SKKN Một số giải pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập đọc lớp 4

I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Môn Tiếng Việt ở trường phổ thông có nhiệm vụ hình thành năng lực hoạt động ngôn ngữ cho học sinh. “Năng lực hoạt động ngôn ngữ được thể hiện trong bốn dạng hoạt động, tương ứng với chúng là bốn kĩ năng nghe, nói, đọc, viết.”[1] Tập đọc là một phân môn của chương trình Tiếng Việt bậc Tiểu học. Đây là phân môn có vị trí đặc biệt trong chương trình vì nó đảm nhiệm việc hình thành và phát triển cho học sinh kĩ năng đọc, một kĩ năng quan trọng hàng đầu của học sinh ở bậc học đầu tiên trong trường phổ thông.
Dạy đọc có một ý nghĩa to lớn ở tiểu học. Đọc trở thành một đòi hỏi cơ bản, đầu tiên đối với mỗi người đi học. Trước hết là trẻ phải học đọc, sau đó trẻ phải đọc để học. Đọc giúp trẻ em chiếm lĩnh một ngôn ngữ để dùng trong giao tiếp và học tập. Nó là công cụ để học tập các môn học khác. Nó tạo ra hứng thú và động cơ học tập. Nó tạo điều kiện để học sinh có khả năng tự học và tinh thần học tập cả đời. Đọc một cách có ý thức cũng sẽ tác động tích cực tới trình độ ngôn ngữ cũng như tư duy của người đọc. 
Nhiệm vụ của dạy đọc là hình thành năng lực đọc cho học sinh; Giáo dục lòng ham đọc sách, phương pháp làm việc với sách; Làm giàu kiến thức cho học sinh, phát triển ngôn ngữ và tư duy, giáo dục tư tưởng, tình cảm, thị hiếu thẩm mĩ cho các em. Việc dạy đọc sẽ giúp học sinh hiểu biết hơn, bồi dưỡng ở các em lòng yêu cái thiện và cái đẹp, dạy cho các em biết suy nghĩ một cách lôgic cũng như biết tư duy có hình ảnh. Như vậy, đọc có một ý nghĩa to lớn còn vì nó bao gồm các nhiệm vụ giáo dưỡng, giáo dục và phát triển. Phương pháp dạy học đóng vài trò quan trọng và quyết định đến hiệu quả của việc dạy học ở tiểu học. Dạy học có phương pháp và đúng phương pháp sẽ không chỉ truyền đạt được kiến thức cho học sinh một cách đầy đủ mà thêm vào đó, khơi gợi được hứng thú, tinh thần tự giác và chủ động cho học sinh. Trái lại, việc dạy học sai phương pháp sẽ làm cho việc học trở thành việc nhồi nhét kiến thức, khiến cho học sinh ngày một thụ động, đối phó, thậm chí ảnh hưởng đến cả lối tư duy và đạo đức của các em. 
Đặc biệt ở bậc học tiểu học vấn đề này được các nhà giáo dục và xã hội đặc biệt quan tâm, đòi hỏi công tác chỉ đạo các nhà quản lý và giáo viên trường tiểu học phải có biện pháp quản lý, giảng dạy phù hợp, không ngừng đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) nhằm hướng cho học sinh vào hoạt động học tập một cách tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo.Vì thế, PPDH phải phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của trẻ đó là: Phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng năng lực tự học, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên.
Trong quá trình dự giờ giáo viên dạy Tập đọc lớp 4, tôi thấy bên cạnh những thành công, còn nhiều hạn chế. Học sinh đọc chưa được như mong muốn. Kết quả đọc của các em chưa đáp ứng được yêu cầu của việc hình thành kỹ năng đọc.
