SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy âm nhạc ở trường Tiểu học

SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy âm nhạc ở trường Tiểu học

 Âm nhạc trong xã hội chúng ta hiện nay là một nhu cầu không thể thiếu được trong đời sống tinh thần của tất cả mọi người. Chính nhờ cái hay, cái đẹp của nghệ thuật ngôn ngữ biểu hiện của âm thanh mà Âm nhạc đã lôi cuốn con người, mang đến cho con người những cảm xúc thẩm mỹ cao quý, làm cho con người sảng khoái, thích thú, tâm hồn tình cảm được nâng cao, trí tuệ được sáng suốt, con người trở nên tốt đẹp và cao thượng.

 Bên cạnh đó, Âm nhạc là một trong những môn học nhằm giáo dục thẩm mỹ, phát huy tính sáng tạo và làm giàu đời sống tinh thần cho học sinh, giúp các em phát triển toàn diện vốn kiến thức và nhân cách một cách tích cực.

 Vì vậy mục tiêu giáo dục môn âm nhạc ở Tiểu học là: “Hình thành cho học sinh những cơ bản ban đầu để phát triển đúng đắn và lâu dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất, năng lực thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học tiếp các bậc học trên hoặc để đi vào cuộc sống lao động”. Âm nhạc có vai trò tích cực trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục Tiểu học. Trẻ em tham gia ca hát là được tự hoạt động để nhận thức thế giới xung quanh và bản thân mình. Do đó, từ việc nghe hát, tập hát, tập đọc nhạc, nghe nhạc và được nghe những câu chuyên âm nhạc về tác dụng kì diệu của âm nhạc hay cuộc đời của các nhạc sĩ. các em còn biết được một số kiến thức về âm nhạc sẽ góp phần giáo dục năng lực cảm thụ âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật, làm cho đời sống tinh thần của trẻ thêm phong phú, lành mạnh, tạo điều kiện để các em bộc lộ và phát triển năng khiếu âm nhạc.

 Hơn nữa, khi lớn lên các em sẽ càng hiểu biết hơn về những nét đặc sắc trong văn hoá Âm nhạc của dân tộc và của loài người. Từ đó các em biết trân trọng, giữ gìn và phát huy những di sản văn hoá âm nhạc mà cha ông ta đã để lại, góp phần hỗ trợ cho việc học các môn học khác.

 Xuất phát từ những lí do trên ngay từ đầu năm tôi đã chọn đề tài : “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy âm nhạc ở trường Tiểu học ”.

 

doc 22 trang thuychi01 7392
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy âm nhạc ở trường Tiểu học", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
 Âm nhạc trong xã hội chúng ta hiện nay là một nhu cầu không thể thiếu được trong đời sống tinh thần của tất cả mọi người. Chính nhờ cái hay, cái đẹp của nghệ thuật ngôn ngữ biểu hiện của âm thanh mà Âm nhạc đã lôi cuốn con người, mang đến cho con người những cảm xúc thẩm mỹ cao quý, làm cho con người sảng khoái, thích thú, tâm hồn tình cảm được nâng cao, trí tuệ được sáng suốt, con người trở nên tốt đẹp và cao thượng. 
 Bên cạnh đó, Âm nhạc là một trong những môn học nhằm giáo dục thẩm mỹ, phát huy tính sáng tạo và làm giàu đời sống tinh thần cho học sinh, giúp các em phát triển toàn diện vốn kiến thức và nhân cách một cách tích cực. 
 Vì vậy mục tiêu giáo dục môn âm nhạc ở Tiểu học là: “Hình thành cho học sinh những cơ bản ban đầu để phát triển đúng đắn và lâu dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất, năng lực thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học tiếp các bậc học trên hoặc để đi vào cuộc sống lao động”. Âm nhạc có vai trò tích cực trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục Tiểu học. Trẻ em tham gia ca hát là được tự hoạt động để nhận thức thế giới xung quanh và bản thân mình. Do đó, từ việc nghe hát, tập hát, tập đọc nhạc, nghe nhạc và được nghe những câu chuyên âm nhạc về tác dụng kì diệu của âm nhạc hay cuộc đời của các nhạc sĩ... các em còn biết được một số kiến thức về âm nhạc sẽ góp phần giáo dục năng lực cảm thụ âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật, làm cho đời sống tinh thần của trẻ thêm phong phú, lành mạnh, tạo điều kiện để các em bộc lộ và phát triển năng khiếu âm nhạc.
