÊN MÔN TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ Ở THPT
Người thực hiện: Lê Thị Thủy
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc lĩnh vực (môn): Địa lý
THANH HOÁ NĂM 2017
Mục lục
1. Mở đầu. 2
 1.1 Lí do chọn đề tài. 2
 1.2 Mục đích nghiên cứu. 2
 1.3. Đối tượng nghiên cứu 2
 1.4. Phương pháp nghiên cứu 3
1.5. Những điểm mới của sáng kiến...... 3
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm. 3
 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm 3
 2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.. 5
 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề . 17
 2.4. Hiệu quả của sáng kiến.. 18
3. Kết luận, kiến nghị . 18
 3.1. Kết luận.. 18
 3.2. Kiến nghị... 19
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ cái viết tắt
Chữ viết đầy đủ
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
SGK
Sách giáo khoa
THPT
Trung học phổ thông
TH
Tích hợp 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: SỬ DỤNG TÍCH HỢP LIÊN MÔN TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ Ở THPT
1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
 	Dạy học tích hợp liên môn là dạy học những nội dung kiến thức liên quan đến hai hay nhiều môn học. Dạy học tích hợp liên môn đã được áp dụng rộng rãi trên nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam. Tích hợp liên môn có tính thực tiễn sinh động cao, hấp dẫn đối với học sinh, có ưu thế trong việc tạo ra động cơ, hứng thú học tập cho học sinh. Học các chủ đề tích hợp, liên môn, học sinh được tăng cường vận dụng kiến thức tổng hợp vào giải quyết các tình huống thực tiễn, ít phải ghi nhớ kiến thức một cách máy móc, nhờ đó năng lực và phẩm chất của học sinh được hình thành và phát triển. Ngoài ra, dạy học tích hợp liên môn giúp cho học sinh không phải học lại nhiều lần cùng một nội dung kiến thức ở các môn học khác nhau, vừa gây quá tải, nhàm chán, vừa không có được sự hiểu biết tổng quát cũng như khả năng ứng dụng của kiến thức tổng hợp vào thực tiễn.
 	Dạy học tích hợp trong Địa lí là sự vận dụng tổng hợp các kiến thức, kỹ năng của các phân môn của Địa lí tự nhiên và Địa lí kinh tế - xã hội vào việc nghiên cứu tổng hợp về Địa lí các châu lục, một khu vực, một quốc gia. Mặt khác tích hợp cũng còn là việc sử dụng các kiến thức kỹ năng, của các môn học khác có liên quan như Lịch sử, Sinh học, vào dạy học Địa lí, giúp học sinh hiểu và nắm vững các nội dung học tập nhằm nâng cao chất lượng dạy học. Việc dạy học Địa lí có sự tích hợp, trong Địa lí có Lịch sử, trong Địa lí có Văn học, trong Địa lí có Vật lí, Hóa học, Giáo dục quốc phòng Làm cho bài học Địa lí ngấm sâu vào tâm hồn mỗi học sinh. Các em không chỉ hiểu mà còn biết vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Đó là vấn đề đặt ra đối với mỗi giáo viên dạy Địa lí.
 	Do đó tích hợp liên môn trong giảng dạy Địa lí không còn là vấn đề đơn thuần nữa mà nó trở thành nhiệm vụ của những giáo viên dạy Địa lí trong nhà trường.
 	Vì những lí do trên mà tôi chọn đề tài: SỬ DỤNG TÍCH HỢP LIÊN MÔN TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ Ở THPT
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Nhằm nâng cao khả năng vận dụng kiến thức liên môn vào trong dạy học của giáo viên Địa lí cho một tiết học đạt hiệu quả.
- Giúp học sinh có khả năng chủ động sử dụng kiến thức của các môn học khác có liên qua vào trong việc học tập và kiểm tra đánh giá.
- Giúp giáo viên Địa lí dễ dàng hơn trong việc thử nghiệm dạy học liên môn chủ đề, đổi mới kiểm tra đánh giá.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Vận dụng kiến thức các môn học dạy học tích hợp trong quá trình dạy – học môn Địa lí THPT Nguyễn Quán Nho (10A4, 10A8, 11B1, 11B2, 11B3, 12C4, 12C6). Năm học 2016 – 2017.
- Minh chứng qua một số ví dụ và bài giảng “Tự nhiên, dân cư và tình hình phát triển kinh tế Nhật Bản’’
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu cơ sở lí luận về dạy học tích hợp liên môn
- Phương pháp quan sát thực tế qua các tiết dự giờ thao giảng.
