SKKN Một số cách thức bổ sung hình ảnh để lôi cuốn học sinh học tập bài thực hành: Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên, môn Sinh học lớp 12 ở trường THPT Quan Sơn 2

MỤC LỤC
1. MỞ ĐẦU.................................................................................................................1
1.1. Lý do chọn đề tài..................................................................................................1
1.2. Mục đích nghiên cứu...........................................................................................2
1.3. Đối tượng nghiên cứu..........................................................................................2
1.4. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................2
1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm..2
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM....................................................................3
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến..................................................................................3
2.2. Thực trạng của sáng kiến.....................................................................................6
2.3.Một số cách thức bổ sung hình ảnh.....................................................................7
2.3.1.Nguyên tắc bổ sung..........................................................7
2.3.2.Cơ sở bổ sung..............................................................8
2.3.3. Quy trình bổ sung............................................9
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường......................................................................................16
3. Kết luận và kiến nghị.............................................................................................17
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................19
I. MỞ ĐẦU.
	1.1. Lý do chọn đề tài.
	Trong dạy học nói chung, trong dạy học sinh học nói riêng, vấn đề đặt ra là cần phải đổi mới chiến lược đào tạo con người. Đặc biệt cần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển thế hệ mới năng động, sáng tạo nhằm tạo ra nguồn lực nội sinh cho mỗi con người đồng thời tạo nên động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội.
Luật giáo dục điều 24.2 đã ghi rõ: “phương pháp dạy học phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với từng đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”.
Mục đích, nội dung và phương pháp luôn có mối quan hệ biện chứng với nhau. Song song với việc nâng cao chất lượng nội dung sách giáo khoa thì việc đổi mới phương pháp dạy học là điều bức thiết. Chương trình và sách giáo sinh học đã được triển khai đại trà trong cả nước. Trong đó yêu cầu làm việc với hình ảnh là một trong những nội dung được nhấn mạnh và quan tâm.
	Hình ảnh là hệ thống cung cấp nguồn kiến thức, hình thành và rèn luyện kỹ năng cho học sinh.Nó vừa làm nhiệm vụ cung cấp, định hướng tri thức vừa là phương tiện để giáo viên hướng dẫn học sinh cách học, cách khai thác tri thức. Đồng thời, tạo điều kiện cho học sinh trong quá trình học tập vừa tiếp thu được kiến thức, vừa rèn luyện được các kỹ năng và nắm vững phương pháp học tập, tạo hứng thú cho học sinh. Tuy nhiên hình ảnh dùng để dạy học trong sách giáo khoa sinh học nói chung và trong phần Thực hành :“Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên ” nói riêng vẫn chưa đủ để có thể khai thác tốt lượng kiến thức cần truyền đạt. Vì vậy việc bổ sung hình ảnh để dạy học phần “Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên ”là điều cần thiết.
	Trong xu thế đổi mới phương pháp dạy học bộ môn hiện nay, để thực hiện có hiệu quả yêu cầu đối với việc hình thành và rèn luyện kỹ năng sử dụng hình ảnh theo hướng tích cực hoá người học là việc làm không thể thiếu. Tuy nhiên thực tế sử dụng hình ảnh trong giảng dạy còn gặp nhiều khó khăn. Đa số giáo viên còn lúng túng trong việc bổ sung và sử dụng hình ảnh trong quá trình dạy học. Đặc biệt là việc sử dụng hình ảnh theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Hình ảnh chứa đựng nhiều nguồn thông tin, trong khi giáo viên lại quen sử dụng sách cũ (hình ảnh chủ yếu tồn tại với chức năng minh hoạ, số lượng lại ít); với việc quen sử dụng phương pháp cũ (chủ yếu dùng để giải thích, minh họa cho bài học). Do vậy, hoạt động dạy và học của giáo viên và học sinh chưa thực sự đáp ứng việc sử dụng hình ảnh theo yêu cầu đổi mới.