 Hơn nữa, khi lớn lên các em sẽ càng hiểu biết hơn về những nét đặc sắc trong văn hoá Âm nhạc của dân tộc và của loài người. Từ đó các em biết trân trọng, giữ gìn và phát huy những di sản văn hoá âm nhạc mà cha ông ta đã để lại, góp phần hỗ trợ cho việc học các môn học khác.
 Xuất phát từ những lí do trên ngay từ đầu năm tôi đã chọn đề tài : “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy âm nhạc ở trường Tiểu học ”.
2. Mục đích nghiên cứu	
 Nhằm nâng cao chất lượng môn Âm nhạc trong nhà trường, giúp học sinh chú ý
nhiều và ham thích môn học Âm nhạc và thấy được ý nghĩa của Âm nhạc đối với 
đời sống tinh thần của con người. Bên cạnh đó cũng góp phần phát triển toàn diện 
nhân cách cho học sinh.
 Tôi nhận thấy đại đa số các em rất thích bộ môn này. Qua thực tế giảng dạy từ những năm trước đây, đặc biệt là những năm gần đây các em được học chương trình sách giáo khoa Âm nhạc mới. Tôi nhận thấy rằng trước một bài hát, một bài tập đọc nhạc, ghi chép nhạc, hoặc khi nghe các bản nhạc, để các em hiểu, nắm được và thực hiện tốt yêu cầu của bài học cũng như nêu được những cảm nhận ban đầu của mình về giai điệu các bản nhạc, người giáo viên cần có một phương pháp truyền đạt, hướng dẫn thật tốt, đơn giản nhưng lại hiệu quả nhất, chính vì lẽ đó tôi mạnh dạn trình bày một số phương pháp nhằm giúp các em nắm bắt, tiếp thu nhanh nhất kiến thức bài học của bộ môn Âm nhạc.
3. Đối tượng nghiên cứu: 
 Đối tượng là học sinh từ khối 1 đến khối 5 
4. Phương pháp nghiên cứu:
 Trong đề tài này tôi sử dụng phối kết hợp các phương pháp dạy như sau:
Phương pháp thuyết trình
Phương pháp giảng giải
Phương pháp hỏi đáp
Phương pháp nêu vấn đề
Phương pháp trực quan
Phương pháp tư vấn
Phương pháp khảo sát điều tra
 II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Về cơ sở lý luận của đề tài:
 Trong nhà trường Tiểu học, bộ môn Âm nhạc chính là bộ môn góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện nhân cách học sinh. Thông qua lời ca tiếng hát qua giai điệu mượt mà của bài hát, giúp cho các em thêm yêu cuộc sống, yêu thiên nhiên đất nước. Xuất phát từ thực trạng giảng dạy Âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi Tiểu học ở nước ta. Vấn đề học và kết quả học tập của các em là hết sức quan trọng, điều đó không chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mang tính vừa sức, xoay vòng mà còn phụ thuộc vào phương pháp truyền thụ của người thầy. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức học tập của các em cùng với sự quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình và toàn thể xã hội.
 Vậy làm thế nào để các em hát đúng giai điệu, đúng tính chất các bài hát, đọc đúng độ cao, trường độ, tiết tấu của các nốt nhạc trong một bài Tập đọc nhạc, cảm thụ một bản nhạc khi nghe hay hiểu được một câu truyện âm nhạc? Trước tiên phải xác định đúng tầm cữ giọng phù hợp lứa tuổi của các em, giúp các em hiểu và phân biệt được những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn khác nhau để phát triển năng lực nghe nhạc và cảm thụ Âm nhạc. Ngoài việc xác định tầm cữ giọng phù hợp cho học sinh, để các em có hứng thú trong học tập, người giáo viên cần tạo cho các em có một tâm thế thoải mái, một sự thích thú say sưa khi học Âm nhạc. Để làm được việc đó, một trong nhiều yếu tố quan trọng là người giáo viên phải nắm vững và truyền tải chính xác giai điệu các bài hát, bài tập đọc nhạc. Phải giúp các em hiểu được ý nghĩa lời ca, cảm nhận được những tình cảm tươi vui, đằm thắm, nhí nhảnh hay trầm lắng trong giai điệu từng bài hát, bài tập đọc nhạc.
