SKKN Một số biện pháp sử dụng tính tích hợp có hiệu quả khi dạy bài Luyện tập tả cảnh - Tiết 5 - Tập làm văn lớp 5
Tập làm văn là một phân môn quan trọng trong chương trình Tiếng Việt ở bậc tiểu học nói chung và ở lớp 5 nói riêng. Dạy tốt phân môn này không những rèn cả 4 kĩ năng nghe, nói, đọc, viết cho học sinh mà còn giúp học sinh có được kĩ năng làm văn, bồi dưỡng tâm hồn, cảm xúc thẩm mĩ, biết cảm nhận yêu quý cái đẹp, yêu thiên nhiên đất nước, con người, hình thành nhân cách của học sinh.
Như vậy ta có thể khẳng định: Tập làm văn là một môn học rất quan trọng đòi hỏi học sinh phải vận dụng toàn bộ kiến thức, kinh nghiệm, kĩ năng Tiếng Việt cũng như tư tưởng tình cảm của mình vào bài làm. Chính vì vậy Tập làm văn là một thước đo năng lực của học sinh.
Để giúp học sinh học tốt môn học không phải là đơn giản, và đặc biệt là văn tả cảnh có thể nói là một thể loại văn khó đối với học sinh. Trong thực tế giảng dạy tôi thường gặp những bài văn tả cảnh ý nghèo nàn, lời lẽ khô khan, cứng nhắc thiếu sự lôi cuốn, . nhiều em còn sao chép văn mẫu nội dung không phù hợp với cảnh, thiếu tự nhiên, thiếu sáng tạo. Giờ học tập làm văn trở nên khô khan, nặng nề, học sinh thụ động. Vậy làm thế nào để nâng chất lượng hiệu quả của tiết học Tập làm văn? Đó là một câu hỏi lớn đặt ra cho nhiều thầy cô giáo phải băn khoăn, trăn trở: “Dạy như thế nào?” để thực hiện mục tiêu bài học, môn học. Chính vì thế, ngay từ đầu năm học tôi rất quan tâm đến việc tìm hiểu nội dung chương trình và phương pháp dạy học sao cho phù hợp với khả năng sư phạm của bản thân và nhất là phù hợp với đối tượng học sinh lớp mình phụ trách trong đó có môn Tiếng Việt đặc biệt là phân môn Tập làm văn. Chính vì những lí do trên, tôi đã chọn nghiên cứu và đưa ra SKKN: Một số biện pháp sử dụng tính tích hợp có hiệu quả khi dạy bài Luyện tập tả cảnh - Tiết 5 - Tập làm văn lớp 5.
MỤC LỤC Trang I. MỞ ĐẦU 1 1. Lí do chọn đề tài 1 2. Mục đích nghiên cứu 1 3. Đối tượng nghiên cứu 1 4. Phương pháp nghiên cứu 1 II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2 1. Cơ sở lí luận 2 2. Thực trạng dạy – học bài: Luyện tập tả cảnh (Tiết 5) Tập làm văn lớp 5 3 a. Đối với học sinh 3 b. Đối với giáo viên 3 c. Đối với gia đình 4 3 . Các giải pháp, biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 4 a. Giải pháp thực hiện 4 b. Biện pháp thực hiện 4 4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 11 III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 13 1. Kết luận 13 2. Kiến nghị 13 Tài liệu tham khảo 15 I. MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Tập làm văn là một phân môn quan trọng trong chương trình Tiếng Việt ở bậc tiểu học nói chung và ở lớp 5 nói riêng. Dạy tốt phân môn này không những rèn cả 4 kĩ năng nghe, nói, đọc, viết cho học sinh mà còn giúp học sinh có được kĩ năng làm văn, bồi dưỡng tâm hồn, cảm xúc thẩm mĩ, biết cảm nhận yêu quý cái đẹp, yêu thiên nhiên đất nước, con người, hình thành nhân cách của học sinh. Như vậy ta có thể khẳng định: Tập làm văn là một môn học rất quan trọng đòi hỏi học sinh phải vận dụng toàn bộ kiến thức, kinh nghiệm, kĩ năng Tiếng Việt cũng như tư tưởng tình cảm của mình vào bài