SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học ở trường mầm non Lương Trung – huyện Bá Thước – tỉnh Thanh Hóa

SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học ở trường mầm non Lương Trung – huyện Bá Thước – tỉnh Thanh Hóa

Giáo dục Mầm non là bậc học nhỏ nhất và cũng là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Vị trí này tưởng chừng đơn thuần là việc trông giữ trẻ, song nó lại là vị trí quan trọng là phần không nhỏ quyết định sự phát triển toàn diện về nhân cách của một con người sau này. Đây là bước khởi đầu, là nền móng vững chắc cho những chặng đường tiếp theo của cấp học khác. Vì thế ngay từ khi còn trong độ tuổi mầm non chúng ta phải giáo dục trẻ để nền móng ấy thực sự vững chắc cho tương lai.

Người giáo viên mầm non là người thầy đầu tiên đặt nền móng cho việc đào tạo nhân cách con người cho xã hội tương lai, có điều tùy theo mỗi thời đại mà giáo dục sẽ được tổ chức theo các hình thức khác nhau. Tùy theo mỗi độ tuổi mà giáo dục khác nhau. Tuổi mẫu giáo, trẻ mới bắt đầu quá trình học nói, tìm hiểu về các mối quan hệ xung quanh chính vì vậy mà hoạt động làm quen với văn học có vai trò rất quan trọng đối với trẻ.

Theo Điều 23.1 Luật giáo dục ngày 14/6/2005 có ghi: “Nội dung giáo dục mầm non phải bảo đảm phù hợp với sự phát triển tâm sinh lý của trẻ em, hài hòa giữa nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục; giúp trẻ em phát triển cơ thể cân đối khỏe mạnh, nhanh nhẹn; biết kính trọng, yêu mến, lễ phép với ông, bà cha, me, thấy giáo, cô giáo và người trên; yêu quý anh, chị, em, bạn bè; thật thà, mạnh dạn, hồn nhiên, yêu thích cái đẹp; ham hiểu biết, thích đi học”.[1]

Có thể nói rằng văn học là ngọn lửa hồng sưởi ấm tâm hồn và thắp sáng những ước mơ cho trẻ về tương lai. Nó đem đến cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về cuộc sống xung quanh. Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững biết đi, tập nói đến lúc tập đọc, tập viết thì văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ. Văn học có vai trò tích cực trong việc hình thành đạo đức cho trẻ, mỗi tác phẩm văn học đem đến cho trẻ tâm hồn phong phú giàu tình thương yêu chân thực, giúp cho trẻ biết được cái tốt, cái xấu, cái thiện cái ác, biết cái đẹp và làm theo cái đẹp .

 

doc 20 trang thuychi01 8731
Bạn đang xem tài liệu "SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học ở trường mầm non Lương Trung – huyện Bá Thước – tỉnh Thanh Hóa", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
1. Mở đầu.
1.1. Lý do chọn đề tài.
Giáo dục Mầm non là bậc học nhỏ nhất và cũng là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Vị trí này tưởng chừng đơn thuần là việc trông giữ trẻ, song nó lại là vị trí quan trọng là phần không nhỏ quyết định sự phát triển toàn diện về nhân cách của một con người sau này. Đây là bước khởi đầu, là nền móng vững chắc cho những chặng đường tiếp theo của cấp học khác. Vì thế ngay từ khi còn trong độ tuổi mầm non chúng ta phải giáo dục trẻ để nền móng ấy thực sự vững chắc cho tương lai.
Người giáo viên mầm non là người thầy đầu tiên đặt nền móng cho việc đào tạo nhân cách con người cho xã hội tương lai, có điều tùy theo mỗi thời đại mà giáo dục sẽ được tổ chức theo các hình thức khác nhau. Tùy theo mỗi độ tuổi mà giáo dục khác nhau. Tuổi mẫu giáo, trẻ mới bắt đầu quá trình học nói, tìm hiểu về các mối quan hệ xung quanh chính vì vậy mà hoạt động làm quen với văn học có vai trò rất quan trọng đối với trẻ. 