- Phương pháp thử nghiệm dạy học tích hợp liên môn trong Địa lí: Thực hiện ở các lớp 10A4, 11B2, 12C6.
1.5. Những điểm mới của sáng kiến 
- Việc dạy học đơn môn đã tồn tại nhiều năm. Chủ để đơn môn đề cập đến kiến thức thuộc về một môn học nào đó còn dạy học tích hợp liên môn đề cập đến kiến thức liên môn hai hay nhiều môn học.
- GV phải xác định được mục tiêu tích hợp, nội dung tích hợp, phương pháp tích hợp, hình thức tích hợpĐây là điều mà từ trước đến nay đa số GV chưa làm được.
- Điểm mới thứ 3:
+ Đối với HS: Dạy học tích hợp có tính thực tiễn nên sinh động, hấp dẫn đối với HS, có ưu thế trong việc tạo ra động cơ, hứng thú học tập cho HS. Học các chủ đề tích hợp liên môn, HS được tăng cường vận dụng kiến thức tổng hợp vào giải quyết các tình huống thực tiễn, ít phải ghi nhớ kiến thức một cách máy móc.
+ Đối với GV Địa lí: Lúc đầu có thể gặp khó khăn do việc phải tìm hiểu sâu hơn những kiến thức thuộc các môn học khác. Tuy nhiên với giải pháp đưa ra cùng với minh họa qua bài giảng giúp GV có được qui trình, cách thức trong dạy và học tích hợp liên môn trong Địa lí.
+ Ngoài ra đội ngũ GV Địa lí cần chủ động hơn trong trao đổi với các GV bộ môn liên quan để nâng cao khả năng tích hợp trong dạy học Địa lí.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
 	Trong những năm gần đây, thuật ngữ “tích hợp’’ xuất hiện khá phổ biến. Tuy vậy thuật ngữ “TH’’ trong các lĩnh vực khoa học khác nhau (Toán Học, Triết Học, Giáo Dục Học) lại bao hàm những nội dung khác nhau. Theo từ điển Bách Khoa Toàn Thư Xô Viết có định nghĩa: “TH là một khái niệm của lí thuyết hệ thống, chỉ trạng thái liên kết các phần tử riêng rẽ thành cái toàn thể, cũng như quá trình dẫn đến trạng thái này’’. Dưới góc độ Giáo Dục Học, TH được hiểu là sự kết hợp một cách hữu cơ, có hệ thống các kiến thức trong một môn học hoặc giữa các môn học thành một nội dung thống nhất.
 	Tích hợp trong giáo dục đã được chú ý ở nhiều quốc gia từ những năm 60 của thế kỉ XX và ngày nay được áp dụng rộng rãi. Ở mức độ thấp thì dạy học tích hợp mới chỉ là lồng ghép những nội dung giáo dục có liên quan vào quá trình dạy học một môn học như: Lồng ghép giáo dục đạo đức, lối sống; giáo dục pháp luật; giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới, biển, đảo; giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, bảo vệ môi trường, an toàn giao thôngỞ mức độ vừa, các môn học gần nhau chỉ được TH những phần trùng nhau. Ở mức độ cao hơn là phải xử lí các nội dung kiến thức trong mối liên quan với nhau, bảo đảm cho học sinh vận dụng được tổng hợp các kiến thức đó một cách hợp lí để giải quyết các vấn đề trong học tập, trong cuộc sống, đồng thời tránh việc học sinh phải học lại nhiều lần cùng một nội dung kiến thức ở các môn học khác nhau. Ví như: Kiến thức Lịch sử và Địa lí trong chủ quyền biển, đảo.
Như vậy, có thể thấy có hai cách cơ bản để thực hiện TH, đó là TH các môn học, nội dung riêng rẽ thành một môn học mới và TH không tạo nên môn học mới. TH không tạo nên môn học mới gồm: TH nội bộ trong môn học, tích hợp đa môn, TH liên môn, TH xuyên môn. Còn TH các môn học tạo thành môn học mới gồm: TH liên môn và TH xuyên môn. Việc thực hiện TH không có nghĩa là các môn học TH mới luôn thay thế hoàn toàn các môn học riêng biệt truyền thống đã có, mà tại những thời điểm nhất định, chúng có thể tồn tại song song tùy thuộc vào mục tiêu giáo dục. Quan điểm TH được thực hiện rất đa dạng, phong phú. Nó có thể tồng tại không chỉ ở mức độ, như là TH trong nội bộ môn học, TH đa môn,.. mà còn có thể thực hiện một cách linh hoạt đố với mức độ TH ( Cao Thị Thặng 2010).
