SKKN Một số biện pháp dạy học môn Mĩ thuật giúp học sinh khối 4 trường tiểu học Nga Nhân phát huy tính tích cực theo phương pháp Đan Mạch
Như chúng ta đã biết, trong mục tiêu giáo dục, chúng ta đã xác định giáo dục thẩm mĩ có vai trò rất quan trọng. Nếu con người được giáo dục về thẩm mĩ đến nơi đến chốn thì sẽ ngày càng hoàn thiện bản thân mình hơn và tiến đến chân thiện mỹ. Môn học Mĩ thuật là một trong những môn học góp phần giáo dục thẩm mỹ cho học sinh một cách tốt nhất, hiệu quả nhất. Đặc biệt là đối với trường tiểu học, môn Mĩ thuật giúp cho học sinh được giáo dục thẩm mĩ từ rất sớm, được trải nghiệm phát triển sự sáng tạo và khả năng biểu đạt. Có thể nói, dạy học Mĩ thuật trong nhà trường không nhằm đào tạo các em trở thành hoạ sỹ mà thông qua các hoạt động tạo hình để khơi gợi và phát huy khiếu thẩm mỹ vốn có ở học sinh, gây hứng thú cho học sinh trước cái đẹp tiến tới hình thành thị hiếu thẩm mỹ của riêng mình trong cuộc sống hằng ngày.
Thông thường, việc dạy học Mĩ thuật trong trường tiểu học ở Việt Nam dạy theo phân phối chương trình với các phân môn độc lập như vẽ trang trí, vẽ theo mẫu, vẽ tranh, thường thức mĩ thuật và tập nặn tạo dáng. Với môn học này học sinh chỉ cần một quyển vở tập vẽ, bút chì, hộp màu hoặc đất nặn. Điều này cũng giới hạn phần nào sự hứng thú và sáng tạo của học sinh. Việc phân phối các phân môn xen kẽ nhau chủ yếu nhằm mục đích để học sinh không cảm thấy nhàm chán khi học nên sự liên kết giữa bài trước với bài sau thường lỏng lẻo, đôi khi không liên quan. Việc này hạn chế sự liên tưởng, vận dụng kiến thức cũ vào bài học mới và khó tích hợp kiến thức liên môn.
I. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. Như chúng ta đã biết, trong mục tiêu giáo dục, chúng ta đã xác định giáo dục thẩm mĩ có vai trò rất quan trọng. Nếu con người được giáo dục về thẩm mĩ đến nơi đến chốn thì sẽ ngày càng hoàn thiện bản thân mình hơn và tiến đến chân thiện mỹ. Môn học Mĩ thuật là một trong những môn học góp phần giáo dục thẩm mỹ cho học sinh một cách tốt nhất, hiệu quả nhất. Đặc biệt là đối với trường tiểu học, môn Mĩ thuật giúp cho học sinh được giáo dục thẩm mĩ từ rất sớm, được trải nghiệm phát triển sự sáng tạo và khả năng biểu đạt. Có thể nói, dạy học Mĩ thuật trong nhà trường không nhằm đào tạo các em trở thành hoạ sỹ mà thông qua các hoạt động tạo hình để khơi gợi và phát huy khiếu thẩm mỹ vốn có ở học sinh, gây hứng thú cho học sinh trước cái đẹp tiến tới hình thành thị hiếu thẩm mỹ của riêng mình trong cuộc sống hằng ngày. Thông thường, việc dạy học Mĩ thuật trong trường tiểu học ở Việt Nam dạy theo phân phối chương trình với các phân môn độc lập như vẽ trang trí, vẽ theo mẫu, vẽ tranh, thường thức mĩ thuật và tập nặn tạo dáng. Với môn học này học sinh chỉ cần một quyển vở tập vẽ, bút chì, hộp màu hoặc đất nặn. Điều này cũng giới hạn phần nào sự hứng thú và sáng tạo của học sinh. Việc phân phối các phân môn xen kẽ nhau chủ yếu nhằm mục đích để học sinh không cảm thấy nhàm chán khi học nên sự liên kết giữa bài trước với bài sau thường lỏng lẻo, đôi khi không liên quan. Việc