SKKN Sử dụng phương pháp “Thảo luận nhóm” để dạy nội dung lí thuyết môn GDQP - AN giúp học sinh hứng thú hơn trong học tập
Giáo dục quốc phòng - An ninh (GDQP-AN) là một bộ phận của nền giáo dục quốc dân, việc giáo dục phồ cập và tăng cường QPAN là nhiệm vụ chung của Đảng, Nhà nước và của toàn xã hội, phải được chỉ đạo, tổ chức thực hiện chặt chẽ, thống nhất từ trung ương đến địa phương, các hình thức phù hợp với từng đối tượng. Đăc biệt chú trọng giáo dục lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, lịch sử truyền thống của Đảng và dân tộc, ý thức sống và làm việc theo pháp luật, trong đó xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN là nhiệm vụ của mọi công dân [1] (Trích chỉ thị 12/CT/TW của Bộ chính trị - BCH TW Đảng Cộng sản Việt Nam ngày 3/5/2007). GDQP-AN là một môn học bao gồm nhiều kiến thức về khoa học xã hội, nhân văn, khoa học tự nhiên lẫn khoa học kĩ thuật quân sự. Là một môn học không chỉ trang bị những vấn đề cơ bản về đường lối quân sự của Đảng, tư duy về QP-AN và kiến thức quân sự cần thiết mà còn rèn luyện, bồi dưỡng nhân cách sống con người CNXH. Tuy nhiên, đây là một môn học nằm trong nhóm môn học có tỉ lệ lí thuyết chiếm trên 60% chương trình môn học. Chính vì lí do đó, cùng với những nhận thức non nớt của học sinh, các em thường dành nhiều thời gian cho các môn học mà các em cho là quan trọng hơn, có thể thi THPT Quốc gia (VD: Văn,Toán, lí, hóa, anh văn .) mà xem nhẹ môn GDQP-AN, các em thường không học bài cũ trước khi đến lớp hoặc ít khi đọc trước bài mới, dẫn đến kết quả học tập chưa cao và chưa nhận thức hết tầm quan trọng của môn học. Trải qua gần mười năm giảng dạy môn học này, bản thân tôi cũng như các đồng nghiệp đã có nhiều cố gắng luôn tìm cách đổi mới về phương pháp giảng dạy để cải thiện nhằm nâng cao chất lượng và kết quả học tập cho học sinh như: ứng dụng Công nghệ thông tin đưa phim, ảnh tư liệu vào giảng dạy, sử dụng giáo án điện tử, viết bài thu hoạch cá nhân, thảo luận nhóm .Trong các phương pháp kể trên, qua một thời gian dài áp dụng tôi nhận thấy rằng phương pháp “ Thảo luận nhóm” không chỉ mang lại hiệu quả cao trong học tập, giúp các em có thể ghi nhớ kiến thức ngay trên lớp mà còn giúp các em phát huy được sức mạnh tập thể, nâng cao khả năng giao tiếp, khả năng làm việc của cá nhân .đồng thời giảm bớt thời gian để học bài cũ ở nhà. Từ đó giúp các em có hứng thú với môn học, mang lại kết quả giáo dục cao hơn. Trên cơ sở đó, tôi đã chọn đề tài: Sử dụng phương pháp “Thảo luận nhóm” để dạy nội dung lí thuyết môn GDQP-AN giúp học sinh hứng thú hơn trong học tập.
MỤC LỤC TT Nội dung Trang I MỞ ĐẦU 2 1 Lý do chọ đề tài 2 2 Mục đích nghiên cứu 2 3 Đối tượng nghiên cứu 3 4 Phương pháp nghiên cứu 3 II NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 3 1 Cơ sở lí luận 3 2 Thực trạng của vấn đề 4 3 Các biện pháp giải quyết vấn đề 6 4 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 13 III KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 14 1 Kết luận 14 2 Kiến nghị 15 TÀI LIỆU THAM KHẢO 16 DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP SỞ GD&ĐT XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN 17 I. MỞ ĐẦU: 1. Lý do chọn đề tài: Giáo dục quốc phòng - An ninh (GDQP-AN) là một bộ phận của