 Vậy vấn đề đặt ra là làm thế nào để bổ sung hình ảnh trong dạy Sinh học nói chung và dạy học phần “Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên ”nói riêng một cách có hiệu quả.
 Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài: “ Một số cách thức bổ sung hình ảnh để lôi cuốn học sinh học tập bài thực hành: Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên, môn Sinh học lớp 12 ở trường THPT Quan Sơn 2”.
	1.2. Mục đích nghiên cứu.
	Đề xuất các cách thức bổ sung hình ảnh để lôi cuốn học sinh học tập phần thực hành: Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên qua môn Sinh học lớp 12 ở trường THPT Quan Sơn 2, từ đó góp phần nâng cao chất lượng dạy học bộ môn nói riêng và chất lượng dạy học của nhà trường nói chung.
	1.3. Đối tượng nghiên cứu.
	Các cách thức bổ sung hình ảnh để tổ chức học sinh lĩnh hội tri thức trong phần thực hành : “Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên ” nhằm phát huy tính tích cực của học sinh.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
 1.4.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích - tổng hợp; phân loại và hệ thống hóa, cụ thể hóa các tài liệu lý luận có liên quan để xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài.
 1.4.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
	- Quan sát sư phạm.
	- Điều tra.
	- Lấy ý kiến chuyên gia.
	- Tổng kết kinh nghiệm trong các năm học.
	- Nghiên cứu các sản phẩm hoạt động.
 1.4.3. Nhóm phương pháp toán học: Xử lý và đánh giá các thông tin, số liệu thu thập được bằng định tính và định lượng.
 1.5. Những điểm mới của SKKN.
- SKKN đã đưa ra được các cách thức bổ sung hình ảnh nhằm thực hiện có hiệu quả phương pháp dạy học trực quan 
- Phát huy tối đa tính tích cực của học sinh trong quá trình học tập 
- Tạo hứng thú và lôi cuốn học sinh tìm hiểu nội dung bài thực hành 
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.
 2.1: Cơ sở lý luận của việc bổ sung hình ảnh trong dạy học phần thực hành: Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên qua môn sinh học lớp 12 trường trung học phổ thông.
	2.1.1. Một số khái niệm cơ bản.
	2.1.1.1. Khái niệm tích cực.
	Theo từ điển tiếng Việt:
	- Tích cực: Tỏ ra chủ động, có những hoạt động nhằm tạo sự biến đổi.
	- Tích cực: Tỏ ra nhiệt tình, hăng hái với nhiệm vụ, với công việc.
	- Tích cực là một nét quan trọng của nhân cách, là một đức tính rất quý báu của con người.
	2.1.1.2. Tích cực trong học tập.
	Trong học tập, tích tích cực có ý nghĩa là hoàn thành một cách chủ động, tự giác, có nghị lực, có đích hướng rõ rệt, có sáng kiến và đầy hào hứng. Những hành động có vận dụng cả trí óc và chân tay nhằm nắm vững kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, vận dụng chúng vào học tập và thực tiễn.
	Tích cực trong học tập thực chất là tích cực nhận thức thể hiện ở sự khát khao tìm kiếm, hiểu biết tri thức, khát vọng về hiểu biết, nghị lực cao trong quá trình chiếm lĩnh tri thức.
	Theo I. I. Samova, tính tích cực nhận thức là mục đích, phương tiện và kết quả của hoạt động học tập, là phẩm chất của học sinh. Nó xuất hiện trong mối quan hệ của học sinh với nội dung, với quá trình học tập, với sự nổ lực để nắm tri thức và phương pháp trong một thời gian ngắn nhất với việc huy động ý chí để đạt được kết quả học tập.
	2.1.1.3. Hoạt động của giáo viên, học sinh trong phương pháp dạy học tích cực.
	a. Hoạt động của giáo viên.
