SKKN Một số biện pháp tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hợp tác môn Toán lớp Một

SKKN Một số biện pháp tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hợp tác môn Toán lớp Một

 Trong thời đại ngày nay, khoa học kỹ thuật phát triển với tốc độ nhanh, thông tin khoa học ngày càng nhiều song thời gian giành cho mỗi tiết học trong trường phổ thông không thay đổi. Để theo kịp sự phát triển của xã hội và cung cấp cho học sinh những kiến thức mới nhất, đầy đủ nhất trong một thời gian có hạn, việc đổi mới phương pháp dạy học luôn là vấn đề được nhiều người quan tâm, nó là khâu then chốt để nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển tư duy sáng tạo của người học ở mọi quốc gia, mọi thời đại." Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng năng lực tự học, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên" (Chương I, điều 4, Luật giáo dục nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2005). Thực tế cho thấy việc dạy học nói chung và dạy học ở Tiểu học nói riêng đã có sự đổi mới nhiều về phương pháp. Những phương pháp dạy học kích thích sự tìm tòi, đòi hỏi sự tư duy của học sinh được giáo viên đặc biệt quan tâm. Song để cho giờ học thực sự đổi mới, việc sử dụng hợp lý các hình thức tổ chức dạy học là hết sức cần thiết. Một trong những phương pháp dạy học góp phần hình thành nhu cầu tự học và tự giải quyết vấn đề trong học tập của học sinh đã và đang được khuyến khích, áp dụng là "phương pháp dạy học hợp tác". Phương pháp này sẽ giúp phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, đào sâu kiến thức, hiệu quả vững bền cho học sinh, đồng thời phát huy cao độ khả năng hợp tác, giúp đỡ nhau trong học tập.

doc 21 trang thuychi01 44057
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hợp tác môn Toán lớp Một", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
I.  PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài.
    Trong thời đại ngày nay, khoa học kỹ thuật phát triển với tốc độ nhanh, thông tin khoa học ngày càng nhiều song thời gian giành cho mỗi tiết học trong trường phổ thông không thay đổi. Để theo kịp sự phát triển của xã hội và cung cấp cho học sinh những kiến thức mới nhất, đầy đủ nhất trong một thời gian có hạn, việc đổi mới phương pháp dạy học luôn là vấn đề được nhiều người quan tâm, nó là khâu then chốt để nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển tư duy sáng tạo của người học ở mọi quốc gia, mọi thời đại." Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng năng lực tự học, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên" (Chương I, điều 4, Luật giáo dục nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2005). Thực tế cho thấy việc dạy học nói chung và dạy học ở Tiểu học nói riêng đã có sự đổi mới nhiều về phương pháp. Những phương pháp dạy học kích thích sự tìm tòi, đòi hỏi sự tư duy của học sinh được giáo viên đặc biệt quan tâm. Song để cho giờ học thực sự đổi mới, việc sử dụng hợp lý các hình thức tổ chức dạy học là hết sức cần thiết. Một trong những phương pháp dạy học góp phần hình thành nhu cầu tự học và tự giải quyết vấn đề trong học tập của học sinh đã và đang được khuyến khích, áp dụng là "phương pháp dạy học hợp tác". Phương pháp này sẽ giúp phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, đào sâu kiến thức, hiệu quả vững bền cho học sinh, đồng thời phát huy cao độ khả năng hợp tác, giúp đỡ nhau trong học tập.
