SKKN Một vài giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học môn Lịch sử cho học sinh Lớp 4 dân tộc thiểu số ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu

Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do lý luận
Mục tiêu hàng đầu của giáo dục chính là đào tạo con người phát triển toàn diện về đức, trí, thể, mĩ nhằm đáp ứng với nhu cầu của thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Thực tế hiện nay ngành giáo dục đào tạo luôn được nhà nước và cả xã hội quan tâm đưa lên quốc sách hàng đầu. Tiểu học là bậc học nền tảng và rất quan trọng, có nhiệm vụ cung cấp cho học sinh những kiến thức về thế giới tự nhiên, cuộc sống xã hội và môi trường xung quanh nhằm giúp các em hình thành được các kĩ năng, kĩ xảo cơ bản đầu tiên, tạo nền tảng vững chắc cho việc hình thành và phát triển nhân cách sau này. Những nền móng này rất cơ bản và cần thiết để trẻ tiếp tục học lên bậc học trên.
Trong chương trình Tiểu học, Lịch sử là phân môn được xếp vào chương trình giảng dạy lớp 4 và lớp 5, đó là kiến thức có hệ thống về các sự kiện, nhân vật lịch sử tiêu biểu, những bước phát triển của Lịch sử Việt Nam từ thời Hùng Vương cho đến nay. Phân môn này có nhiệm vụ cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản, cần thiết về các sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử có hệ thống theo trình tự thời gian, rèn luyện cho học sinh một số kỹ năng cở bản như: Xem và đọc bản đồ, lược đồ, thu thập, tìm kiếm tư liệu lịch sử từ sách giáo khoa, từ cuộc sống gần gũi với các em, nhận biết được đúng các sự kiện, hiện tượng lịch sử, trình bày lại kết quả học tập bằng lời nói, bài viết, sơ đồ,... Đồng thời bồi dưỡng, giáo dục cho học sinh lòng yêu lịch sử, quê hương, đất nước từ đó ham học hỏi và tìm hiểu về lịch sử, biết tôn trọng và bảo vệ cảnh quan thiên nhiên và di tích lịch sử, văn hóa của dân tộc.
Thế nhưng qua thực tiễn giáo dục ở nước ta hiện nay, Lịch sử chưa được trân trọng đúng như giá trị của nó. Nhiều người vẫn cho rằng đây là môn học khô khan, khó hiểu với những mốc thời gian, sự kiện vì thế trong quá trình học thì không cần phải tư duy, sáng tạo mà chỉ cần học thuộc, ghi nhớ một cách máy móc kiến thức trong sách giáo khoa là được. Chính vì những nhận thức sai lầm đó đã khiến cho học sinh không có hứng thú trong quá trình học tập trên lớp, chưa tích cực tìm tòi về kiến thức lịch sử trong cuộc sống. Điều đó dẫn đến việc nhiều học sinh mù mờ về truyền thống lịch sử của dân tộc, hay nhầm lẫn các mốc thời gian, các sự kiện, các nhân vật lịch sử với nhau.
Mặt khác hiệu quả dạy phân môn Lịch sử còn thấp vì đây là phân môn khó đòi hỏi năng lực hướng dẫn và ứng xử linh hoạt của người giáo viên khi đứng lớp. Và làm thế nào để tiết dạy môn Lịch sử đạt hiệu quả, thu hút được sự tập trung chú ý cao của học sinh để các em hứng thú và yêu thích môn học này ngay từ bậc Tiểu học là một vấn đề đặt ra hết sức cần thiết.
2. Lý do thực tiễn
Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học ở Phổ thông tuy không còn mới mẻ nhưng vẫn còn là một vấn đề được sự quan tâm nhiều của các nhà khoa học, nhà sư phạm. Và đổi mới phương pháp dạy học Lịch sử cũng không nằm ngoài quỹ đạo đó với những công trình nghiên cứu, những bài viết về đổi mới nội dung, phương pháp dạy học, trong đó phải kể đến:
Đổi mới việc dạy học Lịch sử “Lấy học sinh làm trung tâm” (NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, 1996). Công trình này nghiên cứu thực trạng của việc dạy học Lịch sử ở phổ thông, qua đó đưa ra một số phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm để nâng cao chất lượng dạy học Lịch sử ở trường Phổ thông.
