SKKN Một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 12A3 trường THPT Cầm Bá Thước

1: MỞ ĐẦU
	1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trường học là nơi đào tạo nhiều thế hệ học trò, môi trường tạo dựng cho đất nước những con người xã hội chủ nghĩa, có đủ tài năng, trí tuệ và những phẩm chất đạo đức cách mạng để sau này thực sự là người của dân, vì nhân dân mà cống hiếm. Người trực tiếp đào tạo những con người như thế không ai khác chính là giáo viên, giáo viên giảng dạy bộ môn, giáo viên chủ nhiệm lớp. 
Giáo viên là những người thầy, người cô được đào tạo về kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ nhằm giáo dục học sinh phát triển toàn diện, trở thành người học tích cực, tự tin, có ý ‎thức lựa chọn nghề nghiệp và học tập suốt đời, có những phẩm chất tốt đẹp và năng lực cần thiết để trở thành người công dân có trách nhiệm, người lao động cần cù, có tri thức và sáng tạo. Bên cạnh đó, ngoài công tác giảng dạy, công tác chủ nhiệm là công tác mà bất kì người giáo viên nào có tâm huyết cũng không thể xem nhẹ được. Tuy nhiên công tác chủ nhiệm trong nhà trường hiện nay gặp phải không ít khó khăn trong việc quản lý, giáo dục học sinh đặc biệt là những học sinh thiếu‎ ý thức trong học tập và rèn luyện.
Đối với giáo viên chủ nhiệm, việc đưa lớp tiến lên là trách nhiệm lớn. Giáo viên chủ nhiệm nhận thấy rõ mỗi tập thể lớp là cơ sở quan trọng để xây dựng nhà trường vững mạnh, một tập thể tốt chắc chắn sẽ có những học sinh tốt, những con người vừa có đủ cả “ đức” lẫn “ tài”. Như vậy vai của người giáo viên chủ nhiệm rất quan trọng, ảnh hưởng nhất định đến việc học tập cũng như rèn luyện nhân cách của học sinh.
Người ta thường nói con cái là " hình ảnh của cha mẹ ", một tập thể lớp có thể coi là "hình ảnh của giáo viên chủ nhiệm", nói như vậy cũng đúng phần nào vì rõ ràng giáo viên chủ nhiệm là người cha, người mẹ của các em. Ngoài những giờ giảng dạy trên lớp, giáo viên chủ nhiệm dễ dàng tiếp cận với các em qua những giờ sinh hoạt lớp, sinh hoạt 15 phút đầu giờ, những buổi lao động, những buổi sinh hoạt ngoại khóa...Như vậy giáo viên chủ nhiệm là người gần gũi với các em nhiều nhất.
Trong thực tế, chủ nhiệm lớp là công tác vô cùng khó khăn, phức tạp, vui ít, buồn nhiều, thành công cũng có, thất bại cũng không phải hiếm. Bởi lẽ, mỗi một  tập thể lớp đều có những đặc thù riêng. Có lớp như thế này, có lớp như thế khác, nào là học sinh cá biệt về học tập, về đạo đức, học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn về kinh tế, con mồ côi, bố mẹ li thân, bố mẹ đi làm ăn xaTrong số đó, đối tượng học sinh làm cho thầy cô giáo trăn trở nhiều nhất là chưa tích cực trong học tập, thiếu ý thức trong rèn luyện. Bên cạnh đó, trong lớp vẫn có những học sinh ngoan, tự lo cho bản thân, xây dựng tập thể để lớp đạt được những chỉ tiêu của trường đề ra.
Thực tiễn là như vậy, giáo viên chủ nhiệm phải có phương pháp để có hiệu quả cao nhất. Công tác chủ nhiệm của một giáo viên thành công đồng nghĩa với việc giúp các em hoàn thiện mình hơn, biết xây dựng được tập thể lớp vững mạnh, đưa nhà trường ngày càng tiến lên.
Chính vì vậy, qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, tôi đã đúc kết được một số kinh nghiệm nhằm làm tốt công tác của một người giáo viên chủ nhiệm lớp, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và làm cho lớp chủ nhiệm có những thành tích đáng tự hào.Vì vậy, trong khuôn khổ sáng kiến này tôi trao đổi cùng quý đồng nghiệp một vài kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm đó là “MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM TỐT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP 12A3 TRƯỜNG THPT CẦM BÁ THƯỚC”.