Theo Điều 23.1 Luật giáo dục ngày 14/6/2005 có ghi: “Nội dung giáo dục mầm non phải bảo đảm phù hợp với sự phát triển tâm sinh lý của trẻ em, hài hòa giữa nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục; giúp trẻ em phát triển cơ thể cân đối khỏe mạnh, nhanh nhẹn; biết kính trọng, yêu mến, lễ phép với ông, bà cha, me, thấy giáo, cô giáo và người trên; yêu quý anh, chị, em, bạn bè; thật thà, mạnh dạn, hồn nhiên, yêu thích cái đẹp; ham hiểu biết, thích đi học”.[1] 
Có thể nói rằng văn học là ngọn lửa hồng sưởi ấm tâm hồn và thắp sáng những ước mơ cho trẻ về tương lai. Nó đem đến cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về cuộc sống xung quanh. Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững biết đi, tập nói đến lúc tập đọc, tập viết thì văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ. Văn học có vai trò tích cực trong việc hình thành đạo đức cho trẻ, mỗi tác phẩm văn học đem đến cho trẻ tâm hồn phong phú giàu tình thương yêu chân thực, giúp cho trẻ biết được cái tốt, cái xấu, cái thiện cái ác, biết cái đẹp và làm theo cái đẹp.
Quá trình cho trẻ làm quen với văn học đã góp phần hình thành và phát triển nhân cách ngay từ thuở ấu thơ, để phát huy được vai trò của văn học đòi hỏi sự hướng dẫn, giúp đỡ của người lớn, đặc biệt là cô giáo mầm non vậy làm thế nào để giúp trẻ làm quen với tác phẩm văn học một cách tốt nhất ?
Từ những cơ sở trên tôi nhận thấy rằng việc giáo dục tốt môn văn học cho trẻ trong trường mầm non là cần thiết để góp phần vào sự phát triển toàn diện cho trẻ. 
 Đó là lý do tôi chọn đề tài: “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học ở trường mầm non Lương Trung – huyện Bá Thước – tỉnh Thanh Hóa”.
1.2 Mục đích nghiên cứu.
Mục đích của tôi khi nghiên cứu đề tài này là nhằm nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, để giúp trẻ tiếp thu và hiểu được nội dung giáo viên cần truyền đạt cho trẻ những gì thông qua các tác phẩm văn học. Đánh giá chính xác tính cách các nhân vật qua việc chuẩn bị chu đáo về nội dung, hình ảnh được thể hiện qua các tác phẩm văn học, để lôi cuốn trẻ hứng thú vào trong hoạt động.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học ở trường mầm non Lương Trung – huyện Bá Thước – tỉnh Thanh Hóa”.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết: Tham khảo, nghiên cứu tài liệu hướng dẫn về phương pháp, kỹ năng dạy học tích cực nói chung và phương pháp, kỹ năng sử dụng các đồ dùng trực quan. Tham khảo sách hướng dẫn thực hiện chương trình theo Thông tư 28/2016/TT/BGDĐT. Sử dụng giáo án điện tử trình chiếu powerpoit.
- Phương pháp trực quan hành động: Phương pháp dạy và học qua các hoạt động tiếp xúc với đồ vật trực quan và qua tranh ảnh, vật thật, mô hình liên quan đến tiết dạy. Giúp trẻ tiếp thu hiệu quả và học một cách tự nhiên thoải mái không có sự căng thẳng, trẻ được hoạt động kết hợp với lời bài hát, bài thơ và một số trò chơi.
 - Phương pháp thực hành trải nghiệm: Lựa chọn phương pháp này là giúp trẻ được thực hành trải nghiệm vào các hoạt động của cô. Được hòa mình vào những câu truyện những bài thơ, câu đố, cao dao, đồng dao, tạo sân khấu đóng kịch để trẻ có thể nhớ và hiểu sâu hơn về nội dung tác phẩm văn học.
	- Phương pháp phân tích: So sánh chất lượng giờ dạy, mức độ tích cực của trẻ khi chưa áp dụng SKKN với khi đã áp dụng SKKN...
2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm:
	 2.1 Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm. 	