Và gần đây, tác giả Nguyễn Thị Côi đã xuất bản cuốn sách: Các con đường, biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học Lịch Sử ở trường Phổ thông( NXB Đại Học Sư Phạm, 2006). Trong cuốn sách tác giả đã đưa ra các con đường để nâng cao hiệu quả dạy học Lịch sử như: Dạy học Lịch sử kết hợp với ngoại khóa, lấy học sinh làm trung tâm trong dạy học Lịch Sử nhằm tạo được sự hứng thú trong dạy học Lịch Sử, thu hút sự quan tâm của học sinh đối với môn học này.
Ngoài ra còn có rất nhiều bài viết trong các tạp chí khoa học và giáo dục cũng đề cập đến vấn đề này. Tuy nhiên những bài viết, công trình nghiên cứu trên chỉ là những nghiên cứu mang tính khái quát, chung chung chứ chưa đi sâu vào từng bậc học cụ thể. Đặc biệt là phương pháp dạy học Lịch sử ở bậc Tiểu học thì hầu như chưa có tác giả nào đề cập đến. Trên cơ sở đó đề ra một vài giải pháp nhằm nâng nâng cao chất lượng dạy và học môn Lịch sử cho học sinh lớp 4 dân tộc thiểu số năm học 2016 – 2107, năm học 2017 – 2018.
Xuất phát từ những lý do trên nên tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Một vài giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học môn Lịch sử cho học sinh lớp 4 dân tộc thiểu số ở trường TH Võ Thị Sáu”.
II. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu đánh giá đúng thực trạng chất lượng dạy và học môn Lịch sử lớp 4 của học sinh dân tộc thiểu số trường Tiểu học Võ Thị Sáu thời gian qua, nhằm đi sâu tìm hiểu tình hình dạy và học Lịch sử lớp 4 ở Tiểu học, học hỏi và rút ra những kinh nghiệm quý giá trong quá trình giảng dạy phân môn Lịch sử lớp 4 ở các trường Tiểu học, qua đó đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học Lịch sử ở Tiểu học nói chung và chất lượng dạy học Lịch Sử lớp 4 học sinh dân tộc thiểu số trường Tiểu học Võ Thị Sáu nói riêng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc dạy học của bản thân sau này.
Giúp học sinh có ý thức tự giác trong học tập, hứng thú và yêu thích môn học, giáo dục học sinh về đạo đức, nhân cách qua những tấm gương của các vị anh hùng dân tộc, danh nhân, lòng yêu thương con người, niềm tự hào về truyền thống quê hương đất nước.
Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ
Lịch sử của nhân loại nói chung và của mỗi đất nước nói riêng không thể thiếu trong quá trình phát triển và hoàn thiện nhân cách của mỗi con người. Một đất nước muốn phát triển thì nhân dân của nước đó phải biết giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống lịch sử của dân tộc mình. Đó như là một phương tiện giúp con người nuôi dưỡng tình cảm yêu quê hương, đất nước, có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.
Nội dung môn Lịch sử trong chương trình lớp 4 không trình bày kiến thức lịch sử theo hệ thống chặt chẽ mà mỗi bài trình bày một sự kiện, hiện tượng hoặc nhân vật lịch sử tiêu biểu của một giai đoạn lịch sử nhất định.
Phân môn Lịch sử được đưa vào chương trình Tiểu học nhằm giúp học sinh có những hiểu biết cơ bản về lịch sử của dân tộc, qua đó dần hình thành những kĩ năng, thái độ để hình thành và phát triển nhân cách của mỗi người. Nội dung chương trình được chọn lọc để đảm bảo mục tiêu, thời lượng dành cho môn học cũng như trình độ nhận thức của học sinh. Đó là những sự kiện, nhân vật lịch sử tiêu biểu, sắp xếp theo trình tự thời gian, đại diện cho các thời kì lịch sử phản ánh những cột mốc đánh dấu sự phát triển của các giai đoạn lịch sử, những thành tựu trong sự nghiệp dựng nước (kinh tế, chính trị, văn hóa,...) và giữ nước của ông cha ta được giáo viên truyền thụ đến học sinh bằng các phương pháp dạy học và các hình thức dạy học đã được lựa chọn phù hợp. Đó là nền móng để học sinh tiếp tục học lên các bậc cao hơn, giúp các em có biểu tượng đầy đủ về quá khứ, có ý thức về xã hội, suy nghĩ, cảm thụ những gì đã xảy ra trong quá khứ để có trách nhiệm với hiện tại và tương lai.