Dạy học tích hợp liên môn phải dựa trên một số nguyên tắc sau đây:
- Đảm bảo tính mục tiêu
- Đảm bảo tính khoa học
- Có những nét tương đồng trong nội dung và phương pháp của các môn học được thực hiện.
- Đảm bảo tính khả thi.
* Cơ sở thực tiễn
Sách giáo khoa (SGK) hiện nay viết theo hướng mở với nhiều câu hỏi liên hệ và đào sâu kiến thức của mỗi phần nội dung bài học. Tuy nhiên các tài liệu hổ trợ cho việc dạy và học như SGK và chuẩn kĩ năng kiến thức phần lớn mang tính định hướng nên nhiều nội dung giáo viên phải tự tìm hiểu và lựa chọn kiến thức nhằm làm rõ nội dung bài học. Trong đó có không ít kiến thức thuộc các môn khác nhau có thể sử dụng rất hiệu quả, linh hoạt vào tiết học Địa lí. Vì thế, việc dạy học tích hợp liên môn nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và góp phần kéo môn Địa lí gần với cuộc sống và nhận thức của học sinh hơn là rất cần thiết.
 	Trong thực tiễn giảng dạy tại địa phương và trong nội bộ phân môn Địa lí, nhằm phục vụ cho việc truyền tải nội dung bài học, các kiến thức liên môn cũng được tôi và các đồng nghiệp trong tổ chuyên môn thường xuyên vận dụng. Tuy nhiên, mức độ và khả năng vận dụng còn ít, chưa có hệ thống và thiếu linh hoạt do phụ thuộc vào khả năng của từng đối tượng học sinh, nội dung bài học. Vì vậy việc xây dựng cơ sở dữ liệu cho dạy học liên môn trong Địa lí là cấp bách.
 	Đối với học sinh do thiếu định hướng nên có quan niệm tách biệt rạch ròi giữa các môn học, dẫn đến việc học sinh chưa chủ động sử dụng kiến thức của các môn khác dù có liên quan vào việc học tập và trong quá trình kiểm tra đánh giá.
 Mặt khác, khả năng ứng dụng các phương tiện truyền thông trong học tập chưa được thường xuyên và chủ động dù rất nhiều học sinh có điện thoại thông minh có thể tiến hành truy cập Internet để cập nhật và kiểm tra kiến thức nhanh chóng. Nếu được tổ chức bài bản khả năng tự học và tư duy độc lập của các em sẽ có nhiều thay đổi.
 	Quan niệm “Người thầy luôn đúng’’ còn khá phổ biến cho khả năng tự tiếp cận thông tin đa chiều của các em ít nhiều còn hạn chế. Từ đó các em ít thấy được tính hệ thống vốn tồn tại ở nhiều môn học khác nhau, cái có thể hỗ trợ học sinh tiếp cận các đơn vị kiến thức khác nhau
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
a. Thực trạng dạy học tích hợp liên môn ở THPT Nguyễn Quán Nho
 Dạy học TH là định hướng dạy học trong đó giáo viên tổ chức, hướng dẫn để học sinh biết huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau nhằm giải quyết các nhiệm vụ học tập, đời sống; thông qua đó hình thành những kiến thức, kĩ năng mới; phát triển được những năng lực cần thiết, nhất là năng lực giải quyết vấn đề trong học tập và trong thực tiễn cuộc sống cho học sinh.
 Qua khảo sát tại đơn vị tôi thấy việc dạy học tích hợp liên môn có một số khó khăn sau: 
- Giáo Viên: Đội ngũ giáo viên hiện nay chủ yếu được đào tạo theo chương trình sư phạm đơn môn, chưa có đầy đủ kiến thức về cơ sở lí luận dạy học tích hợp liên môn một cách chính quy, khoa học nên khi thực hiện thì phần lớn là do giáo viên tự mày mò, tự tìm hiểu không tránh khỏi việc chưa hiểu đúng, chưa hiểu đầy đủ về mục đích, ý nghĩa cũng như cách thức tổ chức dạy học tích hợp liên môn. Phần lớn GV đã quen với việc dạy học đơn môn là chính nên kiến thức các môn “liên quan’’ còn nhiều hạn chế.