 	1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.
	Sáng kiến kinh nghiệm này nhằm mục đích chia sẻ những kinh nghiệm với đồng nghiệp đang làm công tác chủ nhiệm tại các trường trung học phổ thông. Đồng thời góp phần thực hiện tốt công tác giáo dục đạo đức cho học sinh.
	1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU .
	Đối tượng nghiên cứu : lớp 11A5 năm học 2016 - 2017 và lớp 12A3 năm học 2017 - 2018 trường THPT Cầm Bá Thước.
	Đề tài được áp dụng cho các học sinh trường THPT Cầm Bá Thước nói riêng và học sinh khối THPT nói chung.
1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.
1.4.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Thu thập và đọc các tài liệu lý luận, văn bản pháp qui, các công trình nghiên cứu khoa học về quản lí giáo dục, quản lí công tác chủ nhiệm lớp. Từ đó phân tích và tổng hợp các vấn đề lý luận liên quan đến đề tài.
Phân tích và tổng hợp các quan niệm về quản lí giáo dục, quản lý công tác chủ nhiệm lớp, công tác quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động chủ nhiệm lớp ở trường THPT, công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên.
1.4.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
 Phương pháp phân tích: giúp giáo viên chủ nhiệm có cái nhìn theo hệ thống từ bao quát đến cụ thể khi xác lập mục tiêu và các biện pháp thực hiện. Phương pháp phân tích thường được giáo viên chủ nhiệm sử dụng để phân tích đánh giá tình hình học sinh, tập thể lớp ở trong và ngoài nhà trường.
Phương pháp so sánh: Giáo viên chủ nhiệm nên so sánh tình hình lớp với lớp khác, lực học của học sinh với lực học của học sinh trong khối, từ đó xác định mục tiêu, biện pháp phù hợp.
Phương pháp cân đối: Giáo viên chủ nhiệm sẽ căn cứ vào các điều kiện, thế mạnh, khả năng của tập thể học sinh để đưa ra những chỉ tiêu hợp lý, từ đó xác định các nhiệm vụ, giải pháp để phân phối tiềm lực cho loại hoạt động nhằm thực hiện mục tiêu.
2: NỘI DUNG
	2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN 
Học sinh trung học phổ thông là những em ở lứa tuổi cuối thiếu niên và đầu thanh niên, đang khẳng định mình, giàu ước mơ, bước đầu có kinh nghiệm sống, có khả năng tự quản, tổ chức hoạt động tập thể Tuy nhiên, vẫn là lứa tuổi mong muốn lớn hơn khả năng, muốn khẳng định nhưng chưa đủ về mọi mặt kinh nghiệm, tri thức. Khi có thành công thì dễ tự tin quá mức, ngược lại gặp những thất bại đầu tiên dễ dao động, lòng tự tin bị giảm sút Xuất phát từ những đặc điểm về tâm lý lứa tuổi, việc định hướng giáo dục đối với học sinh trung học phổ thông là rất cần thiết.
Công tác chủ nhiệm lớp là công tác tổ chức quản lí một lớp học sao cho khi có hoặc không có thầy cô chủ nhiệm ở lớp thì mọi hoạt động vẫn được duy trì ổn định, có tính tự giác cao và mọi việc vẫn hoàn thành tốt. Sự phát triển về nhận thức, khả năng tiếp thu của học sinh chỉ thực sự hiệu quả khi đó là một tập thể lớp vững mạnh, lớp học phải là ngôi nhà thứ hai của mỗi học sinh. Trong lớp học cần phải tạo ra một bầu không khí sư phạm ấm cúng, những yêu cầu về việc thực hiện nội quy lớp học cần phối hợp và duy trì đều đặn, giáo viên chủ nhiệm luôn khuyến khích, động viên những học sinh của mình phát huy hết khả năng, năng lực học tập, năng lực công tác và khả năng làm các công việc khác. Cần phát hiện sớm để hạn chế những biểu hiện chưa tích cực của học sinh, luôn tạo không khí vui vẻ, yêu thương, đoàn kết giữa học sinh trong lớp. Tất cả các em học sinh đều mong muốn có một giáo viên chủ nhiệm mẫu mực, đó là một đòi hỏi hết sức chính đáng để mỗi người giáo viên chủ nhiệm luôn phấn đấu.
Giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò quan trọng trong việc giáo dục nhân cách của học sinh trong lớp. Bởi lẽ họ là người trực tiếp đảm đương vai trò quản lí học sinh trong một lớp, trực tiếp tổ chức cho học sinh thực thi mọi yêu cầu giáo dục của nhà trường đưa ra. Giáo viên chủ nhiệm là người gần gũi học sinh nhất, hiểu tâm tư tình cảm của các em, luôn trực tiếp uốn nắn những hành vi sai trái và giúp học sinh phát triển đúng hướng.
Giáo viên chủ nhiệm là nhà quản lý lãnh đạo tập thể học sinh của lớp nhưng cũng là nhà giáo dục, phải có đủ tài năng sư phạm mới tác động hỗ trợ từng học sinh hoàn thiện, phát triển nhân cách. Đồng thời là người tổ chức, phối hợp các lực lượng giáo dục sao cho có hiệu quả nhất trong sự tác động đến sự phát triển nhân cách người học. Quản lí và giáo dục học sinh là hai thể thống nhất có liên kết trực tiếp với nhau. Muốn giáo dục tốt phải quản lí tốt, quản lí tốt sẽ giúp giáo dục tốt.
Giáo viên chủ nhiệm phải đánh giá kết quả rèn luyện của học sinh và tập thể lớp. Chức năng này có ý nghĩa cực kì quan trọng trong quá trình học tập, rèn luyện và phát triển nhân cách của học sinh. Đánh giá khách quan, chính xác, đúng mực là một trong những điều kiện quan trọng để thầy và trò tiếp tục điều chỉnh mục đích kế hoạch hoạt động cho cả lớp và mỗi thành viên. Việc đánh giá này được thông qua nhiều kênh như : tập thể tổ, lớp, cha mẹ học sinh, giáo viên bộ môn
Năm học 2016 - 2017 tôi được BGH trường THPT Cầm Bá Thước phân công làm công tác chủ nhiệm lớp 11A5 và năm học 2017- 2018 tôi tiếp tục làm công tác chủ nhiệm lớp 12A3. Sau  khoảng hai tuần tìm hiểu về lớp, nắm được thực trạng của lớp, tôi bắt đầu vận dụng những kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm đối với lớp để xây dựng một tập thể đoàn kết, vững mạnh, luôn cố gắng vươn lên trong học tập và rèn luyện...
	2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở LỚP 12A3 TRƯỜNG THPT CẦM BÁ THƯỚC.
2.2.1. Thuận lợi – khó khăn.
- Thuận lợi.
 Đối với trường THPT Cầm Bá Thước, bên cạnh công tác dạy và học nhà trường luôn chú trọng, quan tâm đến việc giáo dục đạo đức học sinh. Đồng thời, lãnh đạo nhà trường luôn thường xuyên quan tâm đến công tác chủ nhiệm cũng như năng lực chủ nhiệm của giáo viên để có những chiến lược mới nhằm xây dựng những tập thể lớp chất lượng theo tiêu chí “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
Các đoàn thể trong nhà trường luôn quan tâm đến công tác chủ nhiệm lớp, luôn có tinh thần hợp tác để việc giáo dục đạo đức và kết quả học tập của học sinh đạt kết quả tốt nhất.
Gia đình học sinh phần lớn quan tâm đến việc học tập và rèn luyện của học sinh ở trường, nên sự phối kết hợp giữa giáo viên chủ nhiệm với phụ huynh học sinh có nhiều thuận lợi. Bản thân các em đa phần có nhận thức khá, tương đối ngoan, có ý thức vươn lên trong học tập và rèn luyện,...
- Khó khăn.
Tập thể lớp 12A3 với sĩ số 42 học sinh, trong đó đa số học sinh là con em gia đình làm nông nghiệp, một số em hoàn cảnh gia đình còn khó khăn, có em bố mẹ đi làm xa, ở với ông bà. Đặc biệt một bộ phận không nhỏ các em phải ở trọ nên thiếu sự quan tâm thường xuyên của bố mẹ, một số phụ huynh chưa thật sự để tâm đến việc học và giáo dục con cái, phó mặc cho nhà trường. Điều này cũng là một khó khăn đối với giáo viên chủ nhiệm.
Trường THPT Cầm Bá Thước, nằm trên địa bàn trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa của huyện Thường Xuân, bên cạnh những mặt tích cực còn rất nhiều tác động của mặt trái đến các em như các quán internet, nhiều trò chơi lôi cuốn các em. Địa bàn kéo dài cũng là một khó khăn trong quản lí học sinh, nhất là sau giờ tan trường.