 Là giáo viên được đào tạo chuyên ngành sư phạm Âm nhạc, qua thời gian trực tiếp giảng dạy bộ môn với lòng yêu nghề mến trẻ và sự nỗ lực học hỏi của mình, bản thân ít nhiều đã đúc rút được những kinh nghiệm trong công tác, tôi nhận thấy thực tế việc học tập và tiếp thu các kiến thức của môn học, đặc biệt là kiến thức đọc, ghi chép và cảm thụ âm nhạc của các em là chưa cao, nhiều em còn rất lúng 
túng. Đứng trước những hạn chế thực tại, tôi mạnh dạn đưa ra một số kinh nghiệm hướng dẫn các em học các phân môn trong bộ môn Âm nhạc ở trường Tiểu học.
2. Thực trạng 
a. Thuận lợi:
 Trường Tiểu học Quảng Thịnh là một trường nằm ở cửa ngõ phía Nam Thành Phố Thanh Hóa, tiếp giáp với huyện Quảng Xương. Điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường tương đối đầy đủ, phần nào nâng cao chất lượng các hoạt động văn hóa văn nghệ của nhà trường nói chung và của địa phương nói riêng. Môn Âm nhạc là một trong những môn học cũng được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của BGH nhà trường cùng sự giúp đỡ của các đồng nghiệp, sự ủng hộ của hội cha mẹ học sinh. Đa số các em HS yêu thích bộ môn âm nhạc, thích ca hát. 
 Nhà trường có tương đối đầy đủ cơ sở vật chất. Số phòng học 14/14 lớp đủ điều kiện cho 100% lớp học 2 buổi/ ngày. Phòng chức năng đầy đủ theo quy định, có khu giáo dục thể chất nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho HS.
 Trang thiết bị phòng Âm nhạc cũng tương đối đầy đủ phục vụ cho việc dạy và học môn âm nhạc. 
b. Khó khăn:
 Với học sinh lớp 1 bước đầu mới làm quen môn Âm nhạc, đầu năm học nhiều em còn chưa biết đọc, hát còn ngọng không chính xác, rụt rè nhút nhát trong giờ học. Các em chưa làm quen hát kết hợp gõ đệm theo 3 cách, chưa phân biệt được từng cách gõ đệm theo nhịp, theo phách, theo tiết tấu lời ca khác nhau như thế nào trong một bài hát. Vì thế, các em hát còn tuỳ tiện lúc nhanh, lúc chậm dẫn đến việc hát sai giai điệu của bài hát.
 Do vậy để các em học tốt và có hứng thú học tập bộ môn này, đòi hỏi người giáo viên phải có một phương pháp truyền đạt, phương pháp thu hút, tạo sự hứng
thú cho các em với môn học. Đại bộ phận các em học sinh do ít được tiếp xúc với các loại hình nghệ thuật nên còn nhược điểm rất phổ biến là hát theo thói quen, hát 
tự do theo cảm tính... Vì vậy người giáo viên phải từng bước giúp các em nắm được các kiến thức, các kỹ năng cơ bản của ca hát từ đó giúp các em có được sự tự tin, phát triển tai nghe và khả năng thể hiện các tính chất Âm nhạc.
 Đầu năm học 2016 – 2017 tôi đã khảo sát chất lượng môn âm nhạc của học sinh các khối trong toàn trường. Kết quả đạt được như sau:
 Khối
Sĩ số
Hoàn thành tốt
%
Hoàn thành
%
Chưa HT
%
1
92
39
42,4
49
53,3
4
4,3
2
92
42
45,6
47
51,1
3
3,3
3
102
48
47,1
51
50.0
3
2.9
4
53
24
45,3
27
51,0
2
3,7
5
86
42
48,8
43
50,0
1
1,1
Tổng số
425
195
45,9
217
51,1
13
3,0
 Từ kết quả khảo sát cho thấy, việc tiếp thu các kiến thức âm nhạc và sự yêu thích học tập bộ môn của các em chưa cao lắm. Vì thế tôi tiếp tục nghiên cứu bổ sung “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy Âm nhạc ở Trường Tiểu học ”.