- Học sinh: Qua thực tế giảng dạy tôi nhận thấy phần lớn các em học môn Địa lí vẫn chủ yếu nằm ở kiến thức bộ môn, còn việc sử dụng kiến thức, kĩ năng, các môn “liên quan’’ như kiến thức môn Toán, Vật lí, Hóa học. khai thác kiến thức mới ở môn Địa lí, hay hiểu sâu vấn đề Địa lí còn hạn chế. Vì thực tế nhiều học sinh cơ bản A5, A6, B7, C4,C5,C6 trong nhà trường kỹ năng tính toán hay kiến thức các môn Lý, Hóa,.. của các em còn rất yếu.
- Chương trình SGK môn Địa lí: Viết theo kiểu đơn môn nên đôi khi còn có sự chồng chéo, thiếu tính đồng bộ về kiến thức giữa các môn học “liên quan’’, giữa các cấp học, các lớp học, nên khi tiến hành xác định được các nội dung tích hợp liên môn nhưng thực hiện không có hiệu quả cao hoặc không thực hiện được.
Khảo sát thực tế một số HS lớp 10A4 vận dụng kiến thức liên môn học tập
Nội dung khảo sát
Số học sinh được khảo sát
Kết quả
Tỉ lệ
Dựa vào kiến thức Toán học, tính ngày và giờ của các nơi thuộc các múi giờ khác nhau khi biết ngày giờ ở một múi giờ ở một địa phương nhất định.
40
5/40
2,5%
Dựa vào kiến thức Văn học, giải thích hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa và theo vĩ độ. Đêm tháng năm, chưa nằm đã sáng. Ngày tháng mười, chưa cười đã tối. 
40
15/40
35,7%
Từ thực trạng trên tôi thấy mỗi giáo viên Địa lí cần dạy học theo hướng tích hợp liên môn. Cần có giải pháp dạy học liên môn như thế nào để đào tạo được thế hệ học sinh không chỉ biết có kiến thức trên sách vở mà cần có năng lực vận dụng kiến thức đã học giải quyết các tình huống trong thực tiễn cuộc sống. Tôi đã được tham gia đợt tập huấn, tự tìm tòi, nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm và qua thực tế viết sáng kiến kinh nghiệm của bản thân nhằm góp một phần vào việc dạy và học tích hợp liên môn trong giảng dạy Địa lí.
b. Quy trình, giải pháp dạy học tích hợp liên môn Địa lí
 	Từ cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn trên tôi thấy TH trong giảng dạy sẽ giúp học sinh phát huy sự suy nghĩ, tư duy, sự sáng tạo trong học tập và ứng dụng vào thực tiễn. Làm thế nào để việc TH vừa tự nhiên, không miễn cưỡng, gượng ép, vừa bảo đảm được đặc thù của bộ môn, vừa đảm bảo tính vừa sức, vừa lồng ghép được các nội dung TH vào các tiết dạy cụ thể để mang hiệu quả như mong muốn, tôi đưa ra qui trình sau: 
* Xác định được mục tiêu bài học, mục tiêu TH.
- Căn cứ vào chuẩn kiến thức kĩ năng Địa lí để xác định mục tiêu bài học.
- Căn cứ đặc điểm nhận thức của học sinh để xác định mục tiêu, đảm bảo tính vừa sức cũng như đặc thù địa phương.
* Xác định các nội dung TH và mức độ TH trong các bài học Địa lí.
- Vấn đề đầu tiên tôi cần xác định nội dung TH cụ thể (xác định địa chỉ TH), sau đó căn cứ vào thời lượng của bài học để xác định hình thức TH sao cho phù hợp (TH ở mức độ toàn phần, mức độ bộ phận, hay chỉ dừng lại ở mức độ liên hệ).
- Cần vận dụng những kiến thức kĩ năng nào của các môn học có liên quan để việc giảng dạy TH có hiệu quả.
* Thiết kế giáo án và tổ chức dạy theo dạy học tích hợp liên môn.
- Thiết kế giáo án vận dụng kiến thức liên môn trong dạy học Địa lí.
+ Thiết kế giáo án giờ học vận dụng kiến thức liên môn phải bám chặt vào những kiến thức các bộ môn có liên quan.
