SKKN Một số biện pháp rèn kĩ năng tự quản cho học sinh Lớp 10A8 trường THPT Nguyễn Thị Giang

 BÁO CÁO KẾT QUẢ
 NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
 Tại bất kì nước nào, những đổi mới giáo dục ở phổ thông mang tính cải 
cách giáo dục đều bắt đầu từ việc xem xét, điều chỉnh mục tiêu giáo dục với 
những kì vọng mới về mẫu người học sinh có được sau quá trình giáo dục. Đổi 
mới phương pháp giáo dục nói chung và đổi mới phương pháp chủ nhiệm nói 
riêng là một quá trình được thực hiện thường xuyên và kiên trì, trong đó có 
nhiều yếu tố quan hệ chặt chẽ với nhau. 
 Trước thực tế chất lượng giáo dục nhân cách học sinh còn chưa được như 
mong đợi và giáo viên chủ nhiệm gặp nhiều khó khăn trong việc quản lý và giáo 
dục học sinh. Bản thân là giáo viên giảng dạy kiêm vai trò chủ nhiệm lớp, tôi 
luôn trăn trở với công tác quản lý và giáo dục học sinh trong tập thể lớp chủ 
nhiệm.
 Xây dựng lớp học tự quản được xem là nội dung quan trọng trong việc đổi 
mới công tác chủ nhiệm, công tác giáo dục kĩ năng sống, kĩ năng hợp tác cho 
học sinh. Việc giáo dục ý thức tự quản cho HS ở trường THPT là vô cùng quan 
trọng và cần thiết, bởi đó là nấc thang đầu tiên để các em bước dần tới thành quả 
 của ba năm vất vả đèn sách. Công việc cao cả ấy không phải chỉ thực hiện 
trong ngày một ngày hai, mà nó là cả quá trình nỗ lực bền bỉ trong công tác giáo 
dục dành cho học sinh.
 Học sinh có ý thức tự quản tốt sẽ giúp đưa tập thể lớp vào nề nếp ngay từ 
đầu, đồng thời cũng giúp học sinh nhanh chóng quen với môi trường học tập 
mới. Tổ chức lớp có khả năng tự quản là hết sức cần thiết và quan trọng nhằm 
xây dựng một môi trường giáo dục có trật tự, kỉ cương, xứng đáng là nơi đào tạo 
những con người có văn hoá, có nếp sống văn minh. Thêm vào đó, tập thể các 
lớp có tinh thần tự quản cao sẽ góp phần xây dựng nền nếp tự quản tốt trong nhà 
trường.
 “Xây dựng lớp tự quản” là một đề tài được rất nhiều giáo viên nghiên cứu 
và áp dụng thành công, tuy nhiên chủ yếu là ở cấp tiểu học. Đối với học sinh 
THPT nói chung và học sinh trường THPT Nguyễn Thị Giang nói riêng việc 
nâng cao ý thức tự quản cho học sinh còn chưa thực sự được phát huy. Do đó, 
việc đưa ra thử nghiệm và áp dụng các biện pháp nhằm nâng cao ý thức tự quản 
cho học sinh trường THPT Nguyễn Thị Giang nói chung và lớp 10A8 nói riêng 
có giá trị thực tiễn quan trọng.
 Trong nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, tôi luôn suy nghĩ để tìm ra 
những biện pháp có thể xây dựng được một lớp có tinh thần tự quản tốt những 
lúc không có giáo viên chủ nhiệm. Hơn thế nữa, nhằm bồi dưỡng cho học sinh 
năng lực tự quản bằng cách tổ chức hợp lý đội ngũ tự quản để nhiều học sinh 
được tham gia.
 Đồng thời tôi cũng muốn qua việc thử nghiệm, nghiên cứu của bản thân 
có thể giúp việc xây dựng lớp tự quản được tiến hành nhân rộng tại trường 
THPT Nguyễn Thị Giang nói riêng và các trường THPT trên địa bàn tỉnh nói 
chung
 1 Từ một thực tế của lớp chủ nhiệm có những thuận lợi cơ bản là: Lớp số 
lượng học sinh ít, một số học sinh có tinh thần tự quản khá tốt, nhiều học sinh có 
năng lực quản lí lớp, có tinh thần học hỏi cầu tiến, quan tâm đến tình hình thi 
đua của lớp, lớp có tinh thần đoàn kết tốt. Tuy nhiên, một thực trạng dễ nhận 
thấy của học sinh lớp đầu cuối nói chung và lớp 10A8 nói riêng là bên cạnh số ít 
các em tự ý thức học tập tốt vẫn còn một số phần tử thiếu ý thức học tập: lười 
học, bỏ tiết, gây mất trật tự. Số học sinh nam nhiều, trong đó, một số học sinh 
vẫn chưa tự quản tốt mặc dù giáo viên chủ nhiệm có quan tâm. Các trường hợp 
lớp chưa tự quản tốt:
 - Sinh hoạt 10 phút đầu giờ: các em học sinh thường không biết tự ý thức 
truy bài lẫn nhau thậm chí còn gây ồn ào hoặc trốn ra ngoài ăn quà vặt trong thời 
gian sinh hoạt 10 phút đầu giờ,
 - Tiết trống: ban cán sự lớp chưa tổ chức tốt công tác tự quản, ban cán sự 
bộ môn chưa làm tốt việc hướng dẫn các thành viên của lớp soạn giải bài tập
 - Lao động: Phó lao động chưa biết cách tổ chức, phân công mang dụng 
cụ, phân công công việc cụ thể cho các thành viên trong lớp. Vì vậy dẫn đến tình 
trạng có nhiều học sinh phải làm nhiều việc, có nhiều học sinh trốn việc đi 
chơi,
 - Sinh hoạt lớp: ban cán sự lớp, cán sự bộ môn chưa biết tổ chức tốt một 
tiết sinh hoạt lớp khi không có giáo viên chủ nhiệm.