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
1. Thuận lợi
Nhà trường
Chính quyền địa phương cũng như Ban Giám hiệu nhà trường rất quan tâm đến công tác giáo dục của xã nhà, đặc biệt là công tác giáo dục học sinh dân tộc thiểu số, Được sự quan tâm của Đảng và nhà nước, các em có đủ sách vở, đồ dùng học tập theo yêu cầu của giáo viên. Trường cũng đã có phòng thư viện với sách báo, tranh ảnh, các đồ dùng phục vụ cho quá trình dạy học.
Giáo viên
Là một giáo viên trẻ nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, ham học hỏi nên bản thân tôi luôn tích cực tham gia các lớp tập huấn nên hiểu rõ tầm quan trọng trong việc giảng dạy và nhận thức được giáo dục học sinh Tiểu học phát triển toàn diện là việc làm rất cần thiết, thông qua môn học Lịch sử hình thành cho học sinh ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống lịch sử của dân tộc mình. Bên cạnh đó lại được sự chỉ đạo sâu sát, kịp thời và sự quan tâm của lãnh đạo nhà trường, sự giúp
đỡ của đồng nghiệp. Các thầy cô giáo rất nhiệt tình, yêu trẻ, có lòng say mê với nghề và có nhiều năm kinh nghiệm trong công tác giảng dạy.
Học sinh
Được nhà trường tạo điều kiện cho học 2 buổi trên ngày nên có nhiều thời gian để rèn cho học sinh học tập được nhiều kết quả hơn.
Đa số các em đều rất ngoan, dễ vâng lời, nghe lời cô giáo, thích học tập và thi đua với các bạn, dễ khích lệ động viên, khen thưởng
Một số phụ huynh đã quan tâm đến việc học của con em mình, có ý thức trách nhiệm không khoán trắng cho nhà trường, cho giáo viên, mà cùng với giáo viên giúp đỡ các em trong việc học tập như: Chuẩn bị đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập, thường xuyên nhắc nhở và tạo điều kiện tốt cho con em mình đến lớp cũng như học tập ở nhà.
2. Khó khăn
Năm học 2016 – 2017, 2017 – 2108, khối lớp 4 có tất cả 4 lớp trong đó học sinh dân tộc thiểu số chiếm hơn 90%, đa số các em chưa có ý thức tự giác trong học tập, học sinh không chịu tìm tòi, suy nghĩ, thiếu thái độ và động cơ học tập. Với suy nghĩ xem Lịch sử là môn phụ nên chỉ học một cách đối phó. Sự chuẩn bị bài học trước khi lên lớp của học sinh ở phân môn Lịch sử còn sơ sài, qua loa, chất lượng chưa cao. Chỉ có một số ít bộ phận học sinh thực sự yêu thích, muốn tìm hiểu Lịch sử và có sự chuẩn bị bài như tìm hiểu và nghiên cứu nội dung bài học trước ở nhà nhưng cũng chỉ ở mức độ đơn giản, chủ yếu là tìm hiểu trong sách giáo khoa chứ chưa đi sâu tìm hiểu các kiến thức liên quan đến bài học ở các nguồn tài liệu khác như thư viện, sách báo, internet,Mặt khác điều kiện kinh tế đời sống nhân dân đa phần còn gặp rất nhiều khó khăn nên nhiều phụ huynh chưa có thời gian quan tâm đến việc học của con em mình, nên ý thức học tập của học sinh chưa cao các em cũng khó tiếp cận với những phương tiện hiện đại.
Bên cạnh đó tư duy của học sinh là tư duy trực quan cụ thể cho nên khi học kiến thức lịch sử với những sự kiện, ngày tháng, với nhiều khái niệm khó nhớ, khó hiểu thì các em khó có thể nắm bắt kiến thức cho nên nhiều em không hứng thú với môn học.