   Có thể nói, hợp tác là biểu hiện văn minh của xã hội hiện đại. Muốn có được những người biết làm việc hợp tác, ngay từ bậc Tiểu học phẩm chất này phải được hình thành và rèn luyện. Lớp học với sự đa dạng của các đối tượng học sinh là môi trường tốt để hình thành và rèn luyện kỹ năng hợp tác cho mỗi người.  Đối với học sinh Tiểu học việc rèn luyện cho các em kỹ năng hợp tác trong học tập hết sức cần thiết, vì nó tạo điều kiện cho các em có nhiều cơ hội giao lưu, học hỏi và giúp đỡ nhau, góp phần vào việc giáo dục nhân cách cho học sinh. Bên cạnh đó còn giúp các em một số kĩ năng cơ bản để phát triển nhân cách con người trong cuộc sống hàng ngày nhất là học sinh lớp Một. Bởi đối với học sinh lớp Một khả năng tư duy của các em còn non nớt, việc tự hoàn thành nhiệm vụ học tập của  một số em còn chậm, trong một lớp có nhiều đối tượng học sinh khác nhau. Với kinh nghiệm nhiều năm liền trực tiếp chủ nhiệm và giảng dạy lớp Một, bản thân tôi đã có "Một số biện pháp tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hợp tác môn Toán lớp Một" với mong muốn giúp các em phát huy hơn nữa những gì các em đã có, mạnh dạn hơn khi trao đổi nội dung bài học và giao lưu với bạn bè để tìm ra những kiến thức mới liên quan đến nội dung bài học, môn học từ đó các em sẽ đạt được kết quả cao trong học tập.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
  Nghiên cứu lí luận tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hợp tác môn Toán lớp Một để vận dụng trong dạy học môn Toán ở Tiểu học nhằm góp phần nâng cao hiệu quả dạy học.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
  Quá trình tổ chức hoạt động nhóm  trong dạy học hợp tác trong môn Toán ở Tiểu học.
  Học sinh khối lớp Một trường Tiểu học nơi tôi đang công tác năm học 2016 - 2017.
1.4. Các phương pháp nghiên cứu. 
Phương pháp nghiên cứu lí luận.
Phương pháp điều tra khảo sát.
Phương pháp quan sát.
Phương pháp phỏng vấn.
II.  PHẦN NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận.
     Mỗi môn học ở Tiểu học đều góp phần vào việc hình thành và phát triển những cơ sở ban đầu, rất quan trọng của nhân cách con người Việt Nam. Trong các môn học ở Tiểu học, cùng với môn Tiếng việt, môn Toán có vị trí quan trọng, vì :
 Các kiến thức, kỹ năng của môn Toán ở Tiểu học có nhiều ứng dụng trong đời sống; chúng rất cần thiết cho người lao động, rất cần thiết để học các môn học khác ở Tiểu học và học tập tiếp môn Toán ở Trung học và các cấp học tiếp theo.
  Môn Toán giúp học sinh nhận biết những mối quan hệ về số lượng, hình dạng không gian của thế giới hiện thực. Nhờ đó học sinh có phương pháp nhận thức một số mặt của thế giới xung quanh và biết cách hoạt động có hiệu quả trong đời sống.
  Môn Toán góp phần quan trọng trong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận, phương pháp giải quyết vấn đề; nó góp phần phát triển trí thông minh, cách suy nghĩ độc lập, linh hoạt, sáng tạo
      Đặc biệt đối với học sinh lớp Một, môn Toán lại càng quan trọng, vì : Vào lớp Một, lần đầu tiên trẻ em được tiếp xúc với toán học với tư cách là một môn học, sự kiện này sẽ quy định về đặc điểm quá trình nhận thức của trẻ em. Cụ thể hơn, trẻ em sẽ tiếp xúc với các đối tượng toán học, các quan hệ toán học, các phép toánban đầu làm nền tảng cho quá trình học môn Toán sau này. Lần đầu tiên trẻ em được làm quen và rèn luyện với các thao tác tư duy trong dạy học toán như là quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp, chứng minh
   Trong những năm gần đây bậc Tiểu học quan tâm nhiều đến đổi mới phương pháp dạy học. Việc đổi mới phương pháp dạy học được đồng bộ về chương trình sách giáo khoa, thiết bị đồ dùng dạy học và đánh giá kết quả học tập của học sinh. Để đáp ứng được với những đổi mới như trên trong giáo dục thì việc chọn các hình thức tổ chức dạy học làm sao cho phù hợp và mang lại hiệu quả cao là hết sức cần thiết.
