SKKN Một số biện pháp dạy học môn Toán lớp 4 theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh tại trường TH Nga Điền II- Huyện Nga Sơn

SKKN Một số biện pháp dạy học môn Toán lớp 4 theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh tại trường TH Nga Điền II- Huyện Nga Sơn

Môn Toán là một môn học có vị trí và nhiệm vụ hết sức quan trọng. Bởi lẽ, Toán học không những cung cấp cho học sinh những kiến thức, kỹ năng cần thiết để học lên các lớp trên hay áp dụng vào cuộc sống, nó còn là chìa khóa mở ra sự phát triển của các bộ môn khoa học khác. Môn Toán còn góp phần quan trọng trong việc hình thành nhân cách ở học sinh và hỗ trợ đắc lực cho mục tiêu giáo dục toàn diện.

 Muốn học sinh Tiểu học học tốt môn Toán thì mỗi người giáo viên không phải chỉ truyền đạt, giảng giải theo các tài liệu đã có sẵn trong sách giáo khoa, trong các sách hướng dẫn và thiết kế bài giảng một cách rập khuôn, máy móc làm cho học sinh học tập một cách thụ động. Nếu chỉ dạy học như vậy thì việc học tập của học sinh sẽ diễn ra thật đơn điệu, tẻ nhạt và kết quả học tập sẽ không cao. Đó là một trong những nguyên nhân gây ra cản trở việc đào tạo các em thành những con người năng động, tự tin, sáng tạo sẵn sàng thích ứng với những đổi mới diễn ra hàng ngày.

Muốn giúp học sinh tiếp thu kiến thức mới một cách tốt nhất người giáo viên cần phải có phương pháp giảng dạy và đổi mới các phương pháp sao cho phù hợp. Song việc đổi mới như thế nào, bắt đầu từ đâu, người thực hiện ra sao thì quả là không dễ dàng chút nào. Muốn làm được việc này ta phải dày công nghiên cứu, tìm tòi, sáng tạo để giảng dạy có hiệu quả.

 

doc 21 trang thuychi01 8703
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp dạy học môn Toán lớp 4 theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh tại trường TH Nga Điền II- Huyện Nga Sơn", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
MỤC LỤC
 Mục
 Nội dung
Trang
 1. MỞ ĐẦU
2
1.1
Lý do chọn đề tài
2
1.2
Mục đích nghiên cứu.
3
1.3
Đối tượng nghiên cứu.
3
1.4
Phương pháp nghiên cứu
3
2. NỘI DUNG
3
2.1
Cơ sở lí luận
3
2.2
Thực trạng về vấn đề trước khí áp dụng SKKN
4
2.3
Các biện pháp đã thực hiện để giải quyết vấn đề
6
Biện pháp 1
Sử dụng phương pháp gợi mở- vấn đáp trong hình thành kiến thức mới nhằm phát huy tính tích cực hóa của học sinh.
6
Biện pháp 2
Sử dụng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề để tổ chức hoạt động dạy học nhằm phát huy tính tích cực hóa của học sinh. 
10
Biện pháp 3
Phát huy tính tích cực hóa của học sinh trong PPDH dạy học thảo luận nhóm.
12
Biện pháp 4
Phát huy tính tích cực hóa của học sinh bằng cách sử dụng tốt đồ dùng trực quan.
16
Biện pháp 5
Giúp học sinh tìm hiểu kiến thức mới bằng cách giải các bài toán có tính chất chuẩn bị.
16
Biện pháp 6
Tổ chức cho tất cả học sinh đều tham gia vào hoạt động thực hành, luyện tập nhằm phát huy tính tích cực hóa trong học tập.
18
2.4
Hiệu quả của SKKN
18
 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
19
3.1
Kết luận
19
3.2
Kiến nghị
19
Tài liệu tham khảo
20
Danh mục sáng kiếm kinh nghiệm đã được hội đồng khoa học xếp loại các năm học trước
21
1. MỞ ĐẦU
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
 Môn Toán là một môn học có vị trí và nhiệm vụ hết sức quan trọng. Bởi lẽ, Toán học không những cung cấp cho học sinh những kiến thức, kỹ năng cần thiết để học lên các lớp trên hay áp dụng vào cuộc sống, nó còn là chìa khóa mở ra sự phát triển của các bộ môn khoa học khác. Môn Toán còn góp phần quan trọng trong việc hình thành nhân cách ở học sinh và hỗ trợ đắc lực cho mục tiêu giáo dục toàn diện.