	Theo chương trình giáo dục mầm non “Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ hình thành những yếu tố ban đầu của nhân cách con người”[2] do đó trong chương trình giáo dục mầm non “Làm quen với tác phẩm văn học” là một hoạt động không thể thiếu được đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non. Vì thông qua các hoạt động làm quen với các tác phẩm văn học nhằm phát triển ngôn ngữ bao gồm việc làm giàu vốn từ, tập cho trẻ phát âm chính xác, diễn đạt rõ ràng có ngữ điệu, đúng ngữ pháp tạo điều kiện cho trẻ có khả năng sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp. Truyện và thơ giúp cho trẻ làm quen dần với ý hay lời đẹp hình tượng trong sáng. Đặc biệt nó rất gần gũi với trẻ thơ, từ buổi đầu thơ ấu trẻ đã sống chan hòa trong tình thương qua lời ru “ầu ơ” đầy tình cảm ân cần của mẹ, của bà và đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời nhận thức cho trẻ, hình thành nhân cách cho trẻ. Trẻ được nói những tiếng nói, đi những bước đi đầu tiên, ngôn ngữ đầu tiên của trẻ. Ca dao, chuyện kể là tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập là phương tiện hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè, với những người thân, biết được việc làm tốt, biết yêu cái đẹp, cái thiện, ghét cái ác độc, phê phán những việc xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãn và còn là phương tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong sáng, mà đặc biệt ở trẻ nhà trẻ thì vốn từ và ngôn ngữ của trẻ được phát triển mạnh mẽ, trẻ đang tập nói mạch lạc, nói diễn cảm, nói đúng câu, đúng từ và đúng ngữ pháp.
	 Qua việc cho trẻ làm quen văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẩm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: Lòng yêu thiên nhiên cây, hoa, lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp đỡ những người thân xung quanh trẻ như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em. Thông qua hoạt động này trẻ làm tái tạo và sáng tạo thêm những tình tiết của tác phẩm một cách hồn nhiên phù hợp với nội dung của tác phẩm. Thông qua sự hiểu biết, trí tưởng tượng của trẻ. Đồng thời trẻ đọc thuộc thơ, kể lại chuyện được. Chính vì thế để đạt được mục đích của hoạt động làm quen với văn học bản thân tôi đã nghiên cứu suy nghĩ, tìm ra một biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ hoạt động với tác phẩm văn học.
2. 2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. 
2.2.1. Thuận lợi:
Năm học 2017-2018, tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp Mẫu giáo 5-6 tuổi với tổng số trẻ là 24 cháu. Hầu hết các cháu đều khỏe mạnh, nhanh nhẹn và yêu thích hoạt động làm quen với tác phẩm văn học. Trường nằm ở trung tâm xã, thuận lợi cho việc phụ huynh đưa đón trẻ đến trường nên các cháu đi học chuyên cần đạt tỉ lệ cao. Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của các cháu. Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo địa phương, tạo điều kiện về cơ sở vật chất trường lớp cho cán bộ giáo viên công tác.
Ban giám hiệu nhà trường luôn chú trọng đến việc nâng cao chất lượng đội ngũ nên thường xuyên thăm lớp dự giờ, tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, thực hiện nghiêm túc các chuyên đề, tổ chức các giờ thực hành cho chị em đồng nghiệp học tập và rút kinh nghiệm. Tạo điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học giúp giáo viên hoàn thành nhiệm vụ. 
Lớp tôi đang phụ trách được trang bị có ti vi, nối mạng Internet ...rất thuận lợi cho việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc giảng dạy. Bản thân tôi là giáo viên trẻ có trình độ chuyên môn trên chuẩn, có lòng yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình trong công việc. Tôi rất thích tìm tòi, khám phá về tin học, nhất là những gì có liên quan đến giáo dục mầm non.
100% trẻ trong lớp đã học qua lớp mẫu giáo 4-5 nên trẻ có nề nếp trong học tập và đa số trẻ nói thạo tiếng phổ thông. 
2.2.2. Khó khăn:
- Tuy là địa bàn trung tâm nhưng đa phần trẻ là con em dân tộc thiểu số, Bố mẹ làm nông nghiệp là chủ yếu nên đời sống kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, trẻ vẫn còn nhút nhát, sợ sệt, chưa tự tin trong giao tiếp và thể hiện.