	Hoạt động dạy của giáo viên là hoạt động do thầy làm chủ thể. Dạy học tích cực là một hình thức dạy học mà giáo viên không đưa ra tri thức cho học sinh dưới dạng có sẵn mà hướng dẫn, tổ chức cho các em tự tìm ra tri thức bằng các phương pháp dạy học tích cực.
	Như vậy dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh, người giáo viên chỉ là người hướng dẫn, thiết kế và tổ chức cho học sinh tự tìm tòi, khám phá, hoàn thành nhiệm vụ học tập.
	b. Hoạt động của học sinh.
	Hoạt động học do học sinh làm chủ thể. Đây là một hoạt động cơ bản, có tính chất chủ động ở lứa tuổi học sinh phổ thông. Học sinh phải thực hiện các thao tác tư duy (phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hoá, trừu tượng hoá). Qua các hoạt động này mà học sinh giải quyết được nhiệm vu học tập, chiếm lĩnh tri thức, hình thành và phát triển nhân cách.
	2.1.1.4. Khái niệm về hình ảnh.
	Đã có nhiều công trình nghiên cứu đề cập đến khái niệm hình ảnh. Theo từ điển Tiếng Việt hình ảnh có nghĩa là hình người, vật, cảnh tượng thu được bằng khí tượng quang học (như máy ảnh) hoặc để lại ấn tượng nhất định và tái hiện được trong trí.(trang 441).
	Theo từ điển Tiếng Anh, hình ảnh (image): Là biểu tượng, dấu, vết, ấn tượng của ai, của cái gì đó; đó là hiện thân của ai, của cái gì đó; là hồn bức tranh vẽ của ai, của cái gì đó; là sự sao chép nguyên bản, là bức vẽ. (OXFORD Collocation).
	Tô Xuân Giáp cho rằng: “Tranh ảnh dùng sự bố cục đường nét để biểu diễn người, địa điểm, đồ vật và các khái niệm để chỉ ra mối liên quan giữa các phần tử hay giải thích quá trình thực hiện một công việc như thế nào, cấu tạo một vật thể ra sao”. Hình ảnh dạy học dùng để truyền đạt các lượng tin bằng các loại tranh, biểu đồ, sơ đồ, đồ thị
	Những dạng hình ảnh được sử dụng trong dạy học được gọi là tư liệu hình ảnh.Vậy tư liệu hình ảnh có thể được hiểu là những loại vật chất chứa đựng các hình ảnh sử dụng trong việc nghiên cứu, giảng dạy và học tập môn học, bài học hay vấn đề học tập.
	Với đặc thù của môn Sinh học 12 nói chung và bài thực hành: Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiênnói riêng, tư liệu hình ảnh không chỉ là nguồn cung cấp thông tin mà còn là phương tiện trực quan thể hiện hình dạng, cấu trúc, đặc tính của sự vật, hiện tượng, được giáo viên và học sinh sử dụng trong quá trình dạy và học, mang lại hứng thú học tập tích cực cho học sinh nhằm nâng cao chất lượng lĩnh hội tri thức. Tư liệu hình ảnh góp phần rất lớn trong việc đổi mới phương pháp dạy học.
	2.1.1.5. Vai trò của hình ảnh trong dạy học.
	Sách giáo khoa sinh học 12 từ khi được chỉnh sửa bổ sung vào năm 2006 – 2007, hình ảnh được đưa vào nhiều hơn đã đem lại những chuyển biến nhất định trong kết quả dạy và học. Nhất là trong thời đại ngày nay, thông tin bùng nổ với tốc độ chóng mặt, việc bổ sung, sử dụng hình ảnh phục vụ việc dạy và học là việc làm cần thiết nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của người học, đưa việc học đến gần với thực tiễn hơn.
	a. Cập nhật, bổ sung, mở rộng kiến thức trong sách giáo khoa.