Về phía giáo viên còn lúng túng khi dạy tập đọc: Cần đọc bài tập đọc với giọng như thế nào, làm thế nào để chữa lỗi phát âm cho học sinh, làm thế nào để các em đọc nhanh hơn, hay hơn, diễn cảm hơn; làm thế nào để các em hiểu văn bản được đọc; làm thế nào để phối hợp đọc thành tiếng và đọc hiểu; làm thế nào để cho những gì đọc được tác động vào chính cuộc sống của các em
Đó là những trăn trở khiến tôi tìm tòi nghiên cứu và tìm ra “Một số giải pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập đọc lớp 4.”
2. Mục đích nghiên cứu:
- Giúp cho cho giáo viên đổi mới phương pháp dạy học Tập đọc lớp 4.
- Nâng cao chất lượng phân môn Tập đọc nói riêng, môn Tiếng Việt nói chung, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu kỹ các phương pháp dạy học Tập đọc.Tìm các giải pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập đọc cho học sinh lớp 4 ở trường Tiểu học Lam Sơn 3, thị xã Bỉm Sơn.
4. Phương pháp nghiên cứu: Sử dụng kết hợp các phương pháp:
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết.
- Phương pháp điều tra, khảo sát, thống kê.
- Phương pháp thực nghiệm.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN 
 “Đọc là một hoạt động của con người, dùng mắt để nhận biết các kí hiệu và chữ viết, dùng trí óc để tư duy và lưu giữ những nội dung mà mình đã đọc và sử dụng bộ máy phát âm phát ra âm thanh nhằm truyền đạt đến người nghe. Đối với người đọc phải đọc đúng (chuẩn về mặt chính âm, ngắt nghỉ đúng chỗ, đúng các hệ thống trong văn bản, đọc đúng giọng điệu), đọc có biêu cảm là sử dụng ngữ điệu trong khi đọc (tiết tấu, cao độ, điều chỉnh âm lượng). Đọc thành tiếng tức là hoạt động đọc sử dụng thị giác để tác động lên văn bản từ trên xuống dưới, từ trái qua phải, đồng thời sử dụng trí óc để phân tích, tư duy, ghi nhớ. Sau đó sử dụng cơ quan phát âm để phát ra thành tiếng nhằm mục đích hướng tới một đối tượng nghe nào đó. Đọc thầm tức là hoạt động đọc sử dụng thị giác để tác động lên văn bản từ trên xuống dưới, từ trái qua phải, đồng thời sử dụng trí óc để phân tích, tư duy, ghi nhớ. Đọc mang tính chất nghệ thuật về thực chất là việc đọc trong quá trình hình thành các cơ chế đọc. Đọc hiểu là đọc kết hợp với sự hình thành năng lực giải thích, phân tích, khái quát, biện luận đúng sai về logic, tức là kết hợp với năng lực, tư duy và biểu đạt. Nó là khái niệm bao chùm có nội dung quan trọng trong quá trình dạy văn, là một khái niệm khoa học chỉ mức độ cao nhất của hoạt động học, đọc hiểu cũng chỉ năng lực của người đọc.” [1]
 Phát triển ngôn ngữ cho học sinh thực chất là phát triển hoạt động lời nói. Quá trình phát triển lời nói gắn bó rất chặt chẽ với hai cơ chế của hoạt động lời nói là sản sinh ngôn ngữ và tiếp nhận ngôn ngữ. Quá trình hình thành lời nói ở học sinh gắn bó rất chặt chẽ với hoạt động của tư duy. Sự mạch lạc trong lời nói của học sinh thực chất là sự mạch lạc của tư duy. Việc tiếp thu ngôn ngữ có nhiều đặc điểm khác với việc tiếp thu kiến thức trong các lĩnh vực khác. Mặt khác, quan hệ giữa phương pháp dạy học Tiếng Việt và tâm lý học, đặc biệt là tâm lý học lứa tuổi rất chặt chẽ, không có những hiểu biết về quá trình tâm lý con người nói chung, về học sinh tiểu học nói riêng thì không thể dạy học tốt và phát triển lời nói cho học sinh. Lứa tuổi của các em ở tiểu học là tuổi chơi mà học, học mà chơi. Các cơ quan trong cơ thể chưa phát triển hoàn thiện nên mức độ tập trung chú ý chưa lâu, chưa bền, ngồi lâu trong một tiết học nếu không thay đổi hình thức tổ chức dạy học chắc các em sẽ không thấy thoải mái. Bởi vậy, cần có những biện pháp tổ chức hoạt động dạy và học linh hoạt để các em có cơ hội vừa học, vừa vận động cơ thể. 