+ Thiết kế giáo án giờ học vận dụng kiến thức liên môn phải đảm bảo nội dung và cấu trúc đặc thù môn Địa lí nhưng không gò ép vào một khuôn mẫu cứng nhắc mà cần tạo ra các tình huống cho sự tìm tòi sáng tạo của học sinh, trên cơ sở đảm bảo được yêu cầu chung của giờ học Địa lí.
 Giáo án giờ học tích hợp liên môn trong Địa lí phải chú trọng thiết kế các tình huống TH và tương ứng là các hoạt động để học sinh vận dụng phối hợp các tri thức và kĩ năng của các phân môn khác vào xử lí các tình huống đặt ra ở kiến thức, kĩ năng Địa lí, qua đó học sinh lĩnh hội được những tri thức và kĩ năng Địa lí và phát triển năng lực học TH.
+ Chuẩn bị về cơ sở vật chất và thiết bị đồ dùng dạy học.
 - Tổ chức giờ dạy kiến thức liên môn.
+ Tổ chức giờ học trên lớp là tiến hành thực hiện kế hoạch dạy học phối hợp hoạt động của giáo viên và học sinh hợp lí, khoa học, trong đó giáo viên giữ vai trò, chức năng tổ chức, hướng dẫn, định hướng. Học sinh được đặt vào vị trí trung tâm của quá trình tiếp nhận, đóng vai trò chủ thể nhận thức, khám phá, chiếm lĩnh kiến thức. 
+ Tổ chức chủ đề tích hợp liên môn đa dạng: Hình thức cả lớp, nhóm, cặp nhóm,. Nhưng dưới hình thức nào cũng cần tạo cơ hội để các em tự tìm tòi, khám phá nội dung liên qua đến chủ đề dạy học.
* Phương pháp dạy học theo tích hợp liên môn.
- Phương pháp dạy học tích hợp liên môn trong môn Địa lí là lồng ghép nội dung tích hợp vào các bài dạy Địa lí, tùy theo từng nội dung mà lồng ghép tích hợp ở các mức độ khác nhau như liên hệ, lồng ghép bộ phận hay toàn phần. Khi tích hợp giáo viên cần sử dụng ngôn từ kết nối sao cho logic và hài hòakhơi dậy kiến thức các môn khác có liên quan để giải quyết nội dung yêu cầu của bài học Địa lí đặt ra.
- Để nâng cao hiệu quả dạy học tích hợp trong môn Địa lí, giáo viên có thể sử dụng một số phương pháp để dạy học tích hợp như sau:
+ Dạy học theo dự án
+ Phương pháp trực quan
+ Phương pháp thực địa 
+ Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề
+ Phương pháp đàm thoại
* Những yêu cầu khi sử dụng kiến thức liên môn trong dạy học Địa lí
Sử dụng kiến thức liên môn trong dạy học Địa lí phải đáp ứng được mục tiêu môn học. Phải giúp học sinh lĩnh hội được kiến thức cơ bản của bài học Địa lí.
Sử dụng kiến thức liên môn để gây hứng thú học tập cho học sinh trong học Địa lí phải góp phần phát triển năng lực tư duy và kĩ năng Địa lí cho học sinh.
Sử dụng kiến thức liên môn phải đảm bảo tính vừa sức đối với học sinh. Sử dụng kiến thức liên môn phải linh hoạt, sáng tạo, tùy thuộc vào yêu cầu.
c. Thực nghiệm dạy học tích hợp liên môn trong giảng dạy bộ môn Địa lí ở THPT Nguyễn Quán Nho.
Một số ví dụ về tích hợp liên môn tôi đã thực hiện trong quá trình giảng dạy Địa lí ở trường THPT Nguyễn Quán Nho.
Ví dụ 1: Dạy bài “Vũ trụ. Hệ Mặt Trời và Trái Đất. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất.’’ – Địa lí lớp 10 – chương trình cơ bản.
Quy trình thực hiện gồm các bước
Bước 1: Xác định mục tiêu dạy học, mục đích tích hợp.
Bước 2: Tìm nội dung tích hợp, xác định mức độ tích hợp, phương tiện hỗ trợ dạy học.
Bước 3: Thiết kế bài giảng có tích hợp liên môn.
Bước 4: Lựa chọn phương pháp và hình thức tổ chức dạy học 
Cụ thể như sau:
- Mục tiêu dạy học: Theo chuẩn kiến thức kĩ năng của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo.