     Ta thấy rằng : Học sinh hình thành được kiến thức, rèn luyện được kỹ năng và tích lũy được vốn kinh nghiệm chủ yếu là do quá trình học tập, tương tác giữa thầy và trò, giữa trò và trò thông qua môi trường dạy học và giáo dục. Kết quả học tập cao hay thấp là do mỗi học sinh tích cực tương tác và trao đổi nhiều hay ít trong môi trường học tập. Vai trò quan trọng của nhóm học tập hợp tác thể hiện ở chỗ : Tạo cơ hội để mỗi học sinh đưa ra giải pháp, trình bày cách giải quyết, hướng suy nghĩ về nội dung học tập mà không e ngại như khi trình bày trực tiếp với giáo viên trên lớp. Thông qua thảo luận, mỗi học sinh có thể tự so sánh biết được tính hợp lí, tính đúng đắn trong cách giải quyết, trình bày của mình và của bạn. Tự đưa ra những thông tin phản hồi nhanh thể hiện sự hiểu biết hoặc không hiểu biết về nội dung học tập. Từ đó so sánh đối chiếu với các thông tin từ bạn bè mà tự điều chỉnh nhận thức. 
     Đối với học sinh Tiểu học nói chung, học sinh lớp Một nói riêng, việc lựa chọn hình thức tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hợp tác ở môn Toán là hết sức quan trọng. Vì hình thức tổ chức dạy học này vừa đáp ứng được yêu cầu của việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay và vừa nâng cao được chất lượng học tập cho học sinh. 
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến.
   Trường Tiểu học nơi tôi công tác là một trong những trường thuộc xã khó khăn của huyện, thiếu thốn về cơ sở vật chất, phòng học (trong năm học này Nhà trường có 8 phòng học/11 lớp) do vậy Ban giám hiệu nhà trường phải tổ chức cho giáo viên và học sinh trong trường dạy - học 2 ca, nên việc tổ chức cho các em tham gia học 2 buổi/ngày chưa được thực hiện hay việc tổ chức cho các em tham gia các buổi sinh hoạt ngoại khóa còn hạn chế nên nhiều em chưa thật sự mạnh dạn trong giao tiếp, trong học tập cũng như trong sinh hoạt. Để giúp các em nhất là học sinh lớp Một mạnh dạn hơn trong giao tiếp, hình thành và nắm vững các kiến thức đã học thì ngoài sự giúp đỡ của giáo viên chủ nhiệm lớp thì cần có sự hỗ trợ, giúp đỡ của các bạn trong giờ học, trong các môn học cụ thể. Sự gần gũi với học sinh, thấu hiểu được những gì mà bản thân mỗi học sinh cần giúp đỡ nên qua nhiều năm trực tiếp dạy học lớp Một tôi đã tích lũy được "Một số biện pháp tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hợp tác môn Toán lớp Một". Chính vì vậy mà ngay từ khi nhận lớp tôi đã tìm hiểu sâu đặc điểm của học sinh trong lớp Một do tôi phụ trách nhằm phân loại đối tượng học sinh, phân chỗ ngồi hợp lý để giúp học sinh khi tham gia hợp tác sẽ thuận tiện hơn. Cụ thể như sau : 
Lớp
Sĩ số
HS nam
HS nữ
SL
TL
SL
TL
1A
31
19
61,2
12
38,8
 Về thuận lợi :
- Ban giám hiệu đã quan tâm chỉ đạo sát sao đến công tác chuyên môn.
- Hàng tuần các tổ, khối sinh hoạt chuyên môn để tìm ra và thống nhất các phương pháp dạy học thích hợp. Đây là cơ hội cho giáo viên trong trường nói chung và trong tổ nói riêng để trao đổi, học tập kinh nghiệm lẫn nhau.
- Giáo viên nhiệt tình, quan tâm đến tất cả các đối tượng học sinh trong lớp.
- Học sinh chăm, ngoan, thích tham gia hoạt động hợp tác trong nhóm.
