SKKN Một số biện pháp phát triển “ý tưởng sáng tạo” cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động tạo hình trường mầm non Đồng Lộc

SKKN Một số biện pháp phát triển “ý tưởng sáng tạo” cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động tạo hình trường mầm non Đồng Lộc

Như chúng ta cũng đã biết trẻ em khi mới sinh ra tuy có hình hài của một con người nhưng còn non nớt như một sinh vật nhỏ bé cần phải được sống trong xã hội loài người, được người đời chăm sóc, bảo vệ và giáo dục. Trẻ nhận được sự giáo dục, được trực tiếp hoạt động và giao lưu kiểu người trong xã hội loài người mới thành người trưởng thành, nhân cách mới được phát triển và hoàn thiện.

 Trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo thì tạo hình giữ một vị trí quan trọng trong các hoạt động học, nó là một hoạt động nhận thức mang tính sáng tạo trong đó nó phản ánh hiện thực cuộc sống bằng hình tượng nghệ thuật. Mục đích của hoạt động này là phát triển trí tưởng tượng, sáng tạo, bồi dưỡng khả năng quan sát, ghi nhớ giúp trẻ nâng cao thêm nhận thức và tình cảm đối với cái đẹp trong thiên nhiên và trong cuộc sống. Khi trẻ được hoạt động tạo hình sẽ giúp trẻ tích lũy được vốn sống, vốn kinh nghiệm, trẻ tích lũy được những kiến thức, kỹ năng giúp trẻ được phát triển toàn diện về các mặt: Đức - Trí - Thể - Mĩ.

Hoạt động tạo hình hay còn gọi là những hoạt động nhằm tạo ra cái đẹp cho cuộc sống và nghệ thuật. Hoạt động tạo hình ở trong trường mầm non gồm có vẽ, nặn, cắt dán, xé dán nhằm phát triển ở trẻ khả năng quan sát, trí nhớ, trí tưởng tượng sáng tạo cung cấp cho trẻ những kỹ năng tạo hình đơn giản, giúp trẻ thể hiện xúc cảm, tình cảm của mình về cái đẹp của thế giới xung quanh qua các hình thức tạo hình, đồng thời qua đó bồi dưỡng thị hiếu thẩm mĩ của trẻ, hình thành ở trẻ khả năng cảm thụ thẩm mĩ, tình cảm thẩm mĩ.

Mặt khác, hoạt động tạo hình là một hoạt động mang tính sáng tạo. Trẻ mong muốn được tái hiện lại hiện thực khách quan theo cách nghĩ, cách nhìn, cách cảm và theo khả năng của mình đó là nghệ thuật của trẻ. Nói đến nghệ thuật là nói đến đối tượng xúc cảm và hứng thú đối với đối tượng cần thể hiện, hơn nữa tư duy của trẻ chỉ ghi nhớ những gì trẻ cảm thấy hài lòng, trẻ sẽ hứng thú và say mê thực hiện cảm xúc của mình. Tuy nhiên trẻ ở lứa tuổi này chưa xác định được phương thức hoạt động mà còn phụ thuộc hoàn toàn vào cô giáo, cho nên đòi hỏi cô giáo mầm non phải nắm vững kiến thức kỹ năng, có cảm thụ về nghệ thuật để lôi cuốn trẻ vào hoạt động. Hiểu được đặc điểm tâm sinh lý của từng độ tuổi trẻ, mà đưa ra các phương pháp tổ chức phù hợp để phát huy tính chủ động, khả năng sáng tạo của trẻ.

 

doc 22 trang thuychi01 62562
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp phát triển “ý tưởng sáng tạo” cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động tạo hình trường mầm non Đồng Lộc", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
	1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài: 
Như chúng ta cũng đã biết trẻ em khi mới sinh ra tuy có hình hài của một con người nhưng còn non nớt như một sinh vật nhỏ bé cần phải được sống trong xã hội loài người, được người đời chăm sóc, bảo vệ và giáo dục. Trẻ nhận được sự giáo dục, được trực tiếp hoạt động và giao lưu kiểu người trong xã hội loài người mới thành người trưởng thành, nhân cách mới được phát triển và hoàn thiện.
 Trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo thì tạo hình giữ một vị trí quan trọng trong các hoạt động học, nó là một hoạt động nhận thức mang tính sáng tạo trong đó nó phản ánh hiện thực cuộc sống bằng hình tượng nghệ thuật. Mục đích của hoạt động này là phát triển trí tưởng tượng, sáng tạo, bồi dưỡng khả năng quan sát, ghi nhớ giúp trẻ nâng cao thêm nhận thức và tình cảm đối với cái đẹp trong thiên nhiên và trong cuộc sống. Khi trẻ được hoạt động tạo hình sẽ giúp trẻ tích lũy được vốn sống, vốn kinh nghiệm, trẻ tích lũy được những kiến thức, kỹ năng giúp trẻ được phát triển toàn diện về các mặt: Đức - Trí - Thể - Mĩ.
Hoạt động tạo hình hay còn gọi là những hoạt động nhằm tạo ra cái đẹp cho cuộc sống và nghệ thuật. Hoạt động tạo hình ở trong trường mầm non gồm có vẽ, nặn, cắt dán, xé dánnhằm phát triển ở trẻ khả năng quan sát, trí nhớ, trí tưởng tượng sáng tạo cung cấp cho trẻ những kỹ năng tạo hình đơn giản, giúp trẻ thể hiện xúc cảm, tình cảm của mình về cái đẹp của thế giới xung quanh qua các hình thức tạo hình, đồng thời qua đó bồi dưỡng thị hiếu thẩm mĩ của trẻ, hình thành ở trẻ khả năng cảm thụ thẩm mĩ, tình cảm thẩm mĩ.
Mặt khác, hoạt động tạo hình là một hoạt động mang tính sáng tạo. Trẻ mong muốn được tái hiện lại hiện thực khách quan theo cách nghĩ, cách nhìn, cách cảm và theo khả năng của mình đó là nghệ thuật của trẻ. Nói đến nghệ thuật là nói đến đối tượng xúc cảm và hứng thú đối với đối tượng cần thể hiện, hơn nữa tư duy của trẻ chỉ ghi nhớ những gì trẻ cảm thấy hài lòng, trẻ sẽ hứng thú và say mê thực hiện cảm xúc của mình. Tuy nhiên trẻ ở lứa tuổi này chưa xác định được phương thức hoạt động mà còn phụ thuộc hoàn toàn vào cô giáo, cho nên đòi hỏi cô giáo mầm non phải nắm vững kiến thức kỹ năng, có cảm thụ về nghệ thuật để lôi cuốn trẻ vào hoạt động. Hiểu được đặc điểm tâm sinh lý của từng độ tuổi trẻ, mà đưa ra các phương pháp tổ chức phù hợp để phát huy tính chủ động, khả năng sáng tạo của trẻ. 
Đối với việc giáo dục phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ em, hoạt động tạo hình có một vị trí rất quan trọng, đây là một trong những hoạt động hấp dẫn nhất đối với trẻ mẫu giáo, nó giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và thể hiện một cách sinh động những gì chúng nhìn thấy trong thế giới xung quanh, những gì làm trẻ rung động mạnh mẽ và gây cho chúng những rung động xúc cảm, tình cảm tích cực. Hoạt động tạo hình là một hoạt động có đầy đủ điều kiện để đảm bảo sự tác động đồng bộ lên mọi mặt phát triển của trẻ em về thể lực, đạo đức, lao động đặc biệt là khả năng cảm thụ thẩm mĩ và bồi dưỡng những cảm xúc thẩm mĩ và hình thành các phẩm chất kĩ năng ban đầu của con người như một thành viên trong xã hội biết tích cực, sáng tạo.