 Học phân môn Tập đọc, việc đọc và cảm thụ là hai khâu có quan hệ mật thiết với nhau, gắn bó hỗ trợ đắc lực cho nhau. Cảm thụ tốt giúp cho việc đọc diễn cảm được tốt. Ngược lại việc đọc diễn cảm giúp cho cảm thụ bài văn thêm sâu sắc. 
 2.THỰC TRẠNG VIỆC DẠY VÀ HỌC TẬP ĐỌC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC LAM SƠN 3. 
 2.1, Nội dung Sách giáo khoa Tiếng Việt 4
	Trong nội dung phân môn tập đọc lớp 4 gồm có 62 bài tập đọc thuộc các loại hình văn bản nghệ thuật, báo chí, khoa học, trong đó có 45 bài văn xuôi, 1 vở kịch và 17 bài thơ. Sách giáo khoa có 2 tập, mỗi tập gồm 5 chủ điểm, mỗi chủ điểm học trong ba tuần.
Bám sát các chủ điểm, nội dung tập đọc phản ánh nhiều lĩnh vực khác nhau. Phân môn Tập đọc cung cấp cho học sinh những hiểu biết về thiên nhiên, xã hội và con người; cung cấp vốn từ, tăng khả năng diễn đạt, trang bị một số hiểu biết ban đầu về tác phẩm văn học (như đề tài, cốt truyện, nhân vật) và góp phần rèn luyện nhân cách cho học sinh.
2.2, Thực trạng việc dạy và học của giáo viên và học sinh 
Xuất phát từ các thể loại văn bản khác nhau đòi hỏi người giáo viên cần có biện pháp dạy học ứng với từng kiểu bài, từng thể loại bài. Để nâng cao chất lượng dạy các thể loại văn bản tôi tiến hành dự giờ mỗi thể loại một bài xem thực trạng dạy của giáo viên và phỏng vấn trò chuyện với học sinh:
* Dự giờ tiết dạy: Thể loại Thơ 
(Tiết 8): Tre Việt Nam ( Sách TV4 - Tập 1 - Trang 19)
- Người dạy : Nguyễn Thị Thoa, dạy lớp 4A. Ngày dạy: 27/ 9/ 2017
- Người dự cùng giáo viên khối 4 - Đơn vị trường tiểu học Lam Sơn 3.
Sau đây là đánh giá nhận xét của tổ chuyên môn:
* Ưu điểm:
- Giáo viên tổ chức các hoạt động dạy- học theo đúng đặc trưng môn học.
- Học sinh thuộc lòng được bài thơ trên lớp.
- Giáo viên đã chú ý thay đổi hình thức dạy học để chống nhàm chán cho học sinh như: Tổ chức học nhóm, thi đọc giữa các nhóm, 
* Nhược điểm:
- GV phân nhóm không đồng đều về trình độ, nhóm 1 phần lớn là học sinh tiếp thu bài nhanh được đọc nhiều, nhóm 4 phần lớn là học sinh đọc chậm lại được đọc ít. 
- Học sinh được đọc thầm một cách hình thức. Học sinh chỉ chăm chú đọc thuộc lòng không quan tâm đến việc luyện giọng đọc diễn cảm. Quá trình đọc từng khổ thơ theo hình thức nối tiếp nhiều học sinh ngồi làm việc riêng.