  Về khó khăn :
+ Về phía Nhà trường : Do điều kiện cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ cho giảng dạy còn chưa được đầy đủ, bàn ghế một số phòng học chưa chuẩn, chưa phù hợp cho việc tổ chức một số hoạt động dạy học. Bên cạnh đó, sự nỗ lực của giáo viên trong việc tìm phương pháp giảng dạy phù hợp với bộ môn đôi lúc chưa đồng bộ, vẫn còn có giáo viên đôi khi còn chưa linh hoạt trong việc lựa chọn các hình thức tổ chức dạy học phù hợp với từng tình huống, từng thời điểm và từng đối tượng học sinh, nhất là hình thức tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hợp tác nên phần nào ảnh hưởng đến hiệu quả học tập và chất lượng môn Toán.  
+ Về phía gia đình : Đa số phụ huynh học sinh là gia đình nông nghiệp, kinh tế gia đình còn nhiều khó khăn. Sự đầu tư về thời gian, vật chất phục vụ cho việc học tập của con em chưa hợp lý. Ngoài ra, còn một số phụ huynh do hoàn cảnh kinh tế gia đình phải đi làm ăn xa nên để con ở nhà với ông bà tuổi đã cao nên việc hiểu biết tâm lý con trẻ còn hạn chế nên việc trao đổi giao tiếp với con trẻ cả về học tập và cuộc sống thường ngày cũng ảnh hưởng rất nhiều.
   Đứng trước thực trạng đó, tôi đã băn khoăn suy nghĩ và trăn trở phải làm thế nào để nâng cao hiệu quả dạy học môn Toán. Vì vậy, ngay từ Tuần 8 của năm học, tôi đã cho kiểm tra chất lượng và tìm ra được một số nguyên nhân, từ đó đề ra các biện pháp khắc phục.
   Kiểm tra ban đầu bằng thực tế của học sinh Lớp 1A, có kết quả như sau : 
Sĩ số
HS hoàn thành
HS chưa hoàn thành
 31
SL
TL
SL
TL
20
64,5
11
35,5
 Qua giảng dạy và theo dõi cho thấy, nguyên nhân chủ yếu là do đa phần các em sinh ra trong gia đình nông nghiệp, điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn. Đặc biệt đối với học sinh lớp Một, lần đầu tiên các em được tiếp xúc với Toán nên tư duy của các em còn non nớt, khả năng phân tích, tổng hợp của các em rất hạn chế.
  Nguyên nhân thứ hai là trong lớp có rất nhiều đối tượng học sinh, khả năng tiếp thu của một số em còn hạn chế, các em chưa thể tự mình hoàn thành được nhiệm vụ học tập của mình nếu không có sự hướng dẫn cụ thể của giáo viên và sự hợp tác của bạn bè. 
  Từ những cơ sở lý luận và thực tiễn trên, tôi xin mạnh dạn đề xuất "Một số biện pháp tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hợp tác môn Toán lớp Một ". 
2.3. Các giải pháp giúp tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hợp tác môn Toán lớp Một.
* Giải pháp 1 : Giúp học sinh hiểu được khái niệm về phương pháp dạy học hợp tác.
  Dạy học hợp tác là một phương pháp dạy học trong đó mỗi học sinh đều được học tập trong một hoặc nhiều nhóm, có sự cộng tác giữa các thành viên trong nhóm, giữa các nhóm và với sự hướng dẫn của giáo viên để đạt mục đích chung.
 Phương pháp dạy học hợp tác vai trò của người giáo viên là người tổ chức, điều khiển việc học của học sinh thông qua học tập hợp tác. Hợp tác vừa là phương tiện vừa là mục tiêu của dạy học.