Từ những lý do trên tôi thấy nhiệm vụ của người giáo viên khi hướng dẫn trẻ hoạt động tạo hình đó là tạo môi trường cho trẻ hứng thú thật sự đối với đối tượng tạo hình thông qua đó trẻ sẽ có nhiều “ý tưởng sáng tạo” làm nền tảng để phát triển một cách toàn diện trước khi trẻ bước tiếp vào các lớp học tiếp theo. Chính vì thế mà tôi đã lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp phát triển “ý tưởng sáng tạo” cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động tạo hình trường mầm non Đồng Lộc” nhằm tìm ra những biện pháp, phương pháp tốt nhất để giúp trẻ hoạt động tích cực trong hoạt động tạo hình nhằm kích thích phát triển ở trẻ khiếu thẩm mĩ nâng cao chất lượng giáo dục trong lĩnh vực phát triển thẩm mĩ trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi.
1. 2. Mục đích nghiên cứu:
 Đề ra một số biện pháp cho trẻ 5 - 6 tuổi phát triển “ý tưởng sáng tạo” thông qua hoạt động tạo hình.
1. 3. Đối tượng nghiên cứu:
27 cháu 5 – 6 tuổi trường mầm non Đồng Lộc, năm học 2015 – 2016
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận 
- Phương pháp đàm thoại
- Phương pháp làm mẫu
- Phương pháp trực quan 
- Phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích
- Phương pháp thực hành nghệ thuật
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận.
Việc chăm sóc, giáo dục, đào tạo, thế hệ trẻ là trách nhiệm của mọi nhà, mọi người và toàn xã hội, trẻ đến trường mầm non được chăm sóc giáo dục theo khoa học phù hợp với sự phát triển thể chất, nhận thức của trẻ. Trẻ được tham gia vào các hoạt động để khám phá tìm tòi về thế giới xung quanh, phát triển trí thông minh, năng lực hoạt động trí tuệ, nhận thức thế giới xung quanh một cách đầy đủ và hoàn thiện hơn, từ đó trẻ biết yêu cái đẹp và mong muốn tạo ra cái đẹp.
 Con người sinh ra không phải ai cũng đã có sẵn trong mình những năng khiếu thẫm mĩ, cũng không phải ai cũng có sẵn những tài năng bên mình, mà phải đòi hỏi thông qua giáo dục và hoạt động thì từ đó những tài năng và khả năng đó mới được bộc lộ và phát triển. Trẻ mầm non ham thích được hoạt động tạo hình nhất là việc sử dụng các nguyên vật liệu theo ý của trẻ để tạo ra một sản phẩm mà trẻ thích, chính từ các sản phẩm trẻ tạo ra, trẻ đặt tên gọi và tưởng tượng ra những gì trẻ thích, từ đó làm nảy sinh tình cảm yêu cái đẹp, hướng tới cái đẹp đây là yếu tố cần thiết góp phần phát triển toàn diện cho trẻ. 
Đối với trẻ 5-6 tuổi, ở giai đoạn này vốn kinh nghiệm của trẻ đã phong phú hơn, các biểu tượng được hình thành khá đầy đủ, về hình dáng, cấu trúc và đặc điểm riêng biệt, tư duy của trẻ phát triển mạnh, tư duy trực quan cụ thể, tư duy trực quan hình tượng và tư duy trực quan trừu tượng đang được hình thành và phát triển. Hoạt động Tạo hình là một dạng hoạt động nghệ thuật nhằm giúp trẻ nhận biết và phản ánh thế giới xung quanh thông qua những hình tượng nghệ thuật nhưng chỉ dừng lại ở mức độ nhằm thỏa mãn nhu cầu, ý thích và phù hợp với khả năng của trẻ. Hoạt động này là một dạng hoạt động có sản phẩm đặc trưng của trẻ mầm non. Có bốn dạng hoạt động cơ bản sau: Vẽ, Nặn, Cắt – xé – dán – Lắp ghép xây dựng. Trẻ 5 - 6 tuổi đã bước đầu biết sắp xếp các hình tượng trong mối quan hệ giữa chúng, trẻ thích các màu tươi, màu đậm, nhưng ít phụ thuộc vào màu sắc tự nhiên trẻ sử dụng màu theo ý thích và cảm xúc. Trẻ có khả năng phân biệt và sử dụng được nhiều màu, với đặc điểm như vậy nên năng khiếu nghệ thuật thường được nảy sinh ngay từ tuổi ấu thơ. Vì vậy việc giáo dục thẩm mĩ cần được bồi dưỡng ngay từ tuổi mẫu giáo để ươm mầm những tài năng nghệ thuật cho tương lai. Nội dung hoạt động tạo hình trong trường mầm non là một phương tiện phát triển thẩm mĩ cho trẻ rất hữu hiệu. Thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ phát triển các chức năng tâm lí như khả năng tri giác các sự vật hiện tượng xung quanh, từ đó buộc trẻ phải tư duy và quá trình đó làm phát triển óc tưởng tượng sáng tạo, ham muốn tạo ra cái đẹp. 