này hạn chế sự liên tưởng, vận dụng kiến thức cũ vào bài học mới và khó tích hợp kiến thức liên môn. So với phương pháp truyền thống, dạy học Mĩ thuật theo phương pháp mới của Đan Mạch có nhiều ưu điểm trong việc phát huy khả năng sáng tạo của học sinh, tiết học rất thoải mái, sinh động. Phương pháp này không chỉ đơn giản là cung cấp tri thức, hướng dẫn thực hành, mà còn phát triển các năng lực toàn diện cho học sinh như: năng lực trải nghiệm, biểu đạt, phân tích - giải thích, trình bày, giao tiếp - đánh giá, tạo cơ hội cho học sinh thực hành, ứng dụng trong học tập và cuộc sống. Trên cơ sở lý thuyết giáo dục và giảng dạy Mĩ thuật, giáo viên sẽ tổ chức dạy cho các em học Mĩ thuật qua các hoạt động Vẽ cùng nhau, Vẽ theo nhạc, Vẽ biểu đạt, tạo hình 3D từ các vật tìm được, Xây dựng cốt truyện... Thông qua các hoạt động tạo hình sẽ khơi gợi và phát huy được năng khiếu thẩm mỹ vốn có ở trẻ, gây hứng thú cho các em trước cái đẹp, tiến tới hình thành thị hiếu thẩm mỹ của học sinh trong cuộc sống. Đây là một chương trình giáo dục Mĩ thuật Tiểu học năng động, phát huy, rèn luyện được nhiều kỹ năng cho học sinh, đặc biệt là kỹ năng sống, một sự thay đổi lớn cả về phương pháp lẫn mục tiêu giáo dục của bộ môn Mĩ thuật ở Tiểu học. Ngoài việc thay đổi nội dung phân phối chương trình, sự thay đổi hình thức tổ chức lớp học phần lớn được thông qua hoạt động nhóm thì vấn đề để học sinh tiếp thu được kiến thức, phát triển tư duy, sáng tạo ra những sản phẩm mĩ thuật là một trong những vấn đề trọng tâm khiến giáo viên không khỏi tránh được những khó khăn, vướng mắc. Vì theo phương pháp mới, mỗi chủ đề sẽ thực hiện bằng nhiều quy trình mĩ thuật khác nhau, giáo viên hoàn toàn không hướng dẫn học sinh thực hành mà chủ yếu do học sinh tự tìm hiểu vấn đề, đề ra cách giải quyết nên câu hỏi đặt ra là: Học sinh lớp 1 có khả năng tư duy và sáng tạo ra câu chuyện được kể bằng ngôn ngữ mĩ thuật? Hầu hết các giáo viên dạy Mĩ thuật Tiểu học đều cho rằng minh họa hướng dẫn từng bước để học sinh vẽ còn chưa hiệu quả huống gì là để tự các em vẽ theo cảm nhận và sự hiểu biết của bản thân. Có thể nói ưu điểm của phương pháp dạy học mới theo dự án Đan mạch (SAEPS ) là tích cực, mà ở đó học sinh chủ động, tự lực khai thác tri thức dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Các phương pháp dạy học mới được triển khai trong dự án đã kích thích sự say mê, hứng thú trong học tập, bồi dưỡng phát triển năng lực cảm thụ thẩm mĩ, năng lực tư duy và trí tưởng tượng của học sinh. Tuy nhiên vấn đề đồ dùng phục vụ môn học giải quyết như thế nào để đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh hay hình thức tổ chức lớp học ra sao, cách thực hiện các quy trình sáng tạo vẫn là những băn khoăn lớn của mỗi giáo viên chuyên trách khi giảng dạy. Chính từ những trăn trở đó tôi đã tiến hành nghiên cứu và thực hiện đề tài: “Một số biện pháp dạy học môn Mĩ thuật giúp học sinh khối 4 trường tiểu học Nga Nhân phát huy tính tích cực theo phương pháp Đan Mạch”. 