3. Giải pháp và tổ chức thực hiện:
3.1. Nội dung chương trình:
 Cấu trúc chương trình của môn Âm nhạc:
 Âm nhạc ở Tiểu học gồm các mạch nội dung như: Học hát, phát triển khả năng nghe nhạc, Tập đọc nhạc. Ở lớp 1, 2, 3 Học hát và Phát triển khả năng nghe nhạc. Qua học hát, HS được rèn luyện về tai nghe, trí nhớ âm nhạc, phát triển nhạc cảm và làm quen với việc thể hiện chính xác về cao độ, trường độ. Học kì II lớp 3 
HS được tiếp cận bước đầu với một vài kí hiệu ghi chép nhạc. Đến lớp 4, 5 bổ sung thêm nội dung Tập đọc nhạc. Âm nhạc được tách riêng thành một môn học có SGK cho HS và sách hướng dẫn giảng dạy cho giáo viên.
 Học hát:
 Học sinh Tiểu học được học từ 10 đến 12 bài hát trong một năm học. HS cần hát đúng cao độ, trường độ và phát âm rõ lời, chính xác. Tiếng hát phải có sức biểu cảm với những trạng thái khác nhau như: vui vẻ, hồn nhiên, nhí nhảnh ...
 Dạy hát gồm các bước sau: giới thiệu bài, hát mẫu, đọc lời ca, khởi động giọng, dạy hát từng câu, hát cả bài, hát kết hợp gõ đệm bằng nhạc cụ, hát kết hợp vận động phụ hoạ. 
 Phát triển khả năng nghe nhạc:
 Học sinh được nghe Quốc ca, dân ca, bài hát thiếu nhi chọn lọc hoặc nhạc không lời. Nghe kể chuyện Âm nhạc. Được nghe, xem giới thiệu hình dáng một vài nhạc cụ trong và ngoài nước. Nghe âm sắc qua băng đĩa các trích đoạn nhạc được diễn tấu bằng các loại hình nhạc cụ này.
 Tập đọc nhạc:
 Ở lớp 4, 5 các em được làm quen với 8 bài TĐN, giọng Đô trưởng, nhịp 2/4, 3/4 gồm 5 âm Đô-Rê-Mi-Son-La hoặc 7 âm: Đô-Rê-Mi-Pha-Son-La-Si với hình nốt đen, nốt trắng, móc đơn, trắng chấm dôi, đen chấm dôi, dấu lặng đen và dấu lặng đơn.
 Khi dạy TĐN, giáo viên cho các em nhận biết tên nốt, hình nốt và từ nốt thấp đến nốt cao trong bài. Tập lần lượt cao độ, tiết tấu riêng. Sau đó đàn giai điệu vài lần cho các em đọc theo từng câu ngắn. Khi đã đọc đúng giai điệu thì cho HS ghép lời. Trong khi đọc GV nhắc các em gõ phách đều đặn, nhịp nhàng.
3.2. Biện pháp giúp HS học tốt môn Âm nhạc:
 Việc giảng dạy Âm nhạc ở trường Tiểu học đối tượng bao gồm tất cả các học sinh có năng khiếu hay không có năng khiếu Âm nhạc và để có một tiết học Âm nhạc hiệu quả, gây hứng thú cho học sinh trước tiên là một giáo viên trực tiếp giảng dạy phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu tiên, xác định tầm cữ giọng phù hợp, tạo tâm thế thoải mái, truyền tải chính xác giai điệu các bài hát, bài tập đọc nhạc ....., để dần khắc phục được những nhược điểm còn tồn tại. Vì vậy, giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu tiên như: xác định thái độ, ý thức học tập đối với môn Âm nhạc, tư thế ngồi hát, kỹ năng phát âm, nhả tiếng, quan sát, lắng nghe và cảm nhận âm sắc, giai điệu, phải nắm vững các phương pháp và các bước trong giảng dạy để truyền thụ cho các em các kiến thức của bài học cũng như phát triển các kỹ năng đã có của các em một cách tốt nhất. .
 Biện pháp 1: Luyện hát đúng giai điệu
 Giới thiệu bài hát một cách sinh động, gây sự chú ý, tò mò cho học sinh. Các em nghe hát mẫu và đọc lời ca.
 Ví dụ: Trong bài “Thật là hay” (Nhạc và lời của Hoàng Lân).