Việc cho trẻ làm quen với hoạt động tạo hình là một hoạt động nhận thức mang tính sáng tạo, là một hoạt động phong phú đa dạng, hấp dẫn, nó phản ánh hiện thực bằng hình tượng nghệ thuật. Do đó trẻ không chỉ khám phá mà còn sáng tạo bằng các đường nét, hình khối để tạo ra sản phẩm nghệ thuật của mình.
 Hoạt động tạo hình góp phần góp phần quan trọng trong gáo dục thẩm mĩ cho trẻ mầm non đặc bệt là đối với trẻ 5-6 tuổi, thông qua hoạt động tạo hình phát triển ở trẻ khả năng cảm thụ thẩm mĩ và bồi dưỡng những cảm xúc thẩm mĩ. Những vẻ đẹp đa dạng của hình dáng, sự phong phú về màu sắc của đồ vật, thiên nhiên và sự lặp đi lặp lại của các yếu tố tạo hình như sự cân đối đa dạng về cấu trúc hình dạng về tính truyền cảm của đường nét đã thu hút hứng thú và gây cho trẻ những xúc cảm, tình cảm thẩm mĩ ở trẻ được nảy sinh và trở lên sâu sắc cùng với sự phát triển của cảm giác và sự phong phú của các biểu tượng, trẻ tri giác thế giới xung quanh ngày càng có ý thức hơn. Dần dần trẻ có khả năng cảm thụ, nhận thức đánh giá được vẻ đẹp hay không đẹp của các đồ vật, hiện tượng trong thiên nhiên, cuộc sống và tác phẩm nghệ thuật ở mức sơ đẳng được biểu hiện qua tháu độ: thích hay không thích, yêu hay ghét, phân biệt đẹp hay xấu. Việc làm quen, tiếp xúc với các tác phẩm nghệ thuật tạo hình còn giúp trẻ cảm thụ được vẻ đẹp của thiên nhiên, cuộc sống thể hiện qua ngôn ngư tạo hình là đường nét, hình dáng, màu sắc và bố cục  càng làm cho trẻ hứng thú mong muốn được tạo ra sản phẩm. Khi miêu tả đồ vật hiện tượng trẻ không chỉ miêu tả lại hình dáng một cách thụ động mà bằng cảm xúc tích cực của trẻ, nảy sinh yếu tố sáng tạo. 
 Hoạt động tạo hình cũng là con đường để giáo dục tình cảm – xã hội cho trẻ mầm non. Trẻ được tiếp thu cái đẹp qua hoạt động tạo hình, trẻ trực tiếp trải nghiệm các xúc cảm, các trạng thái tình cảm trong giao tiếp, học hỏi về các kỹ năng xã hội và trẻ biết cách đánh giá các hành vi xã hội, qua hoạt động tạo hình giúp trẻ có thói quen tự giác làm việc.
Như vậy hoạt động tạo hình chỉ có tính chất sáng tạo khi sự cảm thụ thẩm mĩ được phát triển và trẻ đã nắm được những kỹ năng, kỹ sảo cần thiết, tạo hình là phương tiện diễn tả ý nghĩ và tình cảm.