nền giáo dục quốc dân, việc giáo dục phồ cập và tăng cường QPAN là nhiệm vụ chung của Đảng, Nhà nước và của toàn xã hội, phải được chỉ đạo, tổ chức thực hiện chặt chẽ, thống nhất từ trung ương đến địa phương, các hình thức phù hợp với từng đối tượng. Đăc biệt chú trọng giáo dục lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, lịch sử truyền thống của Đảng và dân tộc, ý thức sống và làm việc theo pháp luật, trong đó xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN là nhiệm vụ của mọi công dân [1] (Trích chỉ thị 12/CT/TW của Bộ chính trị - BCH TW Đảng Cộng sản Việt Nam ngày 3/5/2007). GDQP-AN là một môn học bao gồm nhiều kiến thức về khoa học xã hội, nhân văn, khoa học tự nhiên lẫn khoa học kĩ thuật quân sự. Là một môn học không chỉ trang bị những vấn đề cơ bản về đường lối quân sự của Đảng, tư duy về QP-AN và kiến thức quân sự cần thiết mà còn rèn luyện, bồi dưỡng nhân cách sống con người CNXH.. Tuy nhiên, đây là một môn học nằm trong nhóm môn học có tỉ lệ lí thuyết chiếm trên 60% chương trình môn học. Chính vì lí do đó, cùng với những nhận thức non nớt của học sinh, các em thường dành nhiều thời gian cho các môn học mà các em cho là quan trọng hơn, có thể thi THPT Quốc gia (VD: Văn,Toán, lí, hóa, anh văn.) mà xem nhẹ môn GDQP-AN, các em thường không học bài cũ trước khi đến lớp hoặc ít khi đọc trước bài mới, dẫn đến kết quả học tập chưa cao và chưa nhận thức hết tầm quan trọng của môn học. Trải qua gần mười năm giảng dạy môn học này, bản thân tôi cũng như các đồng nghiệp đã có nhiều cố gắng luôn tìm cách đổi mới về phương pháp giảng dạy để cải thiện nhằm nâng cao chất lượng và kết quả học tập cho học sinh như: ứng dụng Công nghệ thông tin đưa phim, ảnh tư liệu vào giảng dạy, sử dụng giáo án điện tử, viết bài thu hoạch cá nhân, thảo luận nhóm.Trong các phương pháp kể trên, qua một thời gian dài áp dụng tôi nhận thấy rằng phương pháp “ Thảo luận nhóm” không chỉ mang lại hiệu quả cao trong học tập, giúp các em có thể ghi nhớ kiến thức ngay trên lớp mà còn giúp các em phát huy được sức mạnh tập thể, nâng cao khả năng giao tiếp, khả năng làm việc của cá nhân .đồng thời giảm bớt thời gian để học bài cũ ở nhà. Từ đó giúp các em có hứng thú với môn học, mang lại kết quả giáo dục cao hơn. Trên cơ sở đó, tôi đã chọn đề tài: Sử dụng phương pháp “Thảo luận nhóm” để dạy nội dung lí thuyết môn GDQP-AN giúp học sinh hứng thú hơn trong học tập. 2. Mục đích nghiên cứu: - Thảo luận nhóm tạo cơ hội tối đa cho mọi thành viên trong nhóm được bộc lộ sự hiểu biết của mình, giúp học sinh phát triển khả năng tư duy và diễn đạt (điều này đặc biệt có ích với học sinh nhút nhát và còn nhiều hạn chế của trường). - Tạo cơ hội cho mọi thành viên trong nhóm học hỏi lẫn nhau, tập lắng nghe ý kiến của người khác một cách kiên nhẫn, lịch sự, tập đánh giá ý kiến người khác một cách độc lập. - Giảm bớt tính chủ quan, phiến diện, tăng tính khách quan khoa học trong kiến thức của học sinh. - Hình thành thói quen tương tác trong học tập, tăng năng lực hợp tác và không khí hiểu biết, đoàn kết, tin cậy lẫn nhau. - Kích thích thi đua giữa các thành viên trong nhóm. - Cải thiện mối quan hệ thầy - trò, trò - trò. Giáo viên có thông tin phản hồi từ học sinh để điều chỉnh việc dạy của thầy, việc học của trò