Khi đọc lời ca phải hướng dẫn các em đọc theo tiết tấu và ngắt ở cụm từ như sau:
 Nghe véo von / trong vòm cây/ họa mi với chim Oanh/
 Để các em đọc đúng tiết tấu, giáo viên chỉ bảng phụ và hướng dẫn các em đọc câu theo mẫu. Sau khi giúp học sinh đọc đúng lời ca giáo viên phải hướng dẫn các em khởi động giọng.
 Ví dụ :
 Khi tập cần sự đồng đều hòa giọng chính xác và diễn cảm với những trạng thái
khác nhau. Để các em cảm nhận giai điệu của từng câu hát, giáo viên đàn, hát mẫu.
 Việc tập hát từng câu và tập hát theo lối móc xích sẽ giúp các em mau nhớ lời ca và hát chuẩn xác giai điệu hơn. Việc củng cố luyện tập từng đoạn của bài hát giúp các em cảm nhận giai điệu và lời ca, tự tin. Đặc biệt là giúp các em loại bỏ sự chán nản khi chưa thực hiện được bài học. 
 Biện pháp 2: Hướng dẫn học sinh hát kết hợp gõ đệm
 Việc sử dụng các nhạc cụ gõ đệm theo khi hát làm cho bài hát sinh động, gây hứng thú, giúp các em giữ được nhịp độ của bài mà không bị cuốn nhanh. 
 Thông thường, có 3 cách gõ đệm để luyện tập củng cố bài hát đó là: Hát gõ đệm theo nhịp, phách, tiết tấu lời ca. Tuy nhiên tuỳ theo từng bài hát cụ thể mà vận dụng cho phù hợp.
 Ví dụ: Bài “ Bầu trời xanh ” ( Nhạc và lời: Nguyễn Văn Quỳ )
 Sử dụng cách gõ đệm theo phách và gõ đệm theo tiết tấu đã được viết sẵn vào bảng phụ trên khuông nhạc chia làm 2 cách gõ đệm khác nhau.
 *Gõ theo tiết tấu:
 Đọc:
 Gõ: x x x x x x x x x x x
 *Gõ đệm theo phách:
 Đọc:
 Gõ: x	x	x x x x x x
 Mỗi nốt trên khuông nhạc giáo viên đã đánh dấu “x” tương ứng với tiếng được gõ theo ô nhịp. Không giải thích vì sao chỉ nhận xét về hai cách gõ. Sau đó hướng dẫn học sinh cách tự xác định tiết tấu, phách ở những câu còn lại trong bài hát. 
 Để phân biệt hai cách gõ trên giáo viên chia lớp thành hai nhóm, mỗi nhóm thực hiện gõ một cách, khi đã gõ và được nghe các em nhận biết được điểm khác nhau của hai cách gõ trên.
 Ví dụ: Bài hát : “ Xoè hoa ” ( Dân ca Thái, lời mới: Phan Duy )
 Để các em hát và gõ đúng nhịp, phách, tiết tấu thì lần lượt cho học sinh nêu 3 cách gõ đệm với câu hát 1.
 *Gõ đệm theo tiết tấu:
 Đọc: 
 Gõ: x x x x x x x x x
 *Gõ đệm theo phách:
 Đọc: 
 Gõ: x x x x x x...
 *Gõ đệm theo nhịp 2: 
 Đọc:
 Gõ: x x x
 Để củng cố kĩ năng gõ đệm giáo viên tổ chức trò chơi thi đua trong các nhóm. Bằng cách chia lớp thành 3 nhóm, mỗi nhóm chịu trách nhiệm một cánh gõ. Hát theo kiểu nối tiếp đến câu hát nào ở nhóm đó sẽ có cách gõ riêng về nhịp, tiết tấu hay phách. Nhằm tạo một không khí sôi động khi các em hát và tạo điều kiện cho học sinh nắm vững giai điệu cho bài hơn.
 Với bài hát viết ở nhịp 3/4 hoặc 3/8 có 3 phách trong một ô nhịp thì giáo viên chọn cho học sinh cách gõ theo phách là phù hợp, thông qua 2 cách gõ sau để giữ vững phách.
 Ví dụ: Bài “ Con chim non” lớp 3.
 Giáo viên luyện cho học sinh cách gõ thứ nhất:
 Giáo viên giải thích: Đây là bài hát được viết ở nhịp 3/4 nên mỗi phách được tính bằng một nốt đen. Tiếng “Bình” là phách lấy đà tay mở ra.