Một số giáo viên cùng lúc phải dạy rất nhiều môn học khác nhau như Toán, Tiếng Việt, Khoa học, Đạo Đức, Lịch sử - Địa lý,cho nên không thể chú tâm đi sâu đầu tư vào soạn giảng, chuẩn bị bài của một môn học nhất định. Nhiều giáo viên còn coi Lịch sử là môn học phụ, không quan trọng trong chương trình giảng dạy ở Tiểu học cho nên việc đầu tư cho tiết dạy Lịch sử vẫn còn sơ sài, chất lượng giảng dạy chưa cao từ việc soạn giáo án, phương pháp dạy học chưa đa dạng và thích hợp với các loại bài khác nhau (chủ yếu sử dụng phương pháp thuyết trình, đàm thoại), việc chuẩn bị đồ dùng dạy học còn nghèo nàn, kém hấp dẫnNgoài ra người giáo viên chưa có sự đầu tư trong quá trình chuẩn bị bài trước khi lên lớp như soạn giáo án chưa đưa ra được phương pháp phù hợp đối với từng loại bài, 
hình thức tổ chức dạy học cũng chưa phong phú và mới lạ, chưa đổi mới phương pháp, bài soạn còn rập khuôn theo sách giáo viên, sách thiết kế. Giáo viên chỉ sử dụng sách giáo khoa làm tư liệu chính trong tiết dạy của mình chứ chưa tìm tòi, sưu tầm thêm tranh ảnh, tài liệu từ những nguồn khác để bổ sung, làm rõ thêm kiến thức trong sách giáo khoa, điều đó dẫn đến tiết dạy Lịch sử của giáo viên chưa hấp dẫn và sinh động, khô khan và nhàm chán, chưa thu hút được sự chú ý của học sinh, chưa tạo ra cho học sinh tính tích cực, tư duy, sáng tạo và tự giác học tập, từ đó học sinh không có hứng thú với môn học này.
Công tác phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội chưa được tốt, phụ huynh chưa quan tâm đến việc học của con em mình, nhiều phụ huynh coi Lịch sử là môn phụ nên họ chỉ nhắc nhở, chỉ dạy con em mình học các môn chính như Toán với Tiếng Việt còn Lịch sử chỉ cần học thuộc để được điểm cao chứ không cần phải hiểu sâu kiến thức của bài. Mặt khác do đời sống kinh tế còn gặp nhiều khó khăn nên nhiều gia đình chỉ lo đi làm mà ít quan tâm đến việc học của con em mình, thậm chí nhiều gia đình có tư tưởng giao khoán việc học của con em mình cho nhà trường.
Điều kiện kinh tế của địa phương còn gặp nhiều khó khăn nên các điểm trường lẻ của trường cũng chưa được đầu tư đầy đủ đồ dùng học tập, thiết bị, cơ sở vật chất, thư viện của trường cũng chưa có đủ sách tham khảo, tư liệu dạy và học phục vụ giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học còn rất nhiều hạn chế, ảnh hưởng không nhỏ đến việc dạy và học của giáo viên và học sinh, cho nên giáo viên không chuẩn bị được tốt cho tiết dạy của mình, học sinh chỉ được học “chay” không có sự mở rộng kiến thức ngoài sách giáo khoa nên chưa thu hút được sự chú ý của học sinh dẫn đến hiệu quả tiết dạy chưa cao, học sinh không hiểu, không nhớ và chưa có sự logic về các kiến thức lịch sử. Bên cạnh đó chưa có điều kiện để tổ chức các buổi hoạt động ngoại khóa cho học sinh ngay cả khi học những tiết học về lịch sử địa phương nên học sinh cũng chưa có cơ hội đi tham quan, tìm hiểu thực tế lịch sử của địa phương mình.
Bảng 1. Kết quả khảo sát đầu năm môn Lịch sử khối 4 năm học 2016 – 2017, 2017 – 2108.
Năm học
TS HS
Kết quả khảo sát đầu năm học
Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Chưa hoàn thành
SL
%
SL
% 
SL 
%
2016 - 2017
107
4
3,7
76
71
27
25,3
2017 - 2018
120
5
4,1
81
67,5
34
28,4
III. CÁC GIẢI PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Giải pháp thứ nhất: Coi trọng việc dạy học môn Lịch sử cho học sinh Tiểu học.