 Muốn học sinh Tiểu học học tốt môn Toán thì mỗi người giáo viên không phải chỉ truyền đạt, giảng giải theo các tài liệu đã có sẵn trong sách giáo khoa, trong các sách hướng dẫn và thiết kế bài giảng một cách rập khuôn, máy móc làm cho học sinh học tập một cách thụ động. Nếu chỉ dạy học như vậy thì việc học tập của học sinh sẽ diễn ra thật đơn điệu, tẻ nhạt và kết quả học tập sẽ không cao. Đó là một trong những nguyên nhân gây ra cản trở việc đào tạo các em thành những con người năng động, tự tin, sáng tạo sẵn sàng thích ứng với những đổi mới diễn ra hàng ngày.
Muốn giúp học sinh tiếp thu kiến thức mới một cách tốt nhất người giáo viên cần phải có phương pháp giảng dạy và đổi mới các phương pháp sao cho phù hợp. Song việc đổi mới như thế nào, bắt đầu từ đâu, người thực hiện ra sao thì quả là không dễ dàng chút nào. Muốn làm được việc này ta phải dày công nghiên cứu, tìm tòi, sáng tạo để giảng dạy có hiệu quả. 
   Qua nghiên cứu các tài liệu, tìm hiểu từ các phương tiện truyền thông và thông tin đại chúng và đặc biệt từ thực tế việc dạy, việc học tại Trường Tiểu học Nga Điền II – Nga Sơn, bản thân tôi nhận thấy vẫn còn nhiều vấn đề không thể không trăn trở. Cho dù lộ trình đổi mới phương pháp đã có một thời gian dài  thực hiện và những ưu thế của nó là điều không thể phủ nhận, song chưa có ai dám khẳng đinh rằng ở mọi nhà trường đã thực hiện một cách hoàn hảo nhất các tiêu chí của dạy học hiện đại. Một bộ phận không ít giáo viên vẫn tỏ ra chần chừ, không thật mặn mà với phương pháp mới và thiếu sự quyết liệt trong quá trình thực hiện đổi mới. Một bộ phận học sinh tiếp cận với phương pháp mới một cách hờ hững, thiếu sẳn sàng và thiếu tính chủ động, sáng tạo, linh hoạt trong xử lí thông tin còn hạn chế. Trường Tiểu học Nga Điền II – Nga Sơn -nơi tôi đang công tác cũng không thể tránh khỏi những hạn chế chung của nền giáo dục nước nhà. Trước thực tế đó, bản thân đã dành một thời gian đáng kể đầu tư nghiên cứu việc đổi mới phương pháp dạy học, đặc biệt là đối với môn Toán tôi đã đi sâu nghiên cứu “Một số biện pháp dạy học môn Toán lớp 4 theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh tại trường TH Nga Điền II- huyện Nga Sơn”.
 1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
- Tìm hiểu những vấn đề lí luận về đổi mới dạy học tích cực nói chung và dạy học tích cực trong môn Toán nói riêng.
- Vận dụng phương pháp dạy học tích cực để giúp học sinh nắm vững kiến thức môn Toán lớp 4. 
- Giúp học sinh phát huy tính tự chủ, sáng tạo làm cơ sở cho các em có vốn kiến thức học lên lớp trên. 
- Giúp người giáo viên xác định đúng vai trò, vị trí, trách nhiệm của người làm công tác ''trồng người'' nhằm đem lại hiệu quả học tập cao nhất đối với học sinh. 
1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
- Đội ngũ giáo viên trường Tiểu học Nga Điền II.
- Học sinh lớp 4A trường Tiểu học Nga Điền II năm học 2016 – 2017.
- Phương pháp dạy học môn Toán theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh.