- Lớp tôi phụ trách là lớp 5-6 tuổi chuẩn bị vào lớp 1 nên đa số phụ huynh thường trú trọng đến việc dạy chữ và số cho con, ít quan tâm đến các hoạt động khác.
- Trẻ ít được tiếp xúc với công nghệ thông tin, nếu có thì chỉ là xem hoạt hình, siêu nhân
- Trẻ chưa hứng thú tham gia giờ hoạt động làm quen với văn học, hoặc sự tập trung chú ý chỉ được ở những phần đầu của giờ học, sau đó trẻ nhanh
chóng nhàm chán hoặc mất tập trung.
Đồ dùng, đồ chơi tương đối đầy đủ nhưng chưa phong phú, chưa đa dạng về chủng loại và màu sắc, hầu hết là đồ dùng, đồ chơi tự làm nên tính khoa học và thẩm mỹ chưa cao.
Trẻ tuy cùng độ tuổi nhưng nhận thức của mỗi trẻ khác nhau, chưa được đồng đều vì vậy việc giảng dạy có nhiều bất cập, khó khăn trong việc truyền đạt mọi kiến thức đến cho trẻ.
Làm quen với tác phẩm văn học là một hoạt động thực hiện khó đạt kết quả cao vì làm quen với tác văn học cần đến sự sáng tạo và khéo léo có giọng đọc giọng kể hay của giáo viên cũng như năng khiếu của trẻ còn hạn chế.
 2.2.3. Kết quả khảo sát chất lượng vào đầu năm học:
Qua thực tế tổ chức một số giờ hoạt động cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học đầu năm tôi đã phân loại học sinh theo bảng khảo sát tháng 9 năm 2017 như sau:
Nội dung
TST
Số trẻ đạt
Số trẻ chưa đạt
Tốt - Khá
TB
Số lượng
Tỉ lệ %
Số lượng
Tỉ lệ %
Số lượng
Tỉ lệ %
-Trẻ nhớ tên truyện, nhớ tên bài thơ tên tác giả.
24
8
33
10
42
6
25
- Hiểu nội dung tác phẩm.
24
6
25
10
42
8
33
- Đọc thuộc thơ, ca dao đồng dao, kể lại truyện 1 cách diễn cảm, có cử chỉ điệu bộ phù hợp.
24
6
25
8
33
8
33
- Biết đóng kịch, kể chuyện sáng tạo.
24
5
21
12
50
7
29
Từ những thực trạng trên làm tôi luôn trăn trở làm thế nào để có thể truyền đạt các tác phẩm văn học đến trẻ một cách tốt nhất. Chính vì thế mà tôi đã quyết định tìm tòi nghiện cứu và tìm ra những biện pháp thực hiện nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở trường mầm non.
2. 3. Các giải pháp thực hiện:
2.3.1. Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý của trẻ và tạo môi trường phong phú hấp dẫn cho trẻ tham gia hoạt động làm quen với tác phẩm văn học.
Như tôi đã nói thực trạng của lớp mẫu giáo 5-6 tuổi do tôi phụ trách, tuy cùng độ tuổi nhưng nhận thức của trẻ không đồng đều nhau, tính của mỗi trẻ cũng khác nhau, nhiều trẻ chưa quen với trường, lớp nên chưa chú ý học, có nhiều trẻ còn nhút nhát, chậm chạp, sợ sệt... Vì vậy để cho trẻ có nề nếp, thói quen trong học tập là một điều khó. Với tất cả lòng yêu thương đối với trẻ tôi đã gần gũi tìm hiểu tâm, sinh lý của từng trẻ. Ngoài những giờ học, giờ chơi ở lớp tôi còn gặp gỡ trao đổi với phụ huynh, để hiểu được sở thích, cá tính của mỗi trẻ. Từ đó để có biện pháp chăm sóc, giáo dục trẻ được phù hợp. Dần dần tôi đã đưa ra các hoạt động, học tập, vui chơi của lớp sao cho hợp lý.