đồng thời tăng cường mối giao cảm thầy trò, khiến cho giờ học trở nên sinh động, hấp dẫn hơn... 3. Đối tượng nghiên cứu. Đối tượng là học sinh trường THPT Đặng Thai Mai. Huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa. Tập trung chủ yếu vào việc thảo luận hệ thống câu hỏi lý thuyết cụ thể nằm trong chương trình môn học làm rõ trọng tâm của bài đồng thời làm sinh động giờ học, giúp học sinh hiểu rõ nội dung của bài, khơi dậy tình yêu quê hương đất nước. tạo hứng thú cho học sinh, đồng thời nâng cao kết quả học tập lí thuyết môn GDQPAN bằng phương pháp “thảo luận nhóm” 4. Phương pháp nghiên cứu. - Phương pháp phân tích tổng hợp thu thập tài liệu - Phương pháp thuyết trình gồm 3 bước: + Đặt vấn đề. Nêu vấn đề ở dạng khái quát, nhằm định hướng gây sự chú ý cho người học. + Phát biểu vấn đề. Để cụ thể hóa, khoanh phạm vi nghiên cứu trong một thời lượng nhất định. + Giải quyết vấn đề. Trình bày nội dung của vấn đề theo hai kiểu logic quy nạp hoặc diễn giải. - Khảo sát đánh giá nhận thức của học sinh về các nội dung của bài học. - Phương pháp chọn “thủ lĩnh” để điều hành và quản lí hoạt động của nhóm. - Phương pháp thống kê, xử lý số liệu. II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM. 1.Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm Thảo luận nhóm là gì? Theo tác giả Phan Trọng Ngọ:“Thảo luận nhóm là phương pháp trong đó nhóm lớn (lớp học) được chia thành những nhóm nhỏ để tất cả các thành viên trong lớp đều được làm việc và thảo luận về một chủ đề cụ thể và đưa ra ý kiến chung của nhóm mình về vấn đề đó. Phương pháp này có mầm mống từ những năm 70 của thế kỷ XX, ở trường đại học sư phạm của một số nước tiên tiến, bắt đầu từ môn học “Năng động tập thể” (Group dynanies)- một môn học dạy cho sinh viên kỹ năng làm việc tập thể. Dần dần, môn học này chuyên rèn luyện kỹ năng làm việc theo nhóm, từ đó hình thành nên phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học ở tất cả các cấp học. Ở Việt Nam, phương pháp này được áp dụng rộng rãi trong dạy học từ những năm cuối thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI. [2] “Thảo luận nhóm” là một hình thức học tập mang tính hợp tác nhằm nâng cao chất lượng của học sinh – học sinh đóng vai trò chủ động, giảm bớt đi phương pháp học tập trước đây, đó là: phấn trắng – bảng đen; thầy đọc - trò chép; thầy giảng – trò nghe.giúp cho người học chiếm lĩnh tri thức chứ không phải lĩnh hội tri thức. Học sinh có cơ hội giao lưu, trao đổi, thảo luận với nhau để đạt được kết quả cao trong học tập về nhiều mặt. Theo cách học này, học sinh được tạo cơ hội tự dặt câu hỏi, thảo luận, trình bày quan điềm của cá nhân và cùng hợp tác trao đổi kiến thức.Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả của việc học nhóm, giáo viên là người đóng vai trò rất quan trọng trong việc cung cấp nền tảng kiến thức cho học sinh, phải khơi gợi được hứng thú của học sinh bằng cách chọn những chủ đề tương ứng với trình độ của các em, đưa ra những câu hỏi hoặc những vấn đề để học sinh tư duy một cách sâu sắc hơn. Bên cạnh đó, quá trình cộng tác phải được sắp xếp để đảm bảo các thành viên trong nhóm đều phải tham gia một cách tích cực. Thanh Hóa là một trong những tỉnh luôn đi đầu trong công tác giáo dục quốc phòng, an ninh