 Tiếng “minh” phách thứ nhất phách mạnh hai tay vỗ vào nhau, tiếng “lên” phách thứ 2 phách mạnh vừa - hai tay úp xuống, 2 tiếng “ có con” phách thứ 3, phách nhẹ hai tay mở ra cứ như vậy cho học sinh thực hiện đến hết bài.
 Giáo viên luyện cho học sinh cách gõ thứ hai:
 Hai học sinh ngồi gần nhau quay mặt vào nhau hát và gõ theo lời ca, phách 1 hai tay mình tự vỗ vào nhau, phách 2 và 3 hai tay của mình và bạn sẽ chạm vào nhau. Thực hiện đều đặn như vậy sẽ giữ vững được cao độ, trường độ bài hát, đồng thời góp phần tạo thêm sự hào hứng cho học sinh. 
 Không phải bài hát nào cũng có tiết tấu đơn giản và giống nhau mà còn có những bài hát viết ở dạng đảo phách trong ô nhịp
 Ví dụ: bài “ Tập tầm vông“ ở lớp 1. Có đảo phách chỗ tiếng “vó tay”. 
 *Gõ đệm theo phách:
 Giáo viên hướng dẫn HS hát 2 tiếng “vó tay” liền nhau thật chính xác sau mới kết hợp gõ đệm theo. Những bài hát có sử dụng đảo phách thuộc loại bài khó. Để dạy cho học sinh nắm chắc được tiết tấu, nhịp, phách trong bài hát, giáo viên phải hướng dẫn và giải thích cho học sinh biết cách gõ đệm theo 3 cách khác nhau trong một bài.
 Biện pháp 3: Luyện hát thể hiện tính chất bài hát, kết hợp vận động
 Giáo viên dạo đàn, học sinh hát lại bài hát. Phát hiện những câu, từ trong bài các em hát chưa đúng để sửa. Giáo viên đàn đúng theo câu nhạc khoảng 2 lần, hát mẫu lại câu hát đó và bắt nhịp cho học sinh hát theo.
 Ví dụ: Giáo viên đàn lại bài hát, yêu cầu học sinh gõ đệm theo nhịp, theo phách hoặc tiết tấu. Giáo viên yêu cầu học sinh hát câu 1, nhẩm và gõ theo phách câu 2 rồi lại hát câu 3, gõ đệm câu 4... cũng có thể chỉ cho các em gõ theo tiết tấu của bài hát.
 Các hình thức luyện tập vừa hiệu quả lại vừa thu hút học sinh tham gia.
 Trong khi dạy tôi luôn mở rộng hiểu biết xung quanh bài hát như giới thiệu về tác giả, về nội dung, liên hệ với các lĩnh vực văn hoá, lịch sử, địa lý, giới thiệu các bài hát khác viết cùng chủ đề...Đặc biệt, tôi luôn chú trọng đến nội dung của bài hát nhằm liên hệ thực tế để giáo dục tình yêu quê hương, đất nước, yêu ông bà cha mẹ, yêu thầy cô, yêu bạn bè, đoàn kết giúp bạn. . .
 Ví dụ: Khi dạy bài: “ Những bông hoa những bài ca ” 
 ( Nhạc và lời: Hoàng Long )
 Tôi sẽ treo tranh và giới thiệu cho các em biết ý nghĩa ngày Nhà giáo Việt Nam. Qua giai điệu và ca từ của bài hát, tôi giáo dục lòng kính yêu và lòng biết ơn đối với những người dạy dỗ, chăm lo cho các em. Ngoài ra tôi còn giới thiệu những bài hát cùng chủ đề Lòng biết ơn đối với thầy cô giáo như: Thầy cô cho em mùa xuân, Bông hồng tặng cô, Bụi phấn, Cô giáo, Em yêu trường em
3.3 Biện pháp luyện tập, củng cố bài cũ
 Thông thường, trong chương trình học hát ở Tiểu học, việc dạy một bài hát từ đầu đến khi hoàn chỉnh phải thông qua 2 tiết học. Thậm chí có bài đến 3 tiết học. Trong đó, tiết đầu dạy bài mới, tiết 2 ôn tập bài; sửa chữa cao độ lời ca của tiết trước; dạy tiếp lời ca còn lại (nếu có lời 2) và luyện tập củng cố cách gõ đệm theo tiết tấu; theo phách; theo nhịp (tuỳ theo từng bài) và tập 
vận động, động tác phụ hoạ theo lời ca, tập trình bày bài hát. Sau tiết thứ hai, bài hát đó thỉnh thoảng được ôn tập lại kết hợp với nội dung khác.