Trẻ mầm non được tiếp xúc với nghệ thuật hoạt động tạo hình từ rất sớm, ngay từ giai đoạn tiền tạo hình trẻ có trong tay những nguyên vật liệu nhưng các hoạt động của các bộ phận như tay, mắt còn vô ý thức. Đến giai đoạn phát triển sự liên tưởng của trẻ xuất hiện nhưng không bền vững. Cho đến giai đoạn tạo hình trẻ đã biết và nắm vững các kiến thức kỹ năng về hoạt động tạo hình như: Biết thể hiện sản phẩm nghệ thuật của mình bằng những đường nét, hình khối, luật xa gần vào sản phẩm của mình.
2.2. Thực trạng của vấn đề: 
* Thuận lợi:
Trường Mầm non Đồng Lộc là trường có điều kiện cơ sở vật chất đang còn thiếu rất nhiều, nhưng luôn được sự quan tâm của Đảng uỷ, UBND xã, các ban ngành đoàn thể, các bậc phụ huynh học sinh cùng với sự nỗ lực, năng động sáng tạo của Ban giám hiệu và tập thể giáo viên trong nhà trường trong nhiều năm qua đã có sự chuyển biến rõ rệt đặc biệt là về chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ.
Hơn nữa được sự quan tâm giúp đỡ của Đảng uỷ, UBND xã, các ban ngành đoàn thể đã xây dựng khu trung tâm, tập trung các cháu về một trung tâm không phải học ở các khu lẻ nữa, đồng thời năm học 2015-2016 đã được sự quan tâm của lãnh đạo cấp trên cấp bộ đồ chơi ngoài trời và mới được xây xong khu bếp ăn, điều đó đã khiến cán bộ giáo viên toàn trường vui mừng phấn khởi.
Nhà trường có đội ngũ giáo viên trẻ, khỏe, nhiệt tình yêu nghề mến trẻ 100% giáo viên đạt chuẩn, giáo viên trên chuẩn là 77%. 
Nhà trường luôn đề cao công tác chăm sóc và giáo dục trẻ, đó là việc làm quan trọng và cần thiết đầu tiên. Nhà trường đã tạo điều kiện cho cán bộ giáo viên tham gia các lớp chuyên đề, bồi dưỡng kiến thức nâng cao năng lực cho giáo viên trong công tác dạy và học.
Tổng số học sinh trong toàn trường 150 trẻ, có 7 nhóm lớp.
Phụ huynh luôn quan tâm đưa đón trẻ đến trường đi học đầy đủ. 
Thường xuyên phối kết hợp với nhà trường, gia đình trong việc chăm sóc giáo dục trẻ, tạo cho phụ huynh có niềm tin nơi giáo viên.
Bản thân được nhà trường phân công giáo viên chủ nhiệm lớp 5 – 6 tuổi, có nhiều kinh nghiệm trong công tác giảng dạy.
 Cảnh quan nhà trường thoáng mát, có cây che bóng mát, cây cảnh góp phần rất lớn cho trẻ quan sát, từ đó cung cấp cho trẻ những biểu tượng thể hiện sự hiểu biết của mình về thế giới xung quanh.
Trẻ phần lớn là con em nông thôn nên có đều kiện tiếp xúc trải nghiệm nhiều với môi trường thực tế.
* Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi nhà trường và giáo viên trong quá trình thực hiện cũng gặp không ít khó khăn như:
Trường mầm non Đồng Lộc có địa bàn dài, có thôn xóm cách trường xa nên trong những ngày thời tiết không thuận lợi vất vả cho phụ huynh trong việc đưa đón trẻ đến trường. Hơn nữa nhà trường chưa có điều kiện cơ sở vật chất để tổ chức ăn bán trú cho trẻ nên việc đưa đón trẻ đến trường càng gặp khó khăn hơn. Việc thu hút học sinh đến lớp cũng gặp khó khăn, nhiều gia đình cho trẻ đến trường khác để học vì không phải đưa đón trẻ nhiều lần trong ngày. Phòng học diện tích hẹp, cấu trúc không hợp lý nên việc tổ chức giờ hoạt động tạo hình còn gặp rất nhiều trở ngại như không có diện tích trưng bày sản phẩm. Môi trường cho trẻ hoạt động còn nghèo nàn. Tài liệu tham khảo còn hạn chế.