- Phần đánh giá nhận xét của học sinh còn rụt rè. Chỉ có học sinh khá giỏi làm việc, học sinh trung bình, yếu hầu như không động não. Điều đó ảnh hưởng rất lớn đến kĩ năng đọc hiểu của các em.
* Dự giờ tiết dạy: Thể loại Văn xuôi
Dự giờ (tiết 5 ):Bài: Thư thăm bạn ( Sách TV4- Tập 1 -trang 36)
- Người dạy Nguyễn Thị Huyền , dạy 4B. Ngày dạy: 18 / 9 / 2017
- Người dự cùng giáo viên khối 4 - Đơn vị trường tiểu học Lam Sơn 3
Sau đây là đánh giá nhận xét của tổ chuyên môn:
* Ưu điểm:
- Giáo viên tổ chức các hoạt động dạy học theo đúng quy trình của phân môn Tập đọc. Phong cách sư phạm tương đối tốt.
- Học sinh được luyện đọc nhiều, đọc to, rõ ràng.
- Phần tìm hiểu nội dung bài giáo viên sử dụng những câu hỏi ở sách giáo khoa để khai thác, giáo viên nêu câu hỏi, học sinh trả lời, học sinh khác nhận xét.
* Nhược điểm:
-Học sinh phát âm một số tiếng còn lẫn lộn: tr/ch, l/n, thanh hỏi/ thanh ngã.
- Đa số học sinh ngắt nghỉ chưa hợp lí, khả năng đọc diễn cảm của học sinh chưa đảm bảo yêu cầu.
- Phần chú giải giáo viên cho học sinh đọc, như thế chỉ là hình thức máy móc, chắc chắn học sinh sẽ không hiểu sâu nghĩa một số từ mới đó.
* Dự giờ tiết dạy: Thể loại Kịch
Dự giờ: Bài: Ở Vương quốc Tương Lai ( TV 4 - tập 1- trang 70)
- Người dạy: Nguyễn Thu Trang - dạy lớp 4C; - Ngày dạy : 18/ 10 / 2017 
- Người dự cùng: giáo viên khối 4 - Đơn vị trường tiểu học Lam Sơn 3
Sau đây là đánh giá nhận xét của tổ chuyên môn:
* Ưu điểm:
- Giáo viên tổ chức các hoạt động dạy học theo đúng quy trình của phân môn Tập đọc. Giáo viên đã quan tâm đến luyện phát âm cho học sinh.
- Học sinh được luyện đọc nhiều, đọc đúng tốc độ, biết nghỉ hơi đúng sau dấu phẩy, dấu chấm. 
- Giáo viên đã sử dụng công nghệ thông tin vào bài giảng nên học sinh có hứng thú trong học tập.
* Nhược điểm:
- Học sinh chưa thể hiện được ngữ điệu các câu kể, câu hỏi, câu cảm.
- Việc hướng dẫn luyện đọc của giáo viên còn hạn chế; giọng đọc của giáo viên chưa tốt.
- Tuy có ứng dụng công nghệ thông tin, xong việc sử dụng còn lúng túng và hiệu quả chưa cao. 
Qua quá trình dự giờ thăm lớp, thăm dò ý kiến của giáo viên và trò chuyện với học sinh tôi nhận thấy :
Một số học sinh còn phát âm sai do ảnh hưởng phương ngữ. Một số học sinh chưa đảm bảo về tốc độ đọc. Phần đọc diễn cảm học sinh đọc chưa đảm bảo yêu cầu.
Học sinh chưa chủ động tích cực hoạt động chiếm lĩnh kiến thức. Khả năng hiểu nghĩa từ còn hạn chế, chỉ đọc phần giải nghĩa trong sách giáo khoa mà chưa hiểu được nghĩa văn cảnh. 