áp dụng mô hình học rải theo thời khóa biểu thay thế cho học tập trung trước đây, đồng thời cứ hai năm một lần sở GD&ĐT tổ chức thi hội thao giáo dục quốc phòng - an ninh vào dịp tháng 12 nhân kỉ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam và ngày hội quốc phòng toàn dân, nhằm kiểm tra đánh giá chất lượng dạy và học của các trường phổ thông trên địa bàn toàn tỉnh. Đối với môn học GDQP-AN là môn học vừa kết hợp hai nội dung lý thuyết và nội dung thực hành, tuy nhiên nội dung lý thuyết được phân phối ở khối 10 là 21 tiết; khối 11 là 17 tiết; khối 12 là 24 chiếm 59.04% so với thực hành. - Nhìn chung nội dung lý thuyết trong chương trình GDQP-AN đều là những bài lý thuyết khó lại thêm tâm lí học sinh không thích môn học. Để học sinh hiểu bài, say mê, hứng thú trong học tập đòi hỏi giáo viên phải nghiên cứu, tìm hiểu, đưa ra được hình ảnh minh họa, nhân chứng, tư liệu trong một giờ học, một bài học để truyền tải đến học sinh là một việc hết sức quan trọng trong việc giúp học sinh hiểu bài, đồng thời tạo hứng thú, hình thành trong học sinh tình cảm, thái độ đúng đắn trong việc học tập bộ môn quốc phòng an ninh, giúp học sinh dễ nhớ, hiểu bài và đặc biệt là hứng thú với môn học là vô cùng cần thiết. 2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. 2.1 thuận lợi. 2.1.1 Đối với giáo viên: - Trường THPT Đặng Thai Mai hiện có 02 giáo viên đã được đào tạo lớp ngắn hạn 06 tháng môn GDQP-AN và được phân công chuyên trách dạy bộ môn GDQP-AN của nhà trường. Được sự quan tâm của lãnh đạo Sở Giáo dục, hàng năm, sở đều tổ chức các khóa học bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn cho giáo viên. - Nhìn chung giáo viên bộ môn GDQP-AN đều đã có những nhận thức tích cực, luôn muốn tìm tòi học hỏi để làm sao giờ dạy của mình đạt hiệu quả cao. Chính vì vậy, trong thời gian vừa qua giáo viên nhà trường nói chung và giáo viên dạy bô môn GDQPAN nói riêng đã áp dụng rất nhiều phương pháp mới vào giảng dạy để nâng cao hứng thú và kết quả học tập cho học sinh. Cụ thể như: Ứng dụng Công nghệ thông tin vào giảng dạy, thiết kế bài giảng bằng giáo án điện tử, phương pháp trình chiếu phim ảnh tư liệu sống động, kết hợp nhuần nhuyễn và sử dụng hiệu quả các thiết bị vào giảng day, kết hợp phương pháp truyền thống với ứng dụng CNTT, hướng dẫn cho học sinh “thảo luận nhóm” một cách tích cực đã mang lại kết quả khả quan. 2.1.2 Đối với học sinh: - Đa số học sinh đều có thái độ tích cực, tham gia thảo luận nhóm đã mang lại hiệu quả cao trong quá trình chiếm lĩnh kiến thức. - Những học sinh yếu kém đã và đang cố gắng nắm bắt các kiến thức trọng tâm cơ bản thông qua hoạt động thảo luận nhóm, các em đã mạnh dạn hơn khi tham gia trả lời các câu hỏi của giáo viên, hòa đồng và đoàn kết hơn với các bạn trong lớp, phát huy được sức mạnh tập thể, nâng cao khả năng giao tiếp, khả năng làm việc của cá nhân. 2.2. Khó khăn: 2.2.1 Đối với giáo viên: - Giáo viên chưa gây được hứng thú cho học sinh khi bắt đầu tiết học mới, chưa có phần dẫn dắt vào bài hoặc chưa gây được sự tập trung chú ý bài học của học sinh ngay từ hoạt động đầu tiên. - Giáo viên chỉ nêu ra câu hỏi mà chưa định hướng cho học sinh cách trả lời câu hỏi như thế nào. - Khi giáo viên đặt câu hỏi thì phần lớn các em học sinh khá giỏi