2. Mục đích nghiên cứu: Khi lựa chọn việc áp dụng “Một số biện pháp dạy học môn Mĩ thuật giúp học sinh trường tiểu học Nga Nhân phát huy tính tích cực theo phương pháp Đan Mạch” thì mục đích chính là tháo gỡ những khó khăn mà học sinh còn vướng phải đó là ngại giao tiếp, thụ động, không có sự tương tác giữa mình và các bạn trong nhóm, do đó không có sự chia sẻ về sản phẩm, về cảm xúc của mình đặt trong sản phẩm. Qua đó giúp học sinh tạo sự tự tin, tích cực, chủ động và hứng thú trong học tập, để mỗi tiết học thực sự lý thú và hiệu quả, từ đó giúp học sinh phát triển toàn diện các kĩ năng, năng lực, phẩm chất và tư duy trong học tập. 3. Đối tượng nghiên cứu. - Chương trình Mĩ thuật theo phương pháp Đan mạch. - Học sinh khối 4 trường tiểu học Nga Nhân. 4. Phương pháp nghiên cứu. - Nhóm phương pháp cơ bản được sử dụng vào nghiên cứu đề tài bao gồm: + Nghiên cứu các tài liệu dạy học mĩ thuật theo phương pháp Đan mạch dành cho giáo viên tiểu học. + Phương pháp điều tra, xử lí số liệu. + Phương pháp quan sát: cho học sinh xem thêm về hình ảnh và video. + Phương pháp thực nghiệm: dạy thí điểm ở một số lớp bằng phương pháp mà mình đề ra đúc rút kinh nghiệm, dự giờ, rút kinh nghiệm về phương pháp giảng dạy môn Mĩ thuật. II. NỘI DUNG ĐỀ TÀI 1.Cơ sở lý luận. Luật Giáo dục điều 24.2 đã ghi: "Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh". Đồng thời còn nêu rõ: “Mục tiêu giáo dục Tiểu học nhằm giúp cho học sinh những cơ sở ban đầu nhưng rất quan trọng cho sự hình thành và phát triển nhân cách một con người, chuẩn bị tốt cho các em về các mặt đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và lao động để học sinh tiếp tục học lên Trung học hoặc đi vào cuộc sống tùy theo nhu cầu và nguyện vọng bằng những hình thức thích hợp”. Điều này khẳng định giáo dục thẩm mĩ trong trường Tiểu học là một nội dung có ảnh hưởng mạnh mẽ đối với các mặt giáo dục khác, tạo nên sự hoàn thiện trong việc phát triển nhân cách của học sinh. Chính vì vậy việc giáo dục và bồi dưỡng cho học sinh có trình độ văn hoá thẩm mĩ phổ thông là hết sức cần thiết. Mĩ thuật trong đời sống hết sức quan trọng, thế hệ trẻ phải nắm bắt được ý nghĩa của nó, đất nước ngày một phát triển thì thị hiếu thẩm mĩ cũng ngày một phát triển theo, giúp các em học sinh phát triển và đón nhận được tinh hoa của nhân loại. Thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa - hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo được sự hỗ trợ của Chính phủ Đan Mạch, đã triển khai Dự án Hỗ trợ giáo dục Mĩ thuật cấp tiểu học (SAEPS) thử nghiệm tại các trường tiểu học ở một số tỉnh, thành phố đại diện cho các vùng miền trên cả nước. Năm học 2014 - 2015 Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo triển khai phương pháp dạy - học Mĩ thuật mới sử dụng những quy trình dạy - học Mĩ thuật của SAEPS ở tất cả trường tiểu học trên toàn quốc. Tiếp đó, năm học 2015 – 2016 Bộ Giáo dục & đào tạo tiếp tục chỉ đạo các trường: Tiếp tục triển khai thử nghiệm dạy học mĩ thuật theo phương pháp mới tại các trường Tiểu học. Năm học 2016 - 2017 theo chỉ đạo của Phòng giáo dục và đào tạo huyện Nga Sơn Trường tiểu học Nga Nhân đã sử dụng những quy trình dạy - học Mĩ thuật của Đan mạch (SAEPS ) vào giảng dạy. 2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ: a. Thuận lợi: * Về phía nhà trường: - Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm, tạo điều kiện tốt nhất để việc dạy- học môn mĩ thuật được phát triển một cách tốt nhất, cơ sở vật chất của nhà trường khá khang trang, sạch đẹp. * Về phía giáo viên: - Giáo viên dạy Mĩ thuật luôn được sự quan tâm của Ngành cấp trên, đặc biệt là Ban Giám hiệu nhà trường thường xuyên động viên, khuyến khích giáo viên áp dụng phương pháp mới vào giảng dạy, luôn tạo mọi điều kiện để giáo viên an tâm công tác và thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. - Giáo viên nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, có kinh nghiệm và năng lực chuyên môn. * Về phía học sinh: - Đa phần các em thích thú với phương pháp học tập mới, các em được tự do sáng tạo phát huy tính tích cực trong học tập. - Các hoạt động của mỗi chủ đề nối tiếp liền mạch nhau, làm cho học sinh luôn cảm thấy hào hứng khi được khám phá, sáng tạo với nhiều trải nghiệm. Mặt khác, các em được thỏa thích với những sáng tạo, được trao đổi, học hỏi từ bạn rất nhiều. Thông qua hoạt động mĩ thuật thực tế, học sinh tự mình làm giàu cách biểu đạt, phân tích, đánh giá, tự lựa chọn và nhận thức để hình thành, phát triển những năng lực cá nhân. Chính bản thân các em sẽ tự tin trình bày những ý kiến cá nhân trước tập thể. b. Khó khăn: * Về phía giáo viên: - Trang thiết bị và tài liệu phục vụ môn học còn ít nên giáo viên bị hạn chế về sự tìm tòi, ngại đầu tư, khả năng tổ chưc hoạt động giảng dạy hạn chế nên kết quả chưa cao. - Giáo viên ít được trải nghiệm những tiết dạy chất lượng theo phương pháp mới của các đồng nghiệp. - Một số giáo viên dạy văn hóa còn xem nhẹ vai trò của môn mĩ thuật, coi mĩ thuật là môn phụ. * Về học sinh: - Vẫn còn một số học sinh coi môn mĩ thuật là môn phụ nên không chịu khó học hoặc dành rất ít thời gian học cho môn mĩ thuật. - Có một số học sinh còn thiếu đồ dùng học tập, quên đem đồ dùng học tập. * Qua điều tra chất lượng học tập của học sinh khối 4 đầu năm học 2018 – 2019 thu được kết quả như sau: Tổng số HS Hoàn thành tốt Hoàn thành Chưa hoàn thành SL % SL % SL % 70 20 28,5 35 50 15 21,5 Từ kết quả thực trạng trên cho thấy chất lượng học tập của học sinh còn nhiều hạn chế, chưa phát huy được tính tích cực trong học tập, với mong muốn giúp học sinh mạnh dạn, tự tin phát huy tính sáng tạo, năng khiếu của mình trong môn Mỹ thuật, giúp các em nhận biết và vẽ được những bức tranh đẹp theo cảm nhận riêng của mình tôi đã mạnh dạn nghiên cứu và thực hiện đề tài: “Một số biện pháp dạy học môn Mĩ thuật giúp học sinh khối 4 trường tiểu học Nga Nhân phát huy tính tích cực theo phương pháp Đan Mạch”. 3. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 3.1. Giải pháp 1: Lập kế hoạch dạy học chi tiết, khoa học và đảm bảo đúng tinh thần đổi mới theo phương pháp của SAEPS. * Mục đích: Lập kế hoạch dạy chi tiết từng hoạt động giúp giáo viên chủ động và ứng phó kịp thời, đúng đắn các tình huống sư phạm có thể xảy ra trên lớp. * Giải pháp thực hiện: Có thể nói việc lập kế hoạch giảng dạy tốt là đã thành công một nửa của quá trình dạy học. Giáo viên là người điều khiển quá trình và tạo điều kiện cho học sinh phát triển tư duy bằng các câu hỏi mở và khuyến khích các em chia sẻ những kinh nghiệm sẵn có của mình. Điều này tạo ra nền tảng cần thiết để giúp các em kiến tạo được quy trình học tập của mình bằng cách liên hệ những điều đã biết với những điều sẽ học. Khi lập kế hoạch giáo viên phải căn cứ vào tình hình thực tế của lớp để điều chỉnh, thay đổi cho phù hợp và sát với khả năng tiếp thu của học sinh. Kế hoạch cho từng hoạt động hoặc cho toàn bộ quy trình theo phương pháp Đan Mạch có thể ngắn, dài và kết nối, liên kết, xâu chuỗi các hoạt động quy trình với nhau, kết thúc hoạt động này sẽ là mở đầu cho hoạt động tiếp theo Cụ thể khi xây dựng kế hoạch dạy học theo phương pháp mới, giáo viên cần phải chú ý tới: - Mục tiêu bài học: Mỗi bài học, tiết học đều có mục tiêu chung là hướng tới hình thành cho học sinh phát huy khả năng tưởng tượng, sáng tạo và năng lực diễn đạt bằng lời nói, học sinh tưởng tượng và sáng tạo được một câu chuyện bằng ngôn ngữ mĩ thuật. Tuy nhiên, giáo viên vẫn cần xác định rõ mục tiêu cụ thể của bài học đó là học sinh hiểu được gì? Thực hiện như thế nào và làm được gì? Ví dụ nếu là chủ đề Ngôi nhà của em: Mục tiêu là: Giúp học sinh phát triển được khả năng quan sát và phát hiện về hình khối đơn giản xung quanh mình. Học sinh xử dụng được các hình khối để tạo nên các hình dáng đơn giản, cụ thể về ngôi nhà và khung cảnh xung quanh. Học sinh phát huy khả năng tưởng tượng, sáng tạo và năng lực diễn đạt bằng lời nói. - Nội dung chủ đề: Nội dung các chủ đề phải vừa sức học sinh, phù hợp với tâm lý lứa tuổi của các em. - Điều kiện tiên quyết: Đó là những yêu cầu thiết yếu để quá tình giảng dạy có hiệu quả, bao gồm: Tạo điều kiện để học sinh học qua nhiều kênh; chú ý khả năng, phong cách học của từng học sinh; kết hợp kiến thức của bản thân học sinh và chiến lược học tập; xây dựng môi trường học tập thân thiện, truyền cảm hứng cho các em. - Môi trường học tập: Học tại lớp, môi trường học tập thoải mái sẽ hỗ trợ rất nhiều cho quá trình dạy và học. - Quá trình học: Mỗi quá trình học là một sâu chuỗi các hoạt động diễn ra. - Đánh giá: Đánh giá từng giai đoạn và đánh giá cả quá trình thực hiện. Môn Mĩ thuật là môn dành thời gian chủ yếu cho học sinh thực hành, do vậy giáo viên cần thiết kế tổ chức các hoạt động trải nghiệm phong phú, đa dạng nhưng không quá dài, mất nhiều thời gian. Tuyệt đối không đưa ra tranh vẽ, sản phẩm làm mẫu để học sinh quan sát trước khi thực hành mà phải để học sinh chủ động tích cực tìm hiểu và tham gia vào quá trình tranh luận, thảo luận, bàn bạc khi làm việc cùng các bạn. Để thực hiện việc lập kế hoạch dạy học chi tiết, khoa học và đảm bảo đúng tinh thần đổi mới theo phương pháp của SAEPS, giáo viên cần tiến hành như sau: a. Dự kiến các hoạt động dạy-học diễn ra theo trình tự hợp lý và nối tiếp nhau. Mỗi tiết dạy, mỗi giai đoạn của một quy trình đều có những hoạt động và mục tiêu giáo dục