SKKN Một vài kinh nghiệm để đẩy mạnh chất lượng dạy và học trong trường tiểu học

MỤC LỤC
 NỘI DUNG
TRANG
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1
1. Lý do chọn đề tài
1
2. Mục đích nghiên cứu
1
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 
1
4. Phương pháp nghiên cứu 
1
II. NỘI DUNG
2
1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm 
2
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
4
3. Các biện pháp đã tiến hành giải quyết vấn đề. 
4
4. Mô tả sáng kiến kinh nghiệm.
7
 5. Kiến nghị, đề xuất.
8
 6. Tài liệu tham khảo
9
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Như lời Bác dạy:
“ Vì lợi ích mười năm trồng cây
 Vì lợi ích trăm năm trồng người”
Đ
úng vậy, thực hiện lời Bác dạy: Giáo dục học sinh phát triển toàn diện ngay từ cấp Tiểu học làm nền tảng cho những lớp học, cấp học sau này chính là nhiệm vụ của giáo viên, nhà trường bậc Tiểu học. Các em học sinh, những mầm non hôm nay là chủ nhân của thế kỷ XXI- những con người thông minh, dí dỏm, hoạt bát, có ánh sáng của trí tuệ, có tâm hồn trong sáng, lành mạnh. Con người của văn hóa thời đại tiên tiến văn minh. Vậy, để hoàn thành tốt nhiệm vụ dạy học, ngoài việc nắm vững kiến thức, khắc sâu nội dung môn học mà mình giảng dạy, người giáo viên phải có những năng lực sư phạm nhất định. 
Chương trình thay sách Tiểu học phát huy bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết cho học sinh ngay từ lớp 1, 2, 3 đã được tiếp xúc với nhiều dạng văn bản khác nhau, có nội dung gần gũi trong cuộc sống và kĩ năng giao tiếp của các em với cộng đồng. Đó là một ưu điểm không ai phủ nhận. 
2. Mục đích nghiên cứu:
Trong những năm gần đây ngành giáo dục nói chung  đang đứng trước những hiện tượng không được sự đồng thuận của xã hội nhưng những hiện tượng ấy chỉ là những hiện tượng đơn lẻ của một số ít người và không ai có thể phủ nhận được một điều là ngành giáo dục chúng ta hiện nay đang trên đà chuyển biến với chiều hướng tích cực đồng hành cùng với sự vươn lên của xã hội.
3. Đối tượng nghiên cứu
Với một số vấn đề Tôi đúc rút ra được hiện tại đã và đang áp dụng tại các trường tiểu học đặc biệt là các trường vùng khó khăn. 
4. Phương pháp nghiên cứu:
 	* Phương pháp quan sát: Quan sát thực tế, thực trạng và công tác chỉ đạo, công tác bồi dưỡng, quá trình học tập, chất lượng học tập của HS.
 	* Phương pháp nghiên cứu tài liệu: nghiên cứu sách báo, giáo trình. Nghiên cứu chất lượng HS. Nghiên cứu công tác chỉ đạo của nhà trường đối với công tác bồi dưỡng HS.
 	* Phương pháp điều tra, phỏng vấn: Điều tra, phỏng vấn, thu thập thông tin về số liệu, chất lượng HS.
 	* Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận:
Nhiệm vụ cao cả của ngành giáo dục Việt Nam là đào tạo, bồi dưỡng học sinh trở thành một con người toàn diện. Học sinh đến trường không chỉ để học chữ, hay chỉ để trang bị cho mình vốn tri thức cần thiết cho hành trang nghề nghiệp mai sau mà còn để rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, lối sống và hình thành nên những phẩm chất tốt đẹp, tiêu biểu cho con người Việt Nam. Hiểu theo nghĩa truyền thống, học trước tiên là để làm người. Như vậy, nhà trường phải thực hiện nhiệm vụ kép vừa dạy chữ vừa dạy cách làm người cho học sinh, nghĩa là vừa trang bị cho các em kiến thức để hòa nhập, để mưu sinh, để tiếp tục học lên bậc cao hơn vừa hình thành nhân cách, đạo đức để các em trở thành người tốt, có ích cho xã hội, cho đất nước.
Có ai đó đã nói rằng: “Dìu dắt đàn em, mở rộng tầm nhìn, đánh thức tâm hồn, định hướng tương lai. Đó là Sứ mệnh cao cả của người thầy” quả đúng như vậy. Nhiệm vụ của người giáo viên không chỉ là phát huy trí tuệ của học sinh mà còn vun đắp tâm hồn và giúp các em từng bước hoàn thiện nhân cách. Đối với người giáo viên chủ nhiệm, ngoài công việc giảng dạy, giáo viên chủ nhiệm còn phải là một nhà giáo dục, nắm bắt những tâm tư, tình cảm, chăm lo đến quá trình học tập và rèn luyện đạo đức của mỗi em và của cả tập thể học sinh.
Theo quan điểm tích hợp, các phân môn được tập hợp lại xung quanh trục chủ điểm. Nhiệm vụ cung cấp kiến thức và rèn luyện kĩ năng gắn bó chặt chẽ với nhau. Như vậy, muốn dạy - học có hiệu quả môn nhất thiết người giáo viên phải dạy tốt cho học sinh ở tất cả các môn học trong nhà trường. 
Các kết quả thực tế cho thấy số học sinh được xem là có năng lực nhận thức, tư duy, vốn sống... nổi trội hơn các em khác chiếm từ 5-10% tổng số học sinh. Các tài năng xuất hiện từ rất sớm. Vì vậy trên thế giới, người ta luôn quan tâm đến việc phát hiện và bồi dưỡng nhân tài ngay từ những năm tháng trẻ còn nhỏ tuổi. Ở nước ta, từ nhiều năm nay vấn đề này cũng đã được các cấp các ngành quan tâm. Đồng thời với việc thực hiện nhiệm vụ phát hiện và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước, tổ chức Câu lạc bộ HS có năng khiếu, phụ đạo cho học sinh chưa hoàn thành còn có tác dụng thúc đẩy phong trào thi đua dạy tốt, học tốt, việc bồi dưỡng và phụ đạo học sinh có tác dụng tích cực trở lại đối với giáo viên. Để có thể bồi dưỡng học sinh có năng khiếu, phụ đạo học sinh chưa hoàn thành người giáo viên luôn phải học hỏi, tự bồi dưỡng kiến thức để nâng cao trình độ chuyên môn và năng lực sư phạm cũng như phải bồi dưỡng lòng yêu nghề, tinh thần tận tâm với công việc.
Tôi tin rằng Sáng kiến kinh nghiệm này nếu được áp dụng và vận dụng hợp lý sẽ đem lại chất lượng cao cho việc dạy và học có chất lượng.
2. Đánh giá thực trạng:
Các trường tiểu học của huyện Như Xuân hiện tại còn nhiều những khó khăn đặc biệt là các trường thuộc xã vùng đặc biệt khó khăn như: cơ sở vật chất, lực lượng cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh còn đang lúng túng trong khi áp dụng phương pháp và công nghệ mới.
Vấn đề: Một vài kinh nghiệm để đẩy mạnh chất lượng dạy và học trong trường tiểu học; là một  vấn đề quan trọng, thiết thực để đưa chất lượng học tập của học sinh ngày một nâng cao về  trí dục và đức dục. Đó là hai nhiệm vụ song song không thể thiếu được. Vì vậy, Tôi chọn đề tài này nhằm mục đích nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường tiểu học.
Vậy làm thế nào để xây dựng được một đội ngũ luôn vừng vàng trong công tác chuyên môn để dìu dắt thế hệ trẻ? Đây chính là điều trăn trở của tất cả các cấp các ngành nói chung và ngành giáo dục nói riêng.