làm. Chính vì vậy Tập làm văn là một thước đo năng lực của học sinh. Để giúp học sinh học tốt môn học không phải là đơn giản, và đặc biệt là văn tả cảnh có thể nói là một thể loại văn khó đối với học sinh. Trong thực tế giảng dạy tôi thường gặp những bài văn tả cảnh ý nghèo nàn, lời lẽ khô khan, cứng nhắc thiếu sự lôi cuốn, .... nhiều em còn sao chép văn mẫu nội dung không phù hợp với cảnh, thiếu tự nhiên, thiếu sáng tạo. Giờ học tập làm văn trở nên khô khan, nặng nề, học sinh thụ động. Vậy làm thế nào để nâng chất lượng hiệu quả của tiết học Tập làm văn? Đó là một câu hỏi lớn đặt ra cho nhiều thầy cô giáo phải băn khoăn, trăn trở: “Dạy như thế nào?” để thực hiện mục tiêu bài học, môn học. Chính vì thế, ngay từ đầu năm học tôi rất quan tâm đến việc tìm hiểu nội dung chương trình và phương pháp dạy học sao cho phù hợp với khả năng sư phạm của bản thân và nhất là phù hợp với đối tượng học sinh lớp mình phụ trách trong đó có môn Tiếng Việt đặc biệt là phân môn Tập làm văn. Chính vì những lí do trên, tôi đã chọn nghiên cứu và đưa ra SKKN: Một số biện pháp sử dụng tính tích hợp có hiệu quả khi dạy bài Luyện tập tả cảnh - Tiết 5 - Tập làm văn lớp 5. 2. Mục đích nghiên cứu - Nhằm nâng cao chất lượng học sinh. - Giúp học sinh hình thành kỹ năng, sử dụng thành thạo từ ngữ, biện pháp tu từ để viết được bài văn tả cảnh có hình ảnh, có trọng tâm - Tìm hiểu nội dung, chương trình và những phương pháp dùng để giảng dạy cho học sinh. - Khảo sát và đề xuất một kiến nghị nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học. 3. Đối tượng nghiên cứu - Nghiên cứu về Một số biện pháp sử dụng tính tích hợp có hiệu quả khi dạy bài luyện tập tả cảnh - Tiết 5 - Tập làm văn lớp 5. 4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thực nghiệm - Phương pháp phân tích - Phương pháp quan sát - Phương pháp so sánh, đối chứng II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1. Cơ sở lí luận Ngay từ lớp 2, khi tập quan sát và trả lời câu hỏi, các em đã bắt đầu làm quen với văn miêu tả. Việc cho học sinh tiếp cận với văn miêu tả sớm như vậy có thể nói rằng các nhà nghiên cứu đã dựa vào đặc điểm tâm sinh lí của trẻ (ưa quan sát, thích nhận xét, sự nhận xét thiên về cảm tính thích tìm hiểu,...) và qua việc học văn miêu tả góp phần nuôi dưỡng tình yêu của các em với thiên nhiên, với thế giới xung quanh, góp phần giáo dục tình cảm thẩm mĩ, ngôn ngữ ở trẻ, ... Học văn miêu tả các em có thêm điều kiện để tạo nên sự thống nhất giữa tư duy và tình cảm, ngôn ngữ và cuộc sống, con người với thiên nhiên, với xã hội để gợi ra những tình cảm ý nghĩ cao thượng, đẹp đẽ ... cho học sinh tiếp xúc với thiên nhiên là con đường hiệu quả nhất để giáo dục học sinh phát triển ngôn ngữ. Bài văn miêu tả phải chân thực: Miêu tả là dùng lời văn có hình ảnh, làm hiện ra (vẽ ra) trước mắt người đọc (nghe) bức tranh cụ thể về một đối tượng đã làm cho ta chú ý và cảm xúc sâu sắc. Do vậy, bài văn miêu tả trước hết cần có tính chân thực, đúng bản chất đối tượng. Dạy cho học sinh tiểu học miêu tả một đối tượng trước hết phải đi từ yêu cầu là tả đúng thực tế, nghĩa là thông qua việc quan sát bằng nhiều giác quan, chon được từ ngữ thích hợp, diễn