 Thông thường sau tiết 1 các em được học tiết 2 tiếp theo là sau khoảng thời gian 1 tuần. Việc nhớ lại hoàn toàn giai điệu của bài hát không phải học sinh nào cũng làm được. Lúc này, người giáo viên phải lấy giọng cho các em, phải thực hiện hát mẫu lại hoặc cho các em nghe bài hát qua băng để các em nhớ lại giai điệu của bài. Giáo viên dạo đàn, học sinh hát lại bài hát. Việc đầu tiên là phát hiện những câu, những từ trong bài các em hát chưa đúng để sửa sai cho các em. Khi các em đã thực hiện đúng cao độ của các câu hát trong bài hát, việc tiếp theo là giúp các em luyện tập, củng cố. Giáo viên cần đưa ra những yêu cầu, phải nêu rõ những nhiệm vụ mà các em phải thực hiện khi luyện tập. Việc luyện tập bắt đầu từ từng nhóm rồi từng bàn thậm chí từng cá nhân. Giáo viên lắng nghe, sửa từng lỗi sai nhỏ của các em, cũng có thể dùng đàn tấu các câu các em hát chưa đúng để các em nghe và tự sửa lỗi cho mình. Việc luyện tập hay sửa lỗi cho học sinh phải thực hiện một cách tổng quát, mặc dù ở thời điểm đó có thể chỉ sửa lỗi cho 1 em. 
 VD: Trong bài “ Em vẫn nhớ trường xưa” câu hát thứ hai các em hay hát sai cao độ như sau:
 + Hát đúng bản nhạc:
 + Hát sai bản nhạc:
 Như vậy, các tiếng “ Nhịp cầu tre lối về nhà em” các em đã hát chênh lên một cung, tức là nhầm với câu hát thứ nhất của bài. Giải quyết vấn đề này, giáo viên chỉ cần đàn đúng theo bản nhạc cho học sinh nghe khoảng 3 lần, sau đó hát mẫu lại câu hát đó và bắt nhịp cho học sinh tập lại theo đúng bản nhạc. Giáo viên cũng có thể đàn theo cao độ các em hát sai và đàn theo đúng bản nhạc để các em so sánh nhiều lần. Làm như vậy sẽ giúp các em tự nhận biết và sửa lỗi cho mình.
 Việc củng cố lại bài hát không chỉ ở việc hát lại lời hát mà còn thực hiện theo một số phương pháp khác, như gõ đệm nhạc cụ nhẩm theo theo tiết tấu, giáo viên đàn giai điệu, học sinh gõ, nhẩm theo tiết tấu. Nhắc lại tính chất nhạc điệu của bài. Hát, gõ đệm nhạc cụ theo nhiều âm sắc. Các hình thức luyện tập này vừa hiệu quả
lại vừa thu hút học sinh tham gia. Yêu cầu là giáo viên phải nêu và giao rõ nhiệm vụ cho các em.`
 VD: Giáo viên đàn lại bài hát, yêu cầu học sinh gõ đệm theo nhịp, theo phách hoặc tiết tấu. Giáo viên yêu cầu học sinh hát câu 1, nhẩm và gõ theo phách câu 2 rồi lại hát câu 3, gõ đệm câu 4... cũng có thể cho nhóm 1, 2 gõ trống và vỗ tay theo phách mạnh, nhóm 3 và 4 gõ thanh phách, song loan theo phách.
 Khi các em đã thực hiện chuẩn xác giai điệu, tiết tấu của bài hát rồi, để khắc sâu, gây ấn tượng trong tâm trí các em. Một trong những yếu tố cũng góp phần quan trọng trong một bài hát đó là phụ họa và biểu diễn khi hát. Đối với học sinh tiểu học tính ngộ nghĩnh và hồn nhiên thể hiện rất rõ song giáo viên luôn cần có sự động viên khuyến khích và khen ngợi thật khéo để các em tự bộc lộ khả năng và cách biểu diễn 

Tài liệu đính kèm:

  • docskkn_mot_so_bien_phap_nang_cao_chat_luong_day_am_nhac_o_truo.doc