Ngay đầu năm học tôi đã chú ý đến vấn đề tạo môi trường phong phú hấp dẫn cho trẻ hoạt động. Vì vậy tôi và trẻ cùng tham gia làm đồ dùng, đồ chơi, trang trí lớp phù hợp với từng chủ đề nhằm giúp trẻ lĩnh hội, khám phá, tìm tòi và phục vụ cho quá trình học tập của trẻ. Tôi vận động phụ huynh sưu tầm sách, báo có các câu chuyện, bài thơ phù hợp đối với trẻ và theo từng chủ đề để những lúc trẻ hoạt động ở góc sách, trẻ mang ra xem hình ảnh để trẻ kể chuyện sáng tạo. Bên cạch đó, trong lớp tôi trang trí làm nổi bật góc “Cùng bé kể chuyện” với nhiều nội dung câu chuyện, bài thơ phong phú theo chủ đề thực hiện. Tôi trang trí theo hình thức mở để trong khi chơi trẻ có thể tự mình lựa chọn những bức tranh phù hợp với nội dung câu chuyện, bài thơ và dắt theo thứ tự nội dung của câu chuyện, bài thơ và các cháu nhì theo tranh để kể chuyện một cách sáng tạo.
VD: Ở chủ đề: “Thế giới thực vật” tôi chuẩn bị các câu truyện tranh phù hợp với chủ đề treo lên bảng góc “Cùng bé kể chuyện” để khi chơi ở hoạt động góc, hoạt động mọi lúc, mọi nơi trẻ có thể dễ dàng lấy truyện và kể chuyện, đọc thơ theo tranh.
(Hình ảnh minh họa: Các bé đang hoạt động ở góc cùng bé kể chuyện)
2.3.2. Giáo viên phải tự rèn luyện cho mình các thủ thuật ngữ âm khi cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
Tác phẩm văn học chỉ có thể phát huy tác dụng của nó khi giáo viên biết chuyển tải được tư tưởng, cảm xúc của tác giả và nội dung tác phẩm thông qua các hình thức nghệ thuật hấp dẫn, phong phú và đa dạng.
Để thu hút, lôi cuốn trẻ vào giờ học tôi lựa chọn các hình thức tổ chức phù hợp, hấp dẫn như hội thi, tham quan đặc biệt chọn các hình ảnh đẹp, sinh động đưa vào giáo án điện tử.
Ví dụ: Cho trẻ làm quen Bài thơ “Em yêu nhà em” Chủ đề gia đình với đoạn thơ:
 “Chẳng đâu bằng chính nhà em....
	 Cục ta cục tác khi vừa đẻ xong”
Tôi thiết kế một slide với những hình ảnh, màu sắc kết hợp các hiệu ứng sinh động. Ngôi nhà của em bé có 1 đàn chim đang đậu bên thềm và chú gà mái đang đẻ trứng kêu cục tác.... Khi xem phần trình chiếu này trẻ tỏ ra rất chăm chú.
Mỗi bài dạy tôi cố gắng dùng các thủ thuật khác nhau để dẫn dắt vào bài tạo cho trẻ sự hứng khởi ngay. Ví dụ: Tôi vào vai bác sĩ với áo blu trắng, ống nghe khám bệnh cho trẻ sau đó dẫn dắt trẻ làm quen bài thơ “Làm bác sĩ.”
Có những tình huống bất ngờ xảy ra nếu giáo viên biết tận dụng tốt thì hiệu quả của việc tiếp nhận bài thơ của trẻ đạt hiệu quả cao.
Ví dụ: Cho trẻ làm quen bài thơ “Mưa” mà ngoài trời cũng đang mưa, tôi có thể tận dụng tình huống đó cho trẻ quan sát trời mưa và giới thiệu tác phẩm tới trẻ.
Với phương châm dạy học “Lấy trẻ làm trung tâm” tôi rất chú ý đến hệ thống câu hỏi trong quá trình đàm thoại. Các câu hỏi mang tính gợi mở đòi hỏi trẻ phải suy nghĩ, phát huy năng lực tư duy của mình, hồi tưởng lại những sự vật sự việc đã được mô tả. Khi trẻ trả lời tôi yêu cầu trẻ nói đủ câu, rõ ràng mạch lạc. 