tả đúng được đối tượng, không làm người đọc (nghe) hiểu sai không hình dung được nó. Trước khi tiến hành một bài văn miêu tả, học sinh cần được giáo viên giao nhiệm vụ quan sát và hướng dẫn các em cách quan sát, miêu tả theo trình tự hợp lí (trình tự thời gian, khômg gian hoặc trình tự tâm lí). Bài văn miêu tả phải có trọng tâm và chọn lọc được những nét tiêu biểu. Bài văn miêu tả phải bộc lộ được cảm xúc chân thành của người viết. Bài văn miêu tả phải diễn đạt bằng lời văn sinh động, giàu hình ảnh. Tích hợp là quan điểm mới trong chương trình giáo dục tiểu học nhằm giải quyết quyết mâu thuẫn giữa lượng kiến thức ngày càng tăng do sự bùng nổ thông tin với thời gian học tập và sức lực học tập có hạn của học sinh. Làm cho người học nhận biết và ý thức được mối quan hệ giữa nội dung học tập ở các môn học khác nhau và ở ngay trong một môn học đó là mối quan hệ giữa các tri thức của các môn khoa học tự nhiên và khoa học xã hội; giữa tri thức với kĩ năng, với năng lực cải tạo cuộc sống của người học ngay trong một môn học cụ thể. Các nhiệm vụ cung cấp kiến thức và rèn kĩ năng gắn bó chặt chẽ với nhau. Sách được xây dựng theo hai trục: Trục chủ điểm và trục kĩ năng, trong đó trục chủ điểm làm khung cho cả cuốn sách, còn kĩ năng được lấy làm khung cho từng tuần học, từng đơn vị học. Hệ văn bản đưa vào chương trình là các dạng văn bản thường gặp trong cuộc sống như văn bản khoa học, văn bản thông tin truyền thông, văn bản hành chính, pháp luật,... Hệ văn bản này cung cấp cho học sinh những tri thức phong phú về khoa học, về các thông tin thuộc những vấn đề bức xúc của thời đại, làm giàu vốn hiểu biết, vốn sống cho học sinh. Hệ văn bản này cũng góp phần làm khuôn mẫu, làm ngữ liệu giúp các em học tốt, làm tốt các bài Tập làm văn đồng dạng. Phân môn Tập làm văn lớp 5 bao gồm nhiều thể loại: văn miêu tả (tả cảnh, tả người) ngoài ra còn ôn tập các kiểu bài miêu tả đồ vật, con vật, cây cối ở lớp 4, văn kể chuyện, viết thư ở các lớp dưới; cùng với việc xen kẽ các thể loại: làm báo cáo thống kê, thuyết trình tranh luận, làm đơn, làm biên bản cuộc họp, biên bản sự việc,... Kiến thức kĩ năng viết văn không chỉ hình thành trong phân môn mà còn được hình thành, rèn luện trong các phân môn của Tiếng Việt như: Tập đọc, Chính tả, Kể chuyện, Luyện từ và câu hay trong các bài thuộc các môn học khác như: Khoa học, Lịch sử và Địa lí, Đạo đức,... ngoài ra học sinh còn phải vận dụng những kiến thức từ thực tế cuộc sống trong gia đình, làng xóm, quê hương, trường học, qua sách báo, các kênh thông tin đại chúng, các em còn phải phát huy trí tưởng tượng khái quat, óc sáng tạo của mình. Thực hiện quan điểm tích hợp trong dạy học Tập làm văn theo hướng trên sẽ tạo cho giáo viên và học sinh cơ hội tốt để dạy học tốt phân môn Tập làm văn nói riêng và môn Tiếng Việt nói chung. 