3. Các biện pháp đã tiến hành giải quyết vấn đề:
Phòng Giáo dục và Đào tạo là cơ quan chuyên môn quản lý trực tiếp các trường học; Ban giám hiệu là người quản lý, giúp giáo viên định hướng được công việc cần thực hiện, dù với phương pháp dạy và học nào, người giáo viên luôn đóng vai trò quyết định sự thành bại trong từng bài dạy, mỗi buổi lên lớp và đó  có vai trò quyết định đối với sự nghiệp giáo dục. Vì vậy trong công tác tổ chức ngay từ đầu năm học, BGH đã họp và thống nhất các yêu cầu về công tác phân công lớp để có sự hỗ trợ, giúp đỡ nhau kịp thời dựa trên các tiêu chí: Khi phân công, Ban giám hiệu cần nắm được điểm mạnh, điểm hạn chế từng giáo viên để xếp lớp cho phù hợp; Bố trí nhân sự trong các tổ khối chú ý dàn trải lực lượng đồng đều. Xếp lớp, phòng học cũng phải dựa trên yếu tố người có kinh nghiệm để thực hiện nhiệm vụ chú ý giáo viên kinh nghiệm còn hạn chế.
Tổ khối chuyên môn cần lập kế hoạch thao giảng, dự giờ theo từng tháng, từng tuần và luôn đi sát để hướng dẫn và tạo điều kiện cho giáo viên trong khối được học tập kinh nghiệm giảng dạy của đồng nghiệp thông qua dự giờ, thao giảng, phải luôn năng động, biết cách tổ chức sinh hoạt trong Tổ. Qua đó phát huy tính tích cực và khả năng riêng của mỗi giáo viên để họ tự nhận xét, phê bình mình.
Ngoài ra còn xây dựng đội ngũ ý thức tự bồi dưỡng nâng cao trình độ;  động viên đội ngũ nghiên cứu các tài liệu về đổi mới phương pháp giảng dạy, nội dung chương trình qua các tài liệu tập huấn chương trình thay sách. Cung cấp các sách, báo đến tận tổ khối như: Giáo dục sáng tạo, thế giới quanh taHằng năm nhà trường đều duy trì hội thi giáo viên giỏi cấp trường mục đích không phải là để có được danh hiệu “Giỏi cấp trường” và mỗi giáo viên trong đơn vị cần xác định đây là dịp để học tập về phương pháp giảng dạy, các kỹ năng đứng lớp, về các hình thức tổ chức lớp,.... để bổ sung kiến thức, bổ sung trình độ nghiệp vụ cho mình. Sau mỗi tiết dạy CBQL đều ngồi lại với khối phân tích những ưu khuyết điểm của từng hoạt động, của từng bài dạy. Việc làm này nhằm mục đích giới thiệu những điểm hay, điểm mới để giáo viên có thể vận dụng, bổ sung cho tiết dạy của mình. Đó chính là cơ sở để xây dựng tâm lý vững vàng, xây dựng bản lĩnh sư phạm cho người thầy.
Trên cơ sở hội thi giáo viên giỏi tại trường, dựa trên kế hoạch chuyên môn của Phòng Giáo dục và Đào tạo hàng năm, nhà trường đã tiến hành chọn giáo viên đạt thành tích cao trong hội thi tại cơ sở và xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, phân công cụ thể phó Hiệu trưởng luôn đi sát hướng dẫn cụ thể cho giáo viên về chuyên môn, về nghiệp vụ, về cách xử lý tình huống sư phạm; thường xuyên thăm lớp tạo tâm lý ổn định cho giáo viên đồng thời giải quyết ngay các vướng mắc, những khó khăn mà giáo viên gặp phải trong từng bài dạy cụ thể.
Tuy nhiên, trong công tác bồi dưỡng giáo viên thường bị xem nhẹ còn mang tính hình thức, thiếu chiều sâu và dẫn đến hiệu quả thấp.
Sự nghiệp giáo dục là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, của mỗi gia đình và toàn xã hội. Trong đó ngành Giáo dục và Đào tạo có vai trò trực tiếp, trọng yếu rất vinh dự, vẻ vang nhưng cũng hết sức nặng nề, khó khăn và phức tạp. Để góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu đó, trách nhiệm của mỗi nhà trường là phải tuỳ thuộc vào điều kiện cụ thể của trường mình mà có biện pháp hữu hiệu để nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục. Trong đó phải tạo ra được đội ngũ giáo viên giỏi làm hạt nhân, nòng cốt cho phong trào thi đua “Dạy tốt - Học tốt” của nhà trường.