Giáo viên tổ chức học sinh tìm hiểu bài chỉ dựa vào các câu hỏi trong SGK và thêm câu hỏi phụ với hình thức giáo viên hỏi, học sinh đáp chưa chú trọng thực sự đến việc rèn cho học sinh cách trả lời các câu hỏi, diễn đạt ý bằng những câu ngắn gọn, rõ ràng. Giáo viên không nhận xét việc trao đổi học tập từng nhóm, dẫn đến kĩ năng nghe và nói của học sinh chưa tốt.
 Tổ chức các hoạt động tách rời nhau.
 Sử dụng đồ dùng dạy học quá đơn điệu chắc chắn không đáp ứng được nhu cầu đổi mới.
2.3- Kết quả thực trạng:
Bên cạnh việc dự giờ, tôi tiến hành điều tra kết quả học tập của học sinh khối 4 trường Tiểu học Lam Sơn 3 kết quả đạt được như sau:
 Bảng 1 -Thống kê chất lượng đọc của học sinh khối 4 (Tháng 10/2017):
Lớp
Sĩ số
Chất lượng, mức độ đọc
Số lượng
Tỷ lệ
4
110
Đọc vừa đủ nghe, rõ ràng
79/110
72%
Ngắt nghỉ hơi đúng ở các dấu câu, các cụm từ rõ nghĩa, đọc đúng tiếng từ.
75/110
68,2%
Đảm bảo tốc độ đọc
74/110
67,3%
Hiểu nội dung văn bản
65/110
59,1%
Giọng đọc có biểu cảm ( đọc diễn cảm)
15/110
13,6 %
Như vậy chất lượng đọc thực tế cho thấy còn thấp. Đặc biệt là kỹ năng đọc hiểu và đọc diễn cảm. Để khắc phục tình trạng này, tôi đã tìm ra một số giải pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng phân môn Tập đọc cho học sinh lớp 4, giúp cho giáo viên dạy tốt phân môn Tập đọc khối lớp 4 và nhân rộng trong toàn trường.
3. CÁC GIẢI PHÁP ĐÃ SỬ DỤNG NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHÂN MÔN TẬP ĐỌC LỚP 4
* Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên
Triển khai, quán triệt đầy đủ và kịp thời các văn bản, Chỉ thị của ngành về việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, giúp cho cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên và các lực lượng tham gia giáo dục phải có quan điểm đúng đắn về đổi mới phương pháp dạy học ở tiểu học nói chung và đổi mới PPDH môn Tiếng Việt nói riêng trong đó có phương pháp dạy học phân môn tập đọc.
Tổ chức có hiệu quả các buổi sinh hoạt chuyên môn, các chuyên đề cấp tổ và cấp trường. Tăng cường chỉ đạo việc tự học, tự bồi dưỡng thường xuyên, đổi mới phương pháp dạy học. Tăng cường công tác bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Tiếng việt và xây dựng giờ dạy. Xây dựng các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức của việc đổi mới PPDH góp phần nâng cao hiệu quả chất lượng giáo dục, tránh tư tưởng ngại khó hoặc đổ lỗi cho các điều kiện khách quan. 
Trang bị những kiến thức và kỹ năng chuyên môn cần thiết để đáp ứng yêu cầu đổi phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và khả năng tự học của học sinh. 
Tiếp tục phát động giáo viên tự làm đồ dùng dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy để nâng cao hiệu quả giờ dạy. 
* Giải pháp 2: Chỉ đạo giáo viên nghiên cứu nắm vững mục tiêu, nội dung chương trình, SGK và các tài liệu dạy học; tìm hiểu trình độ của HS 
- Mục tiêu của giờ học là cái đích mà thầy trò cần đạt được sau giờ học. Để tiến hành dạy một giờ Tập đọc, GV cần có kỹ năng đầu tiên, vô cùng quan trọng – kĩ năng xác định mục tiêu của giờ học. Ngay từ khi lập kế hoạch dạy học, GV đã phải hình dung rất rõ sản phẩm mẫu của giờ học: một bài tập đọc được đọc lên với giọng điệu thế nào, nội dung của nó cần được hiểu ra sao để xác định cái đích mà giờ tập đọc hướng tới.