2. Thực trạng dạy – học bài : Luyện tập tả cảnh (Tiết 5) Tập làm văn lớp 5 a. Đối với học sinh Trong quá trình dạy học Tập làm văn tôi thấy học sinh thường gặp một số khó khăn như: Vốn ngôn ngữ, vốn hiểu biết về cảnh vật thiên nhiên của các em còn hạn chế. Khi học các phân môn của Tiếng Việt cũng như các môn học khác học sinh chưa có sự liên hệ vận dụng các kiến thức đó để hỗ trợ cho quá trình quan sát và làm văn tả cảnh. Để các em hoàn thành bài tập theo đúng mục tiêu đề ra cũng là tương đối khó. Nhiều em chưa biết phân tích đề bài và lập dàn ý, trình bày đoạn văn còn lúng túng chưa biết cách diễn đạt, khi viết câu văn còn rườm rà chưa xếp ý cho đúng. Dẫn đến bài văn khô khan ít có cảm xúc, hoặc sao chép văn mẫu. b. Đối với giáo viên Qua phỏng vấn một số đồng nghiệp tôi được biết khi dạy văn tả cảnh cho học sinh lớp 5, đa số giáo viên cho rằng học sinh làm bài kém hơn các thể loại văn khác, do vốn từ ngữ cũng như cách diễn đạt của các em còn khô khan, thiếu sáng tạo. Để đối phó với tình trạng học sinh làm bài kém, để đảm bảo chất lượng nhiều thầy cô giáo cho học sinh học thuộc một số bài văn mẫu khi gặp đề bài tương tự cứ thế mà chép. Vì vậy dẫn đến tình trạng cả thầy và trò đều lệ thuộc vào văn mẫu. Nguyên nhân là do giáo viên chưa nhiệt tình trong công tác đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích hợp, chưa quan tâm lưu ý hướng dẫn học sinh tích hợp các nội dung, kiến thức, kĩ năng các phân môn của môn Tiếng Việt cũng như các môn học khác. Tổ chức các hình thức dạy và học chưa phong phú và phù hợp với từng đối tượng học sinh. Do vậy, chưa lôi cuốn được sự tập trung chú ý nghe giảng của học sinh. Từ đó dẫn đến tình trạng dạy học chưa trọng tâm, kiến thức còn dàn trải. c. Đối với gia đình Do địa hình dân cư là vùng nông thôn điều kiện kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn do đó việc học hành của các em chưa được quan tâm nhiều. Vì thế nó ảnh hưởng rất lớn đến kết quả học tập của các em, ảnh hưởng đến trình độ tư duy, nhận thức và vốn sống, khả năng giao tiếp của các em. Điều đó ảnh hưởng đến xúc cảm, tình cảm của các em, ảnh hưởng đến chất lượng học tập phân môn Tập làm văn nói chung và văn tả cảnh nói riêng. * Kết quả, hiệu quả của thực trạng trên Kết quả khảo sát chất lượng 32 học sinh về thể loại văn miêu tả đầu năm học 2016 - 2017 lớp 5B Trường Tiểu học Quảng Thành như sau: Nhận xét Số lượng Tỉ lệ Học sinh biết làm bài văn hay, có hình ảnh, có cảm xúc, có sáng tạo. 1em 3,1% Học sinh biết cách làm bài văn, biết sắp xếp ý, dùng từ phù hợp. 7em 21,7% Học sinh biết cách làm bài văn có bố cục rõ ràng nhưng còn sa vào kể lể, liệt kê. 18em 56,3% Học sinh chưa biết cách diễn đạt, nội dung bài viết còn lan man. 6em 18,9% Thực trạng về dạy học văn miêu tả như đã nêu trên đã ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng dạy học phân môn Tập làm văn nói riêng và môn Tiếng Việt nói chung của nhà trường. Vì vậy ngay từ đầu năm học tôi đã mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học phân môn Tập làm văn nhằm khắc phục tình trạng như đã nêu ở trên. 3. Các giải pháp, biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề a. Giải pháp thực hiện * Nguyên tắc vận dụng tính tích hợp vào bài học Với các định hướng trên, tôi đã vận dụng tính tích hợp vào trong việc dạy bài Luyện tập tả cảnh - Tiết 5 theo các nguyên tắc sau: + Đảm bảo tính vừa sức, phù hợp với đối tượng học sinh mình phụ trách. + Kiến thức và kĩ năng phải đi đúng nội dung, chương trình bài học, của phân môn Tập làm văn 5. + Xuất