Ngoài ra, giáo viên cần đưa ra những câu hỏi giúp trẻ suy nghĩ về nội dung của tác phẩm bằng cách hướng trẻ vào nhân vật chính với những hành động của nhân vật, phát hiện ra phẩm chất, đưa ra nhận xét về nhân vật và xác định thái độ, tình cảm của mình với nhân vật.
Giọng điệu cơ bản là tính chất chung của giọng đọc, giọng kể khi trình bày một tác phẩm văn học nghệ thuật, giọng điệu cơ bản phụ thuộc vào thể loại, nội dung tư tưởng phong cách ngôn ngữ của tác phẩm.
Ví dụ: Câu chuyện Ba cô gái:
* Thanh điệu cơ bản là vừa phải, tình cảm, vui tươi.
* Về ngữ điệu: Đoạn đầu nhẹ nhàng tình cảm, hơi kéo dài.
Đoạn 2. Thay đổi theo diễn biến câu chuyện.
Bà mẹ: Giọng trầm, yếu ớt, thấp, ngắt quãng.
Giọng sóc: 	Mới đến: - cao, hồn nhiên trong trẻo.
	Sau: - Giận giữ giễu cợt.
	Sau nữa: - Trong trẻo hồn nhiên.
Cô chị Cả, cô Hai giọng thản nhiên giả dối. 
Giọng người dẫn chuyện: Tình cảm, chậm rãi, vui tươi biến đổi theo câu chuyện.
Ví dụ: Khi đọc bài thơ “Ảnh Bác” trẻ đã biết đọc với giọng trang trọng thể hiện được tình cảm sắc thái trên nét mặt. Trẻ chú ý thể hiện một số động tác minh hoạ cho nội dung bài thơ.
Việc lựa chọn và thể hiện giọng điệu cơ bản có ý nghĩa quan trọng trong việc rèn kỹ năng đọc kể diễn cảm cho trẻ, bởi vì một trong những yêu cầu của việc rèn kỹ năng đọc kể diễn cảm cho trẻ cũng là việc giúp trẻ cảm nhận và thể hiện các giọng điệu khác nhau khi trình bày trang trọng hay vui vẻ, êm dịu hay hóm hỉnh
Ví dụ: với câu chuyện “Quả táo của ai” giọng điệu cơ bản là trong sáng, sôi nổi thể hiện nội dung là Thỏ, Quạ, Nhím, cùng muốn nhận một quả táo và cuối cùng quả táo đó về ai. Trong câu chuyện này, ngữ điệu khi thể hiện ngôn ngữ của thỏ, nhím, quạ, cần phải cao, thậm chí có phần gay gắt thể hiện được ý thức tranh chấp của các con vật này. Như giọng điệu của nhím phải có tính chất khẳng định: “Quả táo chín rụng, tôi bắt được mà”.
Giọng của thỏ đòi hỏi khẳng định hơn “Tôi tìm thấy quả táo chứ! Quả táo này của tôi”.
Còn giọng của quạ đen quyết liệt không kém “Quả táo này tôi hái đấy”.
Đối lập với ngữ điệu cao, có tính gay gắt đó là ngữ điệu trầm, ôn hòa của gấu, thể hiện một tính cách chậm rãi, sáng suốt: “Các cháu đừng tranh cãi nữa ! Cả ba cùng nói đúng, song không nên tranh giành nhau như vậy, hãy bổ quả táo ra làm ba phần, mỗi cháu một phần”.
Giáo viên là nhịp cầu nối giữa tác phẩm văn học với các độc giả nhỏ tuổi. Vì vậy giáo viên phải là người đọc đúng, phát âm chuẩn, rõ ràng mạch lạc. Nâng cao hơn nữa là đọc diễn cảm. Để đọc diễn cảm tôi tìm hiểu, xác định thể loại của bài thơ câu chuyện sắp dạy. Từ đó xác định nhịp ngắt, nghỉ lời thoại các nhân vật trong các bài thơ câu chuyện. Tôi thường luyện đọc bằng cách đứng trước gương đọc kết hợp với dáng vẻ, cử chỉ, điệu bộ, giọng điệu, ngữ điệu ngôn ngữ. Nhìn qua gương tôi tự nhận xét cử chỉ, điệu bộ nào là phù hợp, cử chỉ nào cần phải chỉnh sửa.