1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp đàm thoại, trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp
- Phương pháp quan sát, điều tra; Truyền đạt, phỏng vấn giáo viên; Điều tra học sinh, các loại vở bài tập Toán.
- Phương pháp nghiên cứu lí luận.
- Phương pháp kiểm tra, thống kê kết quả.
+ Kiểm tra chất lượng qua các lần kiểm tra, thực hành;
+ Thống kê kết quả ở mỗi lần kiểm tra, thực hành.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
 2. NỘI DUNG
2.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.
 * Một số khái niệm.
  Phương pháp dạy học tích cực là một thuật ngữ rút gọn, được dùng ở nhiều nước để chỉ những phương pháp giáo dục, dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học.
 Phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh là thay đổi cách dạy và cách học. Chuyển cách dạy thụ động, truyền thụ một chiều “đọc- chép”, giáo viên làm trung tâm sang cách dạy lấy học sinh làm trung tâm hay còn được gọi là dạy và học tích cực. Trong cách dạy này học sinh là chủ thể hoạt động, giáo viên là người thiết kế, tổ chức, hướng dẫn, tạo nên sự tương tác tích cực giữa người dạy và người học. 
 Phương pháp tích cực xem việc rèn luyện phương pháp học tập cho học 
sinh không chỉ là một biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học mà còn là một mục tiêu dạy học. [1].
* Đặc trưng của các phương pháp dạy học tích cực.
- Dạy và học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của học sinh.
Dạy theo cách này thì giáo viên không chỉ giản đơn truyền đạt tri thức mà 
còn hướng dẫn hành động. Chương trình dạy học phải giúp cho từng học sinh
biết hành động và tích cực tham gia các chương trình hành động của cộng đồng.
- Dạy và học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học.
Phương pháp tích cực xem việc rèn luyện phương pháp học tập cho học sinh không chỉ là một biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học mà còn là một mục tiêu dạy học.
Nếu rèn luyện cho người học có được phương pháp, kĩ năng, thói quen, ý chí tự học thì sẽ tạo cho họ lòng ham học, khơi dậy nội lực vốn có trong mỗi con người, kết quả học tập sẽ được nhân lên gấp bội, tạo ra sự chuyển biến từ học tập thụ động sang tự học chủ động.
- Tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác.
Trong một lớp học mà trình độ kiến thức, tư duy của học sinh không thể đồng đều tuyệt đối thì khi áp dụng phương pháp tích cực buộc phải chấp nhận sự phân hóa về cường độ, tiến độ hoàn thành nhiệm vụ học tập, nhất là khi bài học được thiết kế thành một chuỗi công tác độc lập.
 Phương pháp học tập hợp tác được tổ chức ở cấp nhóm, tổ, lớp hoặc trường. Được sử dụng phổ biến trong dạy học là hoạt động hợp tác trong nhóm nhỏ 4 đến 6 người. Học tập hợp tác làm tăng hiệu quả học tập, nhất là lúc phải giải quyết những vấn đề gay cấn, lúc xuát hiện thực sự nhu cầu phối hợp giữa các cá nhân để hoàn thành nhiệm vụ chung. 
- Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò.
Trước đây giáo viên giữ độc quyền đánh giá học sinh. Trong phương pháp tích cực, giáo viên phải hướng dẫn học sinh phát triển kĩ năng tự đánh giá để tự điều chỉnh cách học. Giáo viên cần tạo điều kiện thuận lợi để học sinh được tham gia đánh giá lẫn nhau. Tự đánh giá đúng và điều chỉnh hoạt động kịp thời là năng lực rất cần cho sự thành đạt trong cuộc sống mà nhà trường phải trang bị cho học sinh. [2].
2.2. THỰC TRẠNG VỀ VẤN ĐỀ DẠY VÀ HỌC TOÁN Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC NGA ĐIỀN II.
 * Về phía giáo viên
 Hầu hết các đồng chí giáo viên trong trường đã tâm huyết với nghề, đã đổi mới phương pháp dạy học. Trong quá trình dạy học đã thực hiện theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh, lấy học sinh làm trung tâm, phát huy tính chủ động của học sinh.