	Do nguyên tắc “sách giáo khoa phải ngắn gọn, nội dung phải xúc tích” nên nội dung các bài học không thể trình bày một cách chi tiết cho người học nghiên cứu. Hơn nữa, sách giáo khoa được thiết kế trong một giai đoạn phát triển kinh tế, xã hội xác định và sử dụng trong một thời gian nhất định, vì vậy không thể cập nhật hết những nội dung kiến thức, mang tính thời sự, tính thực tiễn sản xuất ở địa phương hay những thông tin kiến thức đặc trưng của các vùng miền. Do đó, trong tổ chức dạy học, giáo viên phải bổ sung hình ảnh để cập nhật, bổ sung, mở rộng kiến thức trong sách giáo khoa.
	b. Củng cố, hoàn thiện kiến thức.
	Nội dung sách giáo môn Sinh học 12 nói chung và bài thực hành Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên nói riêng được thiết kế dựa trên tính nguyên lý của quy trình kỹ thuật, do đó, mang tính chất chung cho mọi vùng miền và cho nhiều đối tượng. Trong tổ chức dạy học, giáo viên phải sử dụng hình ảnh cho học sinh nghiên cứu ở các đối tượng cụ thể nhằm củng cố thêm kiến thức nguyên lý và vận dụng kiến thức nguyên lý trong thực tế ở các vùng miền khác nhau.
	c. Góp phần đa dạng hoá phương tiện và đổi mới phương pháp dạy học.
	Trong dạy học môn Sinh học 12 nói chung và bài thực hành Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiênnói riêng, sử dụng các loại hình ảnh ngoài sách giáo khoa và các kênh hình trong sách giáo khoa đã góp phần làm phong phú thêm phương tiện để giáo viên tổ chức quá trình dạy học. Không những thế việc sử dụng nhiều dạng hình ảnh đã góp phần thay đổi hình thức tổ chức của bài lên lớp và thay đổi hoạt động của thầy và trò trong quá trình tổ chức dạy học: Giáo viên không mất thời gian cung cấp kiến thức, mà kiến thức đã có sẵn trong hình ảnh, do đó giáo viên có nhiều thời gian hơn để hướng dẫn, tổ chức học sinh học tập; Học sinh không chép bài dạy của giáo viên mà tăng cường hoạt động tìm tòi, thảo luậnChính vì vậy, sử dụng hình ảnh trong dạy học môn Sinh học 12 nói chung và phần thực hành Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên nói riêng phát huy được tính sáng tạo, tích cực trong học tập của học sinh.
	d. Góp phần gây hứng thú học tập cho học sinh.
	Trong dạy học việc gây hứng thú học tập cho học sinh là một trong những biện pháp tích cực để nâng cao hiệu quả tiếp thu kiến thức. Với hệ thống hình ảnh có nhiều ảnh đẹp, sống động chứa nhiều thông tin bổ ích sẽ gây hứng thú học tập cho học sinh, giúp học sinh chủ động trong tư duy, sáng tạo trong học tập và làm không khí lớp học trở nên sôi nổi, vui vẻ, chất lượng giờ học được nâng cao.
	e. Kiểm tra kết quả học tập của học sinh.
	Ngoài những vai trò trên, tư liệu có thể dùng để kiểm tra, đánh giá kỹ năng phân tích, tổng hợp, kỹ năng vận dụng kiến thức lý luận vào thực tiễn 
	2.1.1.6. Các loại tư liệu hình ảnh trong dạy học.
	Như trên đã phân tích, hình ảnh dạy học là các dạng vật chất được sử dụng trong dạy học. Tuỳ theo tính chất, đặc điểm và cách sử dụng của các vật chất mà hình ảnh trong dạy học được chia ra các loại khác nhau.
	- Sơ đồ, biểu đồ.
	- Hình vẽ, ảnh chụp.
	- Mô hình mô phỏng.
	Trong dạy học môn Sinh học 12 bài thực hành: Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên, tư liệu hình ảnh được thu thập dưới nhiều dạng khác nhau, từ nhiều nguồn khác nhau.