Cơ sở vật chất trang thiết bị trong và ngoài nhóm lớp còn chưa đầy đủ để phục vụ cho các hoạt động chung, hoạt động tạo hình nói riêng còn hạn chế.
Do điều kiện kinh tế khó khăn phụ huynh phải đi làm ăn xa, gửi con cho ông bà chăm sóc, dẫn đến việc chăm sóc giáo dục cũng như đưa trẻ đến trường còn gặp khó khăn.
Chất lượng trẻ ở trên lớp không đồng đều. Việc phụ huynh nhận thức về hoạt động tạo hình còn chưa rõ ràng dẫn đến kết quả của trẻ chưa cao.
Xuất phát từ những thuận lợi và khó khăn trên tôi không ít trăn trở và tìm ra phương pháp, biện pháp để phát huy hết khả năng hứng thú làm sao để trẻ có nhiều “ý tưởng sáng tạo” trong hoạt động tạo hình một cách hiệu quả nhất.
* Khảo sát thực trạng:
 Bảng 1: Kết quả khảo sát thực trạng:
Nội dung khảo sát
Số trẻ
Đạt yêu cầu
Chưa đạt yêu cầu
Tốt
Khá
TB
Yếu
Kém
Số trẻ
%
Số trẻ
%
Số trẻ
%
Số trẻ
%
Số trẻ
%
Hứng thú tạo hình
27
6
22
9
33
8
30
4
15
0
0
Hiểu biết xã hội
27
7
26
9
33
8
30
3
10
0
0
Có kỹ năng tạo hình
27
8
30
6
22
7
26
6
22
0
0
Có ý tưởng sáng tạo
27
5
18
7
26
9
33
6
22
0
0
 Qua khảo sát ban đầu như trên, tôi thấy kết quả trên trẻ chưa đạt yêu cầu còn cao dao động từ 10% đến 22%, tỉ lệ đạt yêu cầu còn kiêm tốn như tốt mới chỉ đạt từ 18% đến 30% và tỉ lệ trung bình còn chiếm tỉ khá cao từ 26% đến 33%.
* Nguyên nhân: 
 Trong quá trình hoạt động dạy và học của cô và trò còn tồn tại vấn đề sau:
- Trẻ chưa có kỹ năng về nghệ thuật tạo hình.
- Trẻ chưa biết cảm nhận được cái đẹp và sáng tạo ra cái đẹp trong tác phẩm của mình.
 - Việc lập kế hoạch và thiết kế hoạt động của cô chưa linh hoạt sáng tạo còn gò bó áp đặt trẻ. 
 - Giáo viên chưa thật sự tạo cơ hội cho trẻ tự do hoạt động, tự do thể hiện cảm xúc – suy nghĩ hay tự chọn sản phẩm.
 - Nguyên vật liệu tạo hình khá cứng nhắc và thậm chí quá hạn hẹp đối với trẻ, thiếu sự kết hợp những nguyên vật liệu đơn giản và gần gũi từ thiên nhiên.
- Phương pháp tích hợp lồng ghép các chuyên đề còn lúng túng, chưa phù hợp với chủ đề và nội dung cho nên chất lượng chưa cao.
 2.3. Các giải pháp và biện pháp.
 2.3.1. Các giải pháp:
- Nghiên cứu các phương pháp dạy học phù hợp cho từng hoạt động, nhất là hoạt động tạo hình, tạo cho trẻ môi trường học tập hứng thú.
- Nghiên cứu các nội dung cụ thể để cung cấp kiến thức, gây xúc cảm, tình cảm cho trẻ.