2.2.2. Thành công – hạn chế.
- Thành công.
Bản thân là một giáo viên ra trường hơn 10 năm, nhiều năm liền làm công tác chủ nhiệm nên cũng có ít nhiều kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp, bản thân luôn tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm chủ nhiệm của những đồng nghiệp tiêu biểu khác nên đã có được những thành công đáng kể, luôn hoàn thành xuất sắc các công việc đề ra trong công tác chủ nhiệm. Đồng thời, lớp chủ nhiệm cũng đã đạt được nhiều thành công trong học tập, rèn luyện và trong hoạt động phong trào.Có tác động lớn đến sự thay đổi về nhận thức, nhân cách của phần lớn các em học sinh.
- Hạn chế.
Một số học sinh vẫn theo nếp sống cũ của bản thân, chưa tự giác, chưa chủ động phối hợp với giáo viên chủ nhiệm nên kết quả một số hoạt động chưa cao.
Lớp tôi chủ nhiệm là một lớp đại trà, chất lượng đầu vào thấp nên trong quá trình làm công tác chủ nhiệm, tổ chức các hoạt động tôi cũng gặp không ít khó khăn và hạn chế.
Điều mà tôi nhận thấy khi làm công tác chủ nhiệm tại lớp 12A3 là nhận thức về học tập của các em còn có sự chênh lệch giữa các đối tượng học sinh, sự phối hợp của các gia đình cũng không giống nhau, đây cũng là những yếu điểm cho giáo viên làm công tác chủ nhiệm. Bên cạnh đó, một số học sinh còn có tính ham chơi, chưa xác định rõ nhiệm vụ học tập nên dẫn đến việc tạo điều kiện cho giáo viên chủ nhiệm hoàn thành kế hoạch đề ra còn chậm, chưa như mong muốn.
2.2.3. Các nguyên nhân và các yếu tố tác động.
Có nhiều nguyên nhân và yếu tố tác động đến kết quả của công tác chủ nhiệm, có nguyên nhân chủ quan như điều kiện kinh tế của gia đình học sinh, độ tuổi, địa bàn sinh sống của học sinh. Cũng có những nguyên nhân khách quan như: nhận thức của gia đình học sinh đối với việc học của con cái, tính cách ham chơi và nhận thức chậm của các đối tượng học sinh, địa bàn sinh sống của học sinh luôn tiềm ẩn nhiều trò chơi, lôi kéo, cám dỗ các em (Thị trấn Thường Xuân rất nhiều các quán internet, các quán bi-a )tất cả là những yếu tố có tác động lớn đến công tác chủ nhiệm của những giáo viên chủ nhiệm lớp.
Tuy nhiên, đó chỉ là những nguyên nhân từ phía học sinh, còn để làm tốt công tác chủ nhiệm thì chính người giáo viên mới thật sự là yếu tố có tính tác động quyết định nhất đến sự thành công hay thất bại của công tác chủ nhiệm lớp. Vì thế, người làm công tác chủ nhiệm phải là những người luôn nhiệt huyết, năng động, chuyên cần và luôn có những thay đổi trong quá trình chủ nhiệm để có thể đạt được những kết quả tốt, hoàn thành xuất sắc công tác chủ nhiệm lớp.
	Tôi luôn cố gắng thực hiện thật tốt công tác chủ nhiệm ở lớp 12A3 trường THPT Cầm Bá Thước, tác động tích cực đến nhận thức, suy nghĩ và tình cảm của các em để tập thể lớp 12A3 tiếp tục trở thành một tập thể lớp tiên tiến xuất sắc năm học 2017 - 2018.
	2.3. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐÃ ĐƯỢC ÁP DỤNG Ở LỚP 12A3 TRƯỜNG THPT CẦM BÁ THƯỚC
2.3.1. Mục tiêu
 Giáo viên chủ nhiệm lớp là người tổ chức, quản lý trực tiếp các em học sinh. Vì thế, công tác chủ nhiệm lớp giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng và duy trì nền nếp, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh. Đồng thời giáo viên chủ nhiệm là “cầu nối” giữa nhà trường và gia đình học sinh, góp phần thực hiện tốt mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
Giáo viên chủ nhiệm phải xác định rõ: Giáo viên chủ nhiệm không chỉ làm công tác chủ nhiệm mà còn là giáo viên bộ môn cũng như là một cố vấn đoàn cho học sinh, tâm huyết với nghề dạy học, xem tập thể lớp như một gia đình nhỏ mà giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò như một người cha, người mẹ vậy.