	- Giáo viên tự thiết kế trên các phần mềm thông dụng.
	- Thu thập từ máy scan, máy ảnh kỹ thuật số, mạng internet
	- Từ các nguồn phim tư liệu. Từ các phim này, giáo viên có thể biên tập lại bằng các phần mềm cắt phim, chụp ảnh theo những ý đồ sư phạm, phù hợp với nội dung bài học.
	2.2. Thực trạng vấn đề bổ sung hình ảnh trong dạy học hiện nay ở trường THPT Quan Sơn 2.
	2.2.1. Thực trạng hình ảnh, tranh ảnh phục vụ dạy học hiện nay của nhà trường.
Trường THPT Quan Sơn 2 được thành lập tháng 1/2010, đến nay tính theo năm học đã được 7 năm, tuy là nhà trường mới thành lập, các điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học còn thiếu thốn nhiều, những năm qua, nhờ sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị trong nhà trường nên cũng đã phần nào mua sắm, sửa chữa, bổ sung được thêm một số trang thiết bị dạy học, trong đó đặc biệt là hình ảnh, tranh ảnh. Với sự phát triển của công nghệ thông tin, kỹ thuật số nên việc thu thập hình ảnh của cán bộ giáo viên và cả học sinh rất thuận lợi, cập nhật phục vụ không nhỏ cho công tác dạy và học của thầy trò nhà trường.
 2.2.2. Thực trạng công tác bổ sung, sử dụng hình ảnh, tranh ảnh của giáo viên ở trường THPT Quan Sơn 2.
 Như đã trao đổi ở trên, nhờ sự phát triển của công nghệ thông tin, kỹ thuật số nên việc thu thập hình ảnh, tranh ảnh của cán bộ giáo viên nhà trường nói chung và của giáo viên Sinh học nói riêng là rất nhiệt tình, tích cực, cập nhật. Các hình ảnh, tranh ảnh liên quan có thể phục vụ cho việc giảng dạy đều được các thầy cô thu thập cẩn thận, kịp thời.
Việc đưa hình ảnh, tranh ảnh để sử dụng trong giảng dạy của các thầy cô là thường xuyên, phù hợp với từng bài dạy cụ thể nên đã phần nào lôi cuốn học sinh tích cực học tập.
 2.2.3. Ý thức, thái độ học tập của học sinh khi bổ sung hình ảnh, tranh ảnh.
Những năm trước đây, khi các điều kiện cho phép chúng ta lấy hình ảnh, tranh ảnh còn nhiều khó khăn, việc tổ chức dạy học chưa lôi cuốn được học sinh tích cực học tập, đặc biệt là đối với bài thức hành. Nhưng hiện nay, nhờ việc thu thập tranh ảnh, hình ảnh thuận lợi nên việc dạy học nói chung và dạy các bài thực hành nói riêng rất lôi cuốn học sinh học tập. Ngoài ra các em còn chủ động tự tìm kiếm hình ảnh, tranh ảnh để mang đến tiết học làm đồ dàng học tập trực quan, điều này khiến cho việc giảng dạy của giáo viên thuân lợi hơn nhiều.
 2.2.4. Các loại hình ảnh và tranh ảnh dùng cho tiết thực hành: Quản lý và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên qua môn Sinh học lớp 12
 - Nhóm các hình ảnh, tranh ảnh về các loại tài nguyên thiên nhiên.(đất, nước, sinh vật, không khí, khoáng sản) 
 - Nhóm các hình ảnh, tranh ảnh khai thác tài nguyên thiên nhiên.
 - Nhóm các hình ảnh, tranh ảnh làm cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường.
 - Nhóm các tranh ảnh, hình ảnh về công tác bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.