dơ tay trả lời, chưa có câu hỏi dành cho đối tượng yếu kém. Cho nên học sinh yếu kém ít được chú ý và không được tham gia hoạt động. Từ đó, làm cho các em càng thêm tự ti về năng lực của mình và các em cảm thấy chán môn học. 2.2.2 Đối với học sinh: - Học sinh còn lười và chưa có sự say mê đối với môn học, một số bộ phận học sinh không học bài cũ và đọc bài mới trước khi đến lớp, trên lớp học thì thiếu tập trung không chú ý, không có tinh thần phát biểu xây dựng bài. - Học sinh chỉ có thể trả lời những câu hỏi dễ, đơn giản qua việc nhìn và đọc trong sách giáo khoa chưa có sự độc lập về tư duy. Đối với những câu hỏi mang tính suy luận, giải thích, phân tích thì học sinh trả lời chung chung chưa sát với nội dung yêu cầu của câu hỏi. 2.3. Khảo sát điều tra thực tế trước khi áp dụng đổi mới phương pháp: Việc điều tra thông qua các câu hỏi khảo sát nhận thức và câu hỏi kiểm tra ý thức ở cả 3 khối lớp 10,11,12 Kết quả điều tra như sau: - BẢNG 1: Điều tra hứng thú học tập của các em đối với môn GDQPAN ở cả 3 khối lớp mỗi khối 01 lớp cụ thể như sau: Lớp Sĩ số HS Em cho biết cảm nghĩ của mình khi học môn GDQP-AN? Rất thích Thích Hơi thích Không thích số lượng % số lượng % số lượng % số lượng % 10A3 38 2 5 7 18 11 29 18 48 11A2 37 3 8 4 11 7 19 23 62 12A4 34 1 3 3 9 5 15 25 74 Tổng 109 6 5 14 13 23 21 66 61 - BẢNG 2: Điều tra mức độ học bài cũ môn GDQP-AN trước khi đến lớp của học sinh ở cả 3 khối lớp mỗi khối 01 lớp cụ thể như sau: Lớp Sĩ số HS Em đã thực hiện việc học bài cũ và đọc bài ở nhà như thế nào? Em học kĩ, học thuộc Em học thường xuyên Thỉnh thoảng em có học, có đọc Em ngại nên không học số lượng % số lượng % số lượng % số lượng % 10A5 37 2 5 6 16 7 19 22 59 11A3 38 1 3 5 13 6 16 26 68 12A2 37 0 0 3 8 5 14 29 78 Tổng 112 3 2,8 14 13,2 18 16 77 69 - BẢNG 3: Thống kê chất lượng môn học trước khi áp dụng phương pháp "Thảo luận nhóm" của 02 năm học trước đó(từ năm học 2013-2014; 2014-2015) Xếp loại Năm học GIỎI KHÁ TB Yếu 2013 - 2014 13% 42% 38% 7% 2014 - 2015 14% 47% 33% 6% - Nhìn vào bảng khảo sát ta thấy tỉ lệ học sinh yêu thích học môn GDQP-AN rất ít cho nên việc chủ động tự học bài trước khi đến lớp của các em cũng không nhiều dẫn đến kết quả học tập cuối năm cũng không cao. 3. Các biện pháp, giải quyết vấn đề: 3.1. Biện pháp thực hiện: - Đối tượng người học (đặc điểm tâm sinh lí, kiến thức, kinh nghiệm học tập). Từ kết quả khảo sát điều tra trên để đánh giá nhận thức và kết quả học tập của các em, tôi đã tiến hành một số phương pháp nhằm nâng cao hứng thú và kết quả học tập như: Ứng dụng công nghệ thông tin đưa hình ảnh vào bài giảng, Phương pháp trình chiếu, viết bài thu hoạch, thảo luận nhóm Trong các phương pháp nêu trên tôi nhận thấy phương pháp “ Thảo luận nhóm” mang lại hiệu quả giáo dục toàn diện hơn so với các phương pháp khác. Với những câu hỏi khó, những tình huống chưa giải quyết, cá nhân các em có thể đưa ra thảo luận trong nhóm để thống nhất ý kiến. Thảo luận nhóm là phương pháp thể hiện rõ nhất sự đổi mới trong phương pháp dạy học, lấy học sinh làm trung tâm. Giúp cho học sinh mở rộng kiến thức, phát triển được tư duy khoa học,phát triển kĩ năng nói, giao tiếp tranh luận... Tuy nhiên khi tiến hành phương pháp này còn gặp phải một số hạn chế như sau: - Thứ nhất: Để giúp học sinh làm quen với cách học mới, giúp các em chủ động, tự tin, dám nêu ra quan điểm của mình chúng ta cần phải trải qua một thời gian để các em thích ứng. Trong những tiết học đầu tiên chúng ta không nên áp dụng phương pháp này ngay, vì làm như thế các em sẽ bỡ ngỡ dẫn đến nhiều trở ngại trong quá trình học tập, không thu được kết quả như mong muốn. Chúng ta có thể làm theo cách sau để tạo cho các em thói quen độc lập, tư duy và làm bài theo hiểu biết của cá nhân. Do học sinh chưa quen với cách học mới, các em thụ động, thiếu tự tin, không dám nêu ra quan điểm của mình và đây chính là một trở ngại lớn nhất khi đua phương pháp này vào giảng dạy. - Thứ hai: Là khi phân chia nhóm để thảo luận. Giáo viên phải phân chia như thế nào cho hợp lí, chọn cử ai là thủ lĩnh nhóm để nhóm học tập có hiệu quả. Tôi đã sử dụng phương pháp sau để chọn ra thủ lĩnh nhóm đạt yêu cầu: Chúng ta chia thành 4 nhóm theo 4 tổ của lớp, mỗi tổ có 3 bàn học, giáo viên đưa ra một câu hỏi về kiến thức môn học hoặc kiến thức xã hội, yêu cầu mỗi bàn học thảo luận để tìm ra đáp án, giáo viên cho thời gian đủ để quan sát hoạt động của các em. Từ hoạt động này chúng ta sẽ chọn ra một em nổi trội trong bàn có khả năng lãnh đạo, thuyết trình. Như thế mỗi bàn chúng ta sẽ chọn được một em học sinh. Mỗi tổ ta sẽ có 3 học sinh để tiếp tục lựa chọn nhóm trưởng bằng cách vừa nêu trên. Tiếp tục cho 3 em trong tổ vừa chọn ngồi lại cùng một bàn và giáo viên đặt câu hỏi để các em trao đổi thảo luận trả lời đáp án. Trong 3 em này chúng ta sẽ chọn một em được nhóm bầu lên để thuyết trình nội dung hoặc em nào có tinh thần xung phong để bầu làm nhóm trưởng. Nhóm trưởng có nhiệm vụ điều hành. Phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong nhóm. Tập trung thảo luận câu hỏi em phải làm gì để xây dựng và quản li, bảo vệ biên giới quốc gia (giáo viên định hướng cho các em viết bài thu hoạch) Đây là một khâu quan trọng để thay đổi phương pháp trong dạy và học. Nó cung cấp những kiến thức cơ bản về kỹ năng làm việc, giao tiếp trong nhóm, là những viên gạch đầu tiên để thực hiện thành công phương pháp “ thảo luận nhóm”. - Thứ ba: Làm cách nào để tất cả các thành viên trong nhóm đều phải có tinh thần trách nhiệm trong công việc, tránh trường hợp ỷ lại vào nhóm. Để làm tốt điều này, cần có sự phối hợp tốt giữa nhóm trưởng, cán sự lớp và giáo viên. Đánh giá trực tiếp vào kết quả, ý thức của từng nhóm là điều thực sự cần trong giai đoạn đầu. Ở đây ta áp dụng chính sách thưởng phạt trong thảo luận: Qua những cách này chúng ta đã dần giúp cho các em chủ động, tự tin làm quen với cách học mới và đã dần loại bỏ đi một trở ngại lớn khi bắt đầu tiến hành phương pháp “ Thảo luận nhóm” Để khích lệ tinh thần học tập giáo viên nên thưởng cho những học sinh tham gia sôi nổi, nhiệt tình, có ý thức cao trong hoạt động của nhóm và trong quá trình học tập bằng cách cho điểm kiểm tra thường xuyên hoặc cộng điểm ưu tiên và có hình thức phạt những em mất trật tự, không tham gia thảo luận, làm việc hoặc nói chuyện riêng. bằng cách nhắc nhở, cảnh cáo, viết kiểm điểm hoặc trừ điểm. - Để áp dụng tốt phương pháp này ta cần giải quyết được các mặt hạn chế nêu trên bằng những biện pháp sau. 3.1.1. Lựa chọn chủ đề thảo luận: Làm cách