Mục tiêu, nội dung dạy học của giờ tập đọc sẽ được dùng để kiểm tra đánh giá chất lượng giờ dạy. Ngay khi soạn mục đích yêu cầu của giờ dạy, GV đã hình dung, dự tính được có thể kiểm soát đánh giá nó bằng cách nào. 
Mục tiêu của giờ dạy cũng là căn cứ để những người quản lý chuyên môn xây dựng thành những câu hỏi, bài tập nhằm kiểm tra đánh giá trình độ củ GV, xây dựng những câu hỏi bài tập cho HS để kiểm tra, đánh giá kết quả của giờ tập đọc.
Giáo viên cần nắm được mục tiêu dạy môn học và phân môn; nắm được mục đích, yêu cầu của từng bài dạy thì sẽ lựa chọn được các biện pháp, hình thức tổ chức phù hợp với tiết dạy, lựa chọn được đồ dùng nào sẽ phục vụ cho từng hoạt động trong tiết dạy. 
-Mỗi giáo viên cần phải nghiên cứu kỹ chương trình và tài liệu dạy học phân môn tập đọc lớp 4 ( Bao gồm sách giáo khoa( SGK) tiếng việt 4 (Tập 1, 2) , sách hướng dẫn giảng dạy Tiếng việt 4(Tập 1, 2) và được cụ thể hơn trong sách bài soạn cùng với các tài liệu tham khảo khác) quy định cả nội dung và PPDH. Mỗi giáo viên cần có những hiểu biết về chương trình, và có ý thức thực hiện tốt chương trình. Sách giáo khoa là nơi xác định rõ nội dung dạy học, vì vậy mỗi giáo viên cần nghiên cứu kĩ SGK. Giáo viên cần xác định được vị trí mỗi bài tập đọc trong hệ thống chương trình, cần trả lời được các câu hỏi: Bài tập đọc nằm trong chủ điểm nào, Ở chủ điểm đó có những bài nào đã được dạy trước đó và sau đó; về nội dung và hình thức thể hiện các bài tập đọc này có điểm gì chung và có điểm gì khác biệt.
Mỗi giáo viên cần lập bảng thứ tự tên các chủ điểm, tên bài tập đọc cùng với nội dung luyện đọc thành tiếng, luyện đọc hiểu cho từng bài tập đọc để có cái nhìn bao quát, có hệ thống về chương trình và sách giáo khoa dạy tập đọc lớp 4.
Bên cạnh đó nghiên cứu kĩ sách giáo viên và sách bài soạn để nắm vững các bước lên lớp, phương pháp dạy học nên đó cũng là những tài liệu người giáo viên bắt buộc phải tham khảo.
-Giáo viên cần phải tìm hiểu Xác định được đặc điểm và trình độ đọc của học sinh lớp mình dạy, tìm hiểu đặc điểm và trình độ đọc của học sinh, các em phát âm có những gì sai chuẩn, khó phát âm những từ ngữ nào trong bài, khó đọc đúng, đọc hay những câu nàoĐể luyện đọc hiểu, chúng ta cần nắm được học sinh của mình chưa hiểu, khó hiểu những từ ngữ nào, nội dung nào trong bàiSự hiểu biết này giúp giáo viên xác định tính vừa sức, tính mức độ của nội dung và kĩ năng dạy đọc. Chẳng hạn những lỗi phát âm sai của học sinh sẽ giúp giáo viên xác định được những từ ngữ trong bài cần luyện đọc đúng chính âm.
Với việc nắm được trình độ đọc chung của cả lớp, giáo viên cần biết rõ giọng đọc của em nào có những lợi thế để đọc hay bài tập đọc này Đồng thời giáo viên cũng dự kiến được các tình huống dạy học và điều chỉnh câu hỏi, soạn thảo những câu hỏi gợi mở, những câu hỏi bài tập dự trữ nhằm giảm độ khó của câu hỏi và bài tập chính.