 Song bản thân là giáo viên chủ nhiệm (GVCN) nhiều năm, tôi nhận thấy 
học sinh lớp 10A8 nói riêng và HS THPT nói chung đang trong lứa tuổi rất ưa 
hoạt động, ham hiểu biết. Các em không chỉ ước ao khám phá bí mật của thế 
giới xung quanh, mà còn rất muốn khám phá ra chính mình. Trong mọi hoạt 
động hàng ngày, không em nào không nảy sinh ý thức muốn tự khẳng định mình 
và tìm cách hòa mình với tập thể. Các em rất cần tự biết mình là ai. Xây dựng 
mô hình lớp tự quản không những thỏa mãn được nét tâm lý phổ biến ấy của các 
em, mà còn giúp các em có cơ hội để nó được nuôi dưỡng, rèn luyện và phát 
triển theo hướng tích cực.
 Với mong muốn nhằm nâng cao tính tự giác trong học tập của học sinh, 
phát huy tính tích cực, chủ động của tất cả học sinh trong lớp ở từng mảng công 
việc để làm tốt từ những công việc nhỏ quen thuộc như dọn dẹp vệ sinh đến việc 
xây dựng nề nếp, học tập, văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao... Đồng thời giúp 
học sinh mạnh dạn tự tin hơn trong các hoạt động, phong trào của lớp. Tính tự 
giác của học sinh được thực hiện vào những tiết truy bài đầu giờ, sinh hoạt cuối 
tuần, múa hát tập thể, tập thể dục giữa giờ,...tôi đã dồn tâm sức áp dụng một số 
biện pháp để xây dựng thành công một lớp 10A8 tự quản tốt.
7.2. Cách thức xây dựng lớp tự quản
7.2.1. Các bước tiến hành xây dựng lớp tự quản
 Việc tổ chức, xây dựng lớp tự quản vừa là một hoạt động vừa là quá trình 
giáo dục. Do vậy, giáo viên chủ nhiệm cần triển khai theo hai giai đoạn:
 a, Giai đoạn đầu
 Đầu tiên là tổ chức và huấn luyện cơ bản. Ở giai đoạn này, giáo viên chủ 
nhiệm nêu mục đích, yêu cầu và ý nghĩa của việc tổ chức, xây dựng lớp tự quản 
có liên quan trực tiếp đến trách nhiệm và quyền lợi của học sinh; Giới thiệu cho 
 3 dạn, khả năng thể hiện mình giữa đám đông của học sinh. Qua đó, có thể nhìn 
nhận học sinh nào có khả năng lãnh đạo.
 Biện pháp thứ hai: Thành lập ban cán sự lớp: 
 Đây là một việc hệ trọng, có ý nghĩa quyết định đến sự thành bại của việc 
giáo dục ý thức tự quản nói riêng và công tác chủ nhiệm nói chung. Để làm công 
việc này không thể không nghiên cứu kĩ lí lịch trích ngang, thăm dò ý kiến HS 
trong lớp, tham khảo ý kiến của nhiều giáo viên khác. NHững cán bộ lớp là các 
em có thể đạt các yêu cầu cơ bản: Sức học vững, đạo đức tốt; có uy tín lớn đối 
với các bạn; mạnh dạn, nhiệt tình, có trách nhiệm tốt trong công việc được giao. 
Trên cơ sở đó, chọn ra 05 hạt nhân tích cực nhất hội tụ đầy đủ cả đức và tài cho 
5 chức danh làm nên bộ khung Ban cán sự lớp, gồm 01 lớp trưởng, 01 bí thư và 
3 lớp phó phụ trách các mảng hoạt động của lớp suốt cả năm học. Thầy cô giáo 
giao công việc cụ thể gắn với trách nhiệm từng học sinh .
 Ban cán sự lớp chịu trách nhiệm trước Thầy cô giáo về công việc được 
giao. Cụ thể:
 + Lớp phó học tập đảm nhiệm công việc liên quan đến mặt học tập như: 
chữa bài tập, theo dõi tình hình học tập của lớp; 
 + Lớp Phó lao động phụ trách mảng lao động có nhiệm vụ phân công 
công việc,đôn đốc, nhắc nhở các tổ trực nhật làm vệ sinh hàng ngày trong lớp 
học, trong khuôn viên trường theo qui định. Đồng thời theo dõi, nhắc nhở các 
thành viên trong lớp thực hiện nội qui của trường, của lớp 
 + Lớp Phó văn thể phụ trách hoạt động văn nghệ, thể thao, trang trí lớp.