Lịch sử là phân môn đặc thù ở Tiểu học nói riêng và ở phổ thông nói chung. Vì ở đây kiến thức lịch sử là của quá khứ, đã xảy ra và khó tái tạo lại. Chính vì thế dạy học tốt Lịch sử ở Tiểu học nói riêng và ở Phổ thông nói chung là điều rất quan trọng và rất khó, đây là một phân môn có sự kết hợp, tác động và bổ trợ cho các môn học khác trong quá trình giảng dạy và giáo dục học sinh để giúp học sinh dần hoàn thiện kiến thức, nhân cách con người. Qua việc dạy phân môn này, học sinh có được những kiến thức về lịch sử dân tộc, đó là những sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử tiêu biểu từ thời kì dựng nước và giữ nước của ông cha ta đến nay. Mặt khác Lịch sử còn hình thành cho học sinh có những phẩm chất tốt đẹp ( yêu quê hương, đất nước, tự hào về lịch sử dân tộc,) góp phần hoàn thiện nhân cách và con người Việt Nam.
Thế nhưng, qua thực tiễn giáo dục ở nước ta hiện nay, tôi nhận thấy môn Lịch sử chưa được trân trọng đúng như giá trị của nó, Lịch sử chỉ được xem là một “môn phụ” trong hệ thống các môn học. Cần phải có sự thay đổi về quan niệm đối với môn Lịch sử. Phải xây dựng và hình thành cái nhìn đúng đắn về vị trí và tầm quan trọng của môn Lịch sử. Nếu không có nhận thức đúng đắn về vai trò của môn học thì tất cả những đề xuất về đổi mới nội dung, phương pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học bộ môn đều không thể thực hiện và đem lại kết quả như mong muốn.
Vì vậy, khi giảng dạy tôi luôn coi Lịch sử là một môn học không kém phần quan trọng như môn Toán và Tiếng Việt, luôn dành thời gian chuẩn bị cho một tiết dạy Lịch sử từ việc soạn giảng đến hình thức tổ chức dạy học làm sao cho học sinh tích cực và có hứng thú với môn học, không cắt xén thời gian của môn Lịch sử cho việc dạy các môn khác.
Giải pháp thứ hai: Điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường đảm bảo phục vụ tốt cho việc dạy và học.
Điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường là điều kiện có tầm quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của một nhà trường, giúp cho nhà trường hoạt động và thực hiện tốt nhiệm vụ chính của mình là dạy và học. Mọi hoạt động trong nhà trường đều nhằm đạt được chất lượng giáo dục học sinh tốt nhất, đúng yêu cầu mà ngành giáo dục đề ra. Điều kiện cơ sở vật chất có đầy đủ mới tạo điều kiện thuận lợi cho việc dạy và học đạt hiệu quả tốt nhất.
Thư viện ở trường cần liên tục cập nhật các tư liệu, tài liệu, sách tham khảo, từ điển lịch sử phổ thông,Thư viện cần phát huy hết chức năng của mình thông qua việc mở các phòng đọc để học sinh có điều kiện mượn sách, truyện liên quan đến bài học được dễ dàng hơn.
Giải pháp thứ ba: Một số trao đổi về đổi mới phương pháp dạy học
Trong dạy học Lịch sử ở Tiểu học có rất nhiều phương pháp, biện pháp, con đường để tái tạo lịch sử, dựng lại hình ảnh của quá khứ một cách hấp dẫn như: Phương pháp miêu tả, tường thuật, kể chuyện hoặc việc sử dụng các phương tiện trực quan trong dạy học và đa dạng hóa các hình thức tổ chức dạy học trong đó đổi mới phương pháp dạy học là vấn đề cốt lõi.
Qua quá trình khảo sát và tìm hiểu nội dung cũng như một số trao đổi về đổi mới phương pháp dạy học Lịch sử như sau:
* Quan điểm đổi mới về mô hình bài học Lịch sử
Với việc đổi mới phương pháp dạy học thì mô hình bài học Lịch sử cũng được thay đổi cho phù hợp, cụ thể như sau: Mô hình bài học Lịch sử gồm 4 bước:
Bước 1: Định hướng mục tiêu, xác định nhiệm vụ học tập
Bước 2: Tổ chức cho học sinh tiếp cận các nguồn tư liệu trong sách giáo khoa (nội dung bài viết, tranh ảnh minh họa, bản đồ, lược đồ, sơ đồ,).