- Phát triển “ý tưởng sáng tạo” và phát huy tính tích cực, chủ động của trẻ trong hoạt động nghệ thuật tạo hình.
- Tích hợp các hoạt động khác và lồng ghép chuyên đề vào tiết dạy.
- Công tác phối kết hợp với phụ huynh để lựa chọn và sử dụng các phế liệu sẵn có ở địa phương mình hoạt động để tạo ra sản phẩm nghệ thuật tạo hình.
2.3.2. Các biện pháp tổ chức thực hiện.
* Biện pháp 1: Tạo môi trường nề nếp học tập cho trẻ.
 + Tạo môi trường vật chất:
 Đối với trẻ mầm non, đặc biệt là trẻ 5-6 tuổi hoạt động chủ đạo của trẻ là hoạt động vui chơi" Học mà chơi, chơi mà học". Không gian của trẻ mang sắc màu của tuổi thơ. Lứa tuổi mầm non là những năm tháng đầu tiên trẻ định hình nhân cách và trí tuệ. 
 Vậy, cần môi trường vật chất như thế nào để phát huy được tích cực sáng tạo của trẻ trong hoạt động tạo hình trong điều kiện cơ sở vật chất nhà trường còn hạn hẹp, lớp học chưa đúng quy cách, đồ dùng đồ chơi của trẻ còn hạn chế, thì việc người giáo viên muốn xây dựng môi trường vật chất trong hoạt động tạo hình phù hợp với trẻ đáp ứng yêu cầu giáo dục hiện nay đòi hỏi sự cố gắng, sự tìm tòi sáng tạo rất lớn của người giáo viên.
Để khắc phục những khó khăn trên tôi đã sử dùng các cách sau:
 Thiết kế trang trí góc tạo hình phù hợp, tạo không gian mới, trang trí góc tạo hình bắt mắt theo chủ đề, nhưng không xa rời mục tiêu giáo dục để trẻ hứng thú tham gia.
 Lựa chọn đồ chơi phù hợp, không gây nguy hiểm đảm bảo tính thẩm mỹ, tính giáo dục, luôn luôn đảm bảo vệ sinh lớp học, đồ dùng, đồ chơi.
 Bố trí góc tạo hình ở gần cửa sổ nhằm tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên, không bố trí gần góc chơi mang tính chất ồn ào như góc phân vai hay góc xây dựng.
 Chuẩn bị đồ dùng dụng cụ trong góc tạo hình phong phú về chủng loại, đa dạng về cách sử dụng đây là một trong những yếu tố góp phần phát huy khả năng sáng tạo và tính tích cực của trẻ.
VD: Các loại giấy màu, dây trang trí, giây ruybang, đất nặn, bút sáp, bút chì màu, kim sa
Nguyên vật liệu thiên nhiên:lá cây, vỏ sò, hến; hột hạt
Nguyên vật liệu tái sử dụng: tranh ảnh cũ, bìa cattong, len vụn, vải vụn
Các nguyên liệu đồ dùng trong góc tạo hình được trang trí xắp xếp mang tính gợi mở, phù hợp với chủ đề, kích thích trẻ tích cực hoạt động theo khả năng, hứng thú, sở thích của trẻ
 VD: Để trẻ dễ lựa chọn đồ dùng khi vào góc tạo hình tôi đã phân loại theo chất liệu từng loại sau đó cho vào mỗi chiếc hộp, hay để trong rổ có dán kí hiệu minh họa.
 Hay với mỗi chủ đề thì chọn nguyên liệu đặc trưng như: Trong chủ đề “Giao thông” đồ nguyên liệu là các vỏ hộp cattong, chai nhựa, ít hột hạt Giáo viên không nên chuẩn bị tất cả các nguyên vật liệu và để cố định trong một thời gian dài mà nên thay đổi sau mỗi chủ đề hoặc mỗi tuần nên bổ xung các nguyên vật liệu mới để tạo sự mới lạ, hấp dẫn, thu hút trẻ nhằm khơi gợi ở trẻ những ý tưởng mới.