 Song, vẫn còn một số đồng chí tuổi đời còn trẻ, kinh nghiệm dạy học còn ít, nên chưa thể đáp ứng tốt yêu cầu của thực tiễn dạy học hiện đại. Trong mỗi tiết dạy vẫn tham nói nhiều, ôm đồm kiến thức và hay làm thay công việc cho học sinh. Chưa chú trọng thay đổi hình thức, phương pháp dạy sao cho tiết học sinh động sôi nổi, chỉ cần dạy đúng, đủ nội dung là được. Dẫn đến chất lượng giờ học Toán chưa cao, chưa phát huy hết khă năng và kích thích tính tư duy của học sinh.
 * Về phía học sinh: 
 Hầu hết học sinh trong trường đã tiếp cận được cách học theo hướng tích cực. Trong tiết học đã phát huy tính chủ động. Các em hăng say phát biểu ý kiến, tích cực thảo luận nhóm. Mặc dù vậy, đối tượng học sinh trong mỗi lớp không đồng đều, nhiều em tiếp thu chậm. Một bộ phận học sinh chưa chịu khó học, gia đình lại không quan tâm nên chất lượng chưa cao. Đầu năm học 2016- 2017, tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng đầu năm môn Toán ở lớp 4A , kết quả đạt được như sau:
 Đề bài: 
 Bài 1: Đặt tính rồi tính: (4 điểm )
15 783 + 4 089 56 000 - 21 308 2503 x 7 81 030 : 5
 Bài 2: Điền số thích hợp vào chỗ chấm: ( 3 điểm)
2km = .m 9hm = m 4m 7cm =  cm
 Bài 3: ( 3 điểm) Một thửa ruộng hình chữ nhật có chiều rộng 9m, chiều dài gấp 3 lần chiều rộng. Tính chu vi và diện tích thửa ruộng đó?
Tổng số học sinh
Điểm 9 - 10
Điểm 7 – 8
Điểm 5 - 6
Điểm dưới 5
32
TS
%
TS
%
TS
%
TS
%
2
6,25
6
18,75
16
50
8
25
   Từ kết quả khảo sát cho thấy, việc nắm bắt kiến thức môn Toán của các em còn nhiều điều bất cập. Qua tìm hiểu, tôi tìm ra nguyên nhân chủ yếu là:
 - Trong quá trình dạy học, người giáo viên còn chưa có sự chú ý đúng mức tới việc làm thế nào để đối tượng học sinh nắm vững được lượng kiến thức. Giáo viên chưa phát huy được tính tích cực của các em trong khả năng tư duy, tìm tòi, khám phá tri thức mới .
 - Một số giáo viên chưa đầu tư, các kiến thức liên quan đến bài giảng, chưa biết sử dụng bài trước để giới thiệu dẫn dắt lôi cuốn học sinh một cách hấp dẫn vào bài mới nhằm khắc sâu kiến thức bài cũ và tạo sự liên kết mạch kiến thức cho các em. 
 - Khai thác nội dung kiến thức giáo viên cũng chưa làm nổi bật được khi nào bắt đầu, khi nào cao trào đỉnh điểm, khi nào kết thúc,Cách đặt ra tình huống có vấn đề, tự nhớ lại kiến thức cũ và vận dụng làm bài, chủ động, sáng tạo trong giờ học.
 - Học sinh chưa có ý thức tự học, chưa có kĩ năng hợp tác nhóm. Các em còn thụ động trong học tập. Còn chờ thầy cô giảng bài mà chưa chịu khó tìm tòi để phát hiện kiến thức mới. 
 Để khắc phục tình trạng này, tôi xin đề xuất một số biện pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng học sinh trong trường.
2.3. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ THỰC HIỆN ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Biện pháp 1: Sử dụng phương pháp gợi mở- vấn đáp trong hình thành kiến thức mới nhằm phát huy tính tích cực hóa của học sinh.
1/ Hiểu rõ bản chất của PPDH gợi mở- vấn đáp.