Tâm lý giáo viên chủ nhiệm, ai cũng muốn học sinh lớp mình phụ trách luôn chăm ngoan, học giỏi, tập thể lớp luôn học tập tiến bộNhưng trên thực tế, trong một tập thể lớp chúng ta luôn gặp những học sinh cá biệt, luôn làm đau đầu các thầy cô phụ trách. Vì thế khi tiếp nhận lớp, giáo viên chủ nhiệm thường phải quan tâm xem lớp mình có bao nhiêu đối tượng học sinh để có biện pháp phù hợp. Chính vì lẽ đó, người giáo viên chủ nhiệm phải nâng cao khả năng sư phạm, óc sáng tạo, tăng cường khả năng tự nghiên cứu, học hỏi của giáo viên trong quá trình chủ nhiệm. Đồng thời thể hiện sự nhiệt tình, tâm huyết, không ngại khó, ngại khổ, nhằm nâng cao hiệu quả việc chủ nhiệm lớp đối với giáo viên làm công tác chủ nhiệm và nâng cao kết quả học tập, rèn luyện, hoạt động phong trào cũng như việc thay đổi nhận thức, thay đổi nhân cách của các em học sinh.
2.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện
a: Nội dung:
Khi được Ban giám hiệu nhà trường giao trọng trách chủ nhiệm, giáo viên phải thấy rằng đó là trách nhiệm lớn, phải xem lớp chủ nhiệm là những người thân của mình, đó là em, là con trong gia đình. Xuất phát từ nhận thức trên, người giáo viên chủ nhiệm mới để hết tâm trí, tình cảm của mình vào công việc quan trọng này. Từ đó có thể xây dựng được những phương pháp chủ nhiệm có hiệu quả, áp dụng cho tất cả các dạng lớp (lớp học theo ban A, ban C hay ban cơ bản) và áp dụng cho bất cứ năm học nào.
b: Cách thức thực hiện.
Những giải pháp, việc làm cụ thể mà tôi đã và đang áp dụng để làm tốt công tác chủ nhiệm một lớp:
* Tìm hiểu và nắm vững đối tượng giáo dục
- Nội dung tìm hiểu
Tìm hiểu và nắm vững đặc điểm của lớp chủ nhiệm:
+ Số lượng, tên, tuổi của từng học sinh trong lớp.
+ Đặc điểm tình hình của lớp: phong trào, truyền thống, khó khăn, thuận lợi, chất lượng giáo dục chung, chất lượng học tập, từng mặt giáo dục cụ thể;...
+ Đội ngũ giáo viên giảng dạy tại lớp: Uy tín, khả năng, trình độ...
+ Vị trí, vai trò, nhiệm vụ của lớp trong trường (đầu cấp, cuối cấp...)
Tìm hiểu và nắm vững đặc điểm của từng học sinh
+ Sơ yếu lý lịch (họ tên cha mẹ, nghề nghiệp, địa chỉ, số điện thoại liên lạc, sở thích năng khiếu...)
+ Hoàn cảnh sống của học sinh (điều kiện kinh tế của gia đình, trình độ văn hóa của cha mẹ, điều kiện học tập, bầu không khí gia đình,...)
+ Đặc điểm tâm sinh lý, tính cách, năng lực, trình độ, nhu cầu, hứng thú, nguyện vọng, phẩm chất đạo đức, các mối quan hệ, cách ứng xử của học sinh trong gia đình, ở nhà trường, ngoài xã hội...
+ Những biến đổi và sự phát triển về thể chất, tâm lý của học sinh theo các giai đoạn phát triển của lứa tuổi.
- Cách thức tìm hiểu đối tượng giáo dục.
Nghiên cứu hồ sơ học sinh: Gồm học bạ, sơ yếu lí lịch, sổ liên lạc, các bản nhận xét đánh giá học sinh của các giáo viên cũ, sổ điểm... Đây là bước tiếp cận đầu tiên nhằm tìm hiểu sơ bộ những nét cơ bản nhất ở mỗi học sinh.