Đồ dùng, nguyên vật liệu nên để ở nơi trẻ dễ lấy, dễ quan sát.
Trong điều kiện cơ sở vất chất của nhà trường con hạn chế không có điều kiện cho trẻ được tiếp xúc với các tác phẩm nghệ thuật vì vậy tôi đã tạo điều kiện cho trẻ bằng cách sưu tầm trên mạng internet sau đó trình chiếu cho trẻ xem, yêu cầu trẻ nhận xét bằng cách đó có thể khắc phục được hận chế về điều kiện vất chất.
* Tạo môi trường tâm lý
Môi trường tâm lý hay con gọi là môi trường tinh thần - đây là một thành tố quan trọng trong việc tổ chức môi trường giáo dục nhằm góp phần thúc đẩy sự phát triển khả năng sáng tạo của trẻ, để tạo được môi trường tinh thần cho trẻ mầm non nói chung và trẻ 5-6 tuổi nói riêng, cô giáo cần có những cử chỉ nhẹ nhàng, những lời gợi mở, khuyến khích trẻ như vậy sẽ làm cho trẻ tự tin tích cực hoạt động. giáo viên chỉ đưa ra những chỉ dẫn khi thật cần thiết bởi khi tham gia vào hoạt động tạo hình trẻ hay đưa ra những câu hỏi về cách làm, cách sử dụng đồ dùng, nguyên vật liệu
VD: Trẻ hỏi: Cô ơi! Cuộn len này để làm gì vậy cô? Cô ơi tô con trâu màu gì?
Thông thường giáo viên sẽ chỉ đưa ra lời chỉ dẫn, hướng dẫn trẻ để giúp trẻ nhanh chóng hoàn thiện bài tạo hình của trẻ, nhưng để phát huy khả năng tư duy tích cực của trẻ giáo viên nên dưa ra những gợi mở như: Con tthấy con trâu thường có màu gì? Con thích tô con trâu màu gì?
Như vậy sẽ khơi gợi được cảm xúc thẩm mĩ và hứng thú cho trẻ.
- Luôn tạo nên bầu không khí vui tươi hào hứng, không đưa ra những lời nhận xét đánh giá có tính chất phê phán mà đưa ra những gợi ý, gợi mở để trẻ tự đánh giá, tìm tòi suy nghĩ diều chỉnh hoặc tìm ra những phương thức hoạt động mới phù hợp hơn với hoạt động tạo hình.
VD: Khi tổ chức cho trẻ nhận xét sản phẩm thường giáo viên hay hỏi trẻ: Con thích sản phẩm của bạn nào? Vì sao con thích? 
Có những trẻ khi được hỏi như vậy trẻ hay trả lời: Vì sản phẩm của bạn đẹp?
Nhưng khi được cô hỏi lại: Vì sao con lại thấy sản phẩm của bạn đẹp? lúc này có rất ít trẻ trả lời được. Vậy người giáo viên lúc này phải khơi gợi cảm xúc thẩm mĩ cho trẻ bằng cách đưa các câu hỏi gợi mở như: Con thấy màu sắc trên sản phẩm của bạn như thế nào? Bạn ấy xắp xếp các chi tiết trong tranh như thế nào?..
Hay: Bông hoa này cánh hoa cô tô màu đỏ, nhụy hoa màu vàng, bạn nào có thể có cách khác làm bông hoa thêm đẹp và rực rỡ hơn không?
- Luôn khích lệ hưởng ứng những ý tưởng sáng tạo của trẻ tạo cơ hội cho trẻ sử dụng chính những sản phẩm của mình cho các hoạt động: VD: Tổ chức cho trẻ làm quà 8/3 tặng bà tặng mẹ, làm đồ chơi trang trí lớp theo chủ đề

Tài liệu đính kèm:

  • docskkn_mot_so_bien_phap_phat_trien_y_tuong_sang_tao_cho_tre_5.doc