  Hoạt động trong giờ dạy học hợp tác bao gồm : Hợp tác giữa các học sinh trong một nhóm ( bao gồm cá nhân tự nghiên cứu       Thảo luận nhóm      Trình bày kết quả thảo luận của nhóm; hợp tác giữa các nhóm (gồm hoạt động ghép hoặc đồng nhất hóa các kết quả học tập. Học tập lẫn nhau giữa các nhóm, tư duy tổng hợp, phê phán) và hợp tác giữa học sinh và giáo viên (bao gồm hoạt động phân tích tổng hợp, hợp thức các kiến thức đã thảo luận).
 Dạy học hợp tác phải tạo một quy tắc chung cho một lớp hoặc một nhóm hợp tác, mọi người đều phải tuân theo quy tắc chung đó một cách bình đẳng. Nếu trong tổ, trong nhóm có sự cách li, sự cạnh tranh cá nhân thì dạy học hợp tác sẽ không đem lại kết quả tốt.
* Giải pháp 2 : Tạo điều kiện cần và đủ trong dạy học hợp tác nhằm giúp học sinh nỗ lực hết mình để tìm ra kiến thức.
   Năm học 2016 - 2017 sau khi được Ban giám hiệu Nhà trường phân lớp chủ nhiệm tôi đã tìm hiểu cụ thể từng học sinh về hoàn cảnh cũng như một số hiểu biết về kĩ năng sống. Vào năm học sau khí đã dạy được 2 tuần tôi đã nắm bắt tương đối về mặt nhận thức của từng học sinh từ đó sắp xếp lại chỗ ngồi theo bàn, tổ, nhóm  hợp lý trong khi hợp tác nhằm giúp :  
- Tất cả các học sinh trong nhóm đều phải ý thức được mình là một thành phần của nhóm và tất cả đều phấn đấu vì mục đích chung hoặc giải quyết nhiệm vụ chung không có sự cạnh tranh cá nhân vì một mục đích riêng biệt nào.
- Mọi học sinh trong nhóm phải nhận thức rõ sự thành công hay thất bại của nhóm là phụ thuộc vào mọi thành viên trong nhóm.
- Các thành viên phải quan tâm suy nghĩ trao đổi hoặc thảo luận về nhiệm vụ của nhóm.
- Sự nỗ lực đóng góp và hợp tác của mỗi cá nhân theo quy định chung của nhóm có ý nghĩa vô cùng quan trọng.
  Để tổ chức thành công hoạt động nhóm trong dạy học hợp tác, trong đó giáo viên là người tổ chức và điều khiển các hoạt động học tập hợp tác của nhóm học sinh, khuyến khích mỗi học sinh hợp tác tích cực theo khả năng của mỗi người để đạt được những yêu cầu nêu trên của học tập hợp tác, từ đó hình thành kiến thức, kỹ năng mới của bài học.
  Như vậy, dạy học hợp tác đòi hỏi sự hướng dẫn của giáo viên nhằm giúp đỡ học sinh nhận thức được nhiệm vụ, tạo động lực chung cho cả nhóm; phát triển các kỹ năng làm việc theo nhóm mà các học sinh cần phải có. Dạy học hợp tác còn tập hợp được sự đóng góp của mỗi thành viên trong nhóm và tạo ra được mối quan hệ hỗ trợ lẫn nhau giữa các thành viên trong nhóm.
  Dạy học hợp tác trên cơ sở khai thác tốt các nội dung dạy học và dự tính các năng lực cá nhân của đối tượng học sinh. Từ điểm đó tôi đã theo dõi, phân chia các nhóm theo năng lực của học sinh sao cho các em trong một nhóm đều có năng lực cá nhân tương đồng để từ đó các nhóm đều phát huy hết sức mạnh của các thành viên trong nhóm của mình.
 Dạy học hợp tác dựa trên cơ sở là tính đa dạng (không đồng nhất) của các đối tượng học sinh và các quan hệ bình đẳng của các học sinh trong nhóm. Chẳng hạn, sự không đồng nhất các thành viên trong nhóm về trình độ, về kỹ năng xã hội, tính cách, giới tính nếu giáo viên có sự cân nhắc kỹ về tính đa dạng này sẽ tạo nên một nhóm làm việc hợp tác hiệu quả và hợp ý.