phát từ các bài tập trong sách giáo khoa và Vở Bài tập Tiếng Việt 5 tập I. * Kết hợp bài học với các phân môn trong môn Tiếng Việt * Huy động vốn hiểu biết trong cuộc sống của học sinh b. Biện pháp thực hiện Biện pháp 1: Tìm hiểu Nội dung các bài tập trong tiết Luyện tập tả cảnh (tiết 5) - Tập làm văn 5 (Sách giáo khoa Tiếng Việt 5 -Tập I - trang 31) * Bài 1: Đọc bài văn sau và trả lời câu hỏi Mưa rào Một buổi có những đám mây bay về. Những đám mây lớn nặng và đặc xịt lổm ngổm đầy trời. Mây tản ra từng nắm nhỏ rồi san đều trên một nền đen xám xịt. Gió nam thổi giật mãi. Gió bỗng đổi mát lạnh, nhuốm hơi nước. Từ phía nam bỗng nổi lên một hồi khua động dạt dào. Mưa đã xuống bên kia sông: gió càng thêm mạnh, mặc sức điên đảo trên cành cây. Mưa đến rồi, lẹt đẹt... lẹt đẹt... mưa giáo đầu. Những giọt nước lăn xuống mái phên nứa: mưa thực rồi, mưa ù xuống khiến cho mọi người không tưởng được là mưa lại kéo đến chóng thế . Lúc nãy là mấy giọt lách tách, bây giờ bao nhiêu nước tuôn rào rào. Nước xiên xuống, lao xuống, lao vào trong bụi cây. Lá đào, lá na, lá sói vẫy tay run rẩy. Con gà sống ướt lướt thướt ngật ngưỡng tìm chỗ trú. Mưa xuống sầm sập, giọt ngã, giọt bay, bụi nước toả trắng xoá. Trong nhà bỗng tối sầm, một mùi nồng ngai ngái, cái mùi xa lạ, man mác của những trân mưa mới đầu mùa. Mưa rào rào trên sân gạch. Mưa đồm độp trên phên nứa, đập bùng bùng vào lòng lá chuối. Tiếng giọt tranh đổ ồ ồ. Nước chảy đỏ ngòm bốn bề sân, cuồn cuộn dồn vào các rãnh cống đổ xuống ao chum. Mưa xối nước được một lúc thì bỗng trong vòm trời tối thẳm vang lên một hồi ì ầm. Tiếng sấm, tiếng sấm của mưa mới đầu mùa.. Mưa đã ngớt. Trời rạng dần. Mấy con chim chào mào từ hốc cây nào đó bay ra hót râm ran. Mưa tạnh, phía đông một mảng trời trong vắt. Mặt trời ló ra, chói lọi trên những vòm lá bưởi lấp lánh. Theo Tô Hoài a) Những dấu hiệu nào báo cơn mưa sắp đến? b) Tìm những từ ngữ tả tiếng mưa từ lúc bắt đầu đến lúc kết thúc mưa. c) Tìm những từ ngữ tả cây cối , con vật, bầu trời trong và sau trận mưa d) Tác giả đã quan sát cơn mưa bằng những giác quan nào? * Bài 2: Từ những điều em đã quan sát được, hãy lập dàn ý bài văn miêu tả cơn mưa. Trong Vở bài tập Tiếng Việt 5 tập I, tương ứng với nội dung bài học Luyện tập tả cảnh - Tiết 5 - Tiếng Việt 5 cũng có hai bài tập với yêu cầu tương tự chỉ khác là chi tiết hơn để giúp học sinh thực hiện bài làm ngay trong vở. Biện pháp 2: Sử dụng tính tích hợp vào trong tiết dạy “Luyện tập tả cảnh” - Tiết 5 - Tập làm văn 5 a) Sự kết hợp bài học với các phân môn Tiếng Việt * Đối với phân môn Tập đọc Dựa vào nội dung bài tập 1 được trình bày trong bài học, ta có thể thấy ngay được là trước khi học sinh lập dàn ý cho một đề bài Tập làm văn tả cảnh cụ thể thì có một bài văn (hoặc đoạn văn) có thể hiểu là một mẫu văn bản tương ứng với thể loại văn mà học sinh được học. Như vậy, để khai thác bài văn này thì có thể kèm theo một hệ thống câu hỏi gợi ý tìm hiểu, yêu cầu học sinh phải huy động các kĩ năng của phân môn Tập đọc như: đọc thành tiếng, đọc thầm, đọc lướt, đọc hiểu,... để trả lời các câu hỏi gợi ý. Từ đó giúp các em dễ dàng nhận biết được cách viết một bài văn thuộc thể loại