 - Nhóm các hình ảnh, tranh ảnh về việc tổ chức các lễ mít tinh kỷ niệm ngày môi trường 
	2.3. Một số cách thức bổ sung hình ảnh để lôi cuốn học sinh học tập bài thực hành: Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên qua môn Sinh học lớp 12 ở trường THPT Quan Sơn 2.	
	2.3.1. Nguyên tắc bổ sung hình ảnh, tranh ảnh.
	Hình ảnh bổ sung phục vụ cho mục đích nghiên cứu, giảng dạy và học tập, do đó khi bổ sung hình ảnh cần phải đảm bảo các nguyên tắc sau :
	2.3.1.1. Bám sát mục tiêu dạy học.
	Mục tiêu dạy học được hiểu là cái đích và yêu cầu phải đạt được của quá trình dạy học.Đó là các phẩm chất của học sinh về kiến thức, kỹ năng, thái độ. Các hình ảnh được bổ sung cho quá trình dạy học phải hướng vào mục tiêu bài học. Tiến trình tổ chức học sinh khai thác hình ảnh đồng thời là quá trình thực hiện mục tiêu bài học đã đề ra.
 2.3.1.2. Nguyên tắc khoa học.
	Trong dạy học, sử dụng hình ảnh là điều cần thiết, tuy nhiên hình ảnh dạy học phải được xây dựng trên mối quan hệ giữa các thành tố của quá trình dạy học; nội dung thông tin trong hình ảnh phải chính xác, rõ ràng, phản ánh nội dung bài học và phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh.
	2.3.1.3. Nguyên tắc sư phạm.
	Hình ảnh được bổ sung để phục vụ cho quá trình dạy học, do đó thông tin của hình ảnh phải ngắn gọn, súc tích, hình ảnh phải rõ ràng, phù hợp với ý đồ sư phạm.
	2.3.1.4. Đảm bảo phát huy tính tích cực của học sinh.
	Ngày nay, việc dạy học không dừng lại ở dạy kiến thức mà quan trọng hơn là dạy cách học cho học sinh để các em tự chiếm lĩnh tri thức, hěnh thŕnh năng lực tự học, tự nghięn cứu suốt đời, từ đó trở thŕnh con ngýời tự chủ, năng động.
	Do đó phải đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh. Để phát huy tính tích cực thì hình ảnh bổ sung phải súc tích, rõ ràng, phù hợp với tâm sinh lý.
	2.3.1.5. Đảm bảo tính hệ thống.
	Nội dung môn học Sinh học nói chung và phần thực hành: Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiênnói riêng luôn được biên soạn một cách có hệ thống. Tính hệ thống đó không chỉ được quy định bởi chính nội dung khoa học, phản ánh đối tượng khách quan có mang tính hệ thống mà còn bởi tính logic trong hệ thống tư duy của học sinh. Do đó hình ảnh được bổ sung cũng phải sắp xếp theo logic hệ thống chặt chẽ, sao cho lời giải của hình ảnh là cơ sở cho việc tìm tòi giải đáp của hình ảnh. Chính yếu tố này đã khuyến khích khả năng tư duy, suy diễn của người học.
	2.3.1.6. Đảm bảo tính thực tiễn.
	Nguyên tắc này xuất phát từ nguyên lý giáo dục: “Học đi đôi với hành”, “lý luận gắn với thực tiễn” và đặc điểm của bộ môn Sinh học là một môn khoa học thực nghiệm. Do đó, hình ảnh được bổ sung phải có tính thực tiễn cao, giúp học sinh liên hệ, sử dụng kiến thức đã học vào cuộc sống.
	2.3.2. Cơ sở bổ sung hình ảnh, tranh ảnh trong dạy học phần thực hành: Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên qua môn Sinh học lớp 12
	Khi bổ sung hình ảnh để dạy học phần thực hành: Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh, cần dựa trên các cơ sở chủ yếu sau :
	- Dựa vào mục tiêu dạy học của phần thực hành: Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên 
	- Dựa vào ngu