 Dạy học hợp tác phải đảm bảo sự tham gia tích cực của tất cả các đối tượng học sinh. Dạy học hợp tác nếu không tạo được sự tham gia tích cực của các thành viên trong nhóm thì không có hiệu quả. Các yếu tố chủ yếu quyết định việc tham gia tích cực đối với các thành viên, đó là sự phân chia công việc và trách nhiệm đối với từng cá nhân. Điều này đòi hỏi giáo viên ngay từ khi giao các nhiệm vụ cho các nhóm phải tính đến đặc điểm của nhóm, tạo ra sự linh hoạt trong vai trò của mỗi cá nhân, mọi thành viên trong nhóm đều có thể tham gia ở một thời điểm cụ thể. 
 Ví dụ : Trong khi thực hiện các phép tính hoặc giải một bài toán, các học sinh bình đẳng trong vai trò kiểm tra, người viết kết quả, người trình bày giải pháp của nhóm
     Tóm lại, trên cơ sở khai thác tính đa dạng của các đối tượng trong nhóm, các cấp độ khác nhau của nội dung dạy học, trong dạy học hợp tác việc phân chia trách nhiệm tới từng cá nhân, sự bình đẳng của mỗi cá nhân trong các vai trò ở nhóm, sự hợp tác tích cực vì mục đích chung của mỗi  thành viên là chìa khóa đảm bảo tính hiệu quả của hình thức tổ chức dạy học theo nhóm trong dạy học hợp tác.
* Giải pháp 3 :  Nắm vững một số quy trình trong dạy học hợp tác. 
  Dạy học hợp tác có thể sử dụng ở nhiều thời điểm khác nhau trong một tiết học, thường gồm một số bước sau :
Bước 1: Làm việc chung cả lớp.
- Nêu vấn đề, xác định nhiệm vụ nhận thức.
- Phân chia nhóm, giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm.
- Hướng dẫn cách làm việc theo nhóm, trách nhiệm của mỗi thành viên trong nhóm.
Bước 2 : Làm việc theo nhóm.
- Cá nhân làm việc độc lập.
- Trao đổi ý kiến - thảo luận nhóm.
- Thống nhất các kết luận, trình bày các kết quả của nhóm.
Bước 3 : Thảo luận - tổng hợp giữa các nhóm.
- Các nhóm báo cáo kết quả.
- Thảo luận chung : Bình luận, đánh giá các kết quả của các nhóm.
- Giáo viên tổng kết, đặt vấn đề tiếp theo.
Trong các bước tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học hợp tác bản thân mỗi giáo viên cần áp dụng linh hoạt, chẳng hạn ở giai đoạn đầu dạy học hợp tác có thể cần thực hiện công phu việc chia nhóm và hướng dẫn làm việc trong nhóm. Còn sau khi các nhóm đó được điều chỉnh và ổn định theo từng nội dung học tập thì sẽ rút ngắn việc tổ chức và hướng dẫn làm việc ở các nhóm. Khi trình bày kết quả, các nhóm có cùng kết quả giống nhau có thể gọi một nhóm đại diện trình bày, các nhóm còn lại bổ sung làm rõ ý tưởng dẫn tới kết quả chung đó.
  Tuy nhiên dạy học hợp tác cần sự kiểm soát chặt chẽ của giáo viên, nếu không có thể dẫn tới một số học sinh ỷ lại, lười biếng, dồn việc cho một số cá nhân có năng lực. Ngoài ra, dạy học hợp tác cũng bị hạn chế bởi không gian và thời gian của tiết học. Nên để thực hiện việc dạy học hợp tác mang lại hiệu quả cao nhất, giáo viên cần khéo léo trong việc chia nhóm, tinh tế khi giao nhiệm vụ và kiểm soát chặt chẽ các hoạt động của nhóm. 
* Giải pháp 4 :  Sử dụng kỹ thuật chia nhóm và điều khiển nhóm hợp lý.