văn tả cảnh nói chung và tả cơn mưa nói riêng đặc biệt là cách trình bày, diễn đạt, sử dụng từ ngữ, hình ảnh,... Chẳng hạn để học sinh thực hiện theo đúng yêu cầu của bài tập bằng cách trả lời các câu hỏi thì giáo viên yêu cầu học sinh thực hiện như sau: - 1 HS đọc thành tiếng, cả lớp đọc thầm toàn bài “Cơn mưa” của nhà văn Tô Hoài trong SGK. - HS đọc thầm, đọc lướt suy nghĩ trao đổi thảo luận để trả lời các câu hỏi a, b, c, d có trong bài đọc. * Cách tiến hành ở phần này gần giống như cách khai thác tìm hiểu bài ở phân môn Tập đọc. Vì thế, để học sinh làm được thì trước hết các em phải có kĩ năng đọc thành tiếng, đọc thầm, đọc hiểu, đọc diễm cảm tốt ở phân môn Tập đọc thì từ đó mới có thể giúp cho HS có thói quen tìm hiểu văn bản trong phân môn Tập làm văn, giúp học sinh có thêm ngữ liệu, có hiểu biết về một bài văn miêu tả chân thực, sinh động và hấp dẫn. Nếu học sinh đọc yếu, kĩ năng đọc hiểu văn bản kém thì dẫn đến học sinh không thể hiểu và cảm nhận một cách đầy đủ, rõ ràng một bài văn đúng và hay được. Từ đó dẫn đến các em sẽ khó khăn trong việc dịnh hướng nói, viết cho bài văn của mình theo đúng yêu cầu đề bài. Vì vậy mà ta có thể nói rằng việc dạy tốt các kĩ năng trong phân môn Tập đọc góp phần quan trọng để học sinh có thể học tốt phân môn Tập làm văn. *Đối với phân môn Luyện từ và câu - Thông qua các câu hỏi có thể giúp học sinh tìm được những từ ngữ, hình ảnh miêu tả có trong bài văn: + Mây: đặc xịt, lổm ngổm đầy trời; tản ra từng nắm nhỏ rồi san đều trên một nền đen xám xịt. + Gió: thổi giật, đổi mát lạnh, nhuốm hơi nước; khi mưa xuống, gió càng mạnh, mặc sức điên đảo trên cành cây. + Tiếng mưa: lẹt đẹt ... lẹt đẹt, lách tách; mưa ù xuống, rào rào, sầm sập, đồm độp, đập bùng bùng vào lòng lá chuối; giọt tranh đổ ồ ồ. + Hạt mưa: Những giọt nước lăn xuống mái phên nứa rồi tuôn rào rào; mưa xiên xuống, lao xuống, lao vào bụi cây; hạt mưa giọt ngã, giọt bay, toả bụi nước trắng xoá. ... Những từ ngữ, hình ảnh miêu tả trên được tác giả sử dụng một loạt các từ láy mang tính tượng hình, tượng thanh; từ đơn, từ ghép, từ đồng nghĩa, danh từ, động từ, tính từ, ... gợi tả mây, gió, tiếng mưa, hạt mưa,... - Những biện pháp nghệ thuật giúp cho bài văn sinh động hấp dẫn như: Tác giả sử dụng biện pháp nhân hoá khi miêu tả cảnh vật trong mưa: “Lá đào, lá na, lá sói vẫy tai run rẩy” - Những từ ngữ, hình ảnh; những biện pháp nghệ thuật như: so sánh, nhân hoá, liên tưởng, điệp ngữ,... Học sinh đã được học ở phân môn Luyện từ và câu. Vì vậy, học sinh cũng cần phải học tốt và nắm vững về đặc điểm, dấu hiệu nhận biết, cách sử dụng chúng khi học ở phân môn này. Có như vậy thì khi học phân môn Tập làm Văn giáo viên chỉ việc dùng câu hỏi gợi mở giúp học sinh nhớ lại và nhận biết ngay được từ đó có thể giúp cho dạy học Tập làm văn đạt hiệu quả tốt. * Đối với phân môn Tập làm văn Như chúng ta đã biết, thể loại văn tả cảnh là tổng hợp nghiều thể loại văn khác học sinh đã được học như: tả đồ vật, con vật, cây cối,... chính vì thế mà có thể nói rằng văn tả cảnh là thể loại văn đã tích hợp gồm nhiều loại văn học sinh đã được học trước đó. Ngay từ lớp hai học sinh đã được tìm các từ ngữ, hình ảnh miêu