khác nhau, do đó đòi hỏi giáo viên phải xây dựng và đề ra những nội dung công việc cụ thể, hình thức học tập, cách thực hiện... Giáo viên cần chuẩn bị đầy đủ đồ dùng dạy học (máy nghe nhạc, bìa cứng, tranh ảnh, giấy A0) vận dụng các phương pháp dạy học tích cực hợp lí, nối tiếp nhau, tôi thấy học sinh nắm bắt bài một cách chủ động, tạo không khí thoải mái trong giờ học đồng thời phát huy hết khả năng sáng tạo của các em với nhiều hình thức khác nhau như vẽ, xé dán, nặn,tạo ra sự đa dạng hóa sản phẩm đáp ứng tốt mục tiêu bài học. b. Dự kiến cách giới thiệu bài phong phú, đa dạng để lôi cuốn học sinh tham gia tích cực vào tiết học. Nhiều giáo viên quan niệm: Giới thiệu chỉ cần ngắn gọn, cứ nêu ngay tên bài là xong mà chưa chú ý nhiều đến tác dụng giáo dục của việc này. Nếu làm phép thử nghiệm để so sánh giữa hai hình thức giới thiệu bài trực tiếp và giới thiệu bài gián tiếp sẽ thấy rõ ngay hiệu quả như thế nào. Ví dụ khi giới thiệu chủ đề Em và những con vật nuôi: + Cách 1: - Giới thiệu trực tiếp: Hôm này cô và các em cùng tìm hiểu về chủ đề Em và những con vật nuôi. - Hiệu quả: HS nắm được tên bài học. Không khí lớp học không thay đổi, học sinh chăm chú nghe nhưng chưa nắm được thêm bất cứ kiến thức gì ngoài tên bài. + Cách 2: - Giới thiệu gián tiếp: Giáo viên tổ chức trò chơi ô chữ đoán tên con vật (chú ý chỉ nêu tên và hình con vật nuôi), gợi ý HS tìm chữ. Khi học sinh đoán đúng thì hình con vật được lật ra. Kết thúc trò chơi, giáo viên giới thiệu: Đây là những con vật quen thuộc. Để giúp các em có thể tạo hình được những con vật nuôi mà mình thích, hôm nay thầy và các em cùng tìm hiểu qua chủ đề Em và những con vật nuôi. Trò chơi ô chữ và tranh minh họa cho ô chữ - Hiệu quả: học sinh nắm được tên bài học, biết được những con vật nào là vật nuôi, không khí lớp học sinh động, học sinh thích thú khi được tham gia trò chơi. Vậy nên giáo viên cần chú ý giới thiệu bài thông qua nhiều hình thức như: thông qua trò chơi, kể một câu chuyện nhỏ, tạo dáng, trải nghiệm thực tếvừa tạo hứng thú học tập cho học sinh vừa cung cấp kiến thức một cách dễ hiểu nhất và gây tâm lý chờ đón, hồi hộp cho học sinh, không nên “đi ngay” vào nội dung. c. Xây dựng các nội dung giúp học sinh trải nghiệm. Học sinh thích học thông qua các họat động nên giáo viên không nên sử dụng hình thức thuyết giảng mà nên dạy học tích cực, dạy học tương tác, lý thuyết gắn với thực hành. Học sinh được nói, được làm và vận dụng ngay thì sẽ dễ dàng tiếp thu kiến thức và nhớ lâu bền. Trong giáo dục mĩ thuật, học sinh được phát triển không ngừng và có sự khác biệt ở mỗi em về khả năng quan sát, trí tưởng tượng, trí nhớ, cách thức thể hiện con người, con vật, đồ vật về hình dáng, đặc điểm, cấu trúc, tỉ lệ...Học sinh được kích thích thông qua các khả năng của bản thân cũng như trải nghiệm với người khác như: những thành viên trong gia đình, bạn bè và thậm chí những người mới quen biết, với con vật yêu thích, đồ vật thân quen. Học sinh bị ảnh hưởng thông qua tiếp xúc với sự vật, hiện tượng xung quanh thông qua các kênh thông tin như: ti vi, tạp chí, sách