4.1: Kỹ thuật chia nhóm học tập hợp tác trong dạy toán ở lớp Một có thể có nhiều cách, tùy theo yêu cầu nhiệm vụ học tập của mỗi nhóm và tùy theo dụng ý sư phạm trong dạy học của giáo viên, việc dạy học hợp tác theo nhóm như vậy đều có những ưu điểm và nhược điểm khác nhau. Tuy nhiên, trong dạy học toán ở tiểu học nói chung, dạy học toán ở lớp Một nói riêng, chúng ta có thể chia nhóm theo các hình thức sau :
+ Nhóm ngẫu nhiên : Trong dạy học toán, kiểu chia nhóm này thường dùng để tổ chức trò chơi học tập nhằm củng cố kiến thức, kỹ năng hoặc thăm dò các lỗi sai của học sinh. Khi đó sẽ có nhiều khả năng ngẫu nhiên bộc lộ trong khi chơi làm cho trò chơi thêm vui vẻ hứng thú. Giáo viên dễ thu được phản hồi nhanh từ các nhóm học tập. Với hình thức chia nhóm này, giáo viên cần giao nhiệm vụ cho nhóm có trình độ đại trà với một số mức độ yêu cầu khác nhau để học sinh tự phân công theo trình độ cá nhân.
  Việc chia nhóm ngẫu nhiên có những ưu điểm và nhược điểm như :
- Ưu điểm : Khả năng giao tiếp rộng giữa các đối ngồi trong lớp. Các em thấy cơ hội phân vào các nhóm là như nhau. Các nhóm tương đối đồng đẳng về số lượng người, về trình độ chung của các nhóm. 
- Nhược điểm : Sẽ có nhóm có một số học sinh không hợp nhau, không biết cá tính của nhau vì vậy trong giai đoạn đầu học tập hợp tác có thể chưa thật ăn ý, cũng có thể có nhóm toàn học sinh có khả năng tiếp thu tốt hoặc ngược lại, như vậy trình độ giữa các nhóm không đều nhau.
+ Nhóm đủ trình độ : Chia mỗi nhóm có đủ 3 trình độ học sinh : Hoàn thành tốt, hoàn thành, chưa hoàn thành.
  Trong dạy học toán, hình thức chia nhóm này phát huy được tác dụng tốt khi muốn học sinh cùng nhau hợp tác tìm tòi, phát hiện kiến thức mới hoặc giải quyết nhiệm vụ nhằm củng cố, khắc sâu kiến thức mới hình thành.
- Ưu điểm chính của kiểu nhóm này là : Giáo viên có thể tận dụng khả năng tương tác giữa các học sinh có khả năng tiếp thu tốt với các học sinh khả năng tiếp thu còn hạn chế để giúp đỡ lẫn nhau. Chẳng hạn học sinh còn hạn chế sẽ học được từ học sinh tiếp thu tốt cách làm, cách diễn đạt, các kiến thức còn chưa rõ. Ngược lại những học sinh tiếp thu tốt thông qua việc sửa lỗi, góp ý những cho học sinh tiếp thu chưa tốt cũng rút kinh nghiệm cho bản thân mà hiểu sâu và hiểu rõ hơn về bài học.
  Tuy nhiên, nhược điểm chủ yếu của hình thức chia nhóm này là sẽ có một số học sinh khả năng tiếp thu chưa tốt sẽ dựa dẫm, ỷ lại các kết quả làm việc của những học sinh có khả năng tiếp thu tốt. Những học sinh tiếp thu nhanh cảm thấy mất thời gian vì phải nhắc lại những điều quá rõ ràng và không thu được gì trong quá trình học nhóm.
+ Nhóm cùng sở trường : Dựa vào quá trình học tập. Giáo viên chia học sinh thành các nhóm: Nhóm học sinh hoàn thành tốt; nhóm học sinh hoàn thành; nhóm học sinh chư

Tài liệu đính kèm:

  • docskkn_mot_so_bien_phap_to_chuc_hoat_dong_nhom_trong_day_hoc_h.doc