Đàm thoại, trò chuyện trực tiếp với học sinh, giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm cũ, cha mẹ học sinh, bạn bè..., những người có liên quan khác với học sinh để tìm hiểu những vấn đề cá nhân học sinh đó.
Quan sát: Theo dõi trực tiếp, thường xuyên một cách khách quan những biểu hiện về thái độ, hành vi trong mọi hoạt động học tập, lao động, sinh hoạt tập thể, trong cuộc sống ở trong lớp, ngoài lớp, trong trường, ngoài trường...của học sinh.
Thông qua một số phương pháp nghiên cứu tâm lý học, giáo dục học như điều tra bằng Ankét, Test.
- Thu thập và xử lý thông tin.
Những thông tin thu thập được qua quá trình tìm hiểu cần được ghi vào sổ chủ nhiệm hay nhật ký giáo viên chủ nhiệm.
Phối hợp các cách thức tìm hiểu để có “bức tranh chung” có hệ thống về đối tượng học sinh.
Dùng các phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, phân loại để rút ra kết luận chính xác, khách quan, khoa học, tránh hời hợt, chủ quan, thiên vị, cảm tính trong đánh giá đối tượng giáo dục.
- Lập kế hoạch chủ nhiệm
 Xây dựng kế hoạch (lập kế hoạch) là khởi đầu của chu trình quản lý. Hiệu trưởng quản lý công tác chủ nhiệm của giáo viên bằng kế hoạch chủ nhiệm. Xây dựng kế hoạch là xác lập một cách có căn cứ khoa học những mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ và cách thức thực hiện nhiệm vụ. Nói cách khác, xây dựng kế hoạch là quyết định trước xem cần phải đạt được điều gì? phải làm gì? làm như thế nào? ai sẽ làm trong thời gian nào?
Kế hoạch chủ nhiệm là chương trình hoạt động của giáo viên chủ nhiệm được vạch ra một cách có hệ thống về những công việc dự định làm trong thời gian một năm học với cách thức và trình tự tiến hành nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Bản kế hoạch chủ nhiệm là văn bản trong đó thiết kế cụ thể toàn bộ nội dung công tác chủ nhiệm lớp, chương trình hành động của lớp trong một thời gian cụ thể. Kế hoạch chủ nhiệm thường được xây dựng theo trục thời gian của năm học như kế hoạch năm học, kế hoạch học kỳ, kế hoạch tháng, kế hoạch tuần và theo nội dung của các hoạt động giáo dục như kế hoạch luyện tập văn nghệ, kế hoạch lao động Đó là kết quả sáng tạo của giáo viên chủ nhiệm, phản ánh năng lực dự đoán và thiết kế của giáo viên làm công tác chủ nhiệm.
- Mục đích, ý nghĩa của việc xây dựng kế hoạch
 Mục đích: Xây dựng kế hoạch nhằm đảm bảo việc đạt được mục tiêu đề ra một cách khoa học và hiệu quả. Giáo viên chủ nhiệm lập kế hoạch sẽ luôn nắm vững mục tiêu và thực hiện một cách khoa học để đạt mục tiêu trong công tác chủ nhiệm.
Ý nghĩa:
Giúp giáo viên chủ nhiệm và học sinh luôn nắm vững mục tiêu phấn đấu.
Làm cho các hoạt động được thực hiện theo chương trình định trước cụ thể và thống nhất, giảm thiểu hoạt động trùng lặp, dư thừa, tránh gây áp lực cho học sinh, tăng hiệu quả hoạt động.
Giúp giáo viên chủ nhiệm chủ động, tự tin trong công việc của mình.
Là công cụ cho việc kiểm tra đánh giá và tự kiểm tra đánh giá kết quả họat động của giáo viên chủ nhiệm.
Là phương tiện để giáo viên chủ nhiệm nhận được sự tư vấn, hướng dẫn của cấp trên và giao tiếp với đồng nghiệp, cha mẹ học sinh, các tổ chức đoàn thể một cách thân thiện trên tinh thần hợp tác.
* Xây dựng Ban cán sự lớp.
Ban cán sự lớp là một yếu tố rất quan trọng đảm bảo duy trì tốt mọi hoạt động của lớp, vì vậy giáo viên chủ nhiệm phải lựa chọn, phân công, giao nhiệm vụ cụ thể, hợp lý cho mỗi em. Việc bầu Ban cán sự lớp hết sức cẩn