Có mũi nhọn giáo viên giỏi sẽ là điều kiện thuận lợi để có đội ngũ học sinh giỏi... Đào tạo đội ngũ học sinh có chất lượng cao, là đáp ứng nhu cầu cho xã hội trong tình hình hiện nay. Đó chính là nhiệm vụ mục tiêu chủ yếu quan trọng đối với nhà trường. Đồng thời đó còn là nguyện vọng tha thiết của các gia đình,  học sinh và cả xã hội. Điều này đã tạo điều kiện tuyển lựa học sinh, chọn “Đầu vào” có chất lượng khá, đã “Có bột” để “Gột lên hồ” và cũng có điều kiện thuật lợi trong việc xã hội hóa giáo dục, tranh thủ sự giúp đỡ của phụ huynh học sinh, các mạnh thường quân...
Có học sinh giỏi, có tập thể lớp tốt, điều đó rất quan trọng nhưng chưa đủ. Những hạt giống tốt, được gieo trên mảnh đất màu mỡ nhưng vẫn rất cần đến người chăm sóc nó từ khi gieo hạt cho đến lúc mang quả chín cho đời. Các em rất cần sự giáo dục, dạy dỗ của những thầy cô giáo vừa dạy giỏi, vừa có tâm với nghề. Do đó đòi hỏi người giáo viên phải tự trau dồi phẩm chất, năng lực, không ngừng nâng cao trình độ nghiệp vụ, tìm ra những biện pháp tốt nhằm phát huy hết khả năng nội lực.
Như vậy, đối với sự nghiệp giáo dục, việc xây dựng đội ngũ giáo viên dạy giỏi là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng trong nhà trường. Để trở thành một giáo viên dạy giỏi, trước hết người đó phải có tâm đối với nghề, có tư cách đạo đức, tác phong mẫu mực. Có bằng cấp ít nhất là đủ theo tiêu chuẩn của Bộ qui định. Càng có bằng cấp cao thì điều đó càng tốt. Muốn đạt được như vậy trước hết khẳng định năng lực của người giáo viên trong việc học của mình. Từ đó mới có thể dạy cho người, sau đó là uy tín của mình trước đồng nghiệp, trước phụ huynh học sinh và lãnh đạo cấp trên. Người giáo viên dạy giỏi phải không ngừng trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, có ý thức học hỏi đồng nghiệp để tiến bộ. Điều quan trọng nhất của giáo viên dạy giỏi là đạt được những thành tích cao trong quá trình dạy học: Đó là số lượng học sinh hoàn thành tốt các môn học cao, tỉ lệ học sinh xét hoàn thành chương trình tiểu học đạt tỷ lệ cao. Có học sinh đạt giải trong  kỳ giao lưu và cao hơn nữa là thành tích đạt giáo viên dạy giỏi các cấp của chính bản thân người giáo viên.
Huyện Như Xuân có 14 trường tiểu học và 4 trường ghép TH&THCS nhưng có tới 7 đơn vị thuộc các trường vùng đặc biệt khó, hầu như các trường đang thiếu về cơ sở vật chất như phòng học, Đoàn - Đội, thư viện, trang thiết bị dạy và học, đường xá đi lại khó khăn, trình độ dân trí thấp...
Bên cạnh đó các đồng chí giáo viên tuổi nghề cao đang nhiều, một phần nào đó ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy, hầu như giáo viên này việc nắm bắt chậm so với sự thay đổi của giáo dục. Ngoài ra các nhà trường còn bị ảnh hưởng bởi sân trường chật, ngập nước, vệ sinh môi trường xung quanh phức tạp gây ảnh hưởng không ít đến hoạt động ngoài giờ lên lớp, học sinh xa trường đi lại khó khăn ... dân cư tạm trú nhiều cuộc sống làm ăn gặp nhiều khó khăn ảnh hưởng đến việc duy trì sĩ số cũng như chất lượng giảng dạy. Ngoài ra còn một số ít phụ huynh học sinh do mải làm ăn nên chưa thật quan tâm đến việc học hành của con em mình mà còn giao phó cho nhà trường.