Giáo viên cần hiểu học sinh để phân hóa nội dung dạy học, tạo điều kiện cho việc phát triển năng lực đọc của từng học sinh
* Giải pháp 3- Chỉ đạo giáo viên chuẩn bị trước giờ lên lớp .
3.1- Chỉ đạo giáo viên chuẩn bị đồ dùng, phương tiện dạy học 
Đồ dùng, các phương tiện dạy học góp phần không nhỏ để tạo ra hiệu quả giờ dạy tập đọc. Xác định tốt mục tiêu của bài dạy rồi nhưng để thực hiện tốt việc tổ chức các hoạt động dạy – học thì phải có phương tiện dạy – học. Hơn nữa, để đáp ứng với nội dung, phương pháp đổi mới thì đồ dùng dạy- học không thể thiếu được trong bất kì môn học nào, nhất là phân môn Tập đọc.
Chính vì thế, sau khi đã xác định được mục tiêu bài bài dạy rồi, giáo viên phải xác định rõ từng hoạt động cụ thể cần sử dụng đồ dùng nào? Đồ dùng nào đã có sẵn? Đồ dùng nào có thể sưu tầm được? đồ dùng nào cần tự làm? Giáo viên phải vạch rõ kế hoạch để chuẩn bị đồ dùng dạy- học có chất lượng
Đồ dùng, phương tiện dạy học phải đa dạng như: bảng phụ, phấn màu Tranh ảnh (vẽ, chụp hoặc máy chiếu), vật thật, câu đố, phiếu học tập, đồ chơi phụ vụ cho học đọc, bài hát, câu ca dao, băng hình, băng tiếng Một phương tiện dạy học có nhiều lợi thế là băng tiếng ghi âm giọng đọc mẫu, đọc nghệ thuật của một bài tập đọc nào đó, hay giọng ngâm thơ của các nghệ sĩ các bài thơ được dạy. Một giọng đọc hay của nghệ sĩ sẽ tạo ra cảm súc mạnh mẽ trong lòng học sinh. 
Cần xác định rõ đồ dùng dạy học phục vụ cho hoạt động dạy học nào có thể sử dụng trong phần giới thiệu bài, trong phần giảng từ hay trong khi giải nghĩa từ khó hiểu 
Ví dụ: Bài “Nỗi dằn vặt của An-đrây-ca ” (TV4- Tập 1) để giúp học sinh hiểu nghĩa từ “dằn vặt ”. Giáo viên nên sử dụng tranh SGK phóng to để giảng từ giúp học sinh thấy được sự đau đớn, buồn khổ một cách dai dẳng của An-đrây-ca.Ngoài ra việc sử tranh trong SGK ở bài này còn sử dụng vào phần giới thiệu bài.
Hoặc bài “Trung thu độc lập” (TV4- Tập 1) để giúp học sinh hiểu nghĩa từ “trăng ngàn” giáo viên sử dụng công nghệ thông tin (chức năng PowerPoint) tạo hiệu ứng để HS thấy trăng chiếu trên vùng núi rừng thật đẹp, thật sáng và gợi cho anh chiến sĩ nghĩ tới một tương lai tươi sáng vào ngày mai.
.
3.2. Hướng dẫn giáo viên lựa chọn các hình thức tổ chức dạy học
Một tiết học thành công hay không phụ thuộc lớn vào cách thức tổ chức các hoạt động dạy và học. Học sinh học tập tích cực hay không tùy thuộc vào các hình thức tổ chức dạy học, việc đổi mới phương pháp dạy học. Trong giờ học, GV phải linh hoạt trong việc tổ chức các hình thức dạy học, nhưng một hình thức dạy học không thể thiếu được ở hầu hết các tiết học là học nhóm.
Học trong nhóm có nhiều phẩm chất năng lực khác nhau, đủ trình độ sẽ tạo điều kiện ch