 Phương pháp dạy học gợi mở - vấn đáp là quá trình tương tác giữa giáo viên và học sinh, được thực hiện thông qua hệ thống câu hỏi và câu trả lời tương ứng về một chủ đề nhất định được GV đặt ra. Qua việc trả lời hệ thống câu hỏi dẫn dắt của giáo viên, học sinh thể hiện được suy nghĩ, ý tưởng của mình, từ đó khám phá và lĩnh hội được đối tượng học tập.
a. Vấn đáp tái hiện.
 Được thực hiện khi những câu hỏi do giáo viên đặt ra chỉ yêu cầu học sinh nhớ lại, nhắc lại kiến thức đã biết và trả lời dựa vào trí nhớ, không cần suy luận. Loại vấn đáp này chỉ nên sử dụng khi cần đặt mối liên hệ giữa kiến thức đã học với kiến thức sắp học, hoặc khi củng cố kiến thức vừa mới học.
Loại câu hỏi vấn đáp tái hiện thường được sử dụng khi:
 - HS chuẩn bị học bài.
 - HS đang thực hành, luyện tập.
 - HS đang ôn tập những tài liệu đã học. [3].
Ví dụ: Dạy bài: Tìm số trung bình cộng. (Sách giáo khoa Toán4 - trang 26), sau khi cho học sinh thực hành luyện tập xong bài tập 1, GV đặt câu hỏi:
 Muốn tìm số trung bình cộng của hai số, ta làm thế nào?
 Muốn tìm số trung bình cộng của nhiều số, ta làm thế nào?
 Học sinh trả lời để khắc sâu kiến thức bài học.
b. Vấn đáp giải thích minh họa.
 Được thực hiện khi câu hỏi của GV đưa ra có kèm theo các ví dụ minh họa 
(bằng lời hoặc bằng hình ảnh trực quan) nhằm giúp HS dễ hiẻu, dễ ghi nhớ. 
Phương pháp này được áp dụng có hiệu quả trong một số trường hợp như khi 
GV biểu diễn phương tiện trực quan. Loại câu hỏi này thường được sử dụng khi:
- HS đã có những thông tin cơ bản. GV muốn HS sử dụng các thông tin ấy trong những tình huống mở, phức tạp hơn.
- HS đang tham gia giải quyết vấn đề đặt ra.
- HS đang được cuốn hút vào cuộc thảo luận sôi nổi và sáng tạo. [4].
Ví dụ: Dạy bài: Vẽ hai đường thẳng vuông góc (Sách giáo khoa Toán 4 - trang 50), sau khi hướng dẫn các thao tác vẽ hai đường thẳng song song, sang phần hướng dẫn thực hành, bài tập 1, GV vẽ lên bảng đường thẳng CD và lấy một điểm M ngoài đường thẳng CD như hình vẽ trong bài tập 1. GV đặt câu hỏi:
- Bài tập yêu cầu chúng ta làm gì? ( HS trả lời)
- Để vẽ được đường thẳng AB đi qua M và song song với đường thẳng CD, trước tiên chúng ta phải làm gì? ( HS trả lời)
 GV yêu cầu HS thực hiện bước vẽ vừa nêu, giải thích, minh họa cho câu trả lời của mình,.
c. Vấn đáp tìm tòi.
 Vấn đáp tìm tòi còn được gọi là vấn đáp phát hiện hay đàm thoại ơrixtic: Là loại vấn đáp mà GV tổ chức sự trao đổi ý kiến - kể cả tranh luận - giữa thầy với cả lớp, có khi giữa trò với trò, thông qua đó, HS nắm được tri thức mới. Hệ thống câu hỏi được sắp đặt hợp lý nhằm phát hiện, đặt ra và giải quyết một số vấn đề xác định, buộc HS phải liên tục cố gắng, tìm tòi lời giải đáp. Trật tự logic của các câu hỏi kích thích tính tích cực tìm tòi, sự ham muốn hiểu biết. GV đóng vai trò người tổ chức sự tìm tòi còn học sinh thì tự lực phát hiện kiến thức mới. Vì vậy kết thúc cuộc đàm thoại, HS có được niềm vui của sự khám phá. Cuối giai đoạn đàm thoại, GV khéo léo vận đụng các ý kiến của HS để kết luận vấn đề đặt ra, có bổ sung, chỉnh lí khi cần thiết. [5].