Bước 3: Học sinh làm việc ( cá nhân, nhóm) hoàn thành các nhiệm vụ giáo viên đặt ra và trình bày kết quả.
Bước 4: Giáo viên sửa chữa, bổ sung và kết luận vấn đề.
* Cách dạy Lịch sử với quan điểm mới
Như đã nói ở trên, Lịch sử là một phân môn đặc thù. Kiến thức lịch sử là kiến thức của quá khứ, có những sự kiện đã xảy ra cách đây hàng ngàn năm thậm chí lâu hơn, yêu cầu phân môn đòi hỏi khi nhận thức học sinh phải tái hiện những sự kiện, hiện tượng đó một cách sống động như đang diễn ra trước mắt mình. Chính vì thế khi giúp học sinh tiếp thu những kiến thức Lịch sử thì người giáo viên phải kết hợp nhuần nhuyễn các phương pháp khác nhau phù hợp với từng loại bài nhất định.
Bài học có nội dung về tình hình chính trị – kinh tế, văn hóa – xã hội:
Học xong loại bài này, học sinh có những hiểu biết về tình hình kinh tế, chính trị, xã hội nước ta sau mỗi thời kì nhất định. Để dạy tốt loại bài này giáo viên cần mô tả được tình hình nước ta về hoàn cảnh, chính quyền, cuộc sống nhân dân? Và chính quyền đã làm những gì? Kết quả ra sao?
Ví dụ: Bài 7: “ Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân” giáo viên phải giúp học sinh nắm được tình hình nước ta sau khi Ngô Quyền mất( nước ta rơi vào cảnh loạn lạc và các thế lực phản động bao vây,) và Đinh Bộ Lĩnh có công gì để giải quyết khó khăn, dẹp loạn và thống nhất đất nước ( năm 968).
Giảng dạy những bài này cần chú ý sử dụng nhiều phương pháp quan sát với những phương tiện trực quan, khai thác triệt để tranh ảnh trong sách giáo khoa và sử dụng nhuần nhuyễn phương pháp kể chuyện với quan sát, thảo luận, đàm thoại, để chuyển tải nội dung bài học một cách hiệu quả.
Bài học có nội dung về các nhân vật lịch sử
Học sinh biết và hiểu: Công lao và những đóng góp của một số nhân vật đối với lịch sử dân tộc. Học sinh ghi nhớ công ơn của các nhân vật lịch sử.
- Khởi nghĩa Hai Bà Trưng.
- Chiến thắng Bạch Đằng do Ngô Quyền lãnh đạo (938).
- Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân.
- Quang Trung đại phá quân Thanh,...
Chương trình Lịch sử tiểu học không giới thiệu tiểu sử các nhân vật lịch sử, mà thông qua cuộc đời hoạt động và sự nghiệp cách mạng của họ để làm sáng tỏ những sự kiện cơ bản của lịch sử dân tộc. Vì thế khi học đến nhân vật lịch sử nào học sinh sẽ được tìm hiểu về sự kiện lịch sử tiêu biểu gắn với cuộc đời nhân vật đó.
Ví dụ: Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nước vào năm 968 Như vậy nhân vật lịch sử bao giờ cũng gắn liền với sự kiện lịch sử, giáo viên phải biết khai thác tốt các sự kiện để làm nổi bật những hoạt động và công lao to lớn của nhân vật.
Dạng bài này nên sử dụng phương pháp chủ đạo là kể chuyện ( chú ý khai thác và sử dụng tốt tranh và chân dung của nhân vật) trong quá trình kể chuyện, miêu tả, tường thuật kết hợp với đàm thoại để khắc sâu hình ảnh nhân vật trong trí óc học sinh.
Bài học có nội dung đề cập tới các cuộc khởi nghĩa, kháng chiến, chiến thắng, chiến dịch, phản công,
Là loại bài chiếm khá nhiều trong phân môn Lịch sử, với loại bài này phải cho học sinh nắm được những vấn đề như: nguyên nhân, diễn biến, kết quả và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa, kháng chiến, chiến thắng, chiến dịch,Và đặc trưng của loại bài này là có bản đồ, lược đồ nên giáo viên cần hướng dẫn học sinh xác 
định và mô tả được vị trí, khu vực, đ