Về đội ngũ giáo viên ngày càng được chuẩn hóa về mặt đào tạo đang được trẻ hóa dần. Đặc biệt là các đồng chí giáo viên trẻ nhiệt tình, hăng say công tác và được trang bị nhiều kiến thức mới, gặp môi trường sư phạm tốt đã phát huy được tác dụng là mũi nhọn trong công tác giảng dạy. Tuy nhiên, trường còn ít giáo viên dạy giỏi các cấp, học sinh đạt giải cấp tỉnh mấy năm gần đây có ít.
Thực tế trên đã đặt ra yêu cầu cấp thiết cho cán bộ quản lý nhà trường: Phải tích cực tổ chức và bồi dưỡng ngay và lâu dài để có đội ngũ giáo viên dạy giỏi và có học sinh cấp tỉnh hàng năm ngày càng nhiều.
4. Mô tả sáng kiến, kinh nghiệm: Sáng kiến, kinh nghiệm này được thực hiện gồm 6 phần:
- Mục đích nghiên cứu;
- Đối tượng nghiên cứu;
- Phương pháp nghiên cứu;
- Các biện pháp đã tiến hành giải quyết vấn đề;
- Hiệu quả của sáng kiến;
- Kết luận kiến nghị.
4. Kết quả, hiệu quả mang lại;
- Tổ chức bồi dưỡng học sinh năng khiếu, phụ đạo học sinh chưa hoàn thành: Có 06 giáo viên đạt giáo viên giỏi cấp tỉnh; học sinh đạt giải giao lưu câu lạc bộ trí tuệ tuổi thơ cấp huyện đạt 244 em. Trong đó có em đạt giải cao trong cả môn Toán và môn Tiếng Việt. Đặc biệt là các trường ở vùng khó khăn đều có học sinh đạt giải.
- 100% học sinh các trường thực hiện đầy đủ nhiệm vụ của người học sinh.
5. Đánh giá về phạm vi ảnh hưởng của sáng kiến, kinh nghiệm:
Với các vấn đề và kết quả nêu trên sáng kiến tôi đưa ra và đã được áp dụng gây ảnh hưởng rất lớn đến đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên trong các nhà trường như:
Các thầy cô giáo yên tâm, gắn bó hết mình với nghề nghiệp, đem hết khả năng và trí tuệ phục vụ cho học sinh học tập như đạt tỷ lệ giáo viên giỏi và học sinh hoàn thành tốt.
Mỗi giáo viên đều có hoàn cảnh gia đình với những thuận lợi và khó khăn riêng. Vì vậy, với khả năng và trách nhiệm của mình, là chuyên viên của Phòng Giáo dục và Đào tạo nên tôi luôn chú ý quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi nhất để động viên, khích lệ giáo viên yên tâm, phấn khởi hoàn thành nhiệm vụ được giao.
6. Kiến nghị, đề xuất:
Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa cần tăng cường tổ chức các chuyên đề về đổi mới phương pháp giảng dạy các bộ môn để chuyên viên Phòng, Ban giám hiệu các trường cũng như các đồng chí giáo viên có điều kiện tham dự, học hỏi, rút kinh nghiệm cho công tác giảng dạy và trang thiết bị cho dạy học và xây dựng thêm các phòng chức năng như phòng thư viện, phòng TDTT, phòng nghệ thuật...để giúp học sinh phát triển toàn diện  “Học mà chơi, chơi mà học”.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi đẻ áp dụng vào việc giảng dạy nâng cao chất lượng. Mặc dù đã cố gắng rất nhiều nhưng đề tài của tôi chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong được Hội đồng nghiệm thu và các bạn đồng nghiệp góp ý kiến bổ sung thêm để sáng kiến được hoàn thiện thêm.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ 
Như Xuân, ngày 06 tháng 4 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình, không sao chép nội dung của người khác.
Người thực hiện
 Nguyễn Khánh Hạ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Một số hình thức tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp.
Sách tâm lý trẻ em.
Thư viện violet.
Các trang west có liên quan.