vở, truyện tranh, quảng cáo, internet và các tác phẩm điêu khắc công cộng. Dần dần học sinh nhận biết được những cách thức thể hiện hình ảnh con người khác nhau về hình dáng, cấu trúc, tỉ lệ như: phác họa con người, biểu cảm của nhân vật, biểu tượng người khái quát... Do đó việc để học sinh trải nghiệm rất quan trọng, tùy theo từng chủ đề mà giáo viên lựa chọn các hoạt động cho phù hợp giúp học sinh nhớ lại kiến thức, những kỷ niệm và tưởng tượng, đồng thời cho các em cơ hội chia sẻ những gì các em đã biết khi trình bày về sở thích, mối quan tâm, mơ ước hay ý tưởng. Qua quá trình này học sinh sẽ có được những kiến thức thực tế để gợi mở cách nhìn nhận, cảm giác, sự tò mò, trí nhớ, trí tưởng tượng và phát triển sức sáng tạo và biểu đạt thông qua việc được nghe kể chuyện, chia sẻ những trải nghiệm của bản thân về chủ đề liên quan, xem tranh ảnh, hoặc tổ chức các trò chơi phù hợp với từng lớp học. Ví dụ: Ở chủ đề Sự chuyển động của dáng người giáo viên tổ chức cho học sinh tạo dáng sẽ thấy ngay hiệu quả bất ngờ. Vì tạo dáng gây hứng thú học tập, giúp cho học sinh nâng cao hiểu biết về những tình huống sự kiện từ đời sống hàng ngày của các em. Học sinh tự tạo lại các dáng hoạt động từ những tình huống trong hoạt động chơi, làm việc hoặc học tập. Các em dễ dàng nắm bắt được hình dáng, tư thế của người khi hoạt động để vẽ. Học sinh khối 4 đang thực hiện tạo dáng hoạt động để tạo ngân hàng hình ảnh. d. Tổ chức hình thức học tập theo quy trình hiệu quả nhất. Mỗi quy trình theo phương pháp Đan mạch đều có mục tiêu giáo dục khác nhau để giúp học sinh có thể phát triển khả năng tự học. Khi lựa chọn quy trình cần chú ý sắp xếp trình tự các bước sao cho có sự kết hợp hài hoà giữa phương pháp, nội dung và hình thức tổ chức lớp học. Vì nếu lựa chọn quy trình không phù hợp sẽ dẫn đến tình trạng học sinh học tập chán nản, thiếu ý tưởng sáng tạo. Ví dụ: nếu là chủ đề con vật thì chỉ nên vận dụng quy trình tạo hình 3D (nặn) hoặc Vẽ cùng nhau, còn quy trình Tạo hình từ vật tìm được là không thể thực hiện được. Sản phẩm nặn theo chủ đề của học sinh khối 5 e. Kế hoạch giảng dạy một chủ đề (giáo án): Mặc dù không có bất cứ một hướng dẫn cụ thể nào về việc xây dựng kế hoạch dạy học, nhưng theo chúng tôi mỗi chủ đề cần được thực hiện các tiết theo thứ tự như sau: - Tiết 1: Học sinh tìm hiểu về chủ đề thông qua các hoạt động trải nghiệm, tham quan, quan sát thực tếđể hình thành ý tưởng cho tác phẩm của mình. - Tiết 2: Học sinh thể hiện ý tưởng thông qua việc tạo hình 2D (vẽ biểu đạt, tạo ngân hàng hình ảnh) - Tiết 3: Tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm (vẽ cùng nhau, vẽ theo nhạc, tạo hình 3D) Thuyết trình các sản phẩm mà cá nhân hoặc nhóm thực hiện xong. Học sinh lớp 4B trưng bày và thuyết trình sản phẩm * Kết quả sau khi áp dụng giải pháp: Giáo viên không còn lúng túng khi lên lớp, các hoạt động diễn ra theo trình tự một cách khoa học và gắn kết với nhau. Học sinh dễ tiếp thu bài hơn, hiệu quả sáng tạo tăng lên rõ rệt.
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_day_hoc_mon_mi_thuat_giup_hoc_sinh_kho.doc