nào để tất cả các thành viên trong nhóm đều phải có tinh thần trách nhiệm trong công việc, tránh trường hợp ỷ lại vào nhóm. - VD1: Ở chương trình lớp 10 Bài 1: Truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc Việt Nam. Phần I – Lịch sử đánh giặc giữ nước của dân tộc Việt Nam. Giáo viên nêu câu hỏi: Bằng những kiến thức lịch sử đã học, em hãy lập dàn ý về “Lịch sử đánh giặc giữ nước của dân tộc Việt Nam”. [3]Cho các em đọc bài và yêu cầu mỗi em lập dàn ý trong thời gian do giáo viên quy định. Giáo viên quan sát hoạt động của học sinh, nhận xét và kiểm tra bài làm của một số em. Sau đó giúp các em hệ thống lại nội dung của bài. Hoặc cho các em viết bài thu hoạch: - Ví dụ2: Ở Khối lớp 11 Bài 3: Bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và biện giới quốc gia. Phần III: Bảo vệ Biên giới quốc gia nước CHXHCN Việt Nam, mục 2 c.Trách nhiệm của công dân: Trong phần này giáo viên đặt câu hỏi như sau: Là một công dân của nước CHXHCN Việt Nam bản thân em phải làm gì để xây dựng và quản li, bảo vệ biên giới quốc gia?[4] (GV định hướng cho các em viết bài thu hoạch) Qua những cách này chúng ta đã dần giúp cho các em chủ động, tự tin làm quen với cách học mới và đã dần loại bỏ đi một trở ngại lớn khi bắt đầu tiến hành phương pháp “Thảo luận nhóm”. Chủ đề thảo luận phải là những nội dung cơ bản, trọng tâm, đồng thời là những tình huống có vấn đề, hấp dẫn, buộc học sinh phải tư duy. Ví dụ: “Hãy thảo luận để chứng minh Dân tộc ta chiến đấu và chiến thắng giặc ngoại xâm không chỉ bằng tinh thần chiến đấu dũng cảm, hi sinh vì Tổ quốc mà còn bằng trí thông minh sáng tạo, bằng nghệ thuật quân sự độc đáo” [5] (GDQP, AN lớp 10). Theo cách này, học sinh được tạo cơ hội tự đặt câu hỏi, thảo luận, trình bày quan điểm, và thực hiện học hợp tác. Để có thể phát huy được những lợi ích của việc học nhóm, giáo viên phải cung cấp nền tảng cho học sinh. Do đó, giáo viên phải khơi gợi hứng thú học sinh bằng cách chọn những chủ đề thảo luận tương ứng với trình độ của học sinh, hoặc đặt câu hỏi đưa ra vấn đề dẫn dắt học sinh đạt đến mức độ tư duy sâu sắc hơn. Bên cạnh đó, quá trình cộng tác cũng phải được sắp xếp để đảm bảo tất cả các thành viên trong nhóm tham gia một cách tích cực. 3.1.2 Lựa chọn phương pháp , Nội dung và câu hỏi cho học sinh thảo luận. Thông thường việc tổ chức thảo luận nhóm trên lớp được tiến hành theo các bước như sau: GIÁO VIÊN HỌC SINH Bước 1: - Chia nhóm, quy định thời gian thảo luận Bước 2: - Giao nhiệm vụ cụ thể cho từng nhóm. Lắng nghe và nhận nhiệm vụ Bước 3: - Điều khiển, hỗ trợ các nhóm thảo luận. Các nhóm thảo luận dưới sự điều khiển của nhóm trưởng Bước 4: - Tổ chức báo cáo kết quả thực hiện. Đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luận. Các nhóm khác bổ sung Bước 5: Giáo viên nhận xét và kết luận. - Dựa vào phương pháp trên tôi ra câu hỏi và hướng dẫn để cho học sinh thảo luận nhóm như sau: - Ví dụ: Ở lớp 11 Bài 2: Luật nghĩa vụ quân sự và trách nhiệm của học sinh Phần II, mục 3: Trách nhiệm của học sinh. Giáo viên nêu câu hỏi: Em hãy trình bày trách nhiệm của học sinh trong việc thực hiện Luật nghĩa vụ quân sự (NVQS). [6] Giáo viên định hướng cho các em về t
Tài liệu đính kèm:
- skkn_su_dung_phuong_phap_thao_luan_nhom_de_day_noi_dung_li_t.doc