 Ví dụ: Dạy bài: Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó (Sách giáo khoa Toán 4 - trang 47)
 Sau khi hoàn tất sơ đồ tóm tắt bài toán tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số, GV yêu cầu học sinh quan sát kỹ sơ đồ bài toán và suy nghĩ cách tìm hai lần của số bé. ( HS nêu )
 - GV dùng phấn màu gạch chéo phần hơn của số lớn so với số bé và nêu vấn đề: Nếu bớt đi phần hơn của số lớn so với số bé thì phần còn lại của số lớn như thế nào so với số bé?
 - GV: Trên sơ đồ còn lại hai đoạn thẳng biểu thị hai số bằng nhau và mỗi đoạn thẳng bằng một lần số bé, vậy ta còn lại hai lần của số bé.
 - So sánh phần hơn của hai số và hiệu của hai số, em có nhận xét gì?
 - Khi bớt đi phần hơn của hai số thì tổng của chúng thay đổi như thế nào?
( Bằng tổng trừ đi phần hơn hoặc tổng trừ đi hiệu của hai số).
 -Tổng mới là bao nhiêu? ( Tổng mới bằng tổng trừ đi hiệu của hai số)
 -Tổng mới bằng hai lần số bé, vậy tìm số bé như thế nào? (Lấy tổng mới chia cho 2).
 - Khi đã tìm được số bé, em hãy tìm số lớn bằng những cách khác nhau?
 2/ Phát huy tính tích cực hóa của học sinh trong PPDH vấn đáp - gợi mở.
2/1. Nắm vững quy trình thực hiện PPDH vấn đáp – gợi mở.
a. Trước giờ học: 
 - Xác định mục tiêu bài học và đối tượng dạy học. Xác định các đơn vị kiến thức kĩ năng cơ bản trong bài học và tìm cách diễn đạt các nội dung này dưới dạng câu hỏi gợi ý, dẫn dắt HS.
 - Dự kiến nội dung các câu hỏi, hình thức hỏi, thời điểm đặt câu hỏi, trình tự của các câu hỏi. Dự kiến nội dung các câu trả lời của HS, trong đó dự kiến những "lỗ hổng" về mặt kiến thức cũng như những khó khăn, sai lầm phổ biến mà HS thường mắc phải. Dự kiến các câu nhận xét hoặc trả lời của GV đối với HS.
 - Dự kiến những câu hỏi phụ để tùy tình hình từng đối tượng cụ thể mà tiếp tục gợi ý, dẫn dắt HS.
b. Trong giờ học:
 - GV sử dụng hệ thống câu hỏi dự kiến (phù hợp với trình độ nhận thức của từng loại đối tượng HS) trong tiến trình bài dạy và chú ý thu thập thông tin phản hồi từ phía HS.
c. Sau giờ học
 - Giáo viên chú ý rút kinh nghiệm về tính rõ ràng, chính xác và trật tự logic của hệ thống câu hỏi đã được sử dụng trong giờ dạy.
2/2. Áp dụng phương pháp vấn đáp – gợi mở để phát huy tính tích cực hóa học tập của học sinh.
 Trong quá trình dạy học, giáo viên hướng dẫn học sinh tìm hiểu kiến thức mới bằng một hệ thống câu hỏi phù hợp. Tổ chức các hoạt động dạy học nhằm chuyển giao ý đồ sư phạm của thầy thành nhiệm vụ học tập của trò.
 Trong bài: “Phép nhân phân số”, việc hình thành phép tính nhân của 2 phân số và là một vấn đề mới. Nếu giáo viên chỉ giới thiệu quy tắc tính, sau đó áp dụng vào luyên tập thì không phát huy được tính tích cực, tư duy, sáng tạo của học sinh. Do đó, giáo viên cần suy nghĩ, chuẩn bị hệ thống câu hỏi phù hợp để hướng dẫn học sinh tiếp thu tri thức mới một cách tích cực, sáng tạo.
 Với bài học này, giáo viên có thể tổ chức hoạt động dạy học bằng hệ thống 
câu hỏi hoặc yêu cầu sau: 
- Tính của .