tả, viết câu văn đoạn văn miêu tả. Ở lớp 3 học sinh được làm quen với cách viết một đoạn văn tương đối hoàn chỉnh theo các chủ đề: con người, đò vật, con vật, cây cối,... gần gũi xung quanh các em. Ở lớp 4, học sinh được học và có kĩ năng viết một bài văn hoàn chỉnh (đủ ba phần: mở bài, thân bài, kết bài) về thể loại kể chuyện, tả đồ vật, con vật, cây cối,... Lên lớp 5, học sinh bắt đầu được học thể loại văn tả cảnh. Bài luyện tập tả cảnh này là tiết thứ tư học sinh học thể loại văn tả cảnh. Trước tiết luyện tập này học sinh đã được học về cấu tạo bài văn tả cảnh và có hai tiết luyện tập để tìm hiểu sâu hơn về cấu tạo bài văn, cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh trong bài văn miêu tả, cách lập dàn ý một bài văn tả cảnh. Do đó, ở tiết luyện tập này giáo viên chỉ dùng câu hỏi gợi ý giúp học sinh nhắc nhanh lại các kiến thức đã học có liên quan: Cấu tạo bài văn tả cảnh, cách mở bài, kết bài, cách lập dàn ý. Chẳng hạn: - Ở bài tập 1, GV có thể yêu cầu HS nêu: + Bài văn “Mưa rào” gồm có mấy đoạn? + Nêu cách mở bài, kết bài của bài văn này? - Ở bài tập 2, trước khi học sinh tiến hành lập dàn ý, GV có thể yêu cầu HS nêu: + Cấu tạo chung của bài văn tả cảnh. + Phần thân bài có thể được viết theo trình tự nào? (thời gian, không gian, hay từng bộ phận của cảnh). GV có thể lưu ý thêm: Các em có thể chọn cho mình cách mở bài, kết bài, trình tự miêu tả sao cho phù hợp. Như vậy, để học sinh học tốt phân môn tập làm văn 5, thì những kiến thức và kĩ năng viết văn ở các tiết Tập làm văn trước đó, ở các lớp trước đó cũng đều phải học tốt thì HS mới có ngữ liệu, có kĩ năng để vận dụng và thực hiện được vào bài học một cách thuận lợi, dễ dàng. Có thể nói rằng, tính tích hợp được vận dụng trong phạm vi phân môn Tập làm văn là tích hợp theo chiều dọc. Vì vậy, để chất lượng phân môn Tập làm văn được nâng cao thì học cũng phải học tốt ngay trong từng bài học, tiết học có như vậy không những học sinh có thêm kiến thức, kĩ năng giao tiếp và hiểu biết của bản thân mà nó còn là công cụ để học tiếp các bài học tiếp theo và các lớp học, cấp học cao hơn. * Đối với phân môn Chính tả Phân môn này giúp học sinh viết đúng các tiếng, từ, các chữ hoa,... theo đúng luật chính tả. Học sinh sử dụng đúng các tiếng từ phổ thông tránh sử dụng các tiếng địa phương không phổ biến. Vì vậy, khi dạy, giáo viên cần lưu ý: + Ở bài tập1, giáo viên giúp các em đọc đúng thông qua đó các em nhận biết được các tiếng từ đó đã viết đúng theo luật chính tả, tiếng phổ thông. + Ở bài tập 2: Khi học sinh lập dàn ý giáo viên nhắc nhở các em viết các tiếng từ một cách có ý thức sao cho đúng chính tả, đúng tiếng phổ thông tránh viết các từ địa phương không phổ biến. * Như vậy, có thể thấy rằng việc dạy cho học sinh viết chính tả một cách có ý thức và dạy cho học sinh viết chính tả theo phương ngữ là một việc làm rất cần thiết góp phần giúp cho học sinh khi viết văn tránh sai lỗi chính tả, để người đọc, người nghe không hiểu sai lệch văn bản mà người viết muốn trình bày. Việc dạy tốt phân môn chính tả cho học sinh sẽ góp phần không nhỏ nâng c
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_su_dung_tinh_tich_hop_co_hieu_qua_khi.doc