Ngôn ngữ, hình thể, tư thế, nét mặt, cử chỉ của cô giáo luôn gắn với đọc diễn cảm. Ngôn ngữ đọc diễn cảm, rõ ràng, mạch lạc, tình cảm hòa quyện giữa giọng điệu và sự biểu lộ trên nét mặt, ánh mắt, phong thái tự nhiên của cô giáo sẽ làm hiện lên trong óc trẻ những hình ảnh sáng tỏ. Vì vậy cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học tôi rất chú ý tới điều này.
Trước đối tượng là trẻ em giáo viên phải hết sức khéo léo trong việc sử dụng cử chỉ, nét mặt để trẻ không bị phân tán bới các yếu tố bên ngoài tác phẩm.
Ngoài yếu tố ngôn ngữ tôi còn chú ý tới trang phục của mình và cố gắng tạo môi trường giàu chất thẩm mĩ gắn với tác phẩm.
Như vậy là các thủ thuật về ngữ âm có vai trò rất quan trọng đối với việc rèn kỹ năng đọc, kể diễn cảm cho trẻ tác phẩm văn học có cuốc hút được trẻ và trẻ có cảm thụ đầy đủ những giá trị nghệ thuật hay không là phụ thuộc vào cách kể của cô.
Do đó, giáo viên cần phải trang bị cho mình các thủ thuật đọc kể diễn cảm tác phẩm văn học, để tiết học đạt kết quả cao.
2.3.3. Sử dụng linh hoạt các đồ dùng trực quan kết hợp với công nghệ thông tin trong tổ chức giờ hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
Làm quen với tác phẩm văn học không thể đạt hiệu quả cao nếu không có đồ dùng. Việc sử dụng đồ dùng, đồ vật, mô hình sân khấu trong văn học là rất quan trọng, nó kích thích tính tò mò, chủ động và khả năng hoạt động của trẻ.
Khi lựa chọn những đồ dùng, đồ chơi dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học tôi cân nhắc những điểm sau: Đồ dùng có màu sắc đẹp, hấp dẫn đối với trẻ, dễ phục hồi hoặc sửa chữa, dễ kiếm như: vải vụn, rơm, rạ, xốp màu.., dễ bảo quản hay cất giữ, an toàn ( không độc hại, không có cạnh sắc, không nhọn..), rẻ tiền ( tận dụng nguyên vật liệu phế thải sẵn có ở địa phương.).
Với điều kiện đồ dùng, đồ chơi của trường còn hạn chế tôi đã lên kế hoạch tìm kiếm nguyên liệu phế thải sẵn có ở địa phương. Thông qua việc tổ chức các hoạt động góc, hướng dẫn và cùng trẻ làm đồ dùng, đồ chơi, trẻ rất hứng thú vì tự tay trẻ đã làm ra được những con vật, hình ảnh cùng với cô. Ngoài việc sử dụng các đồ dùng thông thường khi dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học đạt hiệu quả thì có thể nói công nghệ thông tin đã mang lại nhiều thành công trong giảng dạy nhưng không vì thế mà tôi lạm dụng công nghệ thông tin trong giờ học. Để cho giờ hoạt động với tác phẩm văn học được sinh động tôi luôn sử dụng hợp lí giữa ứng dụng công nghệ thông tin với các đồ dùng trực quan để cho giờ học được sinh động và cho trẻ được trải nghiệm thực tế hơn. 
 	Ví dụ: Chủ đề: Giao thông
Đề tài Truyện: Qua đường
Khi xác định được mục đích yêu cầu của đề tài tôi đã sử dụng phần mềm Photoshop, đây là phần mềm nhằm hỗ trợ cho phần mềm PowerPoint để có một bài giảng hoàn chỉnh. Phần mềm này cho phép cắt, chỉnh sửa ảnh để có được ảnh động tạo ra các nhân vật hoặc đối tượng chuyển động theo ý muốn, nó còn có thể di chuyển đối tượng đến bất kì vị trí nào, phông nền phù hợp với yêu cầu bài giảng để tôi xây dựng những hình ảnh

Tài liệu đính kèm:

  • docskkn_mot_so_bien_phap_nang_cao_chat_luong_cho_tre_mau_giao_5.doc