Đây là một tình huống mà học sinh chưa thể thực hiện được ngay. Nhưng chúng ta vẫn nên để cho học sinh tự tìm hiểu trong một thời gian nhất định. Sau đó, giáo viên thiết lập hệ thống yêu cầu và câu hỏi để dẫn đến cách tính x . Cụ thể:
- Hãy phân tích thành tổng của 4 phân số bằng nhau?
- Từ kết quả phân tích được, hãy cho biết của là bao nhiêu?
- Hãy so sánh kết quả vừa tìm được với kết quả của 
Sau khi học sinh thực hiện, giáo viên cụ thể hóa lại cho học sinh theo cách sau: = = = +++. ( Chia thành 4 phần bằng nhau.)
 Ta có: của là ++ = . ( Lấy 3 phần)
 Nhận xét: = 
 Vậy cách tính của là = = .
Giáo viên nêu công thức tổng quát: = và yêu cầu học sinh nêu quy tắc nhân hai phân số, sau đó tổ chức luyện tập, củng cố.
 * Lưu ý.
Khi soạn các câu hỏi, GV cần lưu ý các yêu cầu sau đây:
 - Câu hỏi phải có nội dung chính xác, rõ ràng, sát với mục đích, yêu cầu của bài học, không làm cho người học có thể hiểu theo nhiều cách khác nhau.
 - Câu hỏi phải sát với từng loại đối tượng HS, nghĩa là phải có nhiều câu hỏi ở các mức độ khác nhau, không quá dễ và cũng không quá khó.
 - Cần chuẩn bị những câu hỏi phụ để tùy tình hình thực tế mà gợi ý, dẫn dắt tiếp.
 - Nên chú ý đặt các câu hỏi mở để HS đưa ra nhiều phương án trả lời và phát huy được tính tích cực, sáng tạo của HS.
 * Kết luận
 Sử dụng phương pháp vấn đáp - gợi mở kích thích được tư duy độc lập của 
học sinh, dạy HS cách tự suy nghĩ đúng đắn. Gợi mở vấn đáp lôi cuốn HS tham gia vào bài học, làm cho không khí lớp học sôi nổi, sinh động, kích thích hứng thú học tập và lòng tự tin của HS. Giúp đỡ nhau trong học tập. Học sinh yếu kém có điều kiện học tập các bạn trong nhóm, có điều kiện tiến bộ. Đồng thời giúp GV thu nhận tức thời nhiều thông tin phản hồi từ phía người học, duy trì sự chú ý của HS; giúp kiểm soát hành vi của HS và quản lí lớp học. 
Biện pháp 2: Sử dụng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề để tổ chức hoạt động dạy học nhằm phát huy tính tích cực hóa của học sinh. 
 	1/ Hiểu rõ bản chất của PPDH phát hiện và giải quyết vấn đề.
 Dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề là PPDH trong đó GV tạo ra những tình huống có vấn đề, điều khiển HS phát hiện vấn đề, hoạt động tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo để giải quyết vấn đề và thông qua đó chiếm lĩnh tri thức, rèn luyện kĩ năng và đạt được những mục đích học tập khác. 
 2/Nắm chắc quy trình thực hiện PPDH phát hiện và giải quyết vấn đề.
Bước 1. Phát hiện hoặc thâm nhập vấn đề:
 - Phát hiện vấn đề từ một tình huống gợi vấn đề.
 - Giải thích và chính xác hóa tình huống để hiểu đúng vấn đề được đặt ra.
 - Phát biểu vấn đề và đặt mục tiêu giải quyết vấn đề đó.
Bước 2: Tìm giải pháp:
 Tìm cách giải quyết vấn đề, thường được thực hiện theo sơ đồ sau:
 - Phân tích vấn đề: làm rõ mối liên hệ giữa cái đã biết và cái cần tìm (dựa 
vào những tri thức đã học, liên tưởng tới kiến thức thích hợ

Tài liệu đính kèm:

  • docskkn_mot_so_bien_phap_day_hoc_mon_toan_lop_4_theo_huong_tich.doc