 + Bí thư lớp: Phụ trách những công việc bên đoàn thanh niên của lớp, 
triển khai các nghị quyết của đoàn trường và đoàn cấp trên đến các đoàn viên 
của lớp.
 + Lớp trưởng là linh hồn của lớp, là người điều hành Ban cán sự lớp lớp, 
quản lí mọi mặt của lớp khi không có Thầy cô giáo. Thành viên nào không chấp 
hành mệnh lệnh của lớp trưởng được xem như không chấp hành mệnh lệnh của 
Thầy cô giáo và đương nhiên phải được xem xét đánh giá về mặt đạo đức.
 + Ngoài ra để mỗi thành viên trong đội ngũ cán bộ giảm nhẹ công việc, 
GVCN có thể cử thêm các “bàn trưởng” kiểm tra và đôn đốc bàn mình. 
 Tất cả tới 30 thành viên (1 lớp trưởng, 1 bí thư, 3 lớp phó, 4 tổ trưởng, 12 
bàn trưởng). Với đội ngũ cán bộ đông đảo như vậy, lại có tinh thần trách nhiệm 
cộng đồng rất cao, nên đã tạo ra một khí thế, một động lực đẩy mọi hoạt động 
của lớp diễn ra khá đều đặn, mạnh mẽ và toàn diện, khiến GVCN chẳng mấy khi 
phải vào cuộc, mà mọi việc của lớp cứ đâu vào đó
 Một vấn đề GVCN cũng hết sức quan tâm là xây dựng uy tín cho cán bộ 
lớp. Để làm được điều này, GVCN phải thực hiện công khai hóa chức năng, 
nhiệm vụ và vùng quản lý riêng biệt cho từng cán bộ lớp. Đồng thời cũng tiến 
hành thường xuyên việc xử phạt nghiêm minh những học sinh có thái độ coi 
thường quyết định của cán bộ lớp. Đối với những cán bộ chưa gương mẫu, thiếu 
trách nhiệm, cách xử phạt phải rất khéo léo tế nhị; tránh thô bạo cứng nhắc, 
đánh đồng làm tổn thương uy tín danh dự của các em khiến các em có thể nảy 
sinh những suy nghĩ và hành vi tiêu cực khó lường rất có hại cho phong trào tự 
quản của lớp. Song cũng không vì thế mà nuông chiều, luôn dành đặc ân cho 
 5 16 Không học bài cũ 10 chính khoá và chuyên đề
17 Phá hoại của công, đốt pháo 51 HK yếu
18 Vi phạm an toàn giao thông ( 21
 không đội mũ bảo hiểm, đi xe 
 máy )
19 Nhảy tường vào trường 51 HK yếu + xây tường cao 
 thêm 1m
20 Không mang sách vở 5 điểm/môn
Lưu ý: Ngoài những quy định trên, nếu học sinh vi phạm nhiều lần, tuỳ mức độ 
sẽ kết hợp các hình thức phạt khác: lao động, trực nhật, trực tuần, đình chỉ học 
tập, viết cam kết và triệu tập phụ huynh
 - Nếu không mang sách vở cả buổi, hs không được ngồi trên lớp học, 
phạt đi làm vệ sinh.
 - Tổng số buổi nghỉ quá 45 buổi buộc thôi học
 - Các khoản phí sẽ báo trước để HS chuẩn bị
 - các vi phạm được cán bộ lớp theo dõi vào sổ và đánh giá theo từng 
tháng
 - Các thành viên trong lớp, đặc biệt cán bộ lớp phải có trách nhiệm theo 
dõi, nhắc nhở vi phạm, không bao che
 GVCN: Lê Thị Hạnh
 * Biên bản xử lý học sinh vi phạm trong giờ (dành cho GV bộ môn)
Mẫu:
 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập- Tự do- Hạnh phúc
 BIÊN BẢN 
 XỬ LÝ HỌC SINH VI PHẠM NỘI QUY TRONG GIỜ HỌC
 Hồi......giờ......ngày .... tháng.năm 20.., trong giờ.tại 
 phòng học lớpTrường THPT Vĩnh Tường, Số học sinh có mặt :..; số 
 học sinh vắng mặt:...
Học sinh.
 đã vi phạm nội quy của nhà trường, lớp học, cụ thể như sau:
 ..
 ..
 Căn cứ mức độ vi phạm, GVBM lập biên bản này để GVCN, ban giám hiệu nhà 
 trường làm căn cứ xử lý đối với học sinh..
 Biên bản này (kèm theo bản tự kiểm điểm sai phạm của học sinh) 
 Biên bản kết thúc hồi . giờ.. ngày tháng.năm 
20
 HS vi phạm Đại diện lớp GVBM
 7