- Mục đích tích hợp: Học sinh hiểu rõ hơn về nguyên nhân hình thành âm lịch và dương lịch.
- Nội dung tích hợp: Tích hợp trong phần II. Các mùa trong năm.
- Kiến thức liên môn: Môn Lịch Sử.
- Mức độ tích hợp: Bộ phận
- Phương tiện hổ trợ dạy học: Các hình ảnh, sơ đồ về các mùa trong năm, vi deo phim tài liệu về sự hình thành âm dương lịch.
- Phương pháp: Đàm thoại gợi mở.
- Hình thức: Cá nhân
- Tổ chức dạy học: 
Ví dụ dạy mục II. Các mùa trong năm.
Sau khi tìm hiểu về các mùa trong năm giáo viên liên môn với môn lịc sử bằng phương pháp đàm thoại cả lớp:
Câu hỏi: Giải thích sự hình thành âm lịch và dương lịch.
Học sinh trả lời, học sinh khác nhận xét và cho ý kiến
Giáo viên chuẩn kiến thức:
+ Sự ra đời của Dương lịch, Âm lịch và Âm Dương lịch (số ngày không giống nhau của các tháng trong năm, năm nhuận):
 Lịch là cách thức phân chia thời gian trên Trái Đất. Để tính toán thời gian con người cổ đại đã dựa vào thiên văn để làm lịch.
 Âm lịch: Là loại lịch cổ căn cứ vào vận động của Mặt trăng quanh Trái Đất để tính năm, tháng. Tháng có 29 ngày hoặc 30 ngày, năm có 354 – 355 ngày.
 Dương lịch: Căn cứ chủ yếu vào sự vận động của Trái Đất quanh Mặt Trời. Dương lịch được người Ai Cập sử dụng từ thời cổ đại. Trái Đất vận động quanh Mặt Trời một vòng mất 365 ngày 5 giờ 48 phút 56 giây thời gian này gọi là năm thiên văn.
“Theo Hán – Việt thì Mặt Trời là Thái Dương, Mặt Trăng là Thái Âm. Do vậy, lịch theo Mặt Trời gọi là dương lịch, lịch theo Mặt Trăng gọi là âm lịch’’
 Âm dương lịch: Là loại lịch xây dựng trên cơ sở phối hợp cả 2 vận động của Mặt Trăng quanh Trái Đất và Trái Đất quanh Mặt Trời.
Một năm Âm dương lịch cũng có 12 tháng, mỗi tháng 30 ngày theo chu kỳ vận động của Mặt Trăng quanh Trái Đất là 29,5 ngày. Cho nên mỗi năm Âm dương lịch chỉ có 355 ngày so với năm dương lịch ngắn hơn 10 ngày; 3 năm ngắn hơn 1 tháng.
. Vì sao tháng 2 chỉ có 28 ngày
Lịch của người La Mã có 12 tháng, trong đó tháng đủ: có 31 ngày (cho những tháng lẻ), tháng thiếu là tháng có 30 ngày là những tháng chẵn (2,4,6,8..)
Vậy tổng số ngày của 12 tháng sẽ là 6 x 31 + 6 x 30 = 366 ngày. Nhưng mỗi năm Trái Đất quay quanh Mặt Trời chỉ khoảng 365 ngày thôi (chính xác là 365 ngày + 5 giờ 48 phút 56 giây = 365.2425 ngày)
 Vậy phải bớt đi 1 ngày, bớt tháng nào đây?
La Mã thời đó, các tử tù thường bị hành hình vào tháng 2, tháng 2 gọi là tháng đau buồn, nên người ta muốn nó ngắn lại. Vì thế nên trừ bớt 1 ngày ở tháng 2 nên tháng 2 chỉ còn 29 ngày. Sau này, khi hoàng đế Julius băng hà, để tưởng nhớ, người La Mã lấy tên ông đặt cho tháng 7 (Quintilis), là tháng sinh nhật ông, thành Julius. Augustus kế tục sau này, muốn được lưu truyền, ông lấy thêm 1 ngày của tháng 2 đắp cho tháng sinh nhật mình là tháng 8 và đặt tên nó là August. Vì thế mà tháng 2 lại chỉ còn lại 28 ngày, còn tháng 8 có 31 ngày (để thành tháng đủ cho bằng tháng sinh nhật của Julius). Do hám danh, muốn tự đề cao mình mà lịch dương lúc bấy giờ có